İşKanunu

Evet, 45 saat ve 66 saati aşan çalışmalar fazla mesaidir. İş Kanunu'na göre, haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak kabul edilir. 66 saatlik bir çalışma süresi, haftalık 45 saatlik yasal sürenin oldukça üzerindedir ve bu nedenle fazla mesai olarak değerlendirilecektir.

İş ve sosyal güvenlik hukuku, işveren ve işçi arasındaki iş ilişkisini yasaların getirdiği hükümler gereğince inceleyen hukuk dalıdır. Bu hukuk dalı üç ana başlığa ayrılır: 1. Bireysel İş Hukuku: İş ilişkisini, iş ilişkisinin son bulmasını ve bu ilişkinin son bulmasının sonuçlarını inceler. 2. Toplu İş Hukuku: Toplu iş sözleşmeleri, sendikalaşma hareketleri, grev ve lokavt gibi konuları ele alır. 3. Sosyal Güvenlik Hukuku: Ayrım gözetmeksizin tüm vatandaşların; sosyal sigortalar, sosyal yardımlar ve sosyal hizmetler ile olan ilişkilerini inceler. Türkiye'de bu hukuk dalının temel kanunları arasında 4857 sayılı İş Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yer alır.

Aylık ücretli bir işçinin pazar günü işe gelmemesi durumunda aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkar: Hafta tatili hakkının kaybı: İşçi, hafta tatilinden önceki altı iş gününde çalışmadığı veya çalışmış sayılmadığı için hafta tatili hakkını kaybeder. Ücret kesintisi: Hem gelmediği günün ücreti hem de hafta tatili ücreti kesilir. İşçinin devamsızlık nedeni mazeretsiz ve izinsiz ise bu uygulama yasaldır. İşverenin, devamsızlık nedeniyle yapılacak kesintileri yazılı olarak işçiye bildirmesi önerilir.

Evet, 8 saat çalışma ve 5 gün çalışma yasaldır. 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, haftalık normal çalışma süresi en fazla 45 saattir ve bu süre, aksi kararlaştırılmadıkça haftanın çalışılan günlerine eşit olarak dağıtılır.

Sağlık Bakanlığı'nda fazla çalışma, 4857 sayılı İş Kanunu ve varsa yürürlükteki Toplu İş Sözleşmesi (TİS) hükümlerine göre hesaplanır. Hesaplama adımları: 1. Brüt günlük ücret hesaplanır: Aylık brüt maaş, 30'a bölünür. 2. Saatlik ücret bulunur: Günlük ücret, günlük çalışma saatine (genellikle 7,5 saat) bölünür. 3. Fazla mesai oranı uygulanır: TİS'te belirlenen zamlı oran (%60 veya %75) fazla çalışma saatine uygulanır. 4. Yasal kesintiler yapılır: Elde edilen tutar üzerinden SGK primi, işsizlik sigortası primi, gelir vergisi ve damga vergisi gibi yasal kesintiler yapılır. Örnek hesaplama: - Aylık brüt maaş: 20.000 TL - Günlük çalışma süresi: 7,5 saat - Brüt saatlik ücret: 20.000 ÷ 30 = 666,67 TL - 1 saat gece fazla mesai (%75 zamlı): 666,67 + (666,67 × 0,75) = 1.555,6 TL (brüt).

Ekonomik krizde işçi çıkarmak yasak değildir, ancak belirli kurallara uyulması gerekmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 29. maddesine göre, işveren ekonomik kriz nedeniyle toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az 30 gün önceden ilgili kurumlara bildirmelidir. İşveren, ekonomik kriz sebebiyle iş sözleşmesini feshettiğinde, İş Kanunu'nun geçerli feshe ilişkin kurallarını uygulamak zorundadır ve işçilerin haklarını ödemekle yükümlüdür.

KİT'lerde çalışan işçilerin tayin isteme hakkı, genel olarak diğer kamu kurumlarındaki işçilerden farklı değildir. 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, işçilerin görev yerlerinin değiştirilmesi, çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik anlamına gelir ve bu değişikliğin geçerli olabilmesi için işçinin yazılı onayını gerektirir. Ancak, özel bir kanuna dayanmadıkça sürekli işçilerin başka bir kamu kurum veya kuruluşuna naklen geçişine izin verilmemektedir.

İşçinin ücreti, 20 gün gecikebilir.

İş Kanununa göre indirim hakkı, iki ana başlık altında incelenebilir: 1. Ücret İndirimi: İş Kanunu'nun 62. maddesine göre, işverenin işçilerin ücretlerinde tek taraflı olarak indirim yapma yetkisi yoktur. 2. Çalışma Koşullarında Değişiklik: İş Kanunu'nun 22. maddesine göre, işverenin çalışma koşullarında esaslı değişiklikler yapabilmesi için işçinin rızasını alması zorunludur.

Kıdem tazminatı alınamayacak haller şunlardır: 1. İşçinin istifası: İşçi, işyerinden kendi isteğiyle ve haklı bir neden olmaksızın ayrıldığında kıdem tazminatı hakkı ortadan kalkar. 2. İşveren tarafından haklı nedenle fesih: İşveren, işçiyi İş Kanunu’nun 25. maddesi kapsamında haklı nedenle işten çıkarırsa, işçi kıdem tazminatı talep edemez. 3. Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi: Belirli süreli iş sözleşmelerinin süresinin dolması durumunda işçi kıdem tazminatı hakkına sahip olmaz. 4. Kıdem süresinin yetersizliği: İşçinin, aynı işyerinde en az bir yıl çalışmamış olması durumunda kıdem tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. 5. Kadın işçinin evlenmesi: Kadın çalışanlar, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı talep edebilirler, aksi halde alınamaz.

Özel okul öğretmenleri, hem 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'na hem de 4857 sayılı İş Kanunu'na tabidir.

Raporlu çalışan işçi, hafta tatili ücretini alabilir. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 46. maddesine göre, hafta tatiline hak kazanabilmek için işçinin tatil gününden önce 63. maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olması gerekmektedir. Ancak, bir haftadan fazla alınan raporlarda işçi hafta tatiline hak kazanamamaktadır.

45 koduyla işten çıkarılan işçi, normalde kıdem tazminatı alamaz. 45 kodu, işçinin işverene veya ailesine sataşması, işyerine sarhoş ya da uyuşturucu madde almış olarak gelmesi veya işyerinde bu maddeleri kullanması nedeniyle iş akdinin feshedildiğini ifade eder. Ancak, feshin haklı olmadığı mahkemece tespit edilirse, işçi kıdem tazminatı hakkına sahip olabilir.

Asgari ücret altında çalışan işçinin cezasının kime kesileceği ile ilgili bilgi bulunamamıştır. Ancak, asgari ücret altında maaş ödeyen işverenlere cezai yaptırım uygulanır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 102. maddesine göre, asgari ücreti ödemeyen veya eksik ödeyen işveren, işveren vekili ve üçüncü kişiye, her bir işçi ve her bir ay için idari para cezası uygulanır. Asgari ücret altında maaş alan işçiler, haklarını korumak için aşağıdaki adımları izleyebilir: Durumu işverene bildirmek. İlgili işçi sendikalarına veya hukuk bürolarına başvurmak. İş mahkemesine başvurarak tazminat davası açmak. İşçinin hukuki süreçlerde iş hukuku konusunda uzman bir avukattan destek alması önerilir.

Özel hizmetçilerin çalışma saatleri, işveren ile yapılan anlaşmaya ve ülkenin iş kanunlarına bağlı olarak değişebilir. Genel olarak: - Tam gün temizlikçiler 8 saat çalışır (sabah 08:00 - akşam 17:00 veya 09:00 - 18:00 arası). - Yarım gün temizlikçiler 3 saat çalışır. Ayrıca, iş kanununa göre günlük en fazla çalışma süresi 11 saattir.

12 saatlik çalışma düzeninde, haftalık toplam çalışma süresi 48 saattir (12 saat x 4 gün). İş Kanunu'na göre haftalık çalışma süresi en fazla 45 saat olabileceğinden, bu durumda 3 gün izin verilmesi gerekmektedir. Ancak, izin günleri işverenin düzenlemelerine ve çalışma şekline göre değişebilir. Örneğin, vardiyalı çalışılan yerlerde belirli bir tatil günü olmayabilir.

İş yerinde mukavele (iş sözleşmesi) yapmak zorunludur. Bu, hem Azerbaycan İş Kanunu'nda hem de Türk İş Kanunu'nda belirtilmiştir. Azerbaycan İş Kanunu'na göre, iş sözleşmesi işverenle işçi arasında yazılı olarak yapılmalıdır ve tarafların hak ve sorumluluklarını içerir. Türk İş Kanunu'na göre, süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.

İşverenin yemek ücreti vermemesi, doğrudan bir suç teşkil etmez, çünkü İş Kanunu'na göre işverenin çalışanlarına yemek verme zorunluluğu yoktur. Ancak, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde yemek ücretinin ödeneceği belirtilmişse, işverenin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi durumunda işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

Refakatçi izni, yakınlarının hastalanması ve bakıma muhtaç olması nedeniyle çalışanın bu ihtiyaçları karşılaması için verilen bir izin türüdür. Bu izinden yararlanabilecekler şunlardır: - Devlet memurları: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre, bakmakla yükümlü olduğu veya refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek yakınları için 3 aya kadar refakat izni alabilirler. - Özel sektör çalışanları: İş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde düzenlenmişse, işveren tarafından takdir edilerek refakat izni verilebilir.

Gece vardiyası en fazla 2 gün sürebilir. İş Kanunu'na göre, posta şeklinde çalışılan işlerde, bir posta gece çalışması yaptıysa (en fazla 2 hafta), sonraki hafta veya gece çalışması yaptığı 2 haftada gündüz çalışması yapması zorunludur.