ÇalışmaSüreleri

İşten çıkış bildirgesi ile işe giriş aynı gün yapılamaz. İşe giriş bildirgesinin en geç sigortalının çalışmaya başladığı tarihten bir gün önce verilmesi gerekmektedir. Ancak, bazı istisnai durumlarda (örneğin, inşaat, balıkçılık ve tarım sektörlerinde) işe giriş bildirgesi aynı gün verilebilir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre, işe giriş bildirgesinin en geç çalışanın işe başlama tarihinden bir gün önce verilmesi gerekmektedir. Eğer işe başlama tarihi resmi tatile denk geliyorsa, bildirgenin verilme süresi sonraki ilk iş gününün sonuna kadar uzatılabilir. Bazı istisnai durumlarda ise işe giriş bildirgesinin aynı gün veya daha esnek sürelerde verilmesine izin verilmektedir.

Ücretsiz izin, işveren ve çalışanın karşılıklı anlaşması ile iş sözleşmesinin belirli bir süre askıya alınması anlamına gelir. Bu süreçte: Çalışanın iş görme borcu yoktur. İşverenin ücret ödeme yükümlülüğü bulunmaz. Çalışan, maaş almaz. Ücretsiz izin, çeşitli durumlarda uygulanabilir, örneğin: Doğum sonrası analık izni. Uzun süreli hastalıklar. Doğal afetler veya zorlayıcı sebepler. Ücretsiz izin uygulaması, İş Kanunu'na uygun olarak yazılı beyan ile yapılmalıdır.

İş güvenliği uzmanının bir kişi için aylık çalışması gereken süre, iş yerinin tehlike sınıfına göre değişir: Az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde, çalışan başına ayda en az 10 dakika. Tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde, çalışan başına ayda en az 20 dakika. Çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde, çalışan başına ayda en az 40 dakika. Bu süreler, tam zamanlı uzmanlar için geçerlidir. Yarı zamanlı uzmanlar için çalışma süresi farklı olabilir.

Ekstra mesai ve fazla mesai aynı anlama gelir. 4857 sayılı İş Kanunu'na göre fazla mesai, haftalık 45 saati aşan çalışma süreleridir.

Ücretsiz izin süresi, çalışanın talebi ve işverenin onayı ile belirlenir ve çeşitli durumlara göre farklılık gösterebilir. Özel sektörde: Ücretsiz izin süresi en fazla 3 aydır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında: Memurlar için ücretsiz izin süresi, toplam 1 yıldır ancak bu izin, memurun 5 hizmet yılını tamamlamasından sonra kullanılabilir ve en fazla iki defada kullanılabilir. Zorunlu haller dışında, ücretsiz izin süresi tarafların anlaşmasına bağlıdır; işveren, iş akışını ve organizasyonel ihtiyaçları gerekçe göstererek bu talebi reddedebilir veya süreyi müzakere edebilir.

4857 sayılı İş Kanunu'na göre, saatlik izin için önceden haber verme süresi bulunmamaktadır. İşverenin söz konusu izinleri yazılı olarak talep etmesi halinde, toplanan saatlerin yıllık izinden düşülmesi mümkündür. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda ise saatlik izin uygulaması yasal olarak yer almamaktadır.

Puantaj cetveli, çalışanların işe giriş ve çıkış saatlerini, çalışma sürelerini, izin ve devamsızlık durumlarını takip etmek için günlük, haftalık veya aylık olarak tutulabilir. Günlük puantaj, bir çalışanın gün içinde işe giriş ve çıkış saatleriyle toplam çalışma süresini kaydeder. Aylık puantaj, günlük kayıtların birleştirilmesiyle oluşturulur ve bir ay boyunca çalışanların toplam çalışma saatlerini, izinlerini ve devamsızlıklarını gösterir. Puantaj cetvelinin kaç gün tutulması gerektiği, işletmenin büyüklüğüne, çalışma sistemine ve yasal yükümlülüklere bağlı olarak değişebilir.

48 saat çalışma durumunda dinlenme süresi, çalışma şekline göre değişiklik gösterir: 24 saat mesai, 48 saat dinlenme: Bu durumda işçi, birinci hafta 3 gün, ikinci ve üçüncü haftalar 2 gün, dördüncü hafta ise 3 gün çalışır. İlk hafta: 3 gün x (14-11=3 saat) = 9 saat fazla mesai. İkinci ve üçüncü haftalar: 2 gün x (14-11=3 saat) = 6 saat fazla mesai. Dördüncü hafta: 3 gün x (14-11=3 saat) = 9 saat fazla mesai. Uyku ihtiyacının giderilmediği 24 saat mesai, 48 saat dinlenme: İlk hafta: 3 gün x (20-11=9 saat) = 27 saat fazla mesai. İkinci ve üçüncü haftalar: 2 gün x (20-11=9 saat) = 18 saat fazla mesai. Dördüncü hafta: 3 gün x (20-11=9 saat) = 27 saat fazla mesai. Yargıtay'a göre, bir işçi 24 saat kesintisiz çalışamaz; işçinin uyuma imkânı olup olmadığına göre değerlendirme yapılır.

Mola süresi, günlük çalışma süresine göre değişiklik gösterir: 4 saat veya daha kısa süreli işlerde: Ara dinlenme süresi en az 15 dakikadır. 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar süreli işlerde: Ara dinlenme süresi en az 30 dakikadır. 7,5 saatten fazla süreli işlerde: Ara dinlenme süresi en az 1 saattir. Bu süreler, uygulanması gereken en az sürelerdir; işveren, bu süreleri artırabilir ancak azaltamaz. Ayrıca, 11 saati aşan çalışmalarda en az 1,5 saat ara dinlenmesi verilmesi zorunludur. Yemek yeme ve çay içme gibi ihtiyaçlar için verilen süreler, ara dinlenme süresinden sayılmaz.

İş arama izni süresi, çalışanın toplam çalışma süresine bağlı olarak değişir: 6 aydan az çalışan bir personel için iş arama izni toplam 28 saattir. 6-18 ay arası çalışan bir personel için iş arama izni toplam 56 saattir. 18-36 ay arası çalışan bir personel için iş arama izni toplam 84 saattir. 36 aydan fazla çalışan bir personel için iş arama izni toplam 112 saattir. İş arama izni, günde en az 2 saat olarak verilir ve işveren bu süreyi artırabilir, ancak kısaltamaz.

8 saat vardiyalı çalışma, genellikle üç vardiya sistemiyle uygulanır. Bu sistemde: 24 saatlik çalışma süresi olan bir iş yerinde en az 3 vardiya olması gerekir. Günlük çalışma süresi her ne olursa olsun 11 saati aşamaz. Haftalık çalışma süresi 45 saati aşmamalıdır. Gece çalışması 7,5 saati geçemez, ancak turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti gibi sektörlerde bu süre işçinin yazılı onayıyla 7,5 saatin üzerine çıkabilir. Vardiya değişimi sırasında işçiler en az 11 saat dinlendirilmelidir. Haftanın bir günü 24 saatten az olmamak üzere hafta tatili verilmelidir. Bu düzenlemeler, İş Kanunu'na göre belirlenmiştir.

7,5 saatten fazla süreli işlerde işçilere en az bir saat ara dinlenmesi verilmelidir. Bu süreler, iş tanımına, iklim şartlarına, yerel geleneklere ve işçinin ihtiyaçlarına göre artırılabilir, ancak yasal olarak belirlenen minimum süreden daha kısa olamaz.

Tır şoförlerinin çalışma süresi, işveren firmanın belirlediği zaman aralığında yükü varış noktasına ulaştırmalarına bağlıdır. Tır şoförlerinin belirli bir çalışma saati yoktur, ancak bir hafta içinde 56 saat, iki hafta içinde ise 90 saat araç kullanma hakları bulunmaktadır. Ayrıca, tır şoförlerinin günlük çalışma süresi, herhangi bir hafta içinde iki kez 10 saate çıkarılabilmektedir. Tır şoförlerinin çalışma koşulları ve ortamı, işveren firmanın bulunduğu sektöre göre değişkenlik gösterebilir.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nda zorunlu çalışma süresi, personelin bulunduğu hizmet bölgesine göre değişiklik göstermektedir: Birinci hizmet bölgesi (merkez teşkilatı) için zorunlu çalışma süresi 7 yıldır. İkinci hizmet bölgesi için zorunlu çalışma süresi 5 yıldır. Üçüncü hizmet bölgesi için zorunlu çalışma süresi 4 yıldır. Dördüncü hizmet bölgesi için zorunlu çalışma süresi 3 yıldır.

3'lü vardiyada haftada bir gün tatil yapılır. Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'e göre, işçilere haftanın bir gününde en az 24 saat hafta tatili verilmesi zorunludur ve bu tatil nöbetleşme yoluyla kullandırılmalıdır.

İş yerinde günlük çalışma raporunun nereye verilmesi gerektiği hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, iş göremezlik raporu gibi sağlık raporlarının verilmesi gereken yerler şunlardır: SGK tarafından yetkilendirilmiş sağlık kuruluşları ve hekimler. İşyeri hekimleri. Raporun geçerli olması için yetkili bir sağlık kuruluşu tarafından verilmesi gereklidir.

OSGB'nin aylık çalışma süresi, işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına bağlı olarak değişir. Az tehlikeli işyerlerinde: İş güvenliği uzmanı: Çalışan başına aylık en az 10 dakika, toplam süre çalışan sayısı ile çarpılır. İşyeri hekimi: Çalışan başına aylık en az 5 dakika, toplam süre çalışan sayısı ile çarpılır. Tehlikeli işyerlerinde: İş güvenliği uzmanı: Çalışan başına aylık en az 20 dakika, toplam süre çalışan sayısı ile çarpılır. İşyeri hekimi: Çalışan başına aylık en az 10 dakika, toplam süre çalışan sayısı ile çarpılır. Çok tehlikeli işyerlerinde: İş güvenliği uzmanı: Çalışan başına aylık en az 40 dakika, toplam süre çalışan sayısı ile çarpılır. İşyeri hekimi: Çalışan başına aylık en az 15 dakika, toplam süre çalışan sayısı ile çarpılır. Tam zamanlı çalışma durumunda, iş güvenliği uzmanları haftada 40 saat, ayda en fazla 180 saat çalışabilir.

Tır şoförlerinin çalışma ve izin süreleri, Karayolları Trafik Yönetmeliği ve iş sözleşmeleri ile belirlenir. Çalışma Süresi: Günlük maksimum sürüş süresi: 9 saattir. Haftalık maksimum sürüş süresi: 56 saattir. İki haftalık toplam sürüş süresi: 90 saattir, ilk hafta 56 saat, ikinci hafta 34 saat. İzin Süresi: Tır şoförlerinin yıllık ücretli izin süreleri, hizmet sürelerine göre değişir: 1 yıldan 5 yıla kadar: 14 gün. 5 yıldan 15 yıla kadar: 20 gün. 15 yıl ve üzeri: 26 gün. 18 yaş altı ve 50 yaş üstü şoförler: En az 20 gün. Yer altı işlerinde çalışan tır şoförlerinin yıllık izin süreleri dörder gün artırılarak uygulanır.

Evet, 14 günlük yıllık izin 2 parça halinde kullanılabilir, ancak bu durumda parçaların her biri en az 10 gün olmalıdır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 56. maddesine göre, yıllık izin süreleri bölünmeden kullandırılmalıdır.