Fesih

İş Kanunu'nun 26. maddesi, ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınan fesih yetkisini düzenler. Bu maddeye göre: 1. Fesih süresi: İki taraftan birinin bu tür davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra fesih hakkı kullanılamaz. 2. İstisna: İşçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz. 3. Tazminat hakkı: Bu haller sebebiyle işçi veya işverenden iş sözleşmesini feshedenlerin diğer taraftan tazminat hakları saklıdır.

25-2 işten çıkarma kodu, işçinin işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi durumunu ifade eder.

Belirsiz süreli iş sözleşmesinde 6 ay dolmadan fesih yapılabilir, ancak bu durumda işçinin ihbar süresine uyulması gerekmektedir. İş Kanunu'na göre, işi 6 aydan az sürmüş olan işçi için ihbar süresi 2 haftadır. Dolayısıyla, 6 ay dolmadan işten çıkarılacak bir işçinin işverene en az 2 hafta önceden bildirimde bulunması gerekmektedir.

Evet, iş yerinde uyurken yakalanmak işten atılma sebebi olabilir. Yargıtay kararlarına göre, güvenlik görevlisi olarak görev yapan bir çalışanın nöbet esnasında uyuması, iş güvenliğini tehlikeye düşürdüğünden haklı fesih nedeni olarak kabul edilmektedir. Ancak, işçinin daha önce bu konuda uyarılmamış olması ve uyumanın işyerinde ciddi bir olumsuzluğa yol açmadığının kanıtlanamaması durumunda, fesih haksız bulunabilir.

Ücret ödenmemesi nedeniyle iş akdini feshetmek isteyen işçinin, işverene ihtarname göndermesi mümkündür. İhtarname, aşağıdaki adımları izleyerek noter aracılığıyla gönderilebilir: 1. Gerekli Belgelerin Hazırlanması: İhtarnamede, işçinin ve işverenin ad ve soyadları, açık adresleri, ihtar konusu, ihtar çekme talebinin imzası, noterin imza ve mührü ile tarihi yer almalıdır. 2. Notere Başvuru: Hazırlanan belge, noterliğe götürülerek teslim edilir veya noterlikte yazdırılır. 3. Masrafların Ödenmesi: Gerekli masraflar ödendikten sonra ihtarname, muhatabına tebliğ edilir. İhtarnamenin geçerli olabilmesi için Noterlik Kanunu’nun 106. maddesindeki şartlara uyulması gerekmektedir.

Hukukta "muhik sebep" ifadesi, haklı sebep anlamına gelir ve tarafların sözleşmeyi derhâl feshetme hakkını doğurur. Türk Borçlar Kanunu'nun 435. maddesine göre, taraflardan her biri, dürüstlük kurallarına göre hizmet ilişkisini sürdürmesinin beklenemeyeceği durumlarda haklı sebeple sözleşmeyi feshedebilir.

Karz sözleşmesi, belirli şartlarda tek taraflı olarak feshedilebilir. Türk Borçlar Kanunu'nun 392. maddesine göre, belirsiz süreli karz sözleşmelerinde, ödünç veren tarafından yapılacak ilk talep tarihinden itibaren altı hafta geçmekle sözleşme sona erer. Fesih işlemi için yazılı bildirim yapılması ve gerekçelerin belirtilmesi önerilir.

Yargıtay, iş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesini aşağıdaki hallerde haklı bulur: 1. Sağlık Nedenleri: İşin işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olması durumunda. 2. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller: - İşverenin iş sözleşmesi yapılırken yanlış bilgi vermesi. - İşverenin işçinin veya ailesinin şeref ve namusuna dokunacak sözler söylemesi veya cinsel tacizde bulunması. - İşverenin işçiye sataşması veya gözdağı vermesi. 3. Ücret Ödemelerinde Sorunlar: İşverenin ücreti tam ve zamanında ödememesi. 4. Zorlayıcı Sebepler: İş yerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması. Bu hallerde işçi, iş sözleşmesini derhal feshedebilir ve kıdem tazminatı hakkına sahip olur.

Kötüniyet olmaması şartı, iş sözleşmesinin feshedilmesinde işverenin dürüstlük ve objektif iyi niyet kurallarına uygun hareket etmesi anlamına gelir. Bu bağlamda, kötüniyet tazminatının talep edilebilmesi için: 1. İşçinin iş güvencesi kapsamında olmaması gerekmektedir. 2. İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması şarttır. 3. İşverenin iş sözleşmesini kötü niyetli bir şekilde feshetmiş olması gerekir.

Deneme süresinde fesih, sendikal nedenler dışında herhangi bir sınırlama olmaksızın yapılabilir. Deneme süresinde yapılamayacak feshe örnekler: - İşverenin, işyerinde yıllarca çalışmış bir işçisiyle aynı işte çalışması için deneme süresi öngören yeni bir sözleşme yapması. - İşverenin, sürekli olarak 2'şer aylık deneme süresi öngörülerek işçi çalıştırması ve bunun genel bir uygulama halini alması. Bu tür durumlarda, deneme süresi kötüye kullanım olarak değerlendirilir ve yasal hakların ihlaline yol açar.

Staj sözleşmesinin feshi için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Sözleşmenin İncelenmesi: Fesih ile ilgili şartlar ve prosedürler için staj sözleşmesinin ilgili maddeleri incelenmelidir. 2. Fesih Nedenlerinin Belirlenmesi: Geçerli nedenler arasında sağlık sorunları, ailevi durumlar, kurumun uygun ortam sunmaması veya disiplin ihlalleri yer alabilir. 3. Yazılı Bildirim: Fesih bildirimi, stajyerin adı, soyadı, iletişim bilgileri, fesih tarihi ve nedeni gibi unsurları içermelidir ve yazılı olarak staj yapılan kurumdaki yetkili kişiye iletilmelidir. 4. İlgili Taraflarla İletişim: Fesih sürecinde açık ve net bir iletişim kurmak önemlidir. 5. Geri Bildirim Talep Etme: Kurumsal geri bildirim almak, gelecekteki stajlar için deneyim kazandırabilir. 6. Yasal Durumlar: Eğer sözleşme belirli bir süreye sahipse, fesih konusunda yasal gereklilikler de göz önünde bulundurulmalıdır. Gerekirse bir avukattan hukuki danışmanlık alınmalıdır. Ek olarak, staj sözleşmesinin feshi, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ve ilgili diğer yönetmeliklere göre de düzenlenebilir.

İlişik kesmek için kararnamenin tebliğinden itibaren 15 gün önceden haber verilmesi gerekmektedir.

3 yıl 6 ay sonra işten ayrılan işçi, noterden ihtarname çekmeden de tazminat alabilir, ancak belirli koşulların sağlanması gerekmektedir. İşçinin tazminat alabilmesi için iş sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazandıran bir sebeple sona ermesi gerekir. İhtarname çekilmesi zorunlu değildir, çünkü kıdem tazminatı iş akdinin feshi tarihinde muaccel olur ve bu tarihten itibaren faiz talebi mümkün hale gelir.

İş Kanunu'nun 24. ve 25. maddeleri, işçinin ve işverenin haklı nedenlerle iş sözleşmesini feshetme durumlarını düzenler. İş Kanunu'nun 24. maddesi, işçinin iş sözleşmesini feshetme nedenlerini şu şekilde sıralar: 1. Sağlık sebepleri: İşin işçinin sağlığı veya yaşamı için tehlikeli olması. 2. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller: İşveren veya diğer işçilerin işçiye veya ailesine karşı onur kırıcı sözler söylemesi, cinsel tacizde bulunması gibi durumlar. 3. Zorlayıcı sebepler: İşçinin işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmasını engelleyecek zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması. İş Kanunu'nun 25. maddesi ise işverenin iş sözleşmesini feshetme nedenlerini şu şekilde belirtir: 1. Sağlık sebepleri: İşçinin kendi kastı veya düzensiz yaşam tarzı nedeniyle hastalığa yakalanması ve bu durumun iş devamsızlığına yol açması. 2. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller: İşçinin işvereni yanıltması, işverene veya ailesine karşı suç işlemesi gibi durumlar. 3. İşçinin işine devam etmemesi: İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın işe devam etmemesi. 4. İşçinin iş güvenliğini tehlikeye atması: İşçinin kendi isteği veya savsaması nedeniyle iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi.

Öğretmen iş akdinin feshi, işverenin veya öğretmenin belirli prosedürlere uyarak gerçekleştirmesi gereken bir süreçtir. İşveren Tarafından Fesih: İşveren, öğretmeni belirli sebeplerle işten çıkarabilir. Bu süreçte izlenmesi gereken adımlar şunlardır: 1. Fesih Sebebinin Belirlenmesi: İlgili kanun ve sözleşmeler çerçevesinde fesih sebebi belirlenmeli ve somut olaya uygun sebep gösterilmelidir. 2. İhtarname Gönderilmesi: Fesih öncesinde çalışana durumu belirten yazılı bir ihtarname gönderilmelidir. 3. Fesih Bildiriminin Yapılması: Yasal süre ve usullere uygun olarak fesih bildirimi yapılmalı ve gerekli işlemler tamamlanmalıdır. Öğretmen Tarafından Fesih: Öğretmen, kendi isteğiyle işten ayrılabilir.

Maaşın geç yatması durumunda istifa etmek için 6 iş günü içinde fesih hakkının kullanılması gerekmektedir.

Yapı denetçi sözleşmesinin feshi, noter ihbarnamesi ile karşı tarafa, ilgili idareye ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne dağıtımlı olarak bildirilmek suretiyle yapılır. Fesih işlemi sonrasında, yapı sahibi, yapı denetim kuruluşu ve müteahhit tarafından form-18’e uygun seviye tespit tutanağı düzenlenir ve ilgili idarenin onayına sunulur.

Haklı fesih ihtarnamesi, işçinin haklı nedeni öğrendiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde işverene gönderilmelidir.

Olağanüstü fesih ihtarnamesi, işçinin haklı nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, olayın öğrenilmesinden itibaren 6 iş günü içinde ve her durumda olayın gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl içinde gönderilmelidir.

Kat karşılığı inşaat sözleşmesinde fesih hakkı, aşağıdaki hallerde kullanılabilir: 1. Yüklenicinin Temerrüdü: Yüklenicinin inşaata başlamaması veya işi geciktirmesi durumunda, arsa sahibi sözleşmeyi feshedebilir. 2. İnşaatın Zamanında Tamamlanamaması: Yüklenicinin işi zamanında bitiremeyeceğinin anlaşılması halinde, arsa sahibi teslim günü gelmeden sözleşmeyi feshedebilir. 3. Ayıplı İnşaat: Yapılan inşaatın ayıplı olması durumunda, arsa sahibi sözleşmeden dönebilir ve tazminat talep edebilir. 4. Arsa Sahibinin Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesi: Arsa sahibinin arsayı teslim etmemesi veya arsa payını devretmemesi durumunda, yüklenici sözleşmeyi feshedebilir. Fesih işlemi, tarafların anlaşmasıyla veya mahkeme kararıyla gerçekleştirilebilir.