Ahlak

Baba parası, yani başlık parası, hukuka ve ahlaka aykırı olduğu gerekçesiyle yasaklanmıştır. Türk Borçlar Kanunu'nun 81. maddesine göre, hukuka veya ahlaka aykırı bir sonucu elde etmek için verilen şey geri istenemez ve bu nedenle başlık parası adı altında yapılan ödemeler talep edilemez.

Evet, "riya" ve "gösteriş" aynı şeyi ifade eder: iş, söz ve davranışlarda gösterişe yer verme, bir iyiliği veya salih bir ameli Allah'ın rızasını kazanmak niyetiyle değil, insanların beğenisi için yapma.

Takvalı insan, Allah'a itaat ederek azabından sakınan ve O'ndan korkan bir mümindir. Böyle bir insanın davranışları şu şekilde özetlenebilir: 1. İyilik ve ibadet: Devamlı iyilik yapar, ibadetlerini yerine getirir ve sabırlı olur. 2. İnsan haklarına saygı: İnsan haklarına dikkat eder ve kul hakkıyla Allah'ın huzuruna çıkmaktan kaçınır. 3. Suspheli şeylerden kaçınma: Haramların yanı sıra mekruhlardan da sakınır. 4. Cömertlik: Varlıklı olduğu zamanlarda da yokluk içinde bulunduğu zamanlarda da Allah için harcamalarda bulunur. 5. Günahlardan tevbe: Günahlarından dolayı tevbe eder ve af diler. 6. Doğru ve dürüst olma: Söz ve davranışlarında uygunluğu gözetir, her türlü kötülükten kaçınır.

Tevazu, ağırbaşlılık anlamına gelir ve kişinin kendisini başkalarından üstün görmeyerek, alçakgönüllü ve mütevazı bir tavır sergilemesidir. Tevazu örnekleri: 1. Liderlik: Tevazu sahibi liderler, çalışanlarına değer verir, fikirlere açık olurlar ve başarıyı paylaşma kültürünü benimserler. 2. Eğitim: Öğrenciler arasında rekabet yerine işbirliğini teşvik eder ve bilgiye açık olma anlayışını destekler. 3. Sağlık sektörü: Hastalara empatiyle yaklaşır, onların duygusal ihtiyaçlarını anlar ve etkili iletişim kurar. 4. Günlük yaşam: Kendi hatalarını kabul eder, başkalarının hatalarına karşı daha hoşgörülü olur ve öz eleştiri yapabilme becerisine sahiptir. 5. Dini boyut: İslam'da tevazu, Allah'ın sevgisini kazandıran bir özellik olarak görülür ve Kur'an'da bu erdemin önemi vurgulanır.

Atabetü'l-Hakayık, Edip Ahmet Yükneki tarafından 12. yüzyılda yazılmış, din ve ahlak konularını işleyen didaktik bir eserdir. Eserde, dünyayı, Allah'ı ve insanı anlamanın yolunun bilim olduğu vurgulanır. Eser, Karahanlı beylerinden Muhammed Dâd Sipehsalar'a hediye edilmiştir. Atabetü'l-Hakayık, 40 beyit ve 101 dörtlükten oluşur ve aruz ve hece ölçüsüyle yazılmıştır.

Sokrates, inandığı değerler adına savunmasını gerçekleştiren bir filozoftur. Temel savunduğu fikirler şunlardır: 1. Bilgelik ve Kendini Tanıma: Sokrates, gerçek bilgeliğin hiçbir şey bilmediğini bilmek olduğunu savunur. 2. Erdem ve Ahlak: Sokrates'e göre, erdem bilgidir ve insanın gerçek amacı, akli bir biçimde düzenlenmiş bir hayat sürmektir. 3. Gençlerin Eğitimi: Sokrates, gençlerin ahlakını bozduğu iddiasıyla suçlanmış, ancak bu iddiaları reddetmiştir. 4. Yasalara İtaat: Sokrates, Atina yasalarına sadık kalmış ve bu yasalara göre ölmeyi, sürgün edilmeyi tercih etmiştir.

Haysiyetli insan, onurlu ve saygın olan, ahlaki değerlerine ve dürüstlüğüne önem veren kişiye denir.

Vicdan, kişinin doğru ile yanlışı ayırt etmesini sağlayan içsel bir rehberdir. Vicdanın önemi: 1. Bireysel Huzur: Vicdan, bireyin iç huzurunu sağlayarak, yaptığı eylemlerden dolayı suçluluk veya pişmanlık hissetmesini engeller. 2. Etik ve Ahlaki Yaşam: Daha etik ve ahlaki bir yaşam sürmeyi mümkün kılar. 3. Toplumsal Adalet: Toplumsal adaletin sağlanmasına katkıda bulunur ve insan hakları ihlallerine karşı bir savunucu olur. 4. Karar Verme Süreci: Karar verme sürecinde doğru seçimleri yapmaya rehberlik eder.

Yunus Emre şiirlerinde ahlak, hikmet, din, aşk gibi konuları işlemiştir. Ayrıca, şiirlerinde ilahi adalet, insan sevgisi, doğum, ölüm ve benzeri konular da yer almaktadır. Yunus Emre'nin şiirlerinin temelinde tasavvuf görüşü yer alır ve bu çerçevede bir yere oturtulur.

Toplumsal normlar, toplumun düzenini ve işleyişini sağlamak için bireylerin uyması gereken kural ve değerlerdir. İki ana kategoriye ayrılırlar: 1. Yazılı Normlar: Resmi olarak kabul edilen ve yasal düzenlemelerle desteklenen normlardır. 2. Yazısız Normlar (Geleneksel Normlar): Yazılı belgelere dayanmayan ve nesilden nesile aktarılan normlardır. Diğer toplumsal norm türleri ise şunlardır: Ahlaki Normlar: Doğru ve dürüst olmak, yardımseverlik gibi toplumun genel kabul ettiği değerlerdir. Görgü ve Nezaket Kuralları: Toplum içinde saygılı bir biçimde yaşamak için gerekli olan davranış normlarıdır. Dinî Kurallar: Bir dinin inanç sistemine bağlı olarak bireyin ibadetlerini ve ahlaki değerlerini şekillendiren kurallardır.

Riya, Arapça kökenli bir kelime olup, "göründüğü gibi olmama, ikiyüzlülük" anlamına gelir. Riya örnekleri: 1. İbadetlerin gösteriş için yapılması: Mal, mevki, saygı, şöhret kazanmak için yapılan ibadetler riya kabul edilir. 2. Gıybetin ardından helalleşmemek: Gıybet eden (birinin aleyhinde konuşan) kimsenin, gıybet ettiği kimseyle "pişmanlık duymadan" helalleşmesi riya olarak değerlendirilir. 3. Toplumda saygınlık kazanmak için dindarlık süsü vermek: Ahiret endişesi taşıdığını göstermek için yüzüne kederli bir görüntü vermek, oruçlu olduğu bilinsin diye sesi kısılmış bir hal takınmak gibi davranışlar riya örneklerindendir.

Fyodor Dostoyevski, eserlerinde insanın karmaşık duygusal ve ahlaki dünyasını anlamamıza yardımcı olur. İnsana anlatmak istedikleri arasında şunlar da yer alır: İnsanın suç ve ceza arasındaki ilişkisi ve vicdanın rolü. Toplumun marjinal kesimlerine odaklanma. Din ve inanç konuları. Varoluşsal temalar.

Fıtratı bozan şeyler genel olarak şu şekilde sıralanabilir: 1. Ahlaki değerlerin zayıflaması veya yozlaşması. 2. Modern teknolojinin kötüye kullanımı. 3. Tüketim kültürü. 4. Çevresel faktörler. 5. Küfür ve inkâr. 6. Vesvese, riya, kıskançlık. 7. Nefsin arzu ve tutkularına esir düşme.

İsar ve fedakârlık kavramları birbirine yakın anlamlar taşısa da tam olarak aynı şey değildir. İsar, sözlükte "bir şeyi ya da bir kimseyi diğerine üstün tutma, tercih etme" anlamına gelir ve ahlak terimi olarak "bir kimsenin kendisi ihtiyaç içinde olsa bile sahip olduğu imkânları başkalarının ihtiyacını karşılamak için kullanması, başkasının yararı için fedakârlıkta bulunması" anlamında kullanılır. Fedakârlık ise, kişinin kendi çıkarlarını bir kenara bırakarak başkaları için özveri göstermesi olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla, isar daha spesifik bir kavram olup, fedakârlığın bir türü olarak değerlendirilebilir.

Bir insana saygılı davranmalıyız çünkü bu: 1. İnsanlık onurunu korur: Her bireyin hakları ve değerleri vardır, saygı göstermek bu değerleri tanımak anlamına gelir. 2. Toplumsal uyumu sağlar: Saygı, toplumda uyum ve barışın korunmasına yardımcı olur, çatışmaları azaltır. 3. Empati ve anlayışı artırır: Başkalarının duygularını ve deneyimlerini anlamaya yardımcı olur, sağlıklı ilişkilerin kurulmasına katkı sağlar. 4. İyi iletişim ve işbirliğini destekler: Karşılıklı saygı, daha sağlıklı iletişim ve etkili işbirliği için temel bir unsurdur. 5. Kendi değerlerimizi yansıtır: Saygılı davranmak, kendi içsel değerlerimizi ve erdemlerimizi de yansıtır.

Edep ve ahlak kavramları farklı anlamlara sahiptir, ancak birbirleriyle ilişkilidir. Edep, Arapça kökenli bir kelime olup "toplum töresine uygun davranma" veya "iyi ahlak, incelik, terbiye" olarak tanımlanır. Ahlak ise, doğru ya da yanlış davranış standartları açısından bir davranış sisteminden söz eder ve insanın iyi veya kötü olarak vasıflandırılmasına yol açan manevi nitelikleri kapsar. Dolayısıyla, edep daha çok davranış ve görgü kurallarını belirtirken, ahlak daha geniş bir kavram olup etik değerleri de içerir.

Yaşlılara gençlerden daha iyi davranmanın birkaç nedeni vardır: 1. Mutluluk ve Yaşam Memnuniyeti: Yaşlılıkta arkadaşlıklar, özellikle önemli bir mutluluk ve yaşam memnuniyeti kaynağı haline gelir. 2. Sosyal ve Duygusal Seçicilik: Yaşlılar, sosyal ağlarını kasıtlı olarak daraltarak, daha az ama daha yakın bağlara odaklanırlar. Bu, sosyal çevrelerinin duygusal yoğunluğunu artırır. 3. Pozitiflik Etkisi: Yaşlılar, pozitif durumları daha iyi hatırlar ve negatif durumlara karşı daha az reaksiyon gösterirler. Bu, onların daha olumlu bir tutum sergilemelerine yol açar. 4. Saygı ve İnsan Hakları: Yaşlılara saygı göstermek, kültürel ve ahlaki bir sorumluluktur ve insan haklarının bir parçasıdır.

Prestij sahibi olmak, toplumda saygı ve itibar görmek anlamına gelir. Prestij kazanmanın bazı yolları: - Başarı: Akademik, işletme, spor, sanat gibi çeşitli alanlarda başarı elde etmek. - Eğitim: İyi bir eğitim almak ve derin bilgi birikimine sahip olmak. - Davranış ve ahlak: Doğruluk, dürüstlük, yardımseverlik gibi olumlu davranışlar sergilemek.

Mansfield Park romanı, İngiliz yazar Jane Austen tarafından 1814 yılında yazılmıştır. Fanny, Portsmouth'ta yoksul bir ailede büyümüştür. Fanny, lüks bir ortamda yaşamaya alışmakta zorlanır ve ilk başlarda ev hasreti çeker. Roman, Fanny'nin ahlaki mücadeleleri, romantik ilişkileri ve sonunda Edmund'a olan gizli aşkı etrafında döner.

"Hiç etik değil" ifadesi, bir davranışın ya da durumun ahlaki, toplumsal veya profesyonel normlara uymadığını ifade eder.