Fesih

Fesih dersi, iş hukuku kapsamında iş sözleşmelerinin sona erdirilmesi süreçlerini ve fesih bildiriminin hukuki yönlerini ele alan bir eğitim olabilir. Fesih, işçi veya işveren tarafından yapılan ve iş sözleşmesini tek taraflı olarak sona erdiren bir irade beyanıdır. Fesih dersinde ele alınabilecek bazı konular: Fesih nedenleri. Bildirim yükümlülüğü. Fesih süresi. Hak ve yükümlülükler.

Sigorta sözleşmesi, aşağıdaki hallerde feshedilebilir: Sözleşmede kararlaştırılan sürenin sona ermesi. Riskin gerçekleşmesi. Riskin gerçekleşme imkanının kalmaması. Sigorta konusunun ortadan kalkması. Sigortacının iflası. Tarafların anlaşması. Sigorta şirketinin fesih hakları. Sigortalı tarafından fesih. Sigorta sözleşmesinin feshi ve prim iadesi süreçleri karmaşık olabileceğinden, bir avukata danışılması önerilir.

SGK 024 kodu, "İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih" anlamına gelir. Bu kod, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24/I-a ve 24/I-b bentlerine dayanır.

24/1-a maddesi ifadesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. İşte bazı örnekler: Futbol Müsabaka Talimatı 24/1-a maddesi: Bir müsabakayı terk eden takım hakkında hükmen mağlubiyet kararı verilmesini ve ayrıca mevcut puanlarından galibiyet halinde verilen puan kadar puan silinmesini öngörür. İş Kanunu 24/1-a maddesi: İşçinin, iş sözleşmesinin konusu olan işin yapılmasının işin niteliğinden doğan bir sebeple sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olması durumunda iş sözleşmesini bildirimsiz olarak derhal feshetme hakkını düzenler. Türk Ceza Kanunu 24/1 maddesi: Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmeyeceğini belirtir.

Evet, görev tanımı dışında çalıştırma, işçi için haklı fesih nedeni olabilir. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22. maddesine göre, işveren, iş sözleşmesinde veya eklerinde yer almayan bir değişiklik yapmak istediğinde bunu yazılı olarak bildirmek ve işçinin onayını almak zorundadır. Görev tanımı dışında çalıştırılma durumunda işçinin sahip olduğu haklar şunlardır: Kıdem tazminatı. Manevi tazminat. Fazla çalışma ve ücret.

İşçinin davranışlarından kaynaklanan geçerli fesih, işçinin iş sözleşmesine aykırı davranışları nedeniyle iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesidir. İşçinin davranışlarından kaynaklanan geçerli fesih nedenleri arasında şunlar yer alır: işe sık sık geç gelmek; performans düşüklüğü ve işi aksatma; çalışma arkadaşlarını işverene karşı kışkırtmak; işyeri kurallarına uymamak; iş arkadaşları ve amirleri ile ciddi geçimsizlik göstermek; işyerinde alkol ve sigara içmek. İşçinin davranışlarından kaynaklanan geçerli fesih için, bu davranışların işyerinde olumsuzluklara yol açması ve işverenden iş ilişkisini sürdürmesinin beklenemeyecek nitelikte olması gerekir.

İfa güçsüzlüğü halinde karşı tarafın def'i ve fesih hakkı, Türk Borçlar Kanunu'nun 98. maddesinde düzenlenmiştir. Karşı tarafın def'i hakları: Ödemezlik def'i: Karşı taraf, kendi edimini ifa etmeden veya ifasını teklif etmeden, diğer taraftan edimin ifasını talep ederse, diğer taraf ödemezlik def'inde bulunabilir. Fesih hakkı: Uygun bir sürede teminat gösterilmezse, alacaklı sözleşmeden dönebilir ve kendi edimini ifa etmekten kurtulabilir. Karşı tarafın fesih hakkı, sadece ifa güçsüzlüğü yaşayan tarafın ifası güvence altına alınana kadar geçerlidir.

6 aylık kıdemi olan bir işçi, raporluyken işten çıkarılamaz. İşçinin rapor aldığı süre, yasal sınırlar içerisinde kaldığı sürece işten çıkarılması mümkün değildir. İşçinin kıdemine göre hastalık nedeniyle devamsızlık yapabileceği süreler şu şekildedir: 6 aydan az kıdemi olan bir işçi 8 hafta; 6 ay–1,5 yıl arası kıdemi olan 10 hafta; 1,5–3 yıl arası kıdemi olan 12 hafta; 3 yıldan fazla kıdemi olan işçi 14 haftayı aşan şekilde rapor alırsa. Bu sürelerin aşılması halinde işçi ihbar tazminatı ödenmeden işten çıkarılabilir. İşverenin, işçiyi raporlu olduğu için işten çıkarması hukuken haksız ve geçersiz sayılır.

İşçinin haklı nedenle fesih hakkı, fesih bildiriminin yapıldığı tarihten itibaren 6 iş günü ile sınırlıdır. Ayrıca, haklı fesih için olayın gerçekleşmesinden itibaren en geç bir yıl içinde fesih işleminin tamamlanması gerekmektedir. Bu süreler hak düşürücü olup, işçinin bu süreler geçtikten sonra yapacağı fesih geçersiz sayılacaktır.

Uzman çavuşun sözleşmesinin bitmesi durumunda, sözleşme yenileme talebine bağlı olarak iki farklı senaryo ortaya çıkar: 1. Sözleşme yenileme talebi: Uzman çavuş, sözleşmesinin bitimine en az 3 ay kala (yurtdışında geçici görevde ise 6 ay kala) uzatma talebinde bulunursa, şartları sağlaması durumunda sözleşmesi yenilenir. 2. Sözleşme yenileme talebinin yapılmaması: Uzman çavuş, sözleşme yenileme talebinde bulunmazsa, Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesilir ve Uzman Erbaş Kanunu'nun 16. maddesine göre belirlenen tazminatı alır. Ayrıca, istihdam edildiği kadronun kaldırılması veya astsubaylığa geçiş sınavında başarısızlık gibi durumlarda da sözleşme feshedilir. Sözleşmenin feshi durumunda, fesih işleminin hukuka aykırı olduğunu düşünen uzman çavuş, idare mahkemesinde iptal davası açarak göreve iadesini talep edebilir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 20. maddesi, idarenin sözleşmeyi hangi hallerde feshedebileceğini düzenler: Yüklenicinin taahhüdünü yerine getirmemesi: Yüklenicinin, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi durumunda, idarenin en az on gün süreli ihtarına rağmen durumun düzelmemesi. Yasak fiil veya davranışlar: Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25. maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi. Bu hallerde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

e-Devlet üzerinden yapılan abonelik fesih başvurusu sonrasında, hizmete ilişkin ücretlendirme 24 saat içinde hizmet sağlayıcı tarafından durdurulur.

Yargıtay kararlarına göre iş sözleşmesinin feshedilemeyeceği bazı haller şunlardır: Sendika üyeliği veya sendikal faaliyetlere katılım: Çalışma saatleri dışında veya işverenin rızasıyla çalışma saatleri içinde yapılan sendikal faaliyetler. Hastalık veya kaza nedeniyle devamsızlık: Hastalık veya kaza nedeniyle bekleme süresinde işe geçici devamsızlık. Gözaltı veya tutuklama: İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması nedeniyle işe devamsızlığının bildirim süresini aşması. Geçerli sebepler: İşçinin yetersizliğinden veya davranışlarından kaynaklanan geçerli sebepler. Bu hallerde iş sözleşmesinin feshi, belirli koşulları sağlamadığı sürece Yargıtay tarafından haksız bulunabilir. İş hukuku konularında doğru bilgi ve danışmanlık için bir avukata başvurulması önerilir.

Türk Borçlar Kanunu (TBK) kapsamında yasal fesih süreleri şu şekildedir: Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde: Konut ve çatılı işyeri kiralarında fesih bildirimi üç ay öncesinden yapılmalıdır. Konut ve işyeri dışındaki kira sözleşmelerinde fesih süresi genel hükümlere göre belirlenir. Belirli süreli kira sözleşmelerinde: Kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az on beş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılır. Kiraya veren, on yıllık uzama süresi sonunda, her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunarak sözleşmeyi sona erdirebilir. Fesih bildiriminin süresinde yapıldığının kabul edilebilmesi için bildirimin öngörülen süre içerisinde kiraya verene ulaşmış olması gerekir. Fesih bildiriminin geçerliliği, TBK madde 348 uyarınca yazılı şekilde yapılmasına bağlıdır.

14/1-b-5 emeklilik nedeniyle işten ayrılma, 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesine göre şu şekilde yapılır: 1. Emekliliğe Hak Kazanma: İşçi, bağlı bulunduğu kurum veya sandığa başvurarak emekliliğe hak kazandığını belgelendirmelidir. 2. Yazılı Bildirim: Belgeyi işverene yazılı olarak sunarak iş akdinin feshi için resmi talepte bulunmalıdır. 3. Şartların Tamamlanması: İlk sigorta giriş tarihine göre değişen sigortalılık süresi ve prim gün sayısını doldurmuş olmalıdır. 08.09.1999 öncesi sigorta girişi: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü. 08.09.1999 sonrası sigorta girişi: 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günü. Bu süreçte, fesih bildiriminin yazılı yapılması ve SGK'dan alınan belgenin sunulması, kıdem tazminatı hakkının güvence altına alınması açısından önemlidir.

Kira sözleşmesi fesih protokolü şu şekilde yapılabilir: 1. Tarafların Bilgileri: Kiralayan ve kiracının kimlik bilgileri yazılır. 2. Kira Sözleşmesinin Detayları: Kira sözleşmesinin başlangıç ve bitiş tarihleri belirtilir. 3. Fesih Tarihi: Sözleşmenin feshedileceği tarih yazılır. 4. Tahliye Tarihi: Kiracının taşınmazı boşaltacağı tarih belirtilir. 5. Anahtar Teslim Tarihi: Anahtarların teslim edileceği tarih yazılır. 6. İbra Maddesi: Taraflar arasında kira sözleşmesinden kaynaklı herhangi bir alacak veya borç ilişkisinin kalmadığı ve birbirini ibra ettiği belirtilir. 7. İmza: Protokol, taraflar tarafından imzalanır. Fesih protokolü, belirli süreli kira sözleşmelerinde kiracı, belirli süreli kira sözleşmelerinde ise kiraya veren tarafından en az 15 gün önceden yazılı olarak yapılmalıdır. Fesih işlemleri sırasında bir avukattan destek almak, tarafların haklarını korumak açısından önemlidir.

Dernek feshinde yönetim kurulu kararı tek başına yeterli değildir. Derneğin genel kurul kararı ile fesih edilebilmesi için, genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin en az üçte ikisinin toplantıda hazır bulunması ve toplantıya katılan üyelerin üçte iki çoğunluğu ile karar alınması gereklidir. Ayrıca, tüzükte tasfiyenin genel kurul kararına bırakıldığı hallerde, genel kurul toplanamamış veya genel kuruldan tasfiyeye ilişkin bir karar çıkmamış ise, derneğin bütün para, mal ve hakları mahkeme kararıyla devredilir. Dolayısıyla, derneğin feshi için hem genel kurul kararı hem de gerekli çoğunluğun sağlanması gereklidir.

Evet, performans nedenli fesihte ihbar tazminatı ödenir. 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, performans nedenli yapılacak fesihlerde işçiye hak kazandığı kıdem ve ihbar tazminatının ödenmesi hukuki bir zorunluluktur.

Fesihname, bir sözleşmenin veya hukuki muamelenin ortadan kaldırılması amacıyla düzenlenen tek veya çok taraflı belgelere verilen isimdir. Fesihnameler, başka bir sözleşme ya da esas sözleşme şartlarını kaldıran, bozan ya da temizleyen, tek taraflı olarak ya da karşılıklı olarak düzenlenen belgelerdir. Bazı fesihname örnekleri: Kira sözleşmesine ilişkin fesihname. İşçinin haklı nedenle fesih ihtarname örneği. Tüketici sözleşmeleri ve iş kanunu kapsamında düzenlenen fesihnameler.

İş Kanunu 17. madde, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshi için bildirim sürelerini düzenler. 6 aydan az kıdem: 2 hafta. 6 ay - 1,5 yıl kıdem: 4 hafta. 1,5 yıl - 3 yıl kıdem: 6 hafta. 3 yıldan fazla kıdem: 8 hafta. İş Kanunu 18. madde ise, iş sözleşmesinin feshi için geçerli sebepleri belirler. Geçerli sebepler: Sendika üyeliği veya sendikal faaliyetlere katılım. İşyeri sendika temsilciliği. Mevzuattan veya sözleşmeden doğan hakların takibi. Irk, renk, cinsiyet, engellilik gibi sebeplerle ayrımcılık. Geçerli olmayan sebepler: Cinsel taciz. Sataşma. Hırsızlık ve işverenin meslek sırlarını ortaya atma. Yedi günden fazla hapisle cezalandırılan suç işleme.