İşHukuku

Hamileler, aşağıdaki belirtilen işlerde çalışamaz: Gece vardiyaları: 20:00-06:00 saatleri arasında gece vardiyasında çalıştırılamazlar. Tehlikeli işler: Kimyasal, fiziksel, biyolojik etkenlerin ve çalışma süreçlerinin çalışanlar üzerindeki etkilerinin tehlikeli olduğu işlerde çalıştırılamazlar. Yüksekte çalışma: Düşme tehlikesi olan yüksek yerlerde (platform, merdiven gibi) çalıştırılamazlar. Elle taşıma işleri: Elle yükleme ve araçsız taşıma işlerinde çalıştırılamazlar. Hamileler, aşağıdaki belirtilen işlerde ise doktor raporu ile daha hafif işlerde çalıştırılabilirler: Ayakta çalışma: Ayakta çalışmaları gereken işlerde, mümkün olan durumlarda oturmaları sağlanır. Titreşim ve gürültü: Düşük frekanslı uzun süreli titreşime ve sürekli sarsıntıya maruz kaldıkları işlerde çalıştırılamazlar. Radyasyon: İyonize radyasyon kaynaklarının bulunduğu yerlerde çalıştırılmazlar. Ayrıca, hamileler günde en fazla 7,5 saat çalıştırılabilirler.

Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik, 22 Ocak 2015 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. Yönetmeliğin amacı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine göre ihale edilen işlere ait sözleşmeler kapsamında, yapılan toplu iş sözleşmeleri sonucunda alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin işçiliğe bağlı giderlerinde oluşan artışın fiyat farkı olarak ödenmesini düzenlemektir. Yönetmeliğin bazı maddeleri: Fiyat farkının hesabı ve ödenmesi. Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve yürütülmesi. Toplu iş sözleşmesine ilişkin bilgi ve belgeler. Dayanak, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 8. maddesinin üçüncü fıkrasıdır.

SGK primlerinin eksik hesaplanması durumunda, işçi çeşitli hak kayıpları yaşayabilir ve hukuki yollara başvurabilir. Olası sonuçlar: Emekli maaşı: Eksik primler nedeniyle emekli maaşı düşük hesaplanabilir. Kıdem tazminatı: İşten ayrılma durumunda kıdem tazminatı miktarı düşebilir. Diğer sosyal haklar: İşsizlik ödeneği, doğum ücreti ve iş göremezlik ücreti gibi haklar olumsuz etkilenebilir. İşçi, haklarını korumak için şu adımları atabilir: Alo 170'e bildirim: Durumu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bilgi Hattı'na bildirebilir. Hizmet tespit davası: Eksik primlerin tamamlanması için işveren ve SGK'ya karşı hizmet tespit davası açabilir. İş akdinin feshi: Eksik prim ödemesi, işçi için haklı fesih nedeni sayılır; bu durumda kıdem tazminatı talep edebilir.

Engelli raporu olan bireylerin hangi işlerde çalışamayacağına dair bazı kısıtlamalar şunlardır: Fiziksel olarak ağır ve sürekli güç gerektiren işler. Kimyasallarla veya toksik maddelerle temas gerektiren işler. Gürültülü, tozlu veya hava kalitesi düşük ortamlarda yapılan işler. Yüksek dikkat gerektiren ve refleks hızı kritik olan işler. Gece vardiyası veya düzensiz saatlerde çalışmayı gerektiren işler. Engelli bireyler, sağlık raporlarında belirtilen sınırlamalara ve engel durumlarına uygun olmayan işlerde çalıştırılamaz.

Hamile öğretmenlere, hamileliğin 24. haftasından itibaren ve doğumdan itibaren bir yıl süre ile nöbet görevi verilmez. Bu düzenleme, Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği ile Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nde yer almaktadır. Ancak, hamile öğretmenin nöbet görevinden muaf olabilmesi için doktordan "24 haftalık gebelik" teşhisli bir rapor alması gerekmektedir.

İş sözleşmesinde asgari ücret maddesi olması zorunlu değildir, çünkü iş sözleşmesi, kanunda aksi belirtilmedikçe özel bir şekle tabi değildir. Ancak, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesi gereği, iş sözleşmesi ile çalışan her işçinin ücretinin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenen Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığıyla belirlenen asgari sınırların altında olmaması gerekir. Eğer iş sözleşmesinde ücret kararlaştırılmamışsa, belirlenecek ücret asgari ücretten az olamaz ve işçinin yaptığı iş, unvanı, emsallerinin ücretleri gibi unsurlar dikkate alınarak emsal bir ücret belirlenir.

İşveren vekili atama yazısı, işverenin kendisi veya yetkilendirdiği bir kişi tarafından hazırlanır. Atama yazısı, noterden onaylatılabilir veya örneğini hazırlanan formatta bir belge kullanılarak yapılabilir. Ayrıca, işveren vekili atama işlemleri için İş Müfettişliği ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan izin alınması gerekebilir. Daha fazla bilgi ve destek için bir hukuk danışmanından yardım alınması önerilir.

Şoförler ücret almadan çalışamazlar. Şoförlük mesleği için resmi bir lisans ve gerekli belgeler (ehliyet, SRC belgesi vb.) gereklidir ve bu belgelerin masrafları da göz önünde bulundurulmalıdır.

Hakediş, faturadan önce düzenlenir. Hakediş faturası, işin tamamlandığı değil, belli bir aşamanın tamamlandığı veya belli bir süre zarfında yapılan işin bedelinin talep edildiği durumlarda düzenlenir. Ayrıca, Vergi Usul Kanunu'na göre fatura, hizmetin tamamlanmasına müteakip 7 gün içinde düzenlenmelidir; bu süre içinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.

EMO (Elektrik Mühendisleri Odası) mühendis sözleşmesi, yüksek gerilim (YG) tesisleri için işletme sorumluluğu hizmetlerinin yürütülmesini düzenleyen bir sözleşmedir. Sözleşmenin bazı maddeleri: Mühendisin yükümlülükleri. İşverenin sağlayacağı belgeler. Ücret. Sözleşmenin süresi. Anlaşma çözümü.

Kullanılmayan yıllık izin ücreti, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde talep edilmelidir; aksi takdirde zaman aşımına uğrar. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle, 01.07.2012 tarihinden sonra doğan yıllık ücretli izin alacakları 10 yıllık zaman aşımına tabi olsa da, bu tarihten önce doğan izin alacakları için 5 yıllık zaman aşımı süresi geçerlidir.

Şirket içi nakil, iş akdini feshetme hakkı verebilir, ancak bu durumun bazı şartları vardır: Nakil işleminin esaslı unsurları ağırlaştırması. Yazılı onayın bulunmaması. Fesih nedeninin işçiye zarar vermesi. Bu tür durumlarda işçi, kıdem tazminatına hak kazanabilir ancak ihbar tazminatı alamaz.

Geçici işlerde sigorta yatabilir. Örneğin, günlük sigorta girişi yaptırmak mümkündür. Ayrıca, tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan sigortalıların, iş kazası sigortasından yararlanabilmesi için iş kazasının olduğu tarihten en az on gün önce tescil edilmiş olmaları ve sigortalılıklarının sona ermemiş olması gerekmektedir. Ancak, 4/b sigortalılık statüsüne tabi sigortalıların geçici iş göremezlik ödeneği hakkından yararlanabilmeleri için genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması gerekmektedir.

Tekont ücreti ödeme zamanı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak ücretlerin ödeme zamanı ile ilgili bazı bilgiler mevcuttur: İş Kanunu'na göre, işçi ücretleri en geç ayda bir ödenir. Borçlar Kanunu'na göre, aksine bir hüküm bulunmadıkça, ücretler her ayın sonunda ödenir. İş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir. Ücretlerin zamanında ödenmemesi durumunda, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme veya temerrüt faizi talep etme gibi hakları vardır.

Yıllık izin hakkı, her bir tam yıl çalışmayla birlikte yenilenir. Bir çalışan, işe başladığı tarihten itibaren deneme süresi de dahil olmak üzere bir yıllık çalışma süresini doldurduğunda yıllık ücretli izin hakkını kazanır. Örneğin, 12.06.2022 tarihinde 2 aylık deneme süresi ile işe başlayan bir işçi, yıllık ücretli izne hak kazanma tarihini 13.06.2023 olarak hesaplar. Ayrıca, ardı ardına ya da farklı tarihlerde aynı işverene ait değişik işyerlerinde çalışılmış ise, yıllık izne hak kazanma için gerekli olan bir yıllık süre hesaplanırken bu işyerlerinde geçen hizmet süreleri toplanır.

İşten istifa etmek için verilmesi gereken bildirim süresi, çalışanın kıdemine göre değişir: 6 aydan az süre çalışanlar: 2 hafta (14 gün). 6 ay ile 1,5 yıl arasında çalışanlar: 4 hafta (28 gün). 1,5 yıl ile 3 yıl arasında çalışanlar: 6 hafta (42 gün). 3 yıldan fazla süre çalışanlar: 8 hafta (56 gün). Bu süreler, iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması durumunda geçerlidir. Ayrıca, sağlık nedenleri, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareketleri ve zorlayıcı nedenler gibi durumlarda, işçi işverene belli süre öncesinden haber vermek zorunda değildir.

1 yıl sonra 20 gün izin, 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, 5 yıldan fazla ve 15 yıldan az süre çalışan işçilerin yıllık izin süresine denk gelmektedir. Bu kanuna göre, yıllık izin süreleri şu şekildedir: 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) hizmet süresi olanlar için yılda 14 gün; 5 yıldan fazla ve 15 yıldan az hizmet süresi olanlar için yılda 20 gün; 15 yıl ve üzeri hizmet süresi olanlar için yılda 26 gün. Yıllık izin süreleri, iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir, ancak azaltılamaz.

Toplu iş sözleşmesinde tayin maddesi bulunmamaktadır. Ancak, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 27. maddesi, işyeri sendika temsilcilerinin atanmasını düzenlemektedir. Temsilcilerin tayinine ilişkin detaylar şu şekildedir: İşyeri sendika temsilcisi seçimle belirlenebilir. Temsilci sayısı, işyerindeki işçi sayısına göre belirlenir ve 1 ile 8 arasında değişebilir. Temsilcilerden biri baş temsilci olarak görevlendirilebilir.

Toplu sözleşmede grev yasağı olması durumunda, grev yapılamaz ve bu durum kanun dışı kabul edilir. Kanun dışı grev yapılması halinde, işverenin zararları greve karar veren sendika veya greve katılan işçiler tarafından karşılanır. Grev yasağı bulunan sektörlerde grev kararı almak ve uygulamak mümkün değildir.

Karşılıklı anlaşarak işten ayrılma ibranamesiz olabilir, ancak bu durumda bazı yasal sonuçlar doğabilir. İbranamenin olmaması durumunda işçi, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklarını talep edebilir ve işe iade davası açabilir. İbraname olması durumunda ise, işçinin alacaklarının tam olarak ödendiğine dair belge bulunur ve bu durumda işçi bu hakları genellikle kaybeder. İbranamenin geçerli olabilmesi için, iş sözleşmesinin sona ermesinden en az bir ay sonra düzenlenmesi ve alacakların detaylı bir şekilde belirtilmesi gerekir. Yasal süreçlerin karmaşıklığı nedeniyle, işten ayrılma sürecinde bir avukattan destek alınması önerilir.