Memuriyet

Mansıp, Arapça kökenli bir kelime olup "makam", "yüksek memuriyet" anlamlarına gelir. Ayrıca, "atanılan makam", "yağmadan alınan pay", "kaldırma", "nasip" gibi farklı anlamları da vardır.

Aylıksız izin alan memur, memuriyet sıfatını yitirmediği için hak ve yükümlülüklerini (mali haklar dışında) aynen devam ettirir. Ancak, bazı faaliyetleri gerçekleştirmesi yasaktır: Görevi haricinde başka bir iş yapamaz. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 28. maddesinde belirtilen diğer yasak faaliyetlere katılamaz.

7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu'na göre arşiv araştırması, statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında yapılır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılan kişiler: Gizlilik dereceli birimlerde, yetkisiz kişilerin bilgi sahibi olmaları durumunda devlet güvenliği, ulusal varlık ve bütünlüğü ile iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu kurumlar. Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel. Kamu kurumlarında görev yapacak öğretmenler. Üst kademe kamu yöneticileri. Özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler. Milli güvenlik açısından stratejik öneme sahip birimlerde çalışacaklar.

Daimi (kadrolu) işçi memur olabilir, ancak tayin hakkı doğrudan yasal bir hak değildir. Memuriyete geçiş, diğer tüm vatandaşlar gibi normal prosedürlerle gerçekleşir; kadrolu işçi olmak, memuriyete geçişte öncelik veya ayrıcalık sağlamaz. Tayin hakkı ise genellikle toplu iş sözleşmeleri ve kurumların iç yönetmelikleri ile belirlenir. Önemli noktalar: Eş durumu: Eşin kamu personeli olması durumunda tayin talep edilebilir. Sağlık mazereti: Engellilik veya bakmakla yükümlü olunan kişilerin sağlık durumu nedeniyle tayin talep edilebilir. Kurum içi düzenlemeler: Her kurumun tayin talepleri için farklı koşulları olabilir.

2008'den önce memur olanlar, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine tabidir. Bu kişiler, "eski memur" olarak da adlandırılır.

399 sayılı KHK'ye tabi personel, istifa etmesi durumunda ayrıldığı kurumdaki pozisyonuna geri dönebilir.

Devlet memurunun geçici görevlendirilmesi, belirli usullere uygun olarak yapılır: Görevlendirme Talebi: Memur, kendi isteği doğrultusunda geçici görevlendirme talebinde bulunabilir. Onay Süreci: Kurum, talebi hizmet ihtiyacına uygunluğu açısından değerlendirir. Muvafakat: Geçici görevlendirme, personelin kadro veya pozisyonunun bulunduğu kurumun muvafakati ile tekemmül eder. Süre: Geçici görevlendirme süresi, ilgili mevzuata göre belirlenir ve genellikle bir yıl içinde en fazla altı ay olarak uygulanır. Ayrıca, kurumların kendi özel yönetmelikleri doğrultusunda da geçici görevlendirme usulleri belirlenebilir.

2025 yılında yapılan Kaymakamlık sınavı, adaylar tarafından zor olarak değerlendirilmiştir. Ancak, sınavın zorluk derecesi kişisel yorumlara göre değişiklik gösterebilir. Yakın Eğitim platformunun sunduğu online hazırlık kursları, Kaymakamlık sınavına hazırlanan adaylara destek sağlamaktadır. Sınavın zorluk derecesi ve hazırlık süreci hakkında en doğru bilgiyi almak için güncel kaynakları ve uzman görüşleri takip etmek önerilir.

Mazeret tayini için sağlık sorunu olarak kabul edilen durumlar şunlardır: Memurun kendisinin, eşinin, anne, baba veya bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının sağlık sorunları. Yargı kararıyla vasi tayin edildiği kardeşinin sağlık sorunları. Sağlık mazeretine dayalı tayin için, söz konusu rahatsızlığın memurun görev yaptığı yerde tedavisinin mümkün olmaması veya mevcut görev yerinin sağlık mazeretine konu kişinin sağlık durumunu tehlikeye düşürmesi gerekir. Mazeret tayini için gerekli belgelerin, eğitim ve araştırma hastanesi veya üniversite hastanesinden alınmış sağlık kurulu raporu olması gerekir.

Özel sektörde geçen süreler, memur emekli maaşında dikkate alınmaz. Emekli ikramiyesi hesaplanırken ise sadece T.C. Emekli Sandığı'na tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim veya kesenek ödemek suretiyle geçen süreler dikkate alınır.

İstifa sonrası memuriyete dönüşte verilecek kadro, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 92. maddesine göre şu şekilde belirlenir: Boş kadro bulunması. Niteliklerin taşınması. Aynı derece ve kademe. Adaylık döneminde istifa edenler sadece ayrıldıkları kuruma dönebilirken, asil memurlar hem kendi kurumlarına hem de başka kamu kurumlarına başvurabilir. Dönüş, kurumun takdirine bağlıdır; kurum, atama için açıktan atama talebinde bulunup izin almalıdır.

Tek kademe ilerleme derecesi, memurun bulunduğu kadro derecesi içinde bir kademeden, bir üst kademeye ilerlemesi anlamına gelir. Kademe ilerlemesinin şartları: Memurun o kademede en az 1 yıl çalışmış olması; O yıl içinde olumlu sicil almış olması; Çalıştığı derecede daha ileri bir kademenin bulunması. Özel durumlar: Zorunlu sürekli görevle kalkınmada öncelikli yörelere atanan memurlar, her 2 yıl için 1 kademe ilerlemesi daha alır. Son 8 yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara, aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere bir kademe ilerlemesi uygulanır.

Temizlik işçileri memur değildir, işçi statüsündedir. Memur ve işçi arasındaki farklar: Tabi oldukları yasa: Memurlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na, işçiler ise 4857 sayılı İş Kanunu'na tabidir. Çalışma tipi: Memurlar asli ve sürekli görevler yürütürken, işçiler yardımcı, tamamlayıcı veya teknik işlerde geçici süreli çalışabilirler. Atama: Memurlar atama ile göreve getirilir, işçiler ise iş sözleşmesiyle çalışır. Maaş ve zam: Memurların maaş ve zamları kanunla belirlenir, işçilerin ise toplu iş sözleşmesiyle belirlenir ve grev hakları vardır.

Nöbetçi memurlar, genellikle alarm haberlerinin sürat ve emniyetle ilgililere ulaştırılması amacıyla çağrılır. Nöbetçi memurların görev yaptığı bazı durumlar şunlardır: Güvenlik tedbirleri kontrolü: Yangın, sabotaj, doğal afet ve iç emniyetle ilgili tedbirlerin ve personelin kontrol edilmesi. Muhabere arızalarının bildirilmesi: Telli ve telsiz muhabere arızalarının ilgili kişilere bildirilmesi ve giderilmesinin takip edilmesi. Mesai dışı haber alımı: Mesai saatleri dışında gelen önemli ve ivedilik derecesine sahip haber ve yazıların alınması ve ilgili kişilere ulaştırılmasının sağlanması. Acil durum yönetimi: Afet ve acil durum yönetimi ile ilgili haberlerin ilgililere iletilmesi.

25 yıllık memur, 30 gün yıllık izin hakkına sahiptir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre, hizmet süresi 10 yıldan fazla olan memurların yıllık izin süresi 30 gündür.

Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan kişinin memur olması mümkün değildir. Güvenlik soruşturması, kamu sektöründe görev almak isteyenlerin devletin güvenliğini tehdit etme potansiyeli olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan bir değerlendirmedir. Ancak, güvenlik soruşturmasının olumsuz gelmesi bir daha kamu kurumlarında memur olarak atanma şansını tamamen ortadan kaldırmaz.

Hayır, 65 yaşını dolduran memurlar çalışamaz. 65 yaşını dolduran memurlar, kendi istekleriyle emekli olamazlar; kurumları tarafından zorunlu olarak emekli edilirler. İstisnai durumlar: Akademik unvana sahip öğretim üyeleri için yaş haddi 67 yaşına kadar uzatılabilir. Özel kanunlarda yaş haddine ilişkin özel hüküm bulunan hallerde, 65 yaşını doldurmuş memurlar çalıştırılabilir.

Memurların promosyon alamamasının bazı nedenleri: Kamu görevinden ihraç edilme: Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun kararına göre, kamu görevinden ihraç edilip sonra göreve iade edilen kişiler, çalışmadıkları döneme ait banka promosyonu alamazlar. Promosyon sürecinin memurun özlük haklarını düzenleyen mevzuata dayanmaması: Promosyon ödemeleri, memurların maaşına dayalı olarak yapıldığından, maaş alınmayan dönemlerde promosyon ödemesi yapılması mümkün değildir. Ayrıca, bazı durumlarda personelin kurum değiştirmesi veya görev yeri değişikliği promosyon hakkının kaybolmasına neden olabilir.

Disiplin yönetmeliğine göre, farklı devamsızlık durumlarında alınacak disiplin cezaları şu şekildedir: 1 veya 2 gün işe gelmemek. 3 veya 9 gün kesintisiz işe gelmemek. Bir yılda toplam 20 gün işe gelmemek. Memurun devamsızlık yapabilmesi için geçerli bir mazereti olması gerekir; aksi takdirde bu durum disiplin cezası gerektirir.

Can güvenliği mazeretine bağlı yer değişikliği, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik'e göre şu şekilde yapılır: Başvuru Şartları: Personelin, kendisinin, eşinin veya bakmakla yükümlü olduğu çocuklarından birinin, görev yaptığı yerde kalmasının can güvenliğini tehdit altında bırakacağını adli veya mülki idare makamlarından alınacak belgeyle belgelendirmesi gerekir. Başvuru Şekli: 8/3/2012 tarihli ve 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun'un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca hakkında adli makamlarca işyerinin değiştirilmesine ilişkin koruyucu tedbir kararı alınan personel, aynı hizmet bölgesi içindeki başka bir hizmet birimine atanabilir. Atama: Can güvenliği mazeretine dayalı olarak yapılacak yer değişikliğinde memur; aynı hizmet bölgesi içindeki başka bir hizmet alanına, görev yaptığı hizmet bölgesinde ihtiyaç bulunmaması halinde ise diğer hizmet bölgelerine atanabilir. Mazeretin Devamı: Mazeretin devam ettiğine ilişkin belgenin her yıl ocak ayında ibraz edilmesi zorunludur.