SosyalHaklar

İtalya'da engelli haklarına ilişkin temel yasa, 104/1992 sayılı "Engellilerin Yardımı, Sosyal İçerme ve Hakları Çerçeve Kanunu"'dur. Diğer önemli yasalar ve düzenlemeler şunlardır: - 68/1999 sayılı kanun: Engellilerin işe yerleştirilmesi ve işverenlerin yükümlülükleri ile ilgili hükümler içerir. - 236/1989 sayılı bakanlık kararnamesi: Kamu ve özel tesislerde erişilebilirlik standartlarını belirler. - 503/1996 sayılı cumhurbaşkanı kararı: Mimari engellerin tanımlanması ve kaldırılması ile ilgili hükümler içerir. Ayrıca, İtalya, Birleşmiş Milletler Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme'yi de onaylamıştır.

Engelli raporu oranı 93, ağır engelli kategorisine girmektedir. Engelli raporu ile elde edilebilecek bazı avantajlar şunlardır: Ücretsiz ulaşım: Belediye otobüsü, metro, tren gibi toplu taşıma araçlarından ücretsiz yararlanma hakkı. Engelli maaşı: Devlet tarafından verilen engelli maaşından faydalanma imkanı. ÖTV'siz araç alımı: Sıfır kilometre bir aracı ÖTV ödemeden satın alma hakkı. Vergi indirimleri: Gelir vergisi ve diğer vergilerde indirimlerden yararlanma. Özel eğitim: Rehabilitasyon merkezlerinden ücretsiz eğitim hizmetleri alma hakkı. Engelli raporunun kullanımı ve sağladığı haklar, kişinin yaşadığı ülkeye ve ilgili yasal düzenlemelere göre değişiklik gösterebilir.

Virginia Woolf, "Kendine Ait Bir Oda" adlı eserinde kadın ve erkek eşitliğini savunur çünkü kadınların tarihsel, eğitsel, kültürel ve sosyal eşitsizlikler nedeniyle edebi üretimde yetersiz kaldığını düşünür. Woolf'a göre, kadınların kendilerine ait bir oda ve ekonomik özgürlükleri olsaydı, erkekler kadar başarılı yazarlar olabilirler.

Yüzde 35 ve yüzde 40 engelli raporu, bireylere çeşitli hak ve ayrıcalıklar sağlar. Bu raporlar, genellikle aşağıdaki alanlarda fayda sunar: 1. Vergi İndirimleri: Engelli bireyler, gelir vergisi indirimi ve özel tüketim vergisi (ÖTV) muafiyeti gibi vergi avantajlarından yararlanabilir. 2. Ulaşım Hakları: Belediye otobüsleri, tren ve deniz ulaşım araçlarında ücretsiz veya indirimli seyahat hakkı sağlar. 3. Eğitim Hakları: Rehabilitasyon merkezlerinden ücretsiz eğitim hizmetleri alınabilir ve burs, özel kontenjan gibi imkanlardan faydalanılabilir. 4. İstihdam: Kamu ve özel sektörde engelli kontenjanı üzerinden iş bulma ve memur olma şansı artar. 5. Sosyal Yardımlar: Evde bakım maaşı, engelli aylığı gibi devlet yardımlarından yararlanma imkanı tanır. Engelli raporunun geçerliliği ve sağladığı haklar, raporun süresine ve içeriğine göre değişebilir.

Basın sigortasının avantajları şunlardır: 1. Kazanılmış Hakların Korunması: Basın sigortası, gazetecilerin iş akdinin sona ermesi durumunda kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret hakları gibi kazanılmış haklarını yazılı olarak güvence altına alır. 2. Yasal Güvence: 5953 sayılı kanun kapsamında gazetecilik çatısı altında hizmet veren her çalışan, sigorta hakkına sahiptir ve bu, süreci resmi olarak kayıt altında tutar. 3. Ek Sosyal Haklar: Basın kartı sahiplerine, devlet protokolü ile ilgili haberleri takip edebilme, ulaşımdan ücretsiz yararlanma, kamuya ait müze ve sergileri ücretsiz gezme gibi ek sosyal haklar tanınır. 4. Mali Koruma: Sigorta, gazetecilerin olası sağlık sorunları ve meslek hastalıkları gibi durumlarda tedavi masraflarını karşılar ve maddi destek sağlar.

İşveren, anneye bakmak zorunda değildir, çünkü İş Kanunu'nda bu yönde bir zorunluluk düzenlenmemiştir. Ancak, işverenlere emzirme odası, kreş ve yurt açma yükümlülüğü getirilmiştir.

Prekaryanın özellikleri şunlardır: 1. Güvencesiz ve belirsiz çalışma koşulları: Prekarya, kısa vadeli, proje bazlı veya geçici işlerde çalışır ve iş güvencesi yoktur. 2. Düşük ücretler: Prekarya çalışanları, piyasa standartlarının altında ücret alır. 3. Sosyal haklardan yoksunluk: Sağlık sigortası, emeklilik ve işsizlik maaşı gibi temel sosyal haklardan mahrumdurlar. 4. Sürekli stres ve tükenmişlik: Performans baskısı ve sürekli iş arama kaygısı, prekarya çalışanlarını psikolojik olarak zorlar. 5. Örgütlenme zorluğu: Geleneksel sendikal yapılardan dışlanmış veya bu yapılara uyum sağlayamamışlardır. Bu özellikler, prekaryayı modern iş dünyasının en savunmasız sınıflarından biri haline getirir.

ILO 26 Nolu Asgari Ücret Belirleme Yöntemi Sözleşmesi, 30 Mayıs 1928 tarihinde Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından kabul edilmiştir. Sözleşmenin bazı maddeleri: Toplu sözleşme veya etkili ücret belirleme usullerinin bulunmadığı işler: Üye devletler, toplu sözleşme yoluyla veya başka bir yolla etkili bir ücret belirleme usulünün bulunmadığı veya ücretlerin düşük olduğu işlerde asgari ücret belirleme usullerini oluşturmayı veya sürdürmeyi taahhüt eder. Danışma: Belirli bir iş veya işin bölümü için asgari ücret belirleme kararı alırken, ilgili işveren ve işçi teşkilatlarına danışılır. Uygulama serbestisi: Üye devletler, asgari ücretlerin belirleme usullerini ve uygulama şekillerini serbestçe belirler. Denetim ve yaptırım: Belirlenen asgari ücretlere uyulması zorunludur; aksi takdirde cezai yaptırımlar uygulanır ve işçilerin yasal yollarla haklarını talep etme hakkı vardır. Raporlama: Her yıl, asgari ücret belirleme usullerinin uygulandığı işler ve bu usullerin sonuçları hakkında Milletlerarası Çalışma Bürosuna rapor sunulur.

2025 yılı mali ve sosyal haklara ilişkin genelge, 1 Ocak 2025 tarihinde yayımlanmıştır.

TYP (Toplum Yararına Program) çalışanları, genellikle eylem yaparak iş güvencesi ve daimi kadroya geçiş taleplerini dile getiriyorlar. Bu taleplerin bazı nedenleri şunlardır: - Geçici istihdam: TYP çalışanları, geçici bir statüde çalıştıkları için iş istikrarsızlığı yaşıyorlar. - Sosyal haklar: Daimi kadroya geçiş, çalışanların sosyal haklarını ve iş güvencelerini artırıyor. - Mesleki alışkanlıkların sürdürülmesi: Eylemler, çalışanların iş disiplininden kopmamalarını ve mesleki alışkanlıklarını sürdürebilmelerini sağlamak amacıyla yapılıyor.

Avrupa Sosyal Haklar Komitesi'ne başvuru yapma yetkisi olan kuruluşlar şunlardır: Belirli sivil toplum örgütleri ve hükûmet dışı kuruluşlar. İlgili devletin sendikaları ve işveren örgütleri. Ulusal hükûmet dışı kuruluşlar. Başvuru yapabilmek için, şikayetin resmi diller dışında bir dille yazılması durumunda, örgütün Avrupa Konseyi’nde danışmanlık statüsüne sahip olduğunu ve Hükümetler Komitesi listesinde yer aldığını gösteren belgelerin sunulması gereklidir.

Giydirilmiş ücrete dahil olan sosyal haklar şunlardır: 1. Prim ve ikramiyeler. 2. Yemek, yol, yakacak, giyim, konut yardımı gibi düzenli yan haklar. 3. Sağlık sigortası katkıları. 4. Kira yardımı. Bu ödemeler, çalışanın toplam maliyetini ve gelirini oluşturan unsurları kapsar.

Profesyonel sendika yöneticisi, sendikanın tüm işlerini yürüten ve karar alma süreçlerinde son sözü söyleyen kişidir. Görevleri arasında: Sendikayı temsil etmek ve yasal yükümlülüklere uygun şekilde yönetmek; Yönetim kurulu toplantılarını düzenlemek ve mevcut sorunları ele almak; Üye alımlarını artırmak ve sendikanın büyümesini sağlamak; Bütçe işleri ile ilgilenmek ve temel hedeflemeler yapmak; Yeni üyelere sendikanın işleyişini anlatmak ve gerekli eğitimleri gerçekleştirmek; Toplumsal arenada sendikayı temsil etmek ve halkı bilgilendirmek.

Doğum izninin 1 yıla çıkarılması düzenlemesi, 2025 yılı içinde yürürlüğe girmesi planlanmaktadır.

17 ve 18 yaşındaki gençlerin sahip olduğu bazı haklar şunlardır: Oy kullanma hakkı: 18 yaşını tamamlayan her yurttaş oy kullanabilir. Evlenme hakkı: 18 yaşını dolduran her birey evlenebilir. Pasaport çıkarma: 18 yaşındaki kişiler kendi pasaportlarını çıkarabilir. Dini cemaatlere üyelik: 18 yaşındakiler dini cemaatlere üye olabilir veya bunlardan ayrılabilirler. Çalışma hakkı: 15 yaşını doldurmuş ancak 18 yaşını doldurmamış gençler, belirli koşullar altında çalışabilir. Ayrıca, 18 yaşından küçükler, çocuk ve genç işçi olarak özel koruma altındadır ve belirli şartlar altında çalıştırılabilirler. Daha detaylı bilgi için ilgili yasal düzenlemelere başvurulması önerilir.

Sakat raporu olan kişiler, engel durumlarına ve sahip oldukları haklara göre çeşitli işlerde çalışabilirler. Bu kişiler için bazı olanaklar şunlardır: 1. Devlet Memurluğu: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre, sakat raporu olan kişiler, devlet memuru olarak çalışabilirler ve dolu kadro sayısının %3'ü oranında istihdam edilmeleri zorunludur. 2. Özel Sektör: Belirli bir mesleği olan sakatlar, meslekleri ile ilgili işlerde çalışabilirler. 3. Erken Emeklilik: Sakat raporu olan çalışanlar, engellilik derecesine göre erken emeklilik hakkından yararlanabilirler. 4. Vergi İndirimleri: Gelir vergisi indirimi ve çeşitli vergi muafiyetleri gibi ekonomik haklardan faydalanabilirler. Sakat raporu olan kişilerin iş yapabilmeleri için, sağlık kurulu raporlarında belirtilen engel gruplarının ve derecelerinin ilgili iş için uygun olması gerekmektedir.

%44 engelli raporu ile yapılabilecekler şunlardır: Vergi indirimleri: Gelir vergisi indirimi alınabilir ve emekli olma yaşı düşebilir. Engelli kimlik kartı: Belediyeler tarafından verilen bu kart ile sosyal yardımlardan faydalanılabilir. Toplu taşıma indirimleri: Şehir içi otobüs, metro ve trenlerde ücretsiz veya indirimli seyahat hakkı sağlanır. Eğitim hakları: Rehabilitasyon merkezlerinden ücretsiz eğitim hizmetleri alınabilir. İş hayatında avantajlar: Özel ve kamu sektöründe engelli kadrolarında işe girme hakkı ve EKPSS ile memur olma şansı vardır. ÖTV muafiyeti: Engel oranına göre araç alımlarında ÖTV muafiyeti veya indirimi sağlanabilir. Ayrıca, engelli bireyler Devlet Tiyatroları tarafından gösterime giren oyunları ücretsiz izleyebilir ve milli parklara ücretsiz giriş yapabilirler. Haklardan tam olarak yararlanabilmek için raporun "araç alabilir" ibaresi içermesi ve yetkili vergi dairesine başvuru yapılması gerekmektedir.

4736 sayılı Kanuna göre ücretsiz geçiş hakkı, belirli kanunlara göre aylık bağlanan kişiler ve belirli koşulları sağlayan engelli bireyler için geçerlidir. Ücretsiz geçiş hakkından yararlanabilecek kişiler şunlardır: Vatani hizmet tertibinden aylık bağlananlar: 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında aylık bağlananların kendileri, eşleri, anne ve babaları, evli olmayan ve yirmi beş yaşını doldurmamış çocukları. Vazife malulü aylığı bağlananlar: 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun veya 2330 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlara göre vazife malulü sayılarak aylık bağlananların kendileri, eşleri, anne ve babaları, evli olmayan ve yirmi beş yaşını doldurmamış çocukları. Engelliler: Engelliler için sağlık kurulu raporuyla %40 ve üzerinde engelli olduğunu belgeleyen Türk vatandaşlarının kendileri, ağır engellilerin kendileri ile birlikte birden fazla olmamak üzere birlikte yolculuk ettikleri refakatçileri. Ayrıca, 65 yaş ve üzeri Türk vatandaşları da demiryolları ve denizyollarının şehiriçi hatlarından ücretsiz, şehirlerarası hatlarından ise %50 indirimli olarak yararlanır.

Taban yan ödeme katsayısı, kamu personelinin mali ve sosyal haklarının tutara çevrilmesinde kullanılan katsayılardan biridir. 2024 yılı Temmuz ayı itibarıyla taban yan ödeme katsayısı 14,208727 olarak belirlenmiştir.

Mali ve sosyal haklar genelgesi, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından her yıl yayımlanan ve kamu çalışanlarının maaş, katsayı, kıdem tazminatı tavanı gibi mali haklarını ve sosyal yardım tutarlarını belirleyen genelgedir. Bu genelge ile ayrıca, işçilere ödenecek ücretlerin üst sınırları da belirlenir.