İşKanunu

Basın İş Kanunu, Türkiye'de yayınlanan gazete, internet haber siteleri ve haber ajanslarında ücret karşılığı çalışan fikir ve sanat işçilerini kapsar. Kanunun kapsadığı bazı haklar: Ücret hakkı. Kıdem ve ihbar tazminatları. İş güvencesi. Yıllık ve haftalık izin hakları. Ölüm tazminatı.

Uzaktan çalışma için 4857 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesi ve bu maddeye dayanarak çıkarılan Uzaktan Çalışma Yönetmeliği geçerlidir. Uzaktan Çalışma Yönetmeliği, uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işleri, verilerin korunması ve paylaşılmasına ilişkin işletme kurallarının uygulanmasını ve uzaktan çalışmanın usul ve esaslarını belirler. Ayrıca, uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur ve bu sözleşmelerde işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret gibi unsurların yer alması gerekir.

6 ay çalışan bir işçi, işe başlatmama tazminatı alamaz. İşe başlatmama tazminatı, işçinin geçersiz sebeple iş sözleşmesinin feshedilmesi veya fesihin usulsüz yapılması üzerine, işveren tarafından işçinin işe başlatılmaması halinde ödenir. 6 ay çalışan bir işçi, yalnızca ihbar tazminatı alabilir. İş sözleşmesinin ihbar süresine uyulmadan feshedilmesi durumunda, işçi 4 haftalık maaş karşılığı ihbar tazminatı alır. Kıdem tazminatı ise en az 1 yıl çalışma süresi gerektiren bir tazminat türüdür.

4857 Sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin 2. fıkrasına göre, işçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü ya da bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü veya bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi durumunda iş sözleşmesi derhal feshedilir. İş günü olmayan bir günde işçinin işe devamsızlığından bahsedilemez.

Evet, son iş yerinden çalışma belgesi almak zorunludur. İş Kanunu'na göre, işten ayrılan her işçiye, işveren tarafından çalışma belgesi verilmesi zorunludur. Çalışma belgesi, hem yeni bir işe başvururken referans oluşturur hem de çalışanın haklarının korunmasında rol oynar.

4857 sayılı İş Kanunu'na göre, ayda ortalama 4 hafta olduğu düşünüldüğünde, aylık çalışma süresi 180 saattir. Haftalık çalışma süresi 45 saat olup, bu süre işveren ve çalışan arasında anlaşmaya bağlı olarak farklı günlere dağıtılabilir. Fazla mesai yapılması halinde, bu süreler de aylık çalışma süresine eklenir.

Getir çalışanları, işyerinde alkol tüketemezler. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 84. maddesi, işyerine alkol veya uyuşturucu madde kullanarak gelmeyi ve işyerinde bunları kullanmayı açıkça yasaklamaktadır.

SGK'ya işe başlama bildirgesi, çalışanın işe başlama tarihinden en geç bir gün önce verilmelidir. Eğer işe başlama tarihi resmî tatile denk geliyorsa, bildirgenin verilme süresi sonraki ilk iş gününün sonuna dek uzatılabilir. Bazı istisnai durumlarda ise sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal olarak verilmesi gereken süreler değişiklik gösterebilir: İnşaat, balıkçılık ve tarım iş yerlerinde hizmet akdiyle işe başlatılacak sigortalılar için en geç çalışmaya başlatıldığı gün; Yabancı uyruklu çalışanlar için çalışma izninin alındığı tarihten itibaren 30 gün içinde; İlk defa iş yeri bildirgesi veren iş yerlerinde, sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde.

Eksik çalışma günleri, işverenler tarafından aşağıdaki yöntemlerle bildirilir: SGK İnternet Hizmetleri: SGK İnternet Hizmetleri'ne giriş yapılır. "Bordro ve Hizmet Dökümü" bölümü seçilir. "Eksik Gün Bildirimi" sekmesine tıklanır. Çalışanın T.C. kimlik numarası ve eksik gün bilgileri girilir. Bildirim onaylanarak sisteme kaydedilir. e-Devlet: e-Devlet kapısına giriş yapılır. "SGK Hizmet Dökümü" bölümü seçilir. "Eksik Gün ve Hizmet Dökümü" sorgulaması yapılır. Eksik gün varsa, işverenle iletişime geçilir. Eksik gün bildiriminde, eksik gün nedeni doğru kod ile belirtilmeli ve bu durumu destekleyen belgeler düzenli olarak saklanmalıdır. Eksik gün bildirimi, ait olduğu ayın sonunu takip eden ayın 23. günü mesai bitimine kadar SGK’ya ulaştırılmalıdır.

Cenaze izni süresi, çalışanın statüsüne göre değişiklik gösterir: Özel sektör çalışanları: 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, eş, çocuk, anne veya babanın vefatı durumunda 3 gün ücretli izin verilir. Devlet memurları: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre, eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin anne, babası ya da kardeşinin ölümü hâlinde 7 gün izin verilir. TSK çalışanları: 10 gün izin verilir. 2. derece akrabaların (dede, anneanne, babaanne, teyze, hala gibi) vefatı durumunda yasal olarak tanınmış bir izin süresi yoktur.

Cenaze izni süresi, çalışanın statüsüne göre değişiklik gösterir: Özel sektör çalışanları: 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, eş, çocuk, anne veya babanın vefatı durumunda 3 gün ücretli izin verilir. Devlet memurları: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre, eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin anne, babası ya da kardeşinin ölümü hâlinde 7 gün izin verilir. TSK çalışanları: 10 gün izin verilir. 2. derece akrabaların (dede, anneanne, babaanne, teyze, hala gibi) vefatı durumunda yasal olarak tanınmış bir izin süresi yoktur.

48 saat çalışma durumunda dinlenme süresi, çalışma şekline göre değişiklik gösterir: 24 saat mesai, 48 saat dinlenme: Bu durumda işçi, birinci hafta 3 gün, ikinci ve üçüncü haftalar 2 gün, dördüncü hafta ise 3 gün çalışır. İlk hafta: 3 gün x (14-11=3 saat) = 9 saat fazla mesai. İkinci ve üçüncü haftalar: 2 gün x (14-11=3 saat) = 6 saat fazla mesai. Dördüncü hafta: 3 gün x (14-11=3 saat) = 9 saat fazla mesai. Uyku ihtiyacının giderilmediği 24 saat mesai, 48 saat dinlenme: İlk hafta: 3 gün x (20-11=9 saat) = 27 saat fazla mesai. İkinci ve üçüncü haftalar: 2 gün x (20-11=9 saat) = 18 saat fazla mesai. Dördüncü hafta: 3 gün x (20-11=9 saat) = 27 saat fazla mesai. Yargıtay'a göre, bir işçi 24 saat kesintisiz çalışamaz; işçinin uyuma imkânı olup olmadığına göre değerlendirme yapılır.

Doğum izni, tekil gebeliklerde 112 gün (16 hafta), çoğul gebeliklerde ise 126 gün (18 hafta) olarak hesaplanır. Bu izin süresinin 8 haftası doğum öncesi, 8 haftası ise doğum sonrası döneme denk gelir. Anne adayı, doktor onayı ile gebeliğin 37. haftasına kadar çalışabilir; bu durumda çalışılmayan süreler doğum sonrasına eklenir.

"Maksimum kaça kadar" ifadesi kullanıldığı bağlama göre farklı anlamlara gelebilir. Maximum Kart. Haftalık çalışma saati. Nabız.

Mola süresi, günlük çalışma süresine göre değişiklik gösterir: 4 saat veya daha kısa süreli işlerde: En az 15 dakika mola verilmelidir. 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar süreli işlerde: En az 30 dakika mola verilmelidir. 7,5 saatten fazla süreli işlerde: En az 1 saat mola verilmelidir. Bu süreler, uygulanması gereken en az sürelerdir ve işveren, bu süreleri artırabilir.

4857 sayılı İş Kanunu'na göre, Türkiye'de günlük çalışma süresi en fazla 11 saat olarak sınırlandırılmıştır. Ancak, bazı sektörlerde veya özel durumlarda bu süreler farklılık gösterebilir: Gece çalışması: Günlük çalışma süresi 7,5 saat ile sınırlıdır. Turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmetleri: Bu sektörlerde günlük çalışma süresi, işçinin yazılı onayıyla 11 saati aşabilir. İşverenler, çalışma saatlerinde değişiklik yapmak istediklerinde işçilerin onayını almak zorundadır.

2025 yılı Ocak ayı itibarıyla asgari ücretin saatlik hesaplaması şu şekilde yapılır: Brüt asgari ücret: 26.005,20 TL. Saatlik brüt ücret: 26.005,20 TL / 225 = 115,57 TL. Net asgari ücret: 22.104,42 TL. Saatlik net ücret: 22.104,42 TL / 225 = 98,24 TL. Saatlik ücret hesaplanırken, İş Kanunu'na göre haftalık 45 saatlik çalışma süresi ve günlük 7,5 saatlik çalışma süresi dikkate alınır.

Hafta sonu (Cumartesi ve Pazar) kamu çalışanları idari izinli değildir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre, memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir ve bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olacak şekilde düzenlenir. Ancak, bazı özel durumlarda (örneğin, deprem gibi doğal afetler) valilikler tarafından kamu çalışanlarının idari izinli sayılabileceği duyurulabilir.

Gecelik deneme süresi iş kanununda 60 gün (2 ay) olarak belirlenmiştir.

Bir işverenin kaç işçi çalıştırabileceği, işverenin faaliyet gösterdiği sektöre ve işçi sayısına bağlı olarak değişen yasal yükümlülüklere tabidir. Bazı işçi sayılarına göre işverenin yükümlülükleri: 20-100 işçi: İşveren, toplu işçi çıkarma durumunda en az 10 işçinin işine son vereceğini ilgili kurumlara bildirmekle yükümlüdür. 30 ve üzeri işçi: İşçilerin kıdemleri altı aydan fazla ise, işveren iş güvencesi hükümlerine tabidir ve geçerli bir sebep olmaksızın iş sözleşmesini feshedemez. 50 ve üzeri işçi: İşveren, yüzde üç oranında özürlü işçi çalıştırmakla yükümlüdür. 100 ve üzeri işçi: İşveren, izin kurulu kurmak ve işçilerin yıllık ücretli izinlerini düzenlemekle yükümlüdür. 150 ve üzeri işçi: Bu işçi sayısında özel bir yükümlülük bulunmamaktadır. Ayrıca, 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, işveren bir yılda toplam 270 saatten fazla fazla çalışma yaptıramaz.