Zamanaşımı

Zamanaşımı hesaplamaları için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: e-Devlet Kapısı: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından devredilecek hesaplar için sorgulama yapılabilir. Yatırım Kuruluşları: 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'na göre, yatırım kuruluşları her yıl Nisan ayının başından itibaren bir sonraki yıl sonuna kadar zamanaşımına uğrayacak emanet ve alacak listelerini kendi internet sitelerinde ilan eder. Zamanaşımı hesaplama programları da mevcuttur, örneğin ceza ve dava zamanaşımı hesaplamaları için ismailcavus.com.tr sitesinde bir program bulunmaktadır. Zamanaşımı süreleri, genellikle Türk Borçlar Kanunu veya Türk Ceza Kanunu gibi mevzuatlarla düzenlenir ve doğru hesaplama için ilgili mevzuatlar incelenmelidir.

Tebliğe çıkma zamanaşımının ne zaman başladığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak zamanaşımının başlangıcı hakkında bilgi verilebilir. Zamanaşımı, suçun işlendiği günden itibaren işlemeye başlar. Tamamlanmış suçlarda: Suçun işlendiği günden. Teşebbüs hâlinde kalan suçlarda: Son hareketin yapıldığı günden. Kesintisiz suçlarda: Kesintinin gerçekleştiği günden. Zincirleme suçlarda: Son suçun işlendiği günden. Çocuklara karşı işlenen suçlarda: Çocuğun 18 yaşını bitirdiği günden. Ayrıca, kovuşturması izin şartına bağlı suçlarda, yetkili mercie izin için başvurulan tarihte işleyen zamanaşımı, izin alınıncaya kadar durur.

Yargıtay'a göre sıfır araçlarda zamanaşımı süresi 2 yıldır. Bu süre, aracın teslim alındığı tarihten itibaren başlar.

6762 sayılı TTK'nın 726. maddesini değiştiren 6273 sayılı Kanunun 7. maddesinin yürürlüğe girdiği 03.02.2012 tarihinden önce ibraz süresi dolan çeklerde 6 aylık, bu tarihten sonra dolan çeklerde ise 3 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır. Örneğin, ibraz süresi 05.05.2021 olan bir çek için zamanaşımı süresi, 03.02.2012 tarihinden önce ise 05.11.2021'de, bu tarihten sonra ise 05.05.2024'te dolacaktır.

TMSF zaman aşımı sorgulaması yapmak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: e-Devlet Kapısı: "Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Başkanlığı" hizmetleri altında yer alan "Bu Yıl TMSF’ye Devredilecek Hesaplara İlişkin Sorgulama Hizmeti" kullanılabilir. TMSF'nin İnternet Sitesi: zamanasimisorgu.tmsf.org.tr adresinden zaman aşımı sorgulama yapılabilir. Banka Şubeleri: Bankalarda zaman aşımına uğramış hesaplar için ilgili bankanın zaman aşımı sorgulama ekranından yararlanılabilir.

Aylıktan kesme disiplin cezasında zamanaşımı süreleri: Soruşturma zamanaşımı: Aylıktan kesme ve diğer disiplin cezaları için, fiil ve hallerin öğrenilmesinden itibaren 1 ay içinde soruşturmaya başlanmalıdır. Ceza verme zamanaşımı: Fiilin işlendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde disiplin cezası verilmelidir; aksi takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Disiplin amiri, ceza verilmesine sebep olan sebepleri öğrenmesinden itibaren 1 ay içinde soruşturma başlatmak zorundadır.

Haksız fesih nedeniyle yasaklamanın ne zaman zamanaşımına uğrayacağı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, haksız işten çıkarma durumunda işçinin hak talep edebilmesi için bazı zamanaşımı ve başvuru süreleri bulunmaktadır: İşe iade davası: Fesih bildiriminin işçiye tebliğinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurulmalıdır. Tazminatlar ve işçilik alacakları: Genellikle 5 yıllık zamanaşımına tabidir. İş hukuku süreçlerinin karmaşıklığı nedeniyle, bir avukattan destek alınması önerilir.

Tapu iptali zamanaşımı, davanın türüne ve sebebine göre farklılık gösterir: Muris muvazaası (mal kaçırma) nedeniyle tapu iptali: Herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre yoktur. Ehliyetsizlik veya irade bozukluğu nedeniyle açılan davalar: Zamanaşımı süresi, kişinin ehliyetsiz olduğunu öğrendiği ya da iradesinin bozulduğunu anladığı andan itibaren işlemeye başlar ve genellikle beş yıldır. Hile, kötü niyet, baskı gibi haller: Zamanaşımı süresi, genellikle haksızlığın öğrenilmesinden itibaren bir yıldır. Kadastro işlemi nedeniyle tapu iptali: 10 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Kazandırıcı zamanaşımı ve zilyetlik nedeniyle tapu iptali: Tapusuz taşınmazlarda 20 yıl, tapulu taşınmazlarda ise zilyetliğe dayalı mülkiyet kazanımı iddiasıyla dava açılabilir. Zamanaşımı süresi, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren başlar. Tapu iptali davası açmadan önce profesyonel hukuki destek alınması önerilir.

Değer kaybında 2 yıllık zamanaşımı, zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Hesaplama şu şekilde yapılır: 1. Kaza Tespit Tutanağı Tarihi: Tutanakta kazaya karışan tarafların kimlik, poliçe ve araç bilgileri yer aldığından, tazmin sorumlusunun kim olduğu bu tarihte öğrenilmiş sayılır. 2. Süre Başlangıcı: Eğer karşı tarafın kim olduğu kaza anında öğrenilmemişse, 2 yıllık zaman aşımı süresi gerekli bilgiler öğrenilene kadar başlamaz. 3. Süre Sonu: Her durumda, kaza tarihinden itibaren 10 yıl içinde talepte bulunulması gerekir. Örnek olarak, 4 Mart 2011 tarihinde meydana gelen bir kazada, 2 yıllık zaman aşımı 4 Mart 2013 tarihinde başlar ve en son 4 Mart 2021 tarihine kadar talepte bulunulabilir.

Açık ayıpta zamanaşımı süresi, malın teslim tarihinden itibaren 5 yıldır. Bu süre, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 4. maddesinin 4. fıkrasında düzenlenmiştir. Ancak, satılan malın ayıbı ağır kusur veya hile ile gizlenmişse, zamanaşımı süresinden yararlanılamaz.

Zamanaşımı ile mülkiyet kazanma davası dilekçesi yazarken aşağıdaki unsurlar dikkate alınmalıdır: Başlık ve Mahkemenin Belirlenmesi. Davacı ve Vekilin Bilgileri. Dava Konusu. Açıklama Bölümü. Hukuki Nedenler. Hukuki Deliller. Sonuç ve İstem. Ekler. Örnek bir dilekçe için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: av-saimincekas.com sitesindeki "Olağanüstü Zamanaşımı ile Mülkiyet Kazanma Dava Dilekçesi"; ilkayuyarkaba.av.tr sitesindeki "Olağanüstü Kazandırıcı Zamanaşımı Dava Dilekçesi"; avevrak.com sitesindeki "30 Yıllık Zilyetliğe Dayalı Olağanüstü Zamanaşımı ile Taşınmaz Tescil Davası". Dava sürecinin karmaşıklığı nedeniyle, bir avukata danışılması önerilir.

Yıllık izin zamanaşımı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte başlar. Farklı zamanaşımı süreleri şu şekilde özetlenebilir: 01.07.2012 tarihinden önce işten ayrılanlar için zamanaşımı süresi 5 yıldır. 01.07.2012 - 25.10.2017 tarihleri arasında işten ayrılanlar için zamanaşımı süresi 10 yıldır. 25.10.2017 tarihinden sonra işten ayrılanlar için zamanaşımı süresi yine 5 yıldır.

İlamlı icra takibinin süresi, borçlunun ödeme yapıp yapmaması veya yasal itirazlarda bulunmasına bağlı olarak değişir: Borçlu ödeme yaparsa veya bir yıl boyunca dosyada işlem yapılmazsa takip düşer. Borçlu itiraz ederse, takip durur ve alacaklının icra mahkemesinde itirazın kaldırılması için 6 ay veya genel mahkemede itirazın iptali için 1 yıl içinde dava açması gerekir. İlamlı icra takibinde zamanaşımı süresi ise 10 yıldır; bu süre, son işlemin yapıldığı tarihten itibaren işler.

Trafik kazası tazminat davası zamanaşımı, ceza davası açılmamışsa, Türk Borçlar Kanunu'na göre 2 yıllık ve her hâlükârda fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıllık sürelere tabidir. Ancak, trafik kazası aynı zamanda bir ceza yargılamasına konu olmuşsa, ceza zamanaşımı süresi uygulanır. Uzamış ceza zamanaşımının tazminat davasında uygulanabilmesi için kazaya neden olan eylemin suç teşkil etmesi yeterlidir. Bu nedenle, ceza davası açılmamış olması, tazminat davası zamanaşımını etkilemez; belirtilen süreler dahilinde dava açılabilir.

Türk Borçlar Kanunu'nun 72. maddesi, tazminat isteminin zamanaşımına ilişkin kuralları düzenler: Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Eğer tazminat, ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır. Haksız fiil dolayısıyla zarar gören bakımından bir borç doğmuşsa, zarar gören, haksız fiilden doğan tazminat istemi zamanaşımına uğramış olsa bile, her zaman bu borcu ifadan kaçınabilir.

Karalama suçunda şikayet süresi, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suçlar için 6 aydır. Bu süre, mağdurun fiil ve faili öğrenmesinden itibaren başlar ve her halde dava zamanaşımı süresinin geçmesiyle birlikte sona erer. Şikayete bağlı olmayan suçlar için ise dava zamanaşımı süreleri dahilinde şikayet veya ihbarda bulunulması gerekmektedir.

Alacaklıyı zarara uğratma suçu için zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren başlar ve her hâlükârda fiilin öğrenilmesinden itibaren üç ay içinde şikâyette bulunulması gerekir. Dava zamanaşımı 8 yıldır, ceza zamanaşımı ise 10 yıldır. Zamanaşımı süresi, suçun öğrenildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Evet, ölüm (kasten öldürme) suçunda hem dava zamanaşımı hem de ceza zamanaşımı süreleri belirlenmiştir. Dava zamanaşımı: Basit kasten öldürme suçunda 25 yıldır. Nitelikli kasten öldürme suçlarında 30 yıldır. Ceza zamanaşımı: Basit kasten öldürme suçunda 30 yıldır. Nitelikli kasten öldürme suçlarında 40 yıldır. Failin yaşına göre zamanaşımı süreleri değişiklik göstermektedir. Zamanaşımı, suçun soruşturulmasını veya kovuşturulmasını engelleyen bir nedenin bulunması durumunda durur, suçla ilgili yeni bir işlem yapılması hâlinde ise kesilir.

Devremülk sözleşmesinin iptali için zamanaşımı süresi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'na göre 10 yıldır. Ancak, cayma hakkı süresi geçse dahi, belirli şartlar altında dava ile devremülk sözleşmesinin iptali mümkündür.

Yerine getirme zamanaşımı, kabahatler karşılığında uygulanan idari para cezalarının veya mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin kararların, belirli bir süre içinde uygulanmaması durumunda söz konusu olur. Yerine getirme zamanaşımı süreleri: 50.000 TL veya daha fazla idari para cezası: 7 yıl. 20.000 TL veya daha fazla idari para cezası: 5 yıl. 10.000 TL veya daha fazla idari para cezası: 4 yıl. 10.000 TL'den az idari para cezası: 3 yıl. Zamanaşımının başlangıcı, idari para cezası kararının kesinleştiği takvim yılını takip eden takvim yılı başıdır.