KamuHukuku

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 14 Temmuz 1965 tarihinde yürürlüğe konulmuş, kamu hizmetlerinin memurlar ve diğer kamu görevlileri tarafından yürütülmesini düzenleyen temel kanundur. Kanunun temel ilkeleri: 1. Sınıflandırma: Devlet memurlarını görevlerinin gerektirdiği niteliklere ve mesleklere göre sınıflara ayırma. 2. Kariyer: Memurlara, yaptıkları hizmetler için gerekli bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde ilerleme imkanı sağlama. 3. Liyakat: Kamu hizmetlerine girmeyi, ilerleme ve yükselmeyi liyakat sistemine dayandırma. Kanunun kapsadığı istihdam şekilleri: 1. Memur. 2. Sözleşmeli personel. 3. Geçici personel. 4. İşçiler. Ayrıca, bu kanun kapsamında memurların görev ve sorumlulukları, hakları, yasakları ve aylık ödenekleri gibi konular da düzenlenmiştir.

İptal hakkı çeşitli durumlarda kullanılabilir: 1. İdari İşlemlerin Hukuka Aykırı Olması: İdari işlemlerin mevzuata veya hukuka açıkça aykırı olması durumunda iptal davası açılabilir. 2. Yetki Gasbı: İdarenin, yetkisini aşarak yapmış olduğu işlemlerde iptal hakkı doğar. 3. Şekil Yönünden Sakatlık: İdari işlemlerin usul ve esaslarına uygun olarak gerçekleştirilmemesi durumunda iptal edilebilir. 4. Kamu Yararı ve Hizmet Gerekleri: İdari işlemin kamu yararına veya hizmet gereklerine uygun olmaması halinde iptal edilebilir. 5. Orantısızlık: İdarenin aldığı kararın orantılı olmaması, yani amaçla kullanılan araçlar arasında makul bir dengenin olmaması iptal sebebi olabilir. Ayrıca, ihale süreçlerinde de iptal hakkı mevcuttur; ihalenin iptal edilmesi, ihale yetkilisinin takdirine bağlı olarak ihale saatinden önce veya sözleşme imzalanmadan önce yapılabilir.

Tüzel kişiler, iki ana gruba ayrılır: 1. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri: Kamu hizmeti sağlamak amacıyla oluşturulan ve devlet tarafından denetlenen yapılardır. 2. Özel Hukuk Tüzel Kişileri: Bireylerin özel girişimleriyle kurulan ve özel hukuka tabi olan yapılardır.

Hukukta müeyyide çeşitleri, kamu hukuku ve özel hukuk alanlarında farklılık gösterir. İşte bazı temel müeyyide türleri: Kamu Hukuku Müeyyideleri: 1. Ceza: Suç işleyen bireylere mahkemeler tarafından verilen cezalar. 2. İdari Yaptırım: Kamu düzeninin korunması amacıyla idare tarafından uygulanan yaptırımlar. 3. Tazminat: Kamu düzeninin korunması için idarenin haksız eylemi veya hukuka aykırı davranışı nedeniyle oluşan zararın giderilmesi. Özel Hukuk Müeyyideleri: 1. Cebri İcra: Borçların tahsili için uygulanan, gönüllü olarak ödenmeyen borçların mahkeme kararıyla tahsil edilmesi. 2. Geçersizlik (Butlan): Bir sözleşmenin geçersiz sayılması. 3. Tazminat: Bir kişinin başka bir kişinin malına veya hakkına zarar vermesi durumunda zarar görenin uğradığı zararın karşılanması.

Görevi kötüye kullanma suçu, aşağıdaki hallerde oluşur: 1. Görevin gereklerine aykırı hareket etmek: Kamu görevlisi, yetki sınırlarını aşarak veya takdir yetkisini keyfi olarak kullanarak görevinin gereklerine aykırı davranır. 2. Görevi ihmal veya geciktirmek: Kamu görevlisi, yapması gereken bir işi yapmaz veya zamanında yapmaz. Bu fiillerin sonucunda kamunun zarara uğraması, bir kimsenin mağduriyet yaşaması veya haksız çıkar sağlanması gerekir. Önemli not: Görevi kötüye kullanma suçu sadece kamu görevlileri tarafından işlenebilir.

İdare avukatı, kamu kurumları ve bireyler arasında doğan hukuki uyuşmazlıkları içeren çeşitli davalara bakar. Bu davalar arasında: İptal davaları: İdarenin hukuka aykırı bir eylem veya işlemi nedeniyle açılan davalar. Tam yargı davaları: İdarenin eylemi veya işlemi nedeniyle doğan maddi veya manevi zararların tazmin edilmesi amacıyla açılan davalar. İdari sözleşmeden kaynaklanan davalar: Kamu kurumları ile özel kişiler veya diğer kamu kurumları arasında yapılan sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar. Kamulaştırma davaları: Kamulaştırma işlemlerinde vatandaşların haklarını koruma ve adil bedel tespiti için açılan davalar. İdari para cezalarına itiraz davaları: Haksız veya orantısız idari para cezalarına karşı açılan davalar. Memur disiplin soruşturmaları: Kamu görevlilerine yönelik disiplin soruşturmalarında hukuki destek sağlama.

Kamu İhale Kanunu, kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirleyen kanundur. Kanunun amacı, kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak, rekabeti ve saydamlığı artırmaktır. Kanunda belirtilen ihale usulleri şunlardır: 1. Açık ihale usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği usul. 2. Belli istekliler arasında ihale usulü: Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usul. 3. Pazarlık usulü: İhale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin fiyatı isteklilerle görüştüğü usul. 4. Doğrudan temin: İhtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usul.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda iç kontrol şu şekilde tanımlanmaktadır: İç kontrol, idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, mali bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem, süreç ve iç denetimi kapsayan mali ve diğer kontroller bütünüdür.

6830 sayılı İstimlâk Kanunu, 31 Ağustos 1956 tarihinde kabul edilmiş olup, kamu yararına yapılan istimlâk işlemlerini düzenler. Kanunun temel maddeleri: - İstimlâk Şartları: Kamulaştırma, ancak kamu hizmetinin yürütülmesine lüzumlu gayrimenkullerin, değer pahası peşin verilerek yapılabilir. - İrtifak Hakkı: Gayrimenkulün mülkiyetinin istimlâki yerine, belirli kısım veya kaynaklar üzerinde irtifak hakkı tesis edilebilir. - İstimlâk Kararı: İstimlâk kararı, köy ihtiyar meclisi, belediye encümeni veya vilâyet daimî encümeni gibi merciler tarafından verilir. - Satınalma Usulü: İdare, kendi satınalma komisyonu yoksa, bu amaçla teşkil edeceği komisyon marifetiyle mal sahibi ile anlaşarak gayrimenkulü veya kaynağı satın alabilir. - Geri Alma Hakkı: İstimlâk bedelinin kesinleşmesinden itibaren beş sene içinde, istimlâk maksadına uygun bir tesisat yapılmazsa, mal sahibi veya mirasçısı istimlâk bedelini ödeyerek gayrimenkulu geri alabilir. Bu kanun, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır.

İdari işlemlerin hukuka aykırılık halleri şunlardır: 1. Yetki Bakımından: İdarenin, kanunun açıkça yetki vermediği bir konuda işlem yapması. 2. Yer Yönünden: İdarenin, yetkili olduğu coğrafi alan dışında işlem yapması. 3. Zaman Yönünden: Görev süresi dolan idari personel tarafından işlem yapılması. 4. Şekil Bakımından: İdari işlemin, mevzuatta öngörülen biçim şartlarına uygun yapılmaması. 5. Sebep Yönünden: İşlemin sebebinin hukuka veya gerçeğe aykırı olması. 6. Konu Bakımından: İdari işlemin konusunun imkansız veya gayri meşru olması. 7. Amaç Yönünden: İşlemin, kamu yararı yerine kişisel, felsefi, dini veya siyasi amaçlarla yapılması.

Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi memurlar hakkında disiplin hükümlerinin uygulanmasını düzenleyen bir yönetmeliktir. Yönetmeliğin amacı: - Disiplin kurullarının kuruluşunu ve çalışma usullerini belirlemek. - Disiplin amirlerinin tayin ve tespitinde uygulanacak esasları düzenlemek. - Disiplin soruşturmalarına ilişkin usul ve esasları belirlemek. Yönetmeliğe göre disiplin amirleri, uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını vermeye yetkilidir ve bu cezalar için soruşturma açmak zorundadır.

Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemler, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27. maddesine göre şunlardır: 1. Yıkım kararları. 2. Öğrencilerin okuldan uzaklaştırılması. 3. İhale işlemleri. 4. Acele kamulaştırma işlemleri. 5. Özelleştirme Yüksek Kurulu kararları. 6. Çevreye ilişkin idari yaptırımlar hariç çevresel etki değerlendirmesi sonuçları. Ayrıca, kamu görevlileri hakkında tesis edilen atama, naklen atama, görev ve unvan değişikliği, geçici veya sürekli görevlendirmelere ilişkin idari işlemler de uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerden sayılmaz.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirler. Kanunun amacı, kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak ve ihalelerde şeffaflığı, rekabeti, eşit muameleyi ve güvenirliği temin etmektir. Kapsamına giren idareler arasında genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar yer alır. Kanunda belirtilen ihale usulleri şunlardır: 1. Açık ihale usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği usul. 2. Belli istekliler arasında ihale usulü: Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usul. 3. Pazarlık usulü: İhale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin fiyatı isteklilerle görüştüğü usul. 4. Doğrudan temin: İhtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usul.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK), terör örgütleri ile irtibatlı veya iltisaklı oldukları değerlendirilen kamu görevlilerinin bir daha kamu hizmetine kabul edilmeyecek şekilde memuriyetten çıkarılmalarını düzenleyen bir kararnamedir. Bu KHK'nın Geçici 35. Maddesi, 31 Temmuz 2018 tarihinde yürürlüğe girmiş ve 3 yıl geçerli olmuştur. 375 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılan kişiler, 60 gün içinde yürütme durdurma istemli iptal davası açma hakkına sahiptir.

Taşınmaz mal hukuku genel olarak iki ana kategoriye ayrılır: 1. Özel Hukuk Açısından: Taşınmaz malların mülkiyeti, kullanımı, devri ve bunlarla ilgili hukuki ilişkileri düzenler. 2. Kamu Hukuku Açısından: Taşınmaz malların kamu yararı için kullanımını düzenleyen kuralları kapsar.

3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu, rüşvet ve yolsuzlukla mücadele amacıyla çıkarılmış bir kanundur. Kanunun amacı, kamu görevlilerinin mal bildiriminde bulunmalarını, bildirimlerin yenilenmesini ve haksız mal edinme veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunma durumlarında uygulanacak hükümleri düzenlemektir. Kanunun kapsamı dahilinde olanlar şunlardır: - Her tür seçimle iş başına gelen kamu görevlileri; - Noterler; - Türk Hava Kurumu ve Türkiye Kızılay Derneği'nde görev alanlar; - Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarda çalışanlar. Kanunda öngörülen cezalar arasında, mal bildiriminde bulunmayanlara ihtar ve hapis cezası, gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlara hapis cezası ve haksız mal edinene ağır para cezası yer almaktadır.

Yönetmelikler genel olarak dört ana türe ayrılır: 1. Yürütme Yönetmelikleri: Kanun hükümlerinin detaylandırılması ve uygulanması amacıyla çıkarılır. 2. Bağımsız Yönetmelikler: Kanunun belirli bir düzenleme yapmadan bıraktığı sektörleri düzenlemek için kullanılır. 3. İdari Yönetmelikler: Kamu İdarelerinin faaliyetlerini düzenlemek için çıkarılır. 4. Normatif Yönetmelikler: Vatandaşların faaliyetlerini düzenler, kamu idareleri tarafından değil.

İstimlak (kamulaştırma), özel kişilere ait taşınmaz malların kamu yararı gerekçesiyle devlet veya diğer kamu tüzel kişileri tarafından alınması veya üzerinde irtifak hakkı kurulması anlamına gelir. Dolayısıyla, bir taşınmazın istimlağa tabi olması, bu taşınmazın kamulaştırma işlemine konu olması demektir.

Uygulanmakla tükenen idari işlemler, etkisi geri dönülmez sonuçlar doğuran ve icra edildikleri takdirde geri alınamayan işlemlerdir. Bu kapsamda bazı örnekler şunlardır: - Yıkım kararları: Belediyenin bir binanın yıkımı kararı alması durumunda, bu kararın uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabilir. - Sınır dışı etme kararları: Bir yabancının sınır dışı edilmesine ilişkin kararlar, uygulanmakla etkisi tükenecek işlemler arasında yer alır. - Öğrencilik işlerine ilişkin kararlar: Öğrencilerin okuldan uzaklaştırılması gibi işlemler de bu kategoriye girer. Ayrıca, kamu görevlileri hakkındaki atama, naklen atama, görev ve unvan değişikliği gibi işlemler de uygulanmakla etkisi tükenecek idari işlemlerden sayılmaz.

Danıştay Onikinci Daire, aşağıdaki davalara bakar: 1. Kamu görevlilerinin göreve alınma, adaylık ve disiplin işlemleri ile bu işlemlere dayalı tazminat talepleri. 2. Özelleştirme uygulamaları sonucu işsiz kalanların yeniden işe alınmaları ve bu hususa ilişkin düzenlemeler. 3. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4/C maddesi kapsamında çalışanlarla ilgili mevzuat (sözleşme yapma, feshetme ve parasal konular dahil). Bu daireler ayrıca, Danıştay Beşinci Daire'nin görevleri dışında kalan diğer davaları da çözümler.