KamuHukuku

Tüzel kişiler, hukuki statülerine ve kuruluş amaçlarına göre iki ana kategoriye ayrılır: 1. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri: Devlet veya kamu otoriteleri tarafından kurulan, kamu yararına hizmet eden kuruluşlardır. Örnekler: Devlet ve bakanlıklar; Belediyeler ve il özel idareleri; Devlet üniversiteleri. 2. Özel Hukuk Tüzel Kişileri: Bireyler tarafından özel amaçlarla kurulan ve özel hukuk hükümlerine tabi olan kuruluşlardır. Örnekler: Şirketler; Dernek, vakıf, sendika ve siyasi parti gibi sivil toplum kuruluşları; Ticaret odası ve kooperatif gibi ekonomik birlikler.

Görevi kötüye kullanma suçu, kamu görevlisinin görevinin gereklerine aykırı hareket etmesi ve bu aykırı davranış nedeniyle aşağıdaki sonuçların doğması halinde oluşur: Kişilerin mağduriyetine neden olma. Kamunun zararına neden olma. Kişilere haksız menfaat sağlama. Bu suçun oluşabilmesi için, norma aykırı davranışın tek başına yeterli olmadığı, ayrıca belirtilen sonuçlardan birinin gerçekleşmesi gerektiği unutulmamalıdır.

İdare avukatı, aşağıdaki davalara bakar: İptal davaları. Tam yargı davaları. Vergi davaları. Memur davaları. Kamulaştırma davaları. Belediye ve imar davaları. İdare avukatı, ayrıca idari başvuru ve dilekçeler, idari sözleşmeler, idari soruşturmalar ve incelemeler, kamu ihalelerine katılım gibi alanlarda da hukuki destek sağlar. İdare davalarında avukat tutmak zorunlu değildir, ancak bu davalar ciddi usul kuralları içerdiğinden, bir idare avukatıyla çalışmak, sürecin sağlıklı ilerlemesi ve hak kaybı yaşanmaması açısından önemlidir.

Kamu İhale Kanunu, kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirler. Kanunun amacı: Saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği ve kamuoyu denetimini sağlamak. İhtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamak. Kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak. Kapsamı: Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri. Özel bütçeli idareler. İl özel idareleri ve belediyeler. Döner sermayeli kuruluşlar. Kamu iktisadi teşebbüsleri. İhale usulleri: Açık ihale usulü. Belli istekliler arasında ihale usulü. Pazarlık usulü. Doğrudan temin.

6830 sayılı İstimlâk Kanunu, 31 Ağustos 1956 tarihinde kabul edilmiş ve 8 Eylül 1956'da Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanun, amme hükmi şahısları ve müesseseleri tarafından umumi menfaatler için lüzumlu işlere tahsis edilmek üzere özel şahıslara ait gayrimenkullerin ve kaynakların istimlâki ile özel şahıslar lehine mahsus kanunlara dayanarak yapılacak istimlâkleri düzenler. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır.

İdari işlemlerin hukuka aykırılık halleri şunlardır: Yetki unsuru yönünden hukuka aykırılık: İdari işlem, kanunla veya düzenleyici işlemlerle belirlenen yetkili makam tarafından tesis edilmezse yetki yönünden hukuka aykırı olur. Şekil unsuru yönünden hukuka aykırılık: İdari işlemin oluşturulması sürecinde öngörülen usul ve şekil kurallarına uyulmaması (örneğin, gerekli onayların alınmaması, eksik imza, savunma hakkı tanınmaması) şekil yönünden hukuka aykırılık oluşturur. Sebep unsuru yönünden hukuka aykırılık: İdarenin sebepsiz işlem yapması veya gösterilen sebebin gerçekte mevcut olmaması ya da hukuki nitelendirmesinde hata yapılması hukuka aykırılık teşkil eder. Konu unsuru yönünden hukuka aykırılık: İdari işlemin konusunun imkansız veya kanuna aykırı olması hukuka aykırılık oluşturur. Amaç (maksat) unsuru yönünden hukuka aykırılık: İdarenin işlem tesis ederken kamu yararı dışında bir amaç gütmesi veya kişisel saiklerle hareket etmesi hukuka aykırılık oluşturur.

Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi memurların disiplin kurullarının kuruluşunu, üyelerinin görev süresini, görüşme ve karar usullerini, disiplin amirlerinin yetki ve sorumluluklarını, disiplin soruşturmalarına ilişkin usul ve esasları belirleyen bir yönetmeliktir. Yönetmeliğin bazı önemli maddeleri: Disiplin soruşturmaları. Yetkili disiplin amirleri ve kurulları. Karar süreleri. Disiplin cezalarının tebliği. Yönetmelik, 30 Nisan 2021 tarihinde 3935 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile yürürlüğe girmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirler. Kanunun amacı: Saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği sağlamak. Kamu kaynaklarının verimli kullanılmasını temin etmek. İhtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamak. Kapsamı: Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri. Özel bütçeli idareler. İl özel idareleri ve belediyeler. Bağlı kuruluşlar ve tüzel kişiler. İhale usulleri: Açık ihale usulü. Belli istekliler arasında ihale usulü. Pazarlık usulü. Doğrudan temin.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK), özellikle geçici 35. maddesi ile bilinen ve kamu görevlilerinin memuriyetten ihraç edilmesi gibi hükümleri içeren bir kararnamedir. Bazı önemli maddeleri: Ek 35. madde: Terör örgütleri ile irtibatlı olduğu tespit edilen kamu görevlilerinin, bakan onayı ile memuriyetten ihraç edilebilmesine olanak tanır. Geçici 35. madde: 15 Temmuz darbe girişimi sonrası, OHAL döneminde, FETÖ irtibatlı olduğu tespit edilen kamu görevlilerinin ihraç edilmesi için düzenlenmiştir. Kararname, 1989 yılında ilk halini almış olup, zaman içinde çeşitli değişiklikler geçirmiştir.

Taşınmaz mal hukuku, temel olarak iki ana kategoriye ayrılır: 1. Ayni haklar: Mülkiyet, ipotek, irtifak hakları gibi doğrudan taşınmaz üzerinde hak doğuran haklar. 2. Şahsi haklar: Kira sözleşmesi, satış vaadi sözleşmesi gibi alacak ilişkisi doğuran haklar. Ayrıca, taşınmaz hukuku kapsamında şu alanlar da bulunur: Tapu işlemleri ve tapu sicili. Kamulaştırma ve bedel tespiti davaları. Kira hukuku ve taşınmaz ilişkileri. Sınır uyuşmazlıkları ve el atmanın önlenmesi davaları. Miras uyuşmazlıkları.

İstimlaka tabi olmak, özel mülkiyetteki bir taşınmazın kamu yararı nedeniyle devlet veya kamu tüzel kişilikleri tarafından kısmen veya tamamen alınmasına tabi olmak anlamına gelir. Bu süreç, Anayasa ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu çerçevesinde yürütülür. İstimlak kararına veya belirlenen bedele itiraz hakkı vardır.

Uygulanmakla etkisi tükenecek idari işlemler, uygulanmakla tamamlanan ve icra edildikleri takdirde geri dönülmez neticeler doğuran işlemlerdir. Bu tür işlemlere bazı örnekler: yıkım kararları; sınır dışı etme kararları; tahliye kararları; kamu hizmetinin kesintiye uğramasına sebebiyet verecek işlemler; riskli yapı niteliğindeki taşınmazlarda arsa payı satış kararları; ağaç sökümüne ilişkin kararlar. Kamu görevlileri hakkında tesis edilen atama, naklen atama, görev ve unvan değişikliği, geçici veya sürekli görevlendirmelere ilişkin idari işlemler ise bu kategoriden istisna tutulmuştur.

Danıştay Onikinci Daire, kamu görevlilerine ilişkin mevzuattan doğan uyuşmazlıklara ilişkin davaları çözümler. Bu kapsamda, aşağıdaki dava türleri Onikinci Daire'nin görev alanına girer: Atama, nakil, sicil, performans, başarı değerlendirmesi ve ödüllendirme işlemleri. Kademe ilerlemesi, derece yükselmesi, hizmet süresi, öğrenim durumu ve diğer intibak işleri. Parasal haklar. Disiplin cezaları. Sözleşme yenilememe, sözleşme feshi, görevden çekilmiş sayılma, memuriyet sırasında memurluğa alınma şartlarından herhangi birinin kaybedilmesi nedeniyle göreve son verme işlemleri. Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 4/C maddesi kapsamında çalışanlarla ilgili (sözleşme yapma, feshetme ve parasal konular dahil) işlemler de Onikinci Daire'nin görev alanına girer.

İdare hukukunun temel ilkeleri şunlardır: Yasallık ilkesi. Eşitlik ilkesi. İdari işlemlerin gerekçeli olması. İdarenin kanuniliği ilkesi. Merkezden yönetim ve yerinden yönetim ilkesi. İdarenin bütünlüğü ilkesi. Hukuk devleti ilkesi. Sosyal devlet ilkesi. Kamu yararı ilkesi.

Bölge İdare Mahkemesinde görülen davalardan bazıları şunlardır: İstinaf başvuruları. Görev ve yetki uyuşmazlıkları. Yürütmenin durdurulması talepleri. Diğer kanunlar kapsamındaki davalar. Bölge İdare Mahkemesinde görülen davalarla ilgili daha detaylı bilgiye aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: mevzuat.gov.tr; mihci.av.tr; lexakademihukuk.com.tr; ahmetalkan.av.tr.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (KHK) Geçici 35. maddesi, terör örgütlerine veya Millî Güvenlik Kurulunca devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen kamu görevlilerinin meslekten çıkarılmasını düzenler. Bu madde uyarınca kamu görevinden çıkarma işlemi şu şekilde gerçekleşir: Muhataptan savunma istenir. Savunma sonrası, en üst amirin teklifi ve bakan onayı ile kamu görevinden çıkarılma işlemi tesis edilir. 375 sayılı KHK'nın Geçici 35. maddesinin uygulama süresi sona erdiğinde, TSK mensupları bakımından TSK Disiplin Kanunu'nun 20. maddesi, askerler için ihraç işlemlerini düzenleyecektir. Bu madde, 31 Temmuz 2023 tarihine kadar geçerliydi; ancak TBMM tarafından maddenin süresi bir yıl daha uzatıldı.

Türk hukuku, genel olarak kamu hukuku ve özel hukuk olmak üzere iki ana dala ayrılır. Kamu hukuku, devletin bireylerle veya diğer devlet kurumlarıyla olan ilişkilerini düzenler ve şu alt dalları içerir: Anayasa hukuku; Ceza hukuku; İdare hukuku; Vergi hukuku. Özel hukuk, bireyler arasındaki ilişkileri düzenler ve şu alt dalları içerir: Medeni hukuk (aile hukuku, miras hukuku vb.); Borçlar hukuku; Ticaret hukuku; İş hukuku.

Vergi icra hukuku, vergi tahsilatının yapılmadığı durumlarda cebren tahsiline ilişkin hususları düzenleyen hukuk dalıdır. Bu hukuk dalı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine dayanır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, memurları kapsayan temel kanundur. Bu kanun, devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenler. Ancak, bazı özel gruplar (örneğin, subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erler) için farklı kanunlar geçerlidir.

4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun'a göre soruşturma izni verilmezse, Cumhuriyet savcılığı tarafından "kovuşturmaya yer olmadığına dair karar" (takipsizlik kararı) verilir. Ayrıca, 4483 sayılı Kanun kapsamına giren bir suç ihbarı veya şikayeti halinde, yetkili merciden soruşturma izni alınmaksızın ve izin itiraz edilmeksizin veya itirazın reddi üzerine kesinleşmeksizin soruşturma işlemlerinin yapılması mümkün değildir.