ÖzelHukuk

Elektronik tebligat (e-tebligat) uygulamasına geçmek zorunludur: 5018 sayılı kanunda tanımlanmış tüm mahalli idareler; Kamu idareleri ve bunlara bağlı olan döner sermayeli kurumlar; Sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklar; Kamu kurumu niteliği taşıyan meslek ve üst kuruluşları (odalar, barolar, üst kuruluş olan federasyonlar vb.); Noterler; Baro levhasına yazılı avukatlar; Sicile kayıtlı olan bilirkişi ve arabulucular; Limited, anonim, kolektif şirketler, vakıflar gibi kanunla beraber kurulanlar da dahil olmak üzere bütün özel hukuk tüzel kişileri; Gümrük yükümlülüğü olan kişiler (4458 sayılı kanun kapsamında). Ayrıca, ticari, zirai ve mesleki türünden kazanç elde edenler ve kurumlar vergisine tabi mükellefler de e-tebligat sistemini kullanmak zorundadır.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), Türkiye'de özel hukuk alanında görülen davaların yargılama usullerini düzenleyen temel kanundur. HMK'nın kapsamı ve bazı önemli mevzuatı şunlardır: Yürürlük Tarihi: 1 Ekim 2011'de yürürlüğe girmiştir. Madde Sayısı: Toplamda 447 maddeden oluşur. Temel İlkeler: Adil yargılanma hakkı, usul ekonomisi, hukuki dinlenilme hakkı gibi prensipleri esas alır. Düzenlediği Konular: Dava açma, delil sunma, mahkemelerin görev ve yetki alanları, kararların nasıl alınacağı gibi konuları düzenler. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları: Arabuluculuk ve uzlaştırma gibi yöntemleri teşvik eder. Elektronik Tebligat: Yargılamada hızlılık ve güvenlik sağlamak amacıyla e-tebligat sistemini getirmiştir.

MÖHUK'ta (Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun) yer alan kanunlar ihtilafı kuralları şunlardır: 1. Yabancılık unsuru taşıyan özel hukuka ilişkin işlem ve ilişkilerde uygulanacak hukuk. 2. Doğrudan uygulanan kurallar. 3. Milletlerarası ticari örf ve adet kuralları. 4. Milletlerarası sözleşmeler.

Tüzel kişiler, iki ana gruba ayrılır: 1. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri: Kamu hizmeti sağlamak amacıyla oluşturulan ve devlet tarafından denetlenen yapılardır. 2. Özel Hukuk Tüzel Kişileri: Bireylerin özel girişimleriyle kurulan ve özel hukuka tabi olan yapılardır.

Hukukta müeyyide çeşitleri, kamu hukuku ve özel hukuk alanlarında farklılık gösterir. İşte bazı temel müeyyide türleri: Kamu Hukuku Müeyyideleri: 1. Ceza: Suç işleyen bireylere mahkemeler tarafından verilen cezalar. 2. İdari Yaptırım: Kamu düzeninin korunması amacıyla idare tarafından uygulanan yaptırımlar. 3. Tazminat: Kamu düzeninin korunması için idarenin haksız eylemi veya hukuka aykırı davranışı nedeniyle oluşan zararın giderilmesi. Özel Hukuk Müeyyideleri: 1. Cebri İcra: Borçların tahsili için uygulanan, gönüllü olarak ödenmeyen borçların mahkeme kararıyla tahsil edilmesi. 2. Geçersizlik (Butlan): Bir sözleşmenin geçersiz sayılması. 3. Tazminat: Bir kişinin başka bir kişinin malına veya hakkına zarar vermesi durumunda zarar görenin uğradığı zararın karşılanması.

Tüzel kişi ve özel hukuk tüzel kişisi kavramları şu şekilde açıklanabilir: 1. Tüzel Kişi: Hukuken bağımsız bir yapıya sahip olan, belirli bir amaç doğrultusunda bir araya gelen bireylerin veya mal topluluklarının oluşturduğu organizasyondur. 2. Özel Hukuk Tüzel Kişisi: Özel kişiler tarafından kurulan ve kamu yararı gözetmeden ticari veya sosyal amaçlarla faaliyet gösteren kuruluşlardır.

Sigorta hukuku, ticaret hukuku kapsamına giren bir özel hukuk dalıdır.

Ceza hukuku genel ve özel olmak üzere iki ana başlığa ayrılır: 1. Genel ceza hukuku: Suç kavramı, suçlar için öngörülen ceza ve cezayı azaltan veya ortadan kaldıran nedenleri inceler. 2. Özel ceza hukuku: Suç teşkil eden eylemleri teker teker ele alıp suçların kapsam ve sınırlarını tespit eder, bu suçların öngördüğü cezaları inceler.

Tüzel kişilik örnekleri iki ana kategoriye ayrılır: kamu tüzel kişileri ve özel hukuk tüzel kişileri. Kamu tüzel kişileri arasında şunlar yer alır: - Belediyeler. - Üniversiteler. - Kamu kurumları (TÜBİTAK, YÖK, SGK). Özel hukuk tüzel kişileri ise şunlardır: - Şirketler (Anonim Şirket, Limited Şirket). - Kooperatifler. - Dernekler ve vakıflar. Ayrıca, e-ticaret şirketleri de tüzel kişilik kazanarak faaliyet gösterebilirler.

Borçlar hukuku, kişiler arasındaki borç ilişkilerini düzenleyen özel hukuk dalıdır. Borçlar hukukunun temel konuları şunlardır: - Sözleşmeler hukuku: Taraflar arasında yapılan sözleşmelerin geçerliliği, şartları ve hükümleri. - Haksız fiilden doğan borçlar: Bir kişinin hukuka aykırı ve zarar verici bir eylemi sonucu ortaya çıkan tazminat yükümlülükleri. - Sebepsiz zenginleşme: Bir kişinin haklı bir sebep olmaksızın başka bir kişinin zararına olacak şekilde mal veya para kazanması durumunda doğan hukuki sorumluluklar. Borçlar hukukunun işleyişi şu şekilde gerçekleşir: - Borç ilişkisinin doğması: Sözleşme, haksız fiil veya sebepsiz zenginleşme gibi nedenlerle borç ilişkisi oluşur. - Borçların ifası: Borçlu, yükümlülüklerini hukuka uygun şekilde yerine getirmekle yükümlüdür. - Borçların sona ermesi: Borcun ödenmesi, ifa imkânsızlığı, zamanaşımı gibi nedenlerle borç ilişkisi sona erer. - Sorumluluk ve tazminat: Borcun yerine getirilmemesi durumunda, hukuki yaptırımlar ve tazminat süreçleri devreye girer. Borçlar hukuku, bireylerin ve işletmelerin hukuki ilişkilerini belirleyen, adil ve güvenli bir ekonomik düzenin sağlanmasına yardımcı olan önemli bir hukuk dalıdır.

Lahey'de uluslararası özel hukuk alanında yaklaşık 40 farklı sözleşme bulunmaktadır.

Taşınmaz mal hukuku genel olarak iki ana kategoriye ayrılır: 1. Özel Hukuk Açısından: Taşınmaz malların mülkiyeti, kullanımı, devri ve bunlarla ilgili hukuki ilişkileri düzenler. 2. Kamu Hukuku Açısından: Taşınmaz malların kamu yararı için kullanımını düzenleyen kuralları kapsar.

Türk hukuku, iki ana başlık altında ayrılır: kamu hukuku ve özel hukuk. Kamu hukuku dalları şunlardır: - anayasa hukuku; - idare hukuku; - ceza hukuku; - vergi hukuku; - devletler umumi hukuku. Özel hukuk dalları ise şunlardır: - medeni hukuk; - borçlar hukuku; - ticaret hukuku; - devletler özel hukuku.

Hak türleri genel olarak altı ana kategoriye ayrılır: 1. Kamusal haklar-özel haklar: Kamu hukukundan doğan haklar (seçme-seçilme hakkı) ve özel hukuktan doğan haklar (mülkiyet hakkı). 2. Mutlak haklar-nispi haklar: Herkese karşı ileri sürülebilen haklar (kişilik hakkı) ve belirli kişilere karşı ileri sürülebilen haklar (alacak hakkı). 3. Mal üzerindeki haklar-kişi üzerindeki haklar: Para ile değeri ölçülebilen mallar üzerindeki haklar (ayni haklar) ve kişinin kendisi veya başkaları üzerindeki hakları (velayet hakkı). 4. Maddi mallar üzerindeki haklar-gayri maddi mallar üzerindeki haklar: Somut varlıkları olan eşyalar üzerindeki haklar (menkul-taşınır veya gayrimenkul-taşınmaz mallar) ve fikri ve sınai eserler üzerindeki haklar (telif hakları). 5. Negatif statü hakları-pozitif statü hakları-aktif statü hakları: Dokunulmazlıklar, devletten hizmet isteme hakları ve devlet yönetimine katılma hakları (çalışma hakkı, dilekçe hakkı). 6. Bağımlı haklar-bağımsız haklar: Hak sahibinin doğrudan sahip olduğu haklar (fikri hak) ve başka bir hakla ilintili olarak sahip olduğu haklar (rehin hakkı).

Consensus Arabuluculuk Merkezi, arabuluculuğa uygun özel hukuk alanındaki uyuşmazlıkların çözümüne yardımcı olur. Bu kapsamda aşağıdaki davalara bakar: Zorunlu arabuluculuk davaları: Alacak davaları, işe iade davaları, kıdem ve ihbar tazminatı davaları, işçi ve işveren arasındaki sorunlar. İhtiyari arabuluculuk davaları: Boşanma davaları, murisin muvazaası nedeniyle açılan davalar. Ayrıca, tüketici uyuşmazlıkları, ticari davalar ve gayrimenkul hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar da arabuluculuk kapsamına girebilir.

Halefiyet ilkesi, bir kimseye ait malvarlığının parçalanmaksızın, tümüyle ve tek bir hukuki işlemle başka bir kimseye geçmesini ifade eder. Bu ilke, medeni hukuk, ticaret hukuku ve miras hukuku gibi özel hukukun birçok alanında geçerlidir.

Medeni hukuk ve özel hukuk arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Kapsam ve Amaç: - Özel hukuk, bireyler arasındaki özel ilişkileri düzenler ve taraflar arasında eşitlik ilkesine dayanır. - Medeni hukuk, mülkiyet, sözleşmeler, aile hukuku ve miras gibi konuları kapsar. 2. Taraflar: - Özel hukukta taraflar genellikle bireyler veya özel kişilerdir. - Medeni hukukta ise taraflardan biri devlet veya kamu kurumlarıdır. 3. Yargılama ve Uygulama: - Özel hukuk davaları, çoğunlukla medeni mahkemelerde çözülür. - Medeni hukuk davaları, ceza mahkemelerinde, idari yargı alanında veya anayasa mahkemesinde ele alınır.

Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), özel hukuk tüzel kişilerine aittir.

Tüzel kişi olabilmek için genellikle aşağıdaki oluşumlar dikkate alınır: 1. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri: Devlet, belediyeler, üniversiteler gibi kamu yararına hizmet etmek için kurulan kuruluşlardır. 2. Özel Hukuk Tüzel Kişileri: Şahısların veya şirketlerin bir araya gelerek oluşturduğu özel amaçlı kuruluşlardır. Bu kategoriye giren bazı tüzel kişi türleri şunlardır: - Şirketler: Anonim şirket (A.Ş.), limited şirket (LTD. ŞTİ.), komandit şirket gibi ticari amaçla kurulan yapılar. - Kooperatifler: Belirli bir ekonomik amacı gerçekleştirmek için kurulan tüzel kişilikler. - Dernekler ve Vakıflar: Sosyal, kültürel veya hayır amaçlarıyla kurulan oluşumlar. Ayrıca, adi ortaklık kapsamına girmeyen herhangi bir şirket kurarak da tüzel kişi unvanı elde edilebilir.

Milletler genel hukuku, iki ana dala ayrılır: kamu hukuku ve özel hukuk.