İdariYargı

Türkiye'deki mahkemeler, adli yargı, idari yargı ve anayasa yargısı olmak üzere üç ana kola ayrılır. Adli yargı mahkemeleri: Hukuk mahkemeleri: Sulh hukuk, asliye hukuk, asliye ticaret, icra, kadastro, iş, tüketici, fikrî ve sınaî haklar hukuk mahkemeleri. Ceza mahkemeleri: Asliye ceza, ağır ceza, çocuk mahkemeleri, çocuk ağır ceza, fikrî ve sınaî haklar ceza mahkemeleri, sulh ceza hakimlikleri. İdari yargı mahkemeleri: İdare ve vergi mahkemeleri. Anayasa yargısı: Anayasa Mahkemesi. Uyuşmazlık yargısı: Uyuşmazlık Mahkemesi. Ayrıca, seçim yargısını Yüksek Seçim Kurulu yürütmektedir.

MCG Tower davasında 2025 yılında yaşanan bazı gelişmeler şunlardır: Bilirkişi Raporu: 26 Haziran 2025'te, üçüncü bilirkişi raporu alınmasına karar verildi. Soruşturma İzni: Adana Bölge İdare Mahkemesi, İskenderun Kaymakamlığı'nın inşaat mühendisi Tayfun Kaba hakkında soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararını kaldırdı. Duruşma Ertelemesi: Bir sonraki duruşma 6 Kasım 2025'e ertelendi. 6 Şubat depremlerinde Hatay'ın İskenderun ilçesindeki MCG Tower yıkılmış ve 14 kişi hayatını kaybetmişti.

2575 ve 2577 sayılı kanunlar arasındaki temel farklar şunlardır: 2575 sayılı Danıştay Kanunu: Danıştay'ın yapısını ve görevlerini düzenler. 1. Daire, danışma görevi yapar; 2. Daire, memur yargılamasında soruşturma izni verir veya vermez. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu: İdari yargı sistemini ve bu sistemdeki dava türlerini, yargılama usullerini belirler. İdari mahkemelerde yazılı yargılama usulü uygulanır ve inceleme evrak üzerinde yapılır.

SGK iptal davasında süre aşımı, farklı durumlar için farklı şekillerde hesaplanır: Hizmet tespit davasında süre aşımı, 5510 sayılı Kanunun 86. maddesine göre, 5 yıldır ve bu süre hak düşürücüdür. İdari para cezalarında süre aşımı, 5510 sayılı Kanunun 102. maddesine göre, 10 yıldır. Yersiz veya yanlış alınan primlerde süre aşımı, 5510 sayılı Kanunun 89. maddesine göre, 10 yıldır. İş kazası, meslek hastalığı, vazife malullüğü ve ölüm hallerinde gelir ve aylıklarda süre aşımı, 5 yıldır. SGK maaş ödemesinin iptaline karşı davada süre aşımı, iptal kararının tebliğ tarihinden itibaren 60 gündür. Sürelerin hesaplanması ve davanın açılması için bir avukata danışılması önerilir.

İdari para cezasına itiraz dilekçesi, cezanın türüne ve veren kuruma göre farklı mercilere gönderilir: Emniyet (trafik cezası): Sulh Ceza Hakimliği'ne. Belediye (zabıta cezası): İdare Mahkemesi'ne. SGK cezası: İdare Mahkemesi'ne (öncelikle 15 gün içinde SGK İdari Para Cezası Komisyonu'na başvurulmalıdır). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı cezası: İdare Mahkemesi'ne. İtiraz süresi genellikle 15 gündür ve bu süre, cezanın tebliğ edildiği tarihten itibaren başlar.

İdari para cezalarına karşı itiraz süresi, cezanın tebliğ edildiği tarihten itibaren en geç 15 gündür. Ancak, bazı özel durumlarda veya özel kanunlarda farklı süreler ve merciler belirlenmiş olabilir. Ayrıca, mücbir sebebin varlığı halinde bu süre geçirilirse, sebebin ortadan kalkmasından itibaren en geç yedi gün içinde başvuru yapılabilir.

Danıştay'ın bozma kararı vermesi durumunda şu adımlar izlenir: Dosyanın geri gönderilmesi. Yeni karar verme. Israr kararı. Temyiz incelemesi. Kurul incelemesi. Danıştay'ın bozma kararı, mahkeme kararının bozulmasına yönelik olup, dava konusu işlemin iptali veya davanın reddi sonucunu doğurmaz.

İYUK, İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun kısaltmasıdır. İYUK, Türkiye'de idari yargı alanında uygulanan bir kanundur ve idari davalara ilişkin usul ve esasları düzenler. İYUK'un amacı, idari davalarda tarafsızlık, objektiflik, açıklık ve hızlı karar verme ilkelerine uygun bir yargılama süreci oluşturmaktır.

İdari yargıda ek deliller, davaya konu edilen idari işleme ilişkin bilgi ve belgeleri içerir. Bu deliller şunlardır: Resen araştırma yetkisi kapsamında istenen belgeler: İdari mahkemeler, gerekli gördüklerinde evrakın gönderilmesini ve her türlü bilginin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilir. Yazılı kanıtlar: Resmi senet, makbuz gibi belgeler kullanılabilir. Keşif ve bilirkişi: Keşif ve bilirkişi delillerine başvurulabilir. Tanık ve yemin delilleri ise idari yargıda kullanılmaz.

İdari para cezalarını ödemek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Vergi dairesi veya mal müdürlükleri: Genel bütçeye gelir kaydedilen cezalar için ilgili vergi dairesi veya mal müdürlüğüne gidilerek vezneden ödeme yapılabilir. Anlaşmalı bankalar: Gelir İdaresi Başkanlığı ile anlaşmalı bankalar aracılığıyla şubeden, ATM'den veya internet bankacılığı üzerinden ödeme gerçekleştirilebilir. İnteraktif Vergi Dairesi (İVD): www.ivd.gib.gov.tr adresinden erişilebilen İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden kredi kartı ile ödeme yapılabilir. e-Devlet: Emniyet Genel Müdürlüğü, SGK ve bazı belediyeler tarafından kesilen cezalar e-Devlet üzerinden ödenebilir. PTT şubeleri: Kırsal bölgelerde yaşayan veya bankacılık sistemine erişimi sınırlı olan kişiler için PTT şubeleri alternatif bir ödeme noktasıdır. Ödeme yapmadan önce, cezayı veren kurumu, tebliğ tarihini ve geçerli ödeme yollarını kontrol etmek önemlidir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27. maddesi, yürütmenin durdurulması kararını düzenler. Bu maddeye göre, Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde şu iki şartın birlikte gerçekleşmesi durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler: 1. Telafisi güç veya imkânsız zararların doğması. 2. İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması. Ayrıca, uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, savunma alındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir. Yürütmenin durdurulması kararlarında, idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güç veya imkânsız zararların neler olduğunun belirtilmesi zorunludur.

2576 ve 2577 sayılı kanunlar arasındaki temel farklar şunlardır: 2576 Sayılı Kanun: "Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun"dur. 2577 Sayılı Kanun: "İdari Yargılama Usulü Kanunu"dur. Özetle, 2576 sayılı kanun idari yargı sisteminin yapısını, 2577 sayılı kanun ise bu sistemdeki dava türlerini ve yargılama usullerini düzenler.

HGK kısaltmasının hangi mahkemeye işaret ettiği anlaşılamamıştır. Ancak, genel olarak hukuk mahkemelerinin baktığı dava türlerinden bazıları şunlardır: Aile davaları. Ceza davaları. İş davaları. İcra ve iflas davaları. Tüketici davaları. Ticaret davaları. İdari davalar. Hangi mahkemeye başvurulması gerektiği, dava sürecinin doğru işlemesi açısından önemlidir.

Danıştay'ın "dönemdeki üçüncü tekerrürde de iş yeri on günden bir aya kadar kapatılır" ifadesiyle ilgili kararı, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun'un 5. maddesinin 16. fıkrasıyla ilgilidir. Bu fıkraya göre, söz konusu kanundaki cezaları gerektiren fiillerin bir yıllık dönemde üçüncü kez tekerrürü halinde idari para cezası bir kat artırılarak verilir ve ayrıca iş yeri on günden bir aya kadar kapatılır. Danıştay Onuncu Dairesi, 2018 yılında verdiği bir kararla, idarî yaptırım kararına konu eylemin üçüncü tekerrürden sonra ilk eylem gibi değerlendirmek suretiyle işlem tesis edilmesi gerekirken, kıyas yoluyla idarî yaptırımın süresi ve miktarı yönünden yeniden işyerinin kapatılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemi iptal etmiştir. Danıştay'ın konuyla ilgili diğer kararlarına dair bilgi bulunamamıştır. İşyeri kapatma işlemleri ve yasal süreçler hakkında doğru bilgi almak için bir avukata danışılması önerilir.

İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre iptal davası, idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu ve amaç yönlerinden biri ile hukuka aykırı olmaları nedeniyle menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan bir idari dava türüdür. İptal davasının bazı özellikleri: Dava açma süresi: Danıştay ve idare mahkemelerinde 60 gün, vergi mahkemelerinde ise 30 gündür. Görevli mahkemeler: İdare mahkemesi, vergi mahkemesi, bölge idare mahkemesi ve Danıştay. Sonuç: İdari işlemin tesis edildiği andan itibaren tüm sonuçlarıyla birlikte geçmişe etkili bir biçimde yürürlükten kalkması. Yerindelik denetimi yasağı: İdari mahkemeler yerindelik denetimi yapamaz.

İdari para cezasını iptal ettirmek için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. İtiraz Süresi İçinde Başvuru: Cezanın tebliğ tarihinden itibaren genellikle 15 gün içinde ilgili mercie itiraz edilmelidir. 2. İtiraz Mercii: Cezayı veren kuruma göre başvuru yeri değişir: - Emniyet (trafik cezası) için Sulh Ceza Hakimliği. - Belediye (zabıta cezası) için İdare Mahkemesi. - SGK cezaları için doğrudan İdare Mahkemesi. 3. İtiraz Dilekçesi: Dilekçede cezanın haksız olduğuna dair açıklamalar ve hukuki dayanaklar yer almalıdır. 4. Gerekli Belgeler: Cezaya ilişkin tutanak, tebligat belgesi ve itiraza konu olayla ilgili diğer belgeler eklenmelidir. 5. Hukuki Destek: Süreç karmaşık olabileceğinden bir avukattan hukuki danışmanlık alınması önerilir. İtiraz reddedilirse, idari para cezası kesinleşir ancak istinaf ve temyiz yolları açıktır.

Evet, 3091 sayılı Kanuna göre verilen kararlar kesindir. Bu kararlara karşı idari yargı yoluna başvurulabilir, ancak yetkili makam verdiği karardan dönemez, kararı kaldıramaz veya değiştiremez.

İdari yargıda yazılı yargılama usulü uygulanır ve inceleme evrak üzerinde yapılır. İdari yargıda uygulanan bazı özel usuller: İvedi yargılama usulü: İhale işlemleri, acele kamulaştırma, özelleştirme Yüksek Kurulu kararları gibi belirli işlemler hakkında açılan davalarda uygulanır. Temyiz: Danıştay Başkanlığına hitaben yazılmış dilekçelerle yapılır. İstinaf: İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmemişse, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde başvurulur.

4483 sayılı "Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun" kapsamında soruşturma izni almak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. İhbar veya Şikayet: Cumhuriyet başsavcıları, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin bu kanun kapsamına giren suçlarına ilişkin ihbar veya şikayet aldıklarında, ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali bulunan delilleri tespit eder, ancak başka bir işlem yapmaz. 2. Yetkili Mercie İletme: İhbar veya şikayet, izin vermeye yetkili mercie iletilir. 3. Ön İnceleme: Yetkili merci veya görevlendirdiği kişiler tarafından ön inceleme yapılır. 4. Rapor ve Karar: Ön inceleme raporu, yetkili merci tarafından değerlendirilir ve soruşturma izni verilip verilmemesine karar verilir. 5. İtiraz: Karara karşı itiraz yolu açıktır ve itiraz süresi 10 gündür. Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak ileride soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsar.

Danıştay, temyiz incelemesi sonucunda aşağıdaki durumlarda kararı bozar: Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması. Hukuka aykırı karar verilmesi. Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması. Danıştay'ın bozma kararları, alt mahkemeler tarafından ya bozma kararına uyulmak suretiyle ya da direnme kararı verilerek uygulanır.