TopluİşSözleşmesi

Yeni toplu iş sözleşmesinde yer değiştirme ile ilgili hükümler bulunabilir. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre, toplu iş sözleşmesi en az bir ve en çok üç yıl süreli olarak yapılabilir ve bu süre, sözleşmenin imzalanmasından sonra taraflarca uzatılamaz, kısaltılamaz ve sözleşme süresinden önce sona erdirilemez. Toplu iş sözleşmesinde değişiklik yapma yetkisi, sözleşmenin taraflarına aittir ve bu değişiklikler, sözleşmenin yürürlük süresi içerisinde ve yazılı olarak yapılmalıdır. İşçinin çalışma yerinin değiştirilmesi, iş sözleşmesinde bu konuda bir hüküm bulunması veya işyeri uygulama yönetmeliğinde açık bir hüküm olması durumunda mümkündür.

İşçilerin grev hakkı, toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması ve tarafların uyuşmazlığı barışçı yollarla çözememesi durumunda doğar. Grev hakkının kullanılabilmesi için gerekli şartlar: İşçiler ve işveren arasında sendika aracılığı ile toplu iş sözleşmesinin yapılmış olması gerekir. Bu toplu iş sözleşmesi sırasında işveren ve işçi arasında hakkaniyeti ve ekonomik barışı bozacak şekilde sorunlar çıkması gerekir. Grev hakkının iyi niyet kurallarına aykırı şekilde, toplum zararına ve milli serveti tahrip edecek şekilde kullanılmaması gerekir. Grev yapılacak yerin kanunen grevi yasaklanan bir iş yeri olmaması gerekir. Grev kararının yetkili işçi sendikasının yetkili organınca alınması gerekir. Grev kararı alındıktan sonra, en az 6 iş günü içinde grev uygulamasına başlanması gerekir.

Toplu iş sözleşmesinde tayin maddesi bulunmamaktadır. Ancak, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 27. maddesi, işyeri sendika temsilcilerinin atanmasını düzenlemektedir. Temsilcilerin tayinine ilişkin detaylar şu şekildedir: İşyeri sendika temsilcisi seçimle belirlenebilir. Temsilci sayısı, işyerindeki işçi sayısına göre belirlenir ve 1 ile 8 arasında değişebilir. Temsilcilerden biri baş temsilci olarak görevlendirilebilir.

Hava-Sen'in toplu iş sözleşmesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türk Hava Yolları (THY) ile Türkiye Sivil Havacılık Sendikası (Hava-İş) arasında 28. Dönem Toplu İş Sözleşmesi, 1 Ocak 2024 - 31 Aralık 2025 tarihlerini kapsayacak şekilde 19 Mart 2024 tarihinde imzalanmıştır. Hava-Sen, toplu iş sözleşmesi sürecini takip ettiğini ve çözüm önerileri sunduğunu belirtmiştir.

Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik, 22 Ocak 2015 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. Yönetmeliğin amacı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine göre ihale edilen işlere ait sözleşmeler kapsamında, yapılan toplu iş sözleşmeleri sonucunda alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin işçiliğe bağlı giderlerinde oluşan artışın fiyat farkı olarak ödenmesini düzenlemektir. Yönetmeliğin bazı maddeleri: Fiyat farkının hesabı ve ödenmesi. Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve yürütülmesi. Toplu iş sözleşmesine ilişkin bilgi ve belgeler. Dayanak, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 8. maddesinin üçüncü fıkrasıdır.

Hatay'ın Dörtyol ilçesinde bulunan Yolbulan Metal fabrikasında, Özçelik-İş Sendikası'na bağlı işçilerin düşük ücret dayatmasına karşı başlattığı grev, 365. gününde devam etmektedir. İşveren ve işçiler arasında toplu iş sözleşmesi sürecinde anlaşma sağlanamamıştır.

Toplu İş Sözleşmesi'nde yasaklanan grevler şunlardır: Siyasi amaçlı grevler. Dayanışma grevleri. Genel grevler. İşyeri işgali. İşi yavaşlatma. Verim düşürme. Diğer direnişler. Ayrıca, kanun dışı grevler de yasaktır. Bu tür grevler arasında, gerekli prosedürlere uyulmadan yapılan veya yasak yerlerde gerçekleştirilen grevler bulunur. Yasaklanan grevlerin bazı örnekleri: Can ve mal kurtarma işlerinde, cenaze ve mezarlık hizmetlerinde grev yapılamaz. Şehir şebeke suyu, elektrik, doğal gaz, petrol üretimi, tasfiyesi ve dağıtımı ile nafta veya doğalgazdan başlayan petrokimya işlerinde grev yasaktır. Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan işletilen işyerlerinde grev yapılamaz.

İzocam'ın neden zam yaptığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, 2025 yılında İzocam fabrikasında Petrol-İş Sendikası tarafından yapılan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde, işçilerin ücretlerine yüzde 120 oranında zam talep edildiği bilinmektedir. Yapılan görüşmeler sonucunda, işçilerin maaşlarına ilk altı ay için yüzde 55+kıdem, ikinci altı ay için yüzde 20+enflasyon farkı, üçüncü altı ay için enflasyon+2 puan ve dördüncü altı ay için enflasyon oranında zam yapılması kararlaştırılmıştır.

Hizmet-İş toplu iş sözleşmesinin ne zaman imzalanacağına dair spesifik bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, genel olarak toplu iş sözleşmeleri 1 yıldan az ve 3 yıldan uzun süreli olamaz ve süresi sonradan taraflarca değiştirilemez. 2025 yılı için kamu işçileri toplu iş sözleşmesi görüşmeleri devam etmektedir. Hükümetin üçüncü ve son zam teklifini yarın saat 11.00'de açıklaması beklenmektedir. Daha fazla bilgi için ilgili sendikanın veya işverenin resmi duyurularını takip etmek gerekmektedir.

Ford Otosan işçilerinin eylem yapmasının bazı nedenleri: Toplu iş sözleşmesi görüşmeleri: Türk Metal Sendikası ile MESS arasında devam eden toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde zam oranında uzlaşmaya varılamaması. Maaşların yetersizliği: İşçilerin maaşlarının asgari ücret seviyesine düşmesi. Sendikaya tepki: İşçiler, sendikanın işverenle işbirliği yaptığını ve haklarını savunmadığını düşünüyor.

Teşmil yoluyla yararlanma, yürürlükte bulunan bir toplu iş sözleşmesinin, Cumhurbaşkanlığı kararı ile aynı işkolundaki, sözleşme dışında kalan işyerlerinde çalışan işçileri de kapsayacak şekilde genişletilmesi anlamına gelir. Teşmil sayesinde, toplu iş sözleşmesinin sağladığı üstün haklardan yararlanmayan işçilerin de bu haklardan faydalanması sağlanır. Teşmil kararının uygulanabilmesi için şu koşullar gereklidir: Teşmil uygulanacak işyerinde toplu iş sözleşmesi bulunmamalıdır. Teşmil edilecek toplu iş sözleşmesi, o işkolunda en çok üyeye sahip sendika tarafından imzalanmış ve halen yürürlükte olmalıdır. Teşmil isteği, işçi sendikası, işveren sendikası veya ilgili işverenlerden biri ya da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılmalıdır. Yüksek Hakem Kurulu'nun görüşü alınmalıdır. Teşmil, geriye yürümez bir niteliğe sahiptir.

Teşmil kararı almak için aşağıdaki koşullar sağlanmalıdır: 1. Geçerli bir toplu iş sözleşmesinin olması. 2. Yetkili sendikanın belirlenmesi. 3. Yetkili organın kararı. 4. Gerekçenin belirtilmesi. Süreç: 1. Talep. 2. Yüksek Hakem Kurulu'nun görüşü. 3. Kararın yayımlanması. Teşmil kararı, idari bir işlem olduğu için geriye yürümez niteliğe sahiptir.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre toplu iş sözleşmesi en fazla 3 yıl süreli olarak yapılabilir. Ancak, faaliyetleri bir yıldan az süren işlerde uygulanmak üzere yapılan toplu iş sözleşmelerinin süresi bir yıldan az olabilir.

Konfederasyonların sahip olduğu bazı haklar: Uluslararası anlaşma yapma hakkı. Ayrılma hakkı. Dış ilişkiler yürütme hakkı. İş birliği yapma hakkı. Tüzel kişilik hakkı. Ancak, konfederasyonların sahip olduğu otorite, üye devletler üzerinde zorlayıcı bir güç kullanacak kadar güçlü değildir.

GE Grid Solutions işçilerinin grevi, 14 Ocak 2025 tarihinde yapılan müzakerelerin ardından Birleşik Metal-İş Sendikası'nın zaferiyle sonuçlandı. İmzalanan toplu iş sözleşmesi ile işyerinde ortalama ücret, 1 Eylül 2024 tarihi itibarıyla yüzde 27’lik vergi diliminde net 54.300 TL olarak belirlendi.

Toplu iş sözleşmesi en az 1 yıl, en fazla 3 yıl süreli olarak yapılabilir. Dolayısıyla, toplu iş sözleşmesinin 2 yıllık olup olamayacağı, tarafların müzakerelerine ve sözleşme şartlarına bağlıdır.

Hizmet-İş Sendikası ile belediye arasındaki anlaşma sağlanamamasının nedeni, belediye yönetiminin sunduğu ücret teklifinin sendika tarafından yetersiz bulunmasıdır. Örneğin, Mamak Belediyesi ile Hizmet-İş Sendikası arasında yaşanan toplu iş sözleşmesi krizinde, belediye yönetimi çalışanlara bir yıl için %43 zam teklif ederken, yıllık enflasyon oranının %51,97 olması nedeniyle sendika bu teklifi kabul etmemiştir. Bir başka örnek olarak, Başiskele Belediyesi ile Hizmet-İş Sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinde de iş verenin önerdiği zam miktarı ile sendikanın istediği zam oranı arasındaki farkın fazla olması görüşmelerin tıkanmasına neden olmuştur.

Toplu iş sözleşmesinden (TİS) kaynaklanan fiyat farkı, alt işveren işçilerinin ücret ve sosyal haklarında meydana gelen artış nedeniyle, her bir işçiye alt işveren tarafından yapılacak ilave ödeme neticesinde oluşur ve bu artış kamu kurum ve kuruluşlarınca alt işverene ödenir. Fiyat farkı ile ilgili ödemeler, ilgili kamu kurum ve kuruluşunun bütçesinden yapılır. Ayrıca, 11/09/2014 tarihli 6552 sayılı torba yasa ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 8’nci maddesine eklenen fıkrada; toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan ödemelerin “fiyat farkı” ödemesi olduğu ifade edilmektedir. Fiyat farkının ödenmesiyle ilgili daha detaylı bilgi için "Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik" incelenebilir.

Toplu iş sözleşmesinde müzakere süresi, yetki belgesinin alınmasından itibaren 15 gün içinde karşı tarafın toplu iş sözleşmesi görüşmelerine davet edilmesiyle başlar. Çağrının yapıldığı tarih, derhal görevli makama bildirilir. Toplu sözleşme başvurusu için tüm süreç, ilk toplantının üzerinden 60 gün içerisinde tamamlanmalıdır. Müzakere süresinin hesaplanması için bir avukata danışılması önerilir.

Öz Sağlık-İş Sendikası, Hak-İş Konfederasyonu’na bağlı olarak sağlık ve sosyal hizmetler alanında çalışan işçilerin haklarını korumak ve geliştirmek amacıyla faaliyet gösterir. Bazı faaliyetleri: Toplu iş sözleşmesi görüşmeleri: Sağlık ve sosyal hizmetler iş kolunda toplu iş sözleşmesi imzalamak için çalışmalar yürütür. Çalışan hakları mücadelesi: Sağlık çalışanlarının çalışma koşullarının iyileştirilmesi, maaşlarının artırılması ve sosyal haklarının korunması için mücadele eder. Şiddet ile mücadele: Sağlık çalışanlarının şiddete karşı korunması için çeşitli projeler ve çalıştaylar düzenler. İletişim ve destek: Üyelerine sosyal medya ve diğer iletişim kanalları üzerinden ulaşır, mobbing destek hattı gibi hizmetlerle yanlarında olur.