Felsefe

İbni Sina'nın müzik için söylediklerinden bazıları şunlardır: Müzikle tedavi: Ruh hastalarını, içine şeytan girdiği düşüncesiyle ateşe atarak değil, normal hastalar gibi tedavi etmiş ve müzikle tedavi yollarını getirmiştir. Müziğin tanımı: "Müzik, uyum ve uyumsuzlukları bakımından notaların hallerini ve melodilerin nasıl telif edildiğinin bilinmesi için notalar arasındaki birleşim zamanların hallerini araştıran matematik ilmidir ki böylece melodilerin nasıl telif edildiği bilinir" demiştir. Müziğin ilimler tasnifindeki yeri: Müziği, matematik ilimleri arasında değerlendirmiştir. Müzik ve fizik: Seslerin tizliği ve pestliği gibi konuları fizik ilkeleri çerçevesinde ele almıştır. Müzik ve aritmetik: Aralıklar, cinsler ve ritmik yapılar gibi unsurların matematiksel hesaplamalarla anlaşılabileceğini belirtmiştir.

Tümdengelim (Dedüksiyon), genel bilgilerden özel sonuçlara ulaşma yöntemidir. Analoji (Benzeşim), iki farklı nesne veya önerme arasındaki benzerliklere dayanarak çıkarım yapma işlemidir. Örnekler: Tümdengelim: "Tüm insanlar ölümlüdür, Sokrates bir insandır; öyleyse Sokrates ölümlüdür". Analoji: "Dünya'da atmosfer ve canlı hayat var, Mars'ta atmosfer var; öyleyse Mars'ta da canlı hayat olabilir".

Atabetü'l-Hakayık, Edip Ahmet Yükneki tarafından Karahanlı beylerinden Muhammed Dâd Sipehsalar'a hediye edilmek amacıyla yazılmıştır. Ayrıca, dünyayı, tanrıyı ve insanı anlamanın yolunun bilimle mümkün olduğu fikri de işlenmiştir.

Nikolay Berdyayev'in en önemli eseri olarak genellikle "The Meaning of the Creative Act" (Yaratıcı Eylemi Anlamları) kabul edilir. Diğer önemli eserleri arasında: The End of Our Time (Yeni Orta Çağ); The Destiny of Man (İnsanın Kaderi); Christianity and Class War (Hıristiyanlık ve Sınıf Savaşı); The Origin of Russian Communism (Rus Komünizminin Kökeni).

Çevre etiği ve etik değerler arasındaki ilişki, çevre etiğinin etik değerlerin bir alt dalı olmasıyla kurulur. Çevre etiği, doğal çevre ve onu oluşturan insan olmayan bireyler ile insan arasındaki etik ilişkileri, çevrenin ve içeriğinin değerini ve ahlaki durumunu incelemeyi amaçlayan bir felsefe alanıdır. Çevre etiği, insanların doğal dünya karşısındaki davranışlarını ahlak kurallarının yönettiğini varsayar ve bu ahlak kurallarının neler olduğunu, insanların kimlere ve nelere karşı sorumlulukları bulunduğunu açıklamaya çalışır.

Bazı akıl modelleri şunlardır: Kaldıraç Akıl Modeli. Çarpımsal Sistemler Akıl Modeli. Sorumluluk Bilinci Akıl Modeli. Yetkinlik Çemberi Akıl Modeli. İkinci Seviye Düşünme. Asimetrik Etki Akıl Modeli. Aktivasyon Enerjisi Akıl Modeli. Ayrıca, tümdengelim, tümevarım ve analoji gibi mantıkta kullanılan akıl yürütme yöntemleri de bulunmaktadır.

Epistemik, "bilgiye ve öğrenmeye dayalı" anlamına gelir. Bu terim, aynı zamanda şu anlamlara da gelebilir: hakikatle ilgili; bilişsel; epistemolojiye dair; epistemoloji ile ilgili; epistemolojiye ait. Epistemik kelimesinin kullanıldığı bazı alanlar: epistemik mantık; epistemik model; epistemik topluluk; epistemik belirsizlik; epistemik gerekçelendirme.

Husserl ve Heidegger arasındaki bazı farklar şunlardır: Felsefi Yaklaşım: Husserl, fenomenolojiyi kesin bilim projesi çerçevesinde ele alırken, Heidegger varlık üzerine odaklanır. Zaman Kavramı: Husserl zamanı, bilinçle ilişkili olarak kesin bilim projesi içinde değerlendirirken, Heidegger zamanı varlığın anlamı bağlamında yorumlar. Özne-Nesne İlişkisi: Husserl'de özne ve nesne ayrımı daha belirginken, Heidegger öznenin çevresini dikkate alarak analiz yapması gerektiğini savunur. Epoché Anlayışı: Heidegger, Husserl'in epoché anlayışını dönüştürerek, gizlenmenin ve açığa çıkmanın şeylerin kökensel hareketinden kaynaklandığını iddia eder. Politik Görüşler: Heidegger, Nazi sempatizanı olarak bilinirken, Husserl bir Yahudi'dir.

İdeal varlık, felsefede duyular aleminde karşılığı olmayan, ancak zihinde tasavvur veya hayal edilen varlıklardır. İdeal varlığın bazı örnekleri: Tanrı. Melek. İdealizmde, gerçekliğin özü maddesel olmayan varlıkta aranır ve ideal varlık, mutlak hakikat olarak tanımlanır.

Felsefede töz ve özne kavramlarına dair bazı örnekler: Töz: Birinci dereceden töz: Ahmet, Ali, Ayşe gibi bireysel varlıklar. İkinci dereceden töz: "insan" gibi birinci dereceden tözlerin sahip olduğu ortak özellikler. Modern felsefede töz: Descartes'a göre Tanrı, zihin (res cogitans) ve madde (res extensa). Özne: "Merve insandır" cümlesinde Merve, özne olarak birinci dereceden tözdür. Özne, basit bir önermede her zaman özne konumundadır. Öz kavramı, tözle yakından ilişkilidir ve genellikle tözün bir parçası veya ifadesi olarak düşünülür.

Felsefi izm'ler (yaklaşımlar) çeşitli kategorilere ayrılabilir. İşte bazı örnekler: Ontolojik (varlık) temelli: Monizm (tekçilik), plüralizm (çoğulculuk), düalizm (ikilik). Epistemolojik (bilgi) temelli: Rasyonalizm (akılcılık), empirizm (deneycilik), kritisizm (eleştirel akılcılık), pozitivizm (olguculuk). Etik temelli: Teizm (tanrı inancı), ateizm (tanrı inancı yokluğu), agnostisizm (tanrı'nın varlığı ya da yokluğuna dair kesin bilgiye ulaşılamaz). Sosyal ve politik temelli: Sosyalizm (toplumculuk), liberalizm, faşizm, kapitalizm. Bu kategoriler, felsefi izm'lerin tamamını kapsamamaktadır.

Bazı filozofların eğitim ile ilgili görüşleri: John Dewey: Eğitimi, deneyim yoluyla öğrenme olarak tanımlamıştır. Platon: Eğitimde ideal devlet anlayışını savunmuş, eğitimin bireyin ruhunu geliştirdiğini ve toplumu daha iyi hale getirdiğini belirtmiştir. Aristoteles: Eğitimi, bireyin erdemli bir yaşam sürmesi için gerekli bir araç olarak görmüştür. Jan Amos Komensky: Eğitimin insanı edebi hayata hazırlaması gerektiğini savunmuş, eğitim sürecinde duyular, hayal gücü, hafıza, anlayış ve muhakeme gibi unsurların dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir. Immanuel Kant: Eğitimin daha çok aydınlatmaya yönelik olması gerektiğini, ahlak eğitiminin önemsenmesini ve eğitimin zorlayıcı olmasını istemiştir. Sokrates: Eğitimde soru sorma ve diyalog kurmanın önemine vurgu yapmış, bu yöntemin öğrencilerin kendi düşüncelerini geliştirmelerine ve eleştirel bir bakış açısı kazanmalarına yardımcı olduğunu savunmuştur.

Varlık problemine verilen cevaplar iki ana yaklaşımda toplanır: 1. Nihilizm (Hiççilik). 2. Realizm (Gerçekçilik). Varlığın mahiyeti hakkında farklı görüşler de bulunmaktadır: Varlık oluştur. Varlık ideadır. Varlık maddedir. Varlık hem idea hem de maddedir. Varlık fenomendir.

John Locke'un "İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme" adlı eseri, birkaç önemli nedenle önemlidir: Ampirik felsefenin temeli: Eser, modern bilim ile ampirik felsefenin kalıcı ittifakının temelini oluşturur. Aydınlanma düşüncesinin başlangıcı: Aydınlanma Dönemi, bu eserde tartışılan ampirik bilgi kuramı ile başlamıştır. Eğitim ve düşünceye etkisi: "Tabula rasa" (boş levha) kavramı, eğitim, estetik ve dinsel hoşgörü gibi alanlarda devrim yaratmıştır. Bilgi teorisine katkı: Eser, doğru bilginin sınırlarını genişletmek için Platon, Augustinus ve Descartes'ın tezlerine karşı ampirik bir anlayış sunar. Kilise öğretisine eleştiri: Varlığa ve maddeye ilişkin tinsel dayanak arayışlarını sona erdirme çabası, aynı zamanda dogmatik kilise öğretisinin de eleştirisi anlamına gelir.

"Hiç Mümkün mü?" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir. Örneğin, Muhsin Bozkurt'un bir yazısında, Allah'ın varlığını ve birliğini, peygamberlerin görevlerini ve insanların yaratılış amacını sorgulayan felsefi bir bakış açısı sunar. Osman Açan'ın "Hiç Mümkün Müdür?" başlıklı denemesi ise, kainattaki düzen ve adaletin, insanın hesap verme zorunluluğunu nasıl gerektirdiğini ele alır. Ayrıca, "Hiç Mümkün mü !?" ifadesi, Prof. Dr. Mehmet Okuyan'ın bir sözünde, cansız varlıkların bile bir amacı olduğu düşünüldüğünde, insanın neden bir yaratılış amacı olmaması gerektiği sorusunu gündeme getirir. YouTube'da "Hiç Mümkün mü?" başlıklı videolar da bulunmaktadır.

Hakikat ve doğru kavramları arasındaki temel fark şu şekilde açıklanabilir: Hakikat, varoluşun mutlak ve değişmeyen özüdür. Doğru, bir önerme, yargı veya düşüncenin gerçeklik veya hakikat ile uyumlu olma halidir. Bu bağlamda, tüm doğru önermeler hakikati tam anlamıyla kavramaz; ancak hakikate yaklaşma çabası içinde bir adımdır.

Bir nesneyi bulunduğu konumda ve öteden kavrayışımız, basiret veya feraset kavramlarıyla ilgilidir. Basiret, doğru ve ölçülü bakış, uzağı görebilme ve bir şeyin iç yüzünü anlayabilme yeteneğidir. Ayrıca, Aristoteles'e göre, bir nesnenin ne olduğunun bilgisi, beş duyu organından herhangi biriyle algılayabildiğimiz müddetçe mümkündür.

Rene Descartes'in "Yöntem Üzerine Konuşma" kitabı 104 sayfadır.

Ali Artun'un derlediği "Sanat Hayat Aforizmalar" kitabında yer alan aforizmalar, sanat-hayat ilişkisine dair çeşitli görüşleri bir araya getirir. Bu görüşler arasında şunlar yer alır: Sanat ve hayat kimi zaman özdeş, kimi zaman karşıt olarak kabul edilir. Sanat, hayata karşı bir öfke veya hayatın ihlali olarak görülebilir. Sanat, hayatın taklidi olmaktan çıkarak kendi bilgisine dönüşebilir. Sanat, dünyevi hayatın acılarını dindiren ruhani bir evren oluşturabilir. Sanata dönüşmüş bir hayat, geçerli olan gerçek hayata karşıt olabilir. Kitap, bu ve benzeri düşünceleri içeren alıntılardan oluşur; düzenli bir argüman sunmaz.

Selim aklın ön şartları şunlardır: Araştırma: Araştırmaya açık olmak ve bilgileri edinilen araştırmalara bağlamak. Düşünme: Olaylar karşısında düşünme yetisini kullanmak. Anlama: Yaratılmışların manasını çözmek için anlama çalışması içinde olmak. Kavrama: Olayları her yönüyle kavramak ve ders çıkarmak. Keşfetme: Bildikleriyle yetinmeyip kendini geliştirmek için sürekli keşfetmek. Karar verme: Karar vermede öncü ve lider olmak. Nefsini kontrol etme: Nefsini kontrol edebilen ve kendisini tamamlamış olmak. Hataya düşmeme: Hataya düşmemek için muhakeme yapmak. Pişmanlık: Pişman olmayacağı işler yapmayı sevmek. İleri görüşlülük: Karşılaştığı durum ile alakalı olarak ileriyi görebilme.