EğitimFelsefesi

Öğretmen Kemal filmi, Atatürkçü ve idealist bir öğretmenin cehaletle savaşını konu alır. Filmin anlatmak istedikleri arasında şunlar yer alır: Eğitimin önemi. Aydınlanma mücadelesi. Toplumsal mesajlar. Mücadelenin bedeli. Ayrıca, film bir köy özelinde geçse de aslında genelin küçük bir fotoğrafı niteliğindedir.

Aziz Nesin, eğitim sistemini birkaç nedenle eleştirmiştir: Ezbercilik: Okullarda derslerin yineleterek ve ezberletilerek öğretilmesini, üreticiliğe ve yaratıcılığa engel olması açısından eleştirmiştir. Hayata yönelik öğretim yapmama: Eğitimin, gerçek hayattan kopuk olduğunu ve öğrencilere kendilerini keşfetme fırsatı vermediğini savunmuştur. Büyüklerin gösterdiği davranış tutarsızlıkları: Ailede ve okulda büyüklerin sergilediği tutarsız davranışları eleştirmiştir. Ödül ve ceza sistemi: Maddi ödüllerin çocuklar arasında kıskançlık ve sevgisizlik yarattığını, cezalandırmanın ise yanlış bir yöntem olduğunu düşünmüştür. Nesin, eğitimin çocukların sorgulamalarını, araştırmalarını ve olaylara eleştirel gözle bakmalarını sağlaması gerektiğini belirtmiştir.

Postmodern eğitim, XXI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren popüler olan ve modernizmin eleştirisine dayanan postmodernizm akımının eğitim alanındaki yansımasıdır. Postmodern eğitim anlayışının bazı özellikleri: Evrenselliğe karşı yerellik: Müfredat yerel özellikler taşımalı ve değişkenlik içermelidir. Bireysellik: Eğitim sistemi, bireysel farklılık ve çeşitliliğe duyarlı olmalıdır. Tek doğruların sorgulanması: Bilimsel, kutsal veya diğer bilgi edinme yolları da dahil olmak üzere her türlü bilgi, bağlama göre doğruluk değeri kazanır. Merkeziyetçilik karşıtı: Merkeziyetçi ve tek tip insan yetiştirmeye dayalı eğitim sistemleri eleştirilir. Sürekli yenilik: Eğitim, durağan olmayıp sürekli yeni düşünce ve kavramlar üretmelidir. Bilişsel ve duyuşsal öğrenme: Öğrenme sürecinin bilişsel ve duyuşsal yönü ön planda olmalıdır.

Okul seçerken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar: Çocuğun Mizacı ve Becerileri: Çocuğun kişisel özellikleri ve beklentileri göz önünde bulundurulmalıdır. Eğitim Metodu ve Kadro: Uygulanan eğitim metodu, öğretmenlerin profili ve eğitim felsefesi incelenmelidir. Fiziksel Koşullar: Sınıf mevcudu, ısıtma, spor salonları, bahçe, tuvaletler ve güvenlik gibi unsurlar değerlendirilmelidir. Sosyal ve Akademik Olanaklar: Beslenme, sağlık hizmetleri, spor ve sanat etkinlikleri, rehberlik birimi gibi imkanlar göz önünde bulundurulmalıdır. Ulaşım: Eve yakınlık, özellikle trafik süresi dikkate alınmalıdır. Diğer Velilerin Düşünceleri: Okul tecrübesi olan velilerle görüşmek, karar verme sürecini hızlandırabilir. Teknolojik Altyapı: Özellikle pandemi sonrası, okulun teknolojik imkanları araştırılmalıdır.

Horace Mann, modern eğitim sistemini, yani okulları, disiplini öğretmek amacıyla bulmuştur. 19. yüzyılın başlarında, dünyanın neredeyse her yerinde sanayileşme hız kazanmaktaydı. Horace Mann, iç savaş sonrası karman çorman olmuş ABD'de, ailelerin de işine gelen bir okul sistemi başlatmıştır. Mann'a göre okullar, iyi vatandaşlar yetiştirmenin, demokratik değerleri korumanın ve toplumun refahını sağlamanın bir aracıydı.

TED Kolejleri, ulusal ve evrensel değerlere sahip bir eğitim anlayışını benimser. Bu değerler arasında şunlar bulunur: Atatürk ilkeleri ve inkılapları. Cumhuriyet değerlerine bağlılık. Çevreye ve dünyaya karşı sorumluluk bilinci. Sanata ve sanatçıya saygı. Toplumsal sorunlara duyarlılık. Sivil toplum örgütlerinde aktif yer alma. Problem çözme becerilerinin gelişimi. Mizah ve girişimcilik duygusu. Özgüven ve özdenetim. Farklılıklara hoşgörü.

Ahmet Cevizci'nin felsefe anlayışı şu şekilde özetlenebilir: Felsefenin Pratik Boyutu: Cevizci için felsefe, salt entelektüel bir zevkten ziyade, insan varoluşuna anlam katma ve insani kemale ulaşma yolunda bir imkan olarak görülür. Çoğulcu Bakış Açısı: Felsefenin politize edilmesine veya ideolojik perspektiflere hapsedilmesine karşıdır; felsefeye çoğulcu bir perspektifle yaklaşır. Eğitim Felsefesi: Eğitim felsefesini, felsefenin bir dalı olarak ele alır ve bu alanın ontolojik, epistemolojik, etik ve politik boyutları olduğunu belirtir. Tarihsel ve Bütüncül Değerlendirme: Filozofların düşüncelerini, tarihsel-toplumsal koşullar, önceki filozofların etkileri ve filozofun kişisel mizacı gibi üç temel unsurun bir bileşkesi olarak değerlendirir. Klasik, Modern ve Çağdaş Felsefe: Batı düşüncesini klasik, modern ve çağdaş olarak ayırır ve bu dönemlerin felsefi temellerini, aralarındaki ilişkileri kurarak anlatır.

Eğitim felsefesi, eğitimin doğası, süreci, amaçları ve idealleri ile ilgilenen bir felsefi alandır. Eğitim felsefesinin bazı temel soruları şunlardır: Eğitimin kendisi nedir? İnsan nedir? Bilgi nedir? Öğrenme ve öğretme nedir? Eğitimin amacı nedir? Eğitim felsefesi, belirli felsefe akımlarına dayanır ve bu akımlara göre eğitime ilişkin sorulara farklı cevaplar verir. Eğitim felsefesi ile ilgili makalelere şu kaynaklardan ulaşılabilir: dergipark.org.tr. researchgate.net. efdergi.hacettepe.edu.tr.

Eğitimle ilgili bazı filozoflar: John Locke. Immanuel Kant. Bertrand Russell. John Dewey. Platon. Aristoteles. Ayrıca, Mortimer J. Adler, Robert M. Hutchins ve Jacques Maritain daimicilik akımının; William Bagley, Michael J. Demiashkevich ve Isaac L. Kandel esasicilik akımının; Sören Kierkegaard, Jean-Paul Sartre ve Marxne Greene varoluşçu eğitim akımının; Theodore Brameld ve George Counts ise sosyal yeniden yapılandırmacılık akımının önemli savunucuları arasında yer alır.

Bilim adamlarının eğitim hakkındaki bazı görüşleri: Farabi: Eğitimin amacı, mutluluğu bulmak ve bireyi topluma yararlı hale getirmektir. İbn-i Sina: Çocuğun eğitimi, kötü alışkanlıklardan uzak tutulup iyi arkadaşlarla tanıştırılarak yapılmalıdır. Comenius: Eğitimin amacı, kalıcı bilgi kazandırmak ve çocukların bilim ile sanat yeteneklerini geliştirmektir. John Locke: Eğitim, ahlaki erdemleri kazandırmalı ve somut, ampirik bir yapıya sahip olmalıdır. Immanuel Kant: Eğitimde ahlaki eğitim temel olmalı ve devlet tarafından yürütülmelidir. John Dewey: Eğitim, deneyimsel olmalı ve öğrencilerin aktif katılımını teşvik etmelidir. Jean Piaget: Çocuklar, gelişim seviyelerine uygun bir şekilde öğrenirler ve süreçte aktif rol oynamalıdırlar. Maria Montessori: Çocuklar, kendi öğrenme hızlarına uygun olarak ilerlemeli ve öğrenme süreci keyifli olmalıdır. Paulo Freire: Eğitim, toplumsal değişimin bir aracı olmalı ve eleştirel düşünme ile diyalogu teşvik etmelidir.

Bazı filozofların eğitim ile ilgili görüşleri: John Dewey: Eğitimi, deneyim yoluyla öğrenme olarak tanımlamıştır. Platon: Eğitimde ideal devlet anlayışını savunmuş, eğitimin bireyin ruhunu geliştirdiğini ve toplumu daha iyi hale getirdiğini belirtmiştir. Aristoteles: Eğitimi, bireyin erdemli bir yaşam sürmesi için gerekli bir araç olarak görmüştür. Jan Amos Komensky: Eğitimin insanı edebi hayata hazırlaması gerektiğini savunmuş, eğitim sürecinde duyular, hayal gücü, hafıza, anlayış ve muhakeme gibi unsurların dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir. Immanuel Kant: Eğitimin daha çok aydınlatmaya yönelik olması gerektiğini, ahlak eğitiminin önemsenmesini ve eğitimin zorlayıcı olmasını istemiştir. Sokrates: Eğitimde soru sorma ve diyalog kurmanın önemine vurgu yapmış, bu yöntemin öğrencilerin kendi düşüncelerini geliştirmelerine ve eleştirel bir bakış açısı kazanmalarına yardımcı olduğunu savunmuştur.

2005 ilköğretim programı, ilerlemeci eğitim felsefesine göre hazırlanmıştır. Bu programda, öğrenci merkezli etkinlikler, bireysel farklılıklara uygun strateji ve yöntemlerin uygulanması ve alternatif değerlendirme araçlarına yer verilmesi gibi unsurlar öne çıkmaktadır. Ancak, yapılan incelemelerde programın uygulamasının ilerlemecilik felsefesinden uzak olduğu görülmüştür.

Jan Amos Comenius'un "Büyük Didaktika" adlı eseri, modern pedagoji ve eğitim reformu felsefesine aittir. Comenius, bu eserinde öğretim ve eğitim hakkındaki görüşlerini sistematik bir şekilde ortaya koymuştur. Comenius'un eğitim felsefesi, pratik deneyimin, kendi kendine öğrenmenin ve dilin iletişim aracı olarak kullanılmasının önemini vurgular.

Öğrenme Yönetim Sistemi (ÖYS), web üzerinden uzaktan eğitim modelinin uygulanabilmesini sağlayan bir yazılımdır. Atatürk Üniversitesi'nde ÖYS, öğrencilerin fakülte ile ilgili duyurulara ulaşabilmeleri, sınav soru ve sonuçlarına itiraz edebilmeleri, sınav merkezi tercihi yapabilmeleri, online deneme sınavlarına katılabilmeleri ve sınav sonuçlarına ulaşabilmeleri gibi işlemleri gerçekleştirebilecekleri bir platformdur. ÖYS, genellikle şu bileşenlerden oluşur: Ders modülü: Ders bilgilerinin tanımlanmasını sağlar. Kayıt modülü: Öğrencilerin ders içeriklerine yazılmasını ve kimlik kanıtlama işlevlerini gerçekleştirir. İçerik sunum modülü: Ders içeriğinin sunulmasını ve farklı türlerde içeriğin kullanılmasını sağlar. Analitik modülü: Kullanıcı faaliyetlerini kayıt altına alır ve raporlar. Ölçme değerlendirme modülü: Ölçme değerlendirme faaliyetlerini gerçekleştirir.

Neşeli anaokulları, aktif öğrenme felsefesini benimsemiştir. Ayrıca, Neşeli Çocuk Anaokulu'nun eğitim felsefesinde aşağıdaki yaklaşımlar da yer almaktadır: Birey merkezli ve esnek eğitim. Yaratıcılığın geliştirilmesi. Öğretmenlerin de sürekli eğitim ve gelişime tabi tutulması. Evrensel ve toplumsal değerlere yer verilmesi. Çok yönlü değerlendirme süreci. Aile eğitimi ve etkileşiminin önemi. Neşeli anaokulları, ayrıca dünya genelinde uygulanan ve etkisi kanıtlanmış uluslararası eğitim modellerini de (örneğin, GEMS, High-Scope) benimsemektedir. Neşeli Gökkuşağı Anaokulu ise eğitim felsefesi olarak Montessori, Reggio Emilia ve Çoklu Zeka kuramlarını benimser.

Uzak hedefler ve genel hedefler, eğitim felsefesinin daimicilik ve esasicilik akımlarına aittir. Uzak hedefler, toplumun politik felsefesini ve anayasa doğrultusunda varmak istediği konumu gösterir ve genellikle daimicilik felsefesine yakındır. Genel hedefler, uzak hedeflerin yorumudur ve belirli bir eğitim kesiminin veya okulun genel hedeflerini içerir, bu da esasicilik felsefesine daha yakındır. İlerlemecilik ve varoluşçu eğitim gibi diğer akımlar, daha çok özel hedeflere odaklanır.

Mustafa Güçlü'nün eğitim felsefeleri ile ilgili bilgi bulunamadı. Ancak, Mustafa Güçlü'nün "Eğitim Felsefesi" adlı kitabının konuları hakkında bilgi verilebilir. Mustafa Güçlü'nün "Eğitim Felsefesi" adlı kitabı, Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan yeni öğretmen yetiştirme programı ders içerikleri dikkate alınarak hazırlanmıştır. Mustafa Güçlü'nün "Eğitim Felsefesi" adlı kitabına şu sitelerden ulaşılabilir: indekskitap.com; pelikankitabevi.com.tr; seckin.com.tr.

2024 yılında uygulamaya konulan "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli" adlı yeni müfredatta bütüncül eğitim yaklaşımı felsefesi benimsenmiştir. Bu yaklaşımın bazı özellikleri şunlardır: Bilgi ve beceriyi sentezler. Soyut süreçleri somutlaştırır. Milli, manevi ve evrensel değerler ön plandadır. Aktif, duyarlı bireyler yetiştirmeyi hedefler. Bilişsel, sosyal, duygusal, fiziksel ve ahlaki açıdan öğrenciyi bir bütün olarak değerlendirir.

Eğitim felsefesinin üç temel akımı şunlardır: 1. Daimicilik (Perennializm). 2. Esasicilik (Essentializm). 3. İlerlemecilik (Progressivizm).

Mustafa Necati Bey'in eğitim hakkındaki bazı görüşleri: Eğitimin amacı: Eğitimi, vatandaşı gelecekteki görevine hazırlayan bir araç olarak görür. İşe dayalı eğitim: İş eğitimini, eğitimin ekonomik süreçlerle uyumunu ve üretkenliği savunur. Karma eğitim: 1926'da ortaokullarda, 1927'de ise tüm liselerde karma eğitime geçilmesini sağlar. Öğretmenlik mesleği: Öğretmenlerin karar süreçlerine katılmalarına önem verir ve öğretmenlik mesleğini saygın hale getirmek için düzenlemeler yapar. Çağdaş ve bilimsel eğitim: Eğitimde çağdaş, akıl ve bilime dayalı bir yapı oluşturmayı hedefler. Fırsat eşitliği: İlk ve orta öğretimin parasız olmasını sağlar. Sanat eğitimi: Güzel sanatların yaygınlaşmasına önem verir.