Aristoteles

Aristoteles'e göre erdem, bir toplumun veya bireyin amacına uygun davranmasıdır. Aristoteles, erdemleri karakter erdemleri ve düşünce erdemleri olarak iki ana gruba ayırır. Karakter erdemleri, alışkanlık yoluyla edinilen erdemlerdir. Düşünce erdemleri, eğitim yoluyla kazanılan erdemlerdir. Aristoteles'e göre erdem, insanın aşırılıklardan ve eksiklikten kaçması, daima ortayı araması, onu tercih etmesidir. Örneğin, cesaret korkaklıkla gözü karalık arasında orta olma durumudur.

Skolastisizmin temel ilkeleri şunlardır: Teoloji temelli bir öğretidir. Akıl ve inancın birbirine bağlı olduğu düşünülür. Yeni bir düşünce ortaya koymaktan ziyade, mevcut dini öğretileri savunma amacı taşır. Dogmatik bir anlayışı benimser. Gerçekleri ilahi doğruya uygun olup olmadığına göre değerlendirir. Realizm düşüncesini temel alır. Nominalizme karşıdır. Deney yerine diyalektik akıl yürütmeyi tercih eder. Skolastik düşünce, 14. yüzyılın ortalarına doğru veba salgını, savaşlar ve hümanistlerin etkisiyle zayıflayarak sona ermiştir.

Aristoteles'e göre üç tür retorik vardır: 1. Adli (Hukuki) Retorik: Hukuki alanlarda kullanılır, ikna kabiliyeti yasalar üzerinden yansıtılır ve zaman akışı geçmiş bağlantılarıyla sağlanır. 2. Siyasi (Müzakereci) Retorik: Politik iletişimle bağlantılıdır, konuşmacının dinleyicileri anlattığı konular üzerinden harekete geçirmesi beklenir ve konu olarak toplumu ilgilendiren unsurlar öne çıkar. 3. Törensel (Epideiktik) Retorik: Övgü veya yergi içeren, etkileyici ve duygusal bir hitabet biçimidir, doğrudan bir eylem çağrısı yapmaz, toplumun ortak değerlerini ve ahlaki ilkelerini yüceltmeyi amaçlar.

Farabi'nin savunduğu bazı görüşler şunlardır: Felsefe ve din uzlaşması: Farabi, felsefeyi din ile uzlaştırmaya çalışmıştır. Sudur teorisi: Var oluşun üstün olandan aşağıya doğru, ancak ay altı âlemde aşağı olandan yukarı doğru olduğunu savunan sudur teorisine inanmıştır. Akılcılık: Düşünce sistemi, Aristo mantığına dayanan akılcı bir metafiziktir. Toplum ve yönetim: İdeal toplumun erdemli toplum olduğunu savunmuş, insanların mutluluğu için dayanışmanın önemini vurgulamıştır. Bilgi ve akıl: Felsefenin varlık olarak varlığın bilgisi olduğunu, aklın ise insanın sahip olabileceği en yüce değer olduğunu savunmuştur. İlimlerin tasnifi: İlimleri dil, mantık, matematik, fizik ve metafizik, medeni ilimler olarak beş ana başlık altında sınıflandırmıştır.

Ethos, pathos ve logos, Aristoteles'in ikna teorisinin üç temel unsurudur. Ethos. Pathos. Logos. Bu unsurlar, etkili bir iletişim ve ikna için birlikte kullanılır; ancak her argümanda eşit oranda bulunmaları gerekmez.

Aristoteles'e göre ereksel neden, bir şeyin varoluşunun genel amacı veya yönelimi anlamına gelir. Ereksel neden, şeylerin sahip olduğu amaç olup, onların oluşum sürecinde yöneldiği hedeftir. Aristoteles'e göre ereksel neden, diğer nedenlerin içinde taşıdığı değişim isteğine karşılık gelir ve nesnelerin doğasına içkin olarak, koşullara göre şekillenir.

Aristoteles'in tümdengelim (dedüksiyon) yöntemine örnek olarak Barbara kıyası verilebilir. Örnek bir Barbara kıyası: 1. Bütün X'ler Y'dir. 2. A Bütün Z'ler X'tir. 3. A Öyleyse bütün Z'ler Y'dir. Aristoteles'e göre, tümdengelim tümel ilkelerden, tümevarım ise tekil durumlardan itibaren yapılır ve bilimsel bilgi, ancak tümdengelimle kesin, doğru ve zorunlu nitelik kazanabilir.

Felsefede erek, bir varlık ya da olayın gerçekleşmesini yönlendiren veya belirleyen nihai amaç ya da hedef anlamına gelir. Erek ayrıca şu anlamlara da gelebilir: gerçekleştirilmek üzere tasarlanan, ardından koşulan, ulaşılmak, erişilmek istenilen şey; yalnızca insan eylemlerinin değil, tarih ve doğa olaylarının da, bütünün olduğu gibi tek tek olayların da ereklerle belirlenmiş ve yönetilmiş olduğunu kabul eden öğreti. Bu kavram, özellikle Aristoteles ve Hegel gibi filozofların düşüncelerinde önemli bir yer tutar.

Aristoteles'in en önemli felsefesinin ne olduğu konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Mantık. Ontoloji. Epistemoloji. Siyaset felsefesi. Aristoteles'in felsefesinin tek bir alanda yoğunlaşmadığı, fizik, gökbilim, ilk felsefe, zooloji, mantık, siyaset ve biyoloji gibi birçok konuda eserler verdiği de belirtilmektedir.

Bağıntılar mantığı, iki veya daha fazla şey arasındaki karşılıklı ilişki ve bağlantıyı inceleyen bir mantık dalıdır. Bağıntı, matematikte iki kümenin kartezyen çarpımının herhangi bir alt kümesi olarak tanımlanır. Bağıntı çeşitleri arasında denklik bağıntısı (yansıma, simetri ve geçişme özelliği olan) ve sıralama bağıntısı (yansıma, ters simetri ve geçişme özelliği olan) bulunur. Bağıntılar mantığı, matematiksel ilişkilerin yanı sıra, sosyal ilişkiler, coğrafi konumlar gibi matematiksel olmayan bağlamlarda da kullanılabilir.

Evet, Aristoteles ve Aristo aynı kişidir. Aristoteles (MÖ 384 - MÖ 322), Antik Yunanistan'da klasik dönem aralığında yaşamış olan Yunan filozof ve bilgedir.

Tümellerin var olup olmadığı sorunu, "kavram gerçekçileri (realistler)" ve "adcılar (nominalistler)" arasında tartışılmıştır. Kavram gerçekçileri: Tümellerin, nesnelerden bağımsız olarak var olduğunu savunanlardır. Adcılar: Tümellerin gerçek olmadığını, sadece benzer nesnelere verilen adlardan ibaret olduğunu savunanlardır. Ayrıca, Aristoteles'in yolundan giden filozoflar, tümellerin nesnelerin dışında değil, içinde bulunduğunu ve onlara bağımlı olduğunu savunarak bir sentez oluşturmuşlardır.

Parmenides'in varlık anlayışı, birçok filozofu etkilemiştir: Platon ve Aristoteles: Parmenides'in "değişmez Varlık" konusundaki ısrarı ve görecelilik ile değişebilirliği reddetmesi, genç filozof Platon'u ve onun aracılığıyla Aristoteles'i etkilemiştir. Elealı Zenon ve Samoslu Melissus: Parmenides'in öğrencisi Elealı Zenon tarafından savunulan ve Samoslu Melissus tarafından geliştirilen felsefesi, sonraki filozofları etkilemiştir. Leukippos ve Demokritos: Parmenides'in düşüncelerini açıklığa kavuşturan ve geliştiren Samoslu Melissus'un çalışmaları, Leukippos ve Demokritos'un atomik evren teorisini formüle etmelerine yol açmıştır. Gorgias: Kuşkucu felsefe ekolünün kurucusu Gorgias, Parmenides'in "olan ve olmayan bir yol", duyuların güvenilmezliği ve gerçekliğin değişmez doğası iddialarını kullanmıştır. Ayrıca, Parmenides'in felsefesi, ontoloji (varlıkbilim) ve epistemoloji (bilgi teorisi) alanlarında sonraki düşünürleri etkilemiştir.

Felsefede a priori bilgi, deneyden önce olan, herhangi bir deneyin getireceği unsurdan bağımsız bilgi anlamına gelir. A priori bilginin özellikleri: Deneysel veri ve delillerden bağımsızlık. Kesinlik. Kullanım alanları. A priori kavramının kökeni Antik Yunan felsefesine dayanır, ancak kavramın geliştirilmesi ve önem kazanması Skolastikler ve özellikle Alman düşünür Immanuel Kant sayesinde olmuştur.

Mimesis kavramının kurucusu olarak kabul edilen filozof, Aristoteles'tir.

Farabi'ye "ikinci öğretmen" denmesinin sebebi, Aristoteles'in felsefesini eksiksiz ve kusursuz bir şekilde anlatmasıdır. Ortaçağ Latince metinlerde ve eserlerde “Alfarabius” ya da “Avennasar” diye bilinen Farabi, İslam felsefesinin en güçlü filozoflarındandır. İbni Haldun'a göre ise Farabi'nin ikinci öğretmen olarak kabul edilmesi mantık üzerinde yapmış olduğu çalışmalarla ilişkilidir.

Atina Okulu tablosu, Antik Yunan felsefesi ve düşüncesiyle Rönesans döneminin insana odaklı felsefi ve estetik anlayışını birleştirir. Tablonun ana temaları: Felsefe ve teoloji: Sanat, felsefe ve teoloji eserde birleşmiştir. Bilginin farklı dalları: Resimde, bilgi arayışında olan Antik Yunan filozofları ve bilim insanları yer alır. Merkezde Platon ve Aristoteles: Tablonun merkezinde Platon ve Aristoteles bulunur. Raffaello, bu eseriyle antik dönem ile Rönesans'ı bir araya getirmeyi amaçlamıştır.

Hikayenin poetikası, genellikle sanat ve edebiyatın doğası, yaratıcılığın kaynağı ve taklit gibi konuları ele alır. Aristoteles'in "Poetika" adlı eserinde, tragedya ve diğer sanat dallarının taklide dayandığı ve bu taklitlerin katharsis (arınma) etkisi yarattığı savunulur. Öne çıkan noktalar: Taklit: Sanat, olabilecek şeyleri olasılık veya zorunluluk yasalarına göre anlatmalıdır. Katharsis: Tragedya, acıma ve korku yoluyla izleyicilerde arınma sağlar. Olay Örgüsü: Hikayenin bütünlüğü ve uzunluğu, olası ve uygun bir şekilde düzenlenmelidir. Türk edebiyatında poetika terimi ilk olarak Şemsettin Sami tarafından 1882 yılında kullanılmıştır.

Aristoteles'in dört neden teorisi, bir şeyin ortaya çıkmasını ve varlık kazanmasını sağlayan dört nedeni açıklar. Bu nedenler şunlardır: 1. Maddi Neden (causa materialis). 2. Formel Neden (causa formalis). 3. Etken (Fail) Neden (causa efficiens). 4. Ereksel (Amaç) Neden (causa finalis). Aristoteles'e göre bu nedenler birbirini dışlamaz; bir fenomeni açıklamak için tüm nedenlerin dikkate alınması gerekir.

Ontoloji, varlık felsefesi veya varlıkbilim olarak bilinir ve temel sorunu varlık olan felsefi bir disiplindir. Ontolojinin incelediği bazı sorular: Varlık nedir? Varoluş nedir? Fiziksel nesneler nelerdir? Bir fiziksel nesnenin var olduğu söylemini kanıtlamak mümkün müdür? Ontoloji, varlığı bilimsel ve felsefi açıdan iki farklı şekilde ele alır. Ayrıca, bilgisayar biliminde ontoloji, belirli bir alandaki kavramları, bu kavramların niteliklerini ve aralarındaki ilişkileri modelleyen bir yapıdır.