Platon

Platon'un temel görüşleri kısaca şu şekilde özetlenebilir: İdealar Kuramı: Gerçekliğin ardında ideal formlar (idealar) olduğunu ve bunların duyularla algılanan dünyadaki somut şeylerden daha gerçek olduğunu savunur. Bilgi ve Akıl: Bilginin, ruhsal bir aydınlanma ve akıl yoluyla elde edilebileceğini düşünür. Ruhun Ölümsüzlüğü: İnsan ruhunun ölümden sonra beden dışında kalıcı olan idealar dünyasına ulaşacağını söyler. Adalet ve İdeal Devlet: İdeal bir devlet yapısı ve adalet anlayışı üzerine odaklanır. Etik Değerler: Erdemin temelinde bilgi olduğunu ve yetkin bir yaşam sürmenin ancak erdemli bir hayat sürdürmekle mümkün olduğunu belirtir.

Platonus'un yazarı Platon'dur (MÖ 428/427 - 348/347). Platon, Antik Yunan filozofu ve bilgesi olup, Batı düşüncesinin temellerini atan önemli bir felsefi sistemin kurucusudur.

"Sadece ölüler görür" sözü, farklı bağlamlarda farklı kişilere veya eserlere atfedilebilir: Kurtlar Vadisi Dizisi: Bu söz, dizinin karakterlerinden Pala tarafından kullanılmaktadır. Platon: "Savaşın sonunu sadece ölüler görür" ifadesi, Platon'a atfedilir. Necip Fazıl Kısakürek: Söz, derin felsefi düşünceleri yansıtan bir ifade olarak Necip Fazıl Kısakürek'e de aittir.

Eflatun (Platon) çeşitli konularda farklı görüşler savunmuştur: Ruhun ölümsüzlüğü: Ruhun, bedenin bağlarından kurtuldukça faaliyet ve hakikate erişiminin arttığını savunur. İdealar teorisi: Algılanan dış dünyanın, ideaların kopyası olduğunu öne sürer. İyi ideası: İyi ideasının diğer her şeyi belirlediğini ve ideaların mükemmel, değişmeyen şeyler olduğunu iddia eder. Din anlayışı: Tanrıların var olduğuna inanır, ancak dönemin tanrı anlayışını eleştirir. Siyaset: İdeal devletin bekçileri için eğitimin başında dinin gelmesi gerektiğini savunur. Sosyal yapı: İnsanların sosyal mevkilere bilgi ve becerilerine göre geçmesi gerektiğini belirtir. Eğitim: Bilginin kitaplara yazılmasını değil, ehil kişiler tarafından anlaşılmasını tercih eder.

Platon, varlığın idealar ve madde olarak ikiye ayrıldığı, ideaların gerçek ve değişmeyen varlıklar, maddenin ise bu ideaların yansıması olduğu görüşünü savunmuştur. Platon'a göre iki ayrı evren vardır: İdealar evreni ve duyular evreni.

Platon'un en önemli görüşü, algılanan dünyanın ötesinde, insanların kavraması gereken daha yüksek bir gerçeğin var olduğu inancıdır. Bu inancın temelinde yatan en ünlü teorisi ise idealar (formlar) teorisidir. Platon'un diğer önemli görüşleri arasında, ruhun akıl, duygular ve arzulardan oluşan üç parçaya sahip olduğu ve bu parçalar arasında aklın yönetimine dayanan bir uyum kurulması gerektiği iddiası da yer alır. Ayrıca, Platon'un siyasal görüşleri de oldukça önemlidir.

Platon'un "Devlet" kitabı, farklı yayınevlerine ve baskılara göre değişiklik göstermekle birlikte genellikle 372 sayfadan oluşmaktadır. Bazı yayınevlerinde ise sayfa sayısı 351-400 arasında olabilir.

Platon'un felsefesi, temel olarak "idealar" teorisi üzerine kuruludur. Başlıca felsefi görüşleri: Ruhun Üç Parçası: Ruh, akıl, duygular ve arzulardan oluşur ve bu parçalar arasında aklın yönetimine dayanan bir uyum kurulmalıdır. İyi İdeası: İyi ideası, diğer tüm ideaları belirleyen temel ideadır ve bütün varlık iyidir. Siyaset Felsefesi: İdeal devlet, toplumsal mutluluğu sağlamak için ideal bir düzen içinde yaşamalıdır. Varlık ve Var Oluş: Varlık, her zaman olan ve değişmeyen bir bütündür; var oluş ise sürekli değişen ve oluşan bir süreçtir. Platon, aynı zamanda idealizm ve seçkinciliği savunmuş, materyalizmi reddetmiştir.

Platon'un devlet anlayışı, ideal bir devlet modelini içerir ve şu temel özelliklere dayanır: İş Bölümü: Devlet, vatandaşlar arasında yapılan bir iş bölümüne dayanır. Sınıflar: Toplum, yöneticiler, bekçiler (askerler) ve işçiler (çiftçiler, zanaatkarlar) olmak üzere üç sınıfa ayrılır. Erdemler: Her sınıfın bir erdemi vardır; yöneticiler bilgelik, bekçiler cesaret, işçiler ise kanaatkârlık erdemine sahiptir. Kadın-Erkek Eşitliği: İdeal devlette kadın-erkek eşitliği mevcuttur. Sosyalizm: Bekçiler ve yöneticiler, ortak bir yaşam sürer ve özel mülkiyete sahip değildir. Yönetim: İdeal devlet, sayıları kısıtlı bir aristokrat zümre tarafından yönetilir. Platon'a göre devlet, bir organizma gibidir ve insan ile aynı yapıya sahiptir.

Gölge mağarası, Platon'un mağara alegorisinde toplum tarafından belirlenen ve benimsenen doğruları temsil eder. Alegoride: Mağara, toplumu simgeler. Zincir, bireyleri sınırlayan hukuki, dini ve ahlaki kuralları ifade eder. Gölgeler, duyusal dünyanın yanılsamalarını ve kısıtlı bilgileri sembolize eder. Güneş, ideaları, özellikle İyi ideasını temsil eder.

Hayır, Atlantis: Kayıp İmparatorluk gerçek bir hikaye değildir. Atlantis, Antik Yunan filozof Platon'un MÖ 360 civarında yazdığı Timaeus ve Critias adlı diyaloglarda anlatılan kurgusal bir hikayedir. Platon'un anlattığına göre Atlantis, bir zamanlar yarı tanrı, yarı insan krallardan oluşan güçlü bir konfederasyon tarafından yönetilen ve Akdeniz'in büyük bir kısmını fetheden ancak sonunda tanrıların gözünden düşerek yok olan bir imparatorluktur. Çoğu tarihçi, Platon'un kayıp şehir Atlantis'in öyküsünü, ütopik bir toplumun ne kadar kolay gözden düşebileceğini gösteren tamamen uydurma bir alegori olan uyarıcı bir hikaye olarak kullandığı konusunda hemfikirdir.

Tümellerin var olup olmadığı sorunu, "kavram gerçekçileri (realistler)" ve "adcılar (nominalistler)" arasında tartışılmıştır. Kavram gerçekçileri: Tümellerin, nesnelerden bağımsız olarak var olduğunu savunanlardır. Adcılar: Tümellerin gerçek olmadığını, sadece benzer nesnelere verilen adlardan ibaret olduğunu savunanlardır. Ayrıca, Aristoteles'in yolundan giden filozoflar, tümellerin nesnelerin dışında değil, içinde bulunduğunu ve onlara bağımlı olduğunu savunarak bir sentez oluşturmuşlardır.

Parmenides'in varlık anlayışı, birçok filozofu etkilemiştir: Platon ve Aristoteles: Parmenides'in "değişmez Varlık" konusundaki ısrarı ve görecelilik ile değişebilirliği reddetmesi, genç filozof Platon'u ve onun aracılığıyla Aristoteles'i etkilemiştir. Elealı Zenon ve Samoslu Melissus: Parmenides'in öğrencisi Elealı Zenon tarafından savunulan ve Samoslu Melissus tarafından geliştirilen felsefesi, sonraki filozofları etkilemiştir. Leukippos ve Demokritos: Parmenides'in düşüncelerini açıklığa kavuşturan ve geliştiren Samoslu Melissus'un çalışmaları, Leukippos ve Demokritos'un atomik evren teorisini formüle etmelerine yol açmıştır. Gorgias: Kuşkucu felsefe ekolünün kurucusu Gorgias, Parmenides'in "olan ve olmayan bir yol", duyuların güvenilmezliği ve gerçekliğin değişmez doğası iddialarını kullanmıştır. Ayrıca, Parmenides'in felsefesi, ontoloji (varlıkbilim) ve epistemoloji (bilgi teorisi) alanlarında sonraki düşünürleri etkilemiştir.

Akademia'nın kurucusu Platon'dur. Platon, MÖ 385 yılında Atina'da bir felsefe okulu kurmuş ve bu okula "Akademia" adını vermiştir.

Platonik kelimesi, gerçekte var olmayan, düşte kalan, hep öyle kalması istenilen aşk, sevgi ve ilgi anlamına gelir. Ayrıca, "Platonik" kelimesinin diğer anlamları şunlardır: Platon felsefesiyle ilgili olan; Cinsellik içermeyen (eşcinsel aşk). Günlük kullanımda ise "imkansız aşk, ulaşılması güç olan aşk" manasında kullanılır.

Atina Okulu tablosu, Antik Yunan felsefesi ve düşüncesiyle Rönesans döneminin insana odaklı felsefi ve estetik anlayışını birleştirir. Tablonun ana temaları: Felsefe ve teoloji: Sanat, felsefe ve teoloji eserde birleşmiştir. Bilginin farklı dalları: Resimde, bilgi arayışında olan Antik Yunan filozofları ve bilim insanları yer alır. Merkezde Platon ve Aristoteles: Tablonun merkezinde Platon ve Aristoteles bulunur. Raffaello, bu eseriyle antik dönem ile Rönesans'ı bir araya getirmeyi amaçlamıştır.

"En iyi felsefe kitabı" konusunda kesin bir görüş yoktur, çünkü felsefe kitapları kişisel ilgi alanlarına ve okuma amaçlarına göre farklı şekillerde değerlendirilebilir. Ancak, bazı öne çıkan felsefe kitapları şunlardır: Bulantı - Jean-Paul Sartre. Devlet - Platon. Felsefeye Giriş - Nigel Warburton. İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma - David Hume. Cahil Filozof - Voltaire. Felsefe kitapları arasında seçim yaparken, felsefeye giriş kitapları için Evrim Ağacı'nın önerileri, daha spesifik konular için ise Fikriyat ve Storytel'in listeleri incelenebilir.

Atlantis'in nerede bulunduğuna dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır, çünkü Atlantis efsanevi bir yerdir. Bazı teoriler, Atlantis'in şu bölgelerde olabileceğini öne sürmektedir: Doğu Akdeniz: Amerikalı araştırmacı Robert Sarmast, Atlantis'in Kıbrıs ve Suriye arasında bir bölgede olduğunu iddia etmektedir. Atlantik Okyanusu: Bazı teorisyenler, Atlantis'in Atlantik Okyanusu'nun ortasında küçük bir kıta olduğunu düşünmektedir. Ancak, oşinografi ve okyanus taban haritalama çalışmaları, Atlantis'e dair herhangi bir iz ortaya koymamıştır.

Atina Okulu, İtalyan Rönesans dönemi ressamı Raffaello Sanzio tarafından 1509-1511 yılları arasında yapılmış bir fresk olup, entelektüel kavramları görsel olarak temsil etmesi açısından önemlidir. Eserin önemli olmasının bazı nedenleri: Felsefi derinlik: Tablodaki figürler, Antik Yunan felsefesinin önde gelen isimlerini ve farklı ekollerden temsilcileri içerir. Kompozisyon ve teknik: Raffaello, figürleri zarif pozlar ve hareketlerle canlandırmış, mimari perspektif kullanarak derinlik hissi yaratmıştır. Kültürel etki: Eser, klasik ve Rönesans düşüncesinin birleşimini ve insanın entelektüel gelişimini kutlar. Tarihî ve sanatsal değer: Atina Okulu, Rönesans insanının bilgiye ve antik kültüre olan hayranlığını yansıtır ve sanat tarihinde unutulmaz bir eser olarak yerini almıştır.

Platon'un önemli olmasının bazı nedenleri: Felsefe ve bilime etkileri: Platon, felsefe ve bilim tarihindeki birçok tartışmanın temellerini atmış, Batı dünyasının felsefi ve bilimsel düşüncesini derinden etkilemiştir. Eserlerinin korunması: Platon'un eserlerinin büyük bir kısmı günümüze kadar ulaşmıştır. Kurduğu okul: Platon, Akademi adıyla bilinen, yüksek öğretim kurumlarının adlandırılmasında kullanılan bir okul kurmuştur. İdealar kuramı: Gerçekliğin ardında ideal formların olduğunu ve bunların duyularla algılanan şeylerden daha gerçek olduğunu savunan "idealar kuramı" ile gerçeklik anlayışına ve bilgiye yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. Politik felsefenin kurucusu: İdeal devlet yapısı ve adalet anlayışı üzerine düşünceleri, politik felsefenin temellerini oluşturmuştur. Hristiyanlık ve İslam'a etkisi: Platon'un düşünceleri, Hristiyanlık ve İslam gibi dinleri derinden etkilemiştir. Eğitim ve felsefe görüşü: Platon, eğitimin ve felsefenin insanları daha iyi yurttaşlar yapacağına inanmıştır.