Erdem

Maarif Modeli'nde yer alan Erdem-Değer-Eylem Modeli, kişinin erdemli bir insan olmasını hedefleyen değerler çerçevesini ifade eder. Bu modelde: - Çatı değerler olarak saygı, sorumluluk ve adalet belirlenmiştir. - Diğer değerler ise insan, aile ve sosyal çevre, fiziksel çevre alanlarında sınıflandırılmıştır. Modelin amacı, eylemlerden değerlere, değerlerden erdemli insana, nihayetinde ise huzurlu aile ve toplum ile yaşanabilir çevrede huzurlu insana ulaşmaktır.

Farabi'nin erdemli devlet anlayışı, insan odaklı ve ahlaki değerlere dayalı bir yönetim modelini içerir. Bu anlayışa göre: 1. Devletin Amacı: Mutlak mutluluk ve erdemin elde edilmesidir. 2. Yönetim Yapısı: Devleti yönetecek kişi, hem politik güce hem de felsefi bilgeliğe sahip bir ilk başkandır. 3. Toplumun Yapısı: Erdemli şehirde, toplum üyeleri birbirine yardım eder ve bilgi temelli uzmanlaşma esastır. 4. Adalet: Adalet, her değerin özündeki zorunlu bir unsurdur. Farabi, erdemli olmayan şehirleri ise cahil, fasık, değişebilen ve sapkın şehirler olarak sınıflandırır.

Erdem ve ahlak arasındaki fark şu şekilde özetlenebilir: - Erdem, kişinin iyi ve doğru olanı yapma konusundaki karakter özelliklerini ifade eder. - Ahlak ise toplumun kabul ettiği normlar ve değerler sistemi olarak tanımlanır. Erdem etiği ise bireyin nasıl bir insan olduğunu söyleyen ve günlük yaşantılarında aldığı kararları etkileyen bir değerler sistemidir.

"Haya Öğren" şiiri, Mehmet Akif Ersoy tarafından yazılmış olup, ahlak ve erdem konularına değinmektedir. Şiirin ana mesajı, insanın öncelikle haya (utanma duygusu) öğrenmesi gerektiği üzerinedir.

Sinizmin temel felsefesi, insanın erdem ve mutluluğa, hiçbir değere bağlı olmaksızın bütün gereksinimlerinden arınarak kendi kendine ulaşabileceğini savunur. Bu felsefenin diğer temel ilkeleri şunlardır: - İnsan doğasının kusurları: İnsanlar, bencillik, açgözlülük ve diğer olumsuz duygulara karşı doğal bir eğilimle doğar. - Dışsal mülklerin reddi: Basit bir yaşamı ve toplumun etkisinden uzak olmayı savunur. - Kendi kendine yeterliliğin önemi: Bireyler, kendi geçimlerini sağlayabilmeli ve ihtiyaçları için başkalarına güvenmemelidir. - Lüksün reddi: Zenginliği ve diğer maddi başarı biçimlerini gerçek mutluluk ve tatminin önündeki engeller olarak görür. - Erdemin peşinde koşmak: Erdemin, gerçek mutluluğun ve doyumun anahtarı olduğuna inanır.

Erdem ve fazilet sözlükte şu anlamlara gelir: 1. Erdem: Ahlakça övülen, iyi olma, alçak gönüllülük, yiğitlik, doğruluk gibi niteliklerin genel adıdır. 2. Fazilet: İnsanın ruhsal olgunluğu ve üstün ahlaki değerleri ifade eder.

İstifa etmek, nitelikli ve onurlu kişiler için bir erdem olarak kabul edilir çünkü: Yanlışlara taviz vermemektir. Yanlışa ortak olmayı reddetmektir.

"İyilik eden iyilik bulur" atasözü, uzun bir metin şeklinde şu şekilde açıklanabilir: Etrafına iyilik eden, yardımda bulunan kimse, yaşadığı çevrede sevilir ve saygı duyulan biri haline gelir. Günü geldiğinde iyilik görenler, bunun karşılığını ona iyilik yaparak öderler. Atasözünün bir diğer anlamı ise, iyilik yapmanın kişinin kendi yararına olduğudur.

Farabi'nin erdemli devlette yöneticinin özellikleri şunlardır: 1. Fiziksel Kusursuzluk: Yönetici, vücudunun tam ve her uzvunun eksiksiz olması gerekir. 2. Anlama ve Algılama Yeteneği: Söylenen her şeyi kavrama yeteneğine sahip olmalı, hafızası kuvvetli olmalıdır. 3. Yüksek Zeka ve Uyanıklık: Zeki, uyanık ve sezgisi güçlü olmalıdır. 4. Eğitim ve Öğrenme Sevgisi: Uygun ve iyi planlanmış bir eğitimden geçmiş olmalı, öğrenmeyi ve öğretmeyi sevmelidir. 5. Adalet ve Doğruluk: Adil, adaletli, doğru insanları seven, yalandan ve yalancıdan nefret eden biri olmalıdır. 6. Ahlaki Erdemler: Yeme, içme ve cinsel zevkler peşinde koşmamalı, para ve madde peşinde olmamalıdır. Ayrıca, Farabi'ye göre erdemli şehrin yöneticisi ya bir peygamber ya da dönemin en bilge kişisi olmalıdır.

Evet, alicenaplık bir erdem olarak kabul edilir. Alicenaplık, naziklik, kibarlık ve saygı gösterme gibi olumlu nitelikleri içeren bir özelliktir.

Hoşgörü ile ilgili 3 kıtalık şiir: 1. Şiir: > Ey, insan iyiliğe yürü, > Sende olsun hoşgörü, > Budur en güzel doğru, > Bir erdemdir hoşgörü. > İnsanı sev ve kabul et, > Hiçbir şeyi etme dert, > İnsanlara yaklaşma sert, > Kibarlıktır hoşgörü. 2. Şiir: > Hoşgörülü olmalıyız, > Sevmeliyiz bir birimizi, > Ortak olmalı sevincimiz, > Hoşgörü ile olur bütün her şey. 3. Şiir: > Her ele uzar eli, > Fark etmez ona akıllı deli, > Mevlana konağı misali, > Herkesi barındırır hoşgörü.

Farabi, erdemli yaşamanın ilkesini ahlaki erdemler ve toplumsal uyuma bağlar. Ahlaki erdemler, insana doğuştan gelmez, eğitim ve öğretimle kazanılır. Toplumsal uyum ise, insanların bir araya gelerek işbölümü yapması ve yardımlaşmasıyla sağlanır.

Farabi'ye göre erdemli ve cahil toplum kavramları şu şekilde tanımlanır: 1. Erdemli Toplum: Farabi'ye göre, erdemli toplum, mutluluğa ulaşmak için yardımlaşan ve bu uğurda güzel fiiller işleyen bir topluluktur. 2. Cahil Toplum: Cahil toplum ise mutluluğu doğru anlamıyla bilmeyen insanların bir araya geldiği ve ahlaki ilkelerden nasibini almamış bir topluluktur. Farabi, bu tür toplumları dört kategoriye ayırır: - Cahil Şehir: Sağlık, refah gibi hedefleri amaç edinir. - Fasık Şehir: Mutluluğun ne olduğunu bilir ancak ona göre hareket etmez. - Değişebilen Şehir: Hangi devletin fikrinden etkilenmişse onun şeklini alan toplumdur. - Sapkın Şehir: Gerçek mutluluk dışı ilkeleri sorgulamadan taklit eden şehirdir.

İffet kelimesinin amacı, insandaki arzu (şehvet) gücünün ılımlı işleyişinden kaynaklanan erdemi geliştirmektir. Bu erdem, yeme içme ve cinsî arzularda ölçülü olmayı, aşırı istekleri bastırıp dinin ve aklın buyruğu altına sokmayı hedefler.

Platon'a göre erdemli vatandaş, ruhu doğru bir şekilde düzenlenmiş olan kişidir. Platon'un ideal devletinde, her sınıfın kendine özgü erdemleri vardır: - Yöneticiler için erdem bilgeliktir. - Koruyucular (askerler) için erdem cesarettir. - Üreticiler (çiftçiler, zanaatkarlar) için erdem ölçülülüktür. Dolayısıyla, genel anlamda Platon'un gözünde erdemli vatandaş, bu üç erdemi bünyesinde barındıran ve toplumun uyumlu işleyişine katkıda bulunan kişidir.

"Goodness" konusu, ahlaki açıdan iyi olma, erdemlilik ve faziletlilik gibi kavramları ifade eder. Bu terim ayrıca şu anlamlarda da kullanılır: - Psikoloji: İyilik, empati, altruizm ve etik karar alma gibi olumlu nitelikleri kapsar. - Genel kullanım: Sürpriz veya hayret ifade eden bir ünlem olarak da kullanılabilir. Goodness kavramı, farklı kültürler, dinler ve felsefi sistemlerde çeşitli şekillerde yorumlanabilir.

Stoacıların dört temel erdemi şunlardır: 1. Bilgelik (Sophia). 2. Cesaret (Andreia). 3. Ölçülülük (Sophrosyne). 4. Adalet (Dikaiosyne).

Erdem ve güç arasındaki ilişki farklı bağlamlarda farklı şekillerde değerlendirilebilir: 1. John Stuart Mill'in Erdem Teorisi: Mill'e göre erdem, insanın alternatifleri arasında en büyük mutluluğu ortaya çıkaran eylem tarzlarını ifade eder. 2. Kant'ın Erdem Anlayışı: Kant'a göre erdem, insanın ödevini yerine getirme isteğindeki ahlaki güçtür. 3. Genel Anlamda Karakter Güçleri: Pozitif psikoloji bağlamında erdemler, karakter güçlerinin bir parçası olarak değerlendirilir.

Erdemli bir hayat yaşamak, ahlaki ve etik değerlere uygun olarak, doğruluk, yardımseverlik, yiğitlik, bilgelik gibi erdemleri içeren bir yaşam sürmektir. Bunun için yapılması gerekenler arasında şunlar yer alır: Doğru karar alma: Tüm alternatifleri değerlendirip, karar verdikten sonra geriye bakmadan o kararları eyleme geçirmek. Dürüstlük: Gerçeği olduğu gibi ifade etmek ve verilen sözlerin arkasında durmak. Empati: Başkalarının duygularını anlamak ve onlara saygı göstermek. Özgüven: Kendi yeteneklerine güvenmek ve sorumluluklarını yerine getirmek. Sosyal sorumluluk: Toplumda gönüllü projelerde yer almak ve çevresine katkıda bulunmak. Erdemli bir yaşam, bireyin hem kendisiyle hem de çevresiyle uyumlu, mutlu ve güvenilir bir hayat sürmesini sağlar.

Erdemin epistemolojisi, kişinin bilgi edinme sürecinin entelektüel erdemlere bağlanması gerektiğini savunan bir teoridir. Bu yaklaşımda iki ana görüş bulunmaktadır: 1. Erdem Güvenilirciliği (Virtue Reliabilism): Entelektüel erdemleri, kişinin hata karşısında doğruluk oranını maksimize eden yetenekler olarak tanımlar. 2. Erdem Sorumluculuğu (Virtue Responsibilism): Bilginin, epistemik vicdanlılık, tarafsızlık, ayıklık ve cesaret gibi entelektüel erdemlerin bir işlevi olduğunu öne sürer. Erdemin epistemolojisi, geleneksel bilgi tanımlarından farklı olarak, gerekçelendirmenin yanı sıra bilginin öznenin karakter özellikleriyle de ilişkili olduğunu vurgular.