ToplumsalDüzen

Vicdan, kişinin kendi niyet ve davranışlarını ahlaki değerleri doğrultusunda ölçüp biçtiği bir kişilik özelliğidir. Vicdanın önemi: Bireysel huzur: Vicdan, bireyin iç huzurunu sağlar, suçluluk veya pişmanlık hissetmesini engeller. Etik ve ahlaki yaşam: Daha etik ve ahlaki bir yaşam sürmeyi mümkün kılar. Toplumsal adalet: Toplumsal adaletin sağlanmasına katkıda bulunur ve insan hakları ihlallerine karşı savunuculuk yapar. Karar verme: Doğru kararları almaya rehberlik eder.

Adalet, mülkün temeli olarak kabul edilir çünkü devletin ve toplumsal düzenin ancak adaletle ayakta durabileceği düşünülür. Bu sözün, adaletiyle tanınan Hz. Ömer'e atfedildiği, ancak kökeninin Kadim Mısır'a dayandığı düşünülmektedir. "Adalet mülkün temelidir" sözünün ifade ettiği anlamlardan bazıları şunlardır: Herhangi bir kişinin adalete dayandırmadığı herhangi bir yetki veya otoriteyi kullanmasının gayrimeşru olması. Kamu gücünün temelinin adalet olması. Ayrıca, İbn Haldûn'un düşüncesine göre, mülk ile adalet arasındaki ilişki birbirini besleyici mahiyettedir.

Ütopik, gerçekleştirilmesi zor veya imkânsız gibi görünen ideal bir toplum veya yerleşim yerini tanımlar. Ütopik kelimesi, "ütopya" kavramından türemiştir. Ütopik düşünceler, genellikle adalet, eşitlik, özgürlük ve mutluluk gibi insanların özlemini duyduğu değerler etrafında şekillenir. Örnek cümleler: "Herkesin ücretsiz ev sahibi olduğu bir dünya kurmak ütopik bir fikir olabilir". "Bütünüyle yolsuzluktan arınmış bir toplum hayali, pek çok kişi tarafından ütopik görülebilir". "Herkesin yapay zekâ ve robotların yardımıyla hiç çalışmadan yaşadığı bir dünya, şu an için ütopik bir düşünce olarak değerlendirilebilir".

Komünizm, üretim araçlarının ortak mülkiyetine dayalı, sınıfsız ve parasız bir toplumsal düzeni amaçlayan bir ideoloji ve harekettir. Komünizmin temel özellikleri: Özel mülkiyetin ortadan kaldırılması. Sosyal eşitliğin sağlanması. Üretim araçlarının toplumsal mülkiyeti. Merkezi planlama ile ekonomi yönetimi. Sınıfsız bir toplum hedefi. Uluslararası işçi dayanışması. İşçi sınıfının iktidarı. Komünizm, Karl Marx ve Friedrich Engels'in çalışmalarıyla şekillenmiş ve 19. yüzyılda Avrupa'da yaygınlaşmıştır.

"Adalet" kelimesi farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Film: "Adalet" filmi, yaşadığı kayıpların ardından adaleti kendi elleriyle sağlamaya karar veren bir adamın hikayesini konu eder. Kitap: Michael J. Sandel'in "Adalet" kitabı, genel adalet konsepti ve ahlaki muhakeme üzerine, klasik dönemden günümüzdekilere kadar başlıca filozofların düşüncelerini tartışır. Kavram: Adalet, en geniş bağlamda, hem adil olanın sağlanmasını hem de felsefi açıdan neyin adil olduğunun tartışmasını içerir.

Komünizmin temel amacı, toplumsal sınıflar arasındaki uçurumu kapatmak ve özel mülkiyetin ortadan kaldırılarak üretim araçlarının toplumsal mülkiyetine dayalı sınıfsız bir toplum oluşturmaktır. Diğer amaçlar: Sosyal eşitlik: İnsanların özgürce gelişebileceği bir düzen kurmak. Merkezi planlama: Ekonomi yönetiminin merkezi planlamaya dayanması. Uluslararası işçi dayanışması: İşçi sınıfının iktidarı ve uluslararası dayanışmasının sağlanması. Suçun azaltılması: Zamanla suçun ortadan kalkması.

Hukukun önemli olmasının bazı nedenleri: Adaleti sağlar. Toplumsal düzeni korur. Hak ve özgürlükleri korur. Toplumsal değişimi yönlendirir. Anlaşmazlıkları çözer. Ekonomik güveni artırır. İnsan haklarını gerçeğe dönüştürür. Toplumsal ilerlemeyi teşvik eder. Dünya barışını destekler.

Hukukun üç temel amacı: 1. Adaletin sağlanması. 2. Toplum düzeninin sağlanması. 3. Hukuki güvenliğin tesis edilmesi. Ayrıca, hukukun diğer amaçları arasında eşitliğin sağlanması, özgürlüğün korunması, kamu yararı ve refahının sağlanması gibi unsurlar da yer alır.

Takrir-i Sükûn Kanunu'nun bazı sonuçları: Basın sansürü ve kapatma: Birçok gazete ve dergi kapatıldı, gazeteciler tutuklandı. Muhalif partilerin kapatılması: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, 5 Haziran 1925'te kapatıldı. İsyanların bastırılması: Şeyh Said İsyanı bastırıldı, elebaşları idam edildi. Toplumsal baskı: Toplumsal özgürlükler kısıtlandı ve muhalifler susturulmaya çalışıldı. Modernleşme adımları: Bu dönem, Türkiye'nin modernleşme sürecinin başlangıcını işaret etti. Siyasi istikrar: Takrir-i Sükûn sonrası dönemde siyasi istikrar arttı.

Sağcılar, genellikle aşağıdaki görüşleri savunur: Bireysel özgürlük: Bireylerin devlete müdahale olmadan kendi kararlarını verebilmelerini savunurlar. Geleneksel değerler: Toplumun geleneksel değerlerine önem verirler ve bu değerleri korumayı amaçlarlar. Piyasa ekonomisi: Serbest piyasa ekonomisinin rekabeti artırarak ekonomik büyümeyi teşvik edeceğine inanırlar. Devlet müdahalesi: Devlet müdahalesini minimize etmeyi savunurlar. Toplumsal hiyerarşi ve eşitsizlik: Toplumsal eşitsizliği kabul eder veya desteklerler; bu eşitsizliğin millet, din, kültür veya rekabet gibi çeşitli nedenlerden kaynaklandığını savunurlar. Sağcılığın tanımı, toplumlara, tarihi dönemlere ve siyasal düzenlere göre değişiklik gösterebilir.

Etiğe ihtiyaç duyulmasının bazı nedenleri: Toplumun bir arada tutulması: Etik kurallar, insan olduğunu hatırlatan bir unsurdur ve toplumu bir arada tutmaya yarar. Profesyonel davranışların sürdürülmesi: Meslek etiği, profesyonel davranışın sürdürülmesi ve sonuçların iyileştirilmesi için kılavuzluk eder. İş yeri huzuru ve uyumu: İş etiği, iş yerinde huzuru ve uyumu sağlar. Bireysel kararların şekillendirilmesi: Etik, bireyin günlük kararlarını ve eylemlerini etkiler, kişiliği ve karakteri şekillendirir. Toplumsal duyarlılık ve itibar: Şirketler, etik algısı ve kurumsal itibarı yüksek kuruluşlar olarak anılmak isterler. Ahlaki sorunların çözümü: Etik, iyi ile kötüyü, doğru ile yanlışı ayırt etmeye yardımcı olur.

TCK 216, Türk Ceza Kanunu'nun "Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik veya Aşağılama Suçu" başlıklı maddesidir. Bu madde, üç ayrı fıkra halinde farklı suçları düzenler: Birinci fıkra: Halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kesimini, diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik eden kimse, bu nedenle kamu güvenliği açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İkinci fıkra: Halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılayan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Üçüncü fıkra: Halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılayan kişi, fiilin kamu barışını bozmaya elverişli olması halinde, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Türk Medeni Kanunu'nun amacı, Türkiye Cumhuriyeti'nde medeni hukuk sisteminin temelini oluşturarak kişilerin hak ve ödevlerini, ailenin kuruluşunu, miras ilişkilerinin düzenlenmesini ve eşya üzerindeki hakları belirlemektir. Kanunun bazı amaçları: Hukukun uygulanması: Kanun, sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır. Dürüstlük ve iyiniyet: Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Hâkim kararı: Kanunun takdir yetkisi tanıdığı durumlarda hâkim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir. Aile birliği: Eşler, evlilik birliğinin mutluluğunu elbirliğiyle sağlamak ve çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine beraberce özen göstermekle yükümlüdür.

Tımarlı sipahilerin bazı görevleri: Savaş zamanında orduya katılmak. Barış zamanında bölgenin güvenliğini sağlamak. Tımar sistemine göre halktan vergi toplamak. Asker yetiştirmek. Tarım yapmak. Bölge asayişini sağlamak. Sınır güvenliği sağlamak. Tımarlı sipahiler, Osmanlı Devleti’nin klasik döneminde ordunun önemli bir bölümünü oluşturan ve devlete ekonomik ve askeri katkılar sağlayan bir askeri sınıftı.

"Karıncaların Dünyası" dinleme metni, karıncaların son derece düzenli ve disiplinli yaşamları, farklı görevleri olan kolonileri ve olağanüstü yetenekleri hakkında bilgi vermektedir. Metinde, terzi karıncaların yaprakları birleştirerek yuva yapmaları, kapıcı karıncaların yuvayı korumaları ve içi karıncaların gerektiğinde besleyici karıncalara dönüşerek koloniyi beslemesi gibi örnekler üzerinden karıncaların işbirliği ve fedakarlık dolu yaşamları anlatılmaktadır. Ayrıca, karıncaların yeteneklerinin Allah'ın aklını ve gücünü yansıttığı vurgulanmaktadır.

Suçluların cezalandırılmasının birkaç temel nedeni vardır: Adalet ve mağdurun hakkı: Suç işleyen birinin eylemlerinin sonuçlarına katlanması gerektiği inancı yaygındır. Caydırıcılık: Ceza, potansiyel suçlular için bir uyarı niteliği taşır ve suç işlemenin belirli bir maliyeti olduğunu gösterir. Toplumsal güvenlik: Suçluların toplumdan izole edilmesi veya rehabilite edilmesi, toplumu potansiyel zarardan korur. Prevansiyon (önleme): Cezalar, suçların işlenmeden önce engellenmesine yönelik stratejileri içerir. İslam hukukunda ise cezalandırmanın amaçları arasında suçluyu ıslah etmek ve suçun toplum içinde yaygınlaşmasını engellemek de yer alır.

Hukukun diğer bilimlerle benzerliği, sosyal bir bilim olarak kabul edilmesiyle ortaya çıkar. Hukukun benzer olduğu bazı bilimler: Karşılaştırmalı hukuk: Farklı hukuk sistemlerini karşılaştırarak, aralarındaki benzerlikleri ve farklılıkları belirler. Hukuk sosyolojisi: Hukuk ile toplum arasındaki ilişkileri analiz eder. Hukuk etnolojisi: Hukukun kültürel ve tarihsel etkilerini inceler. Ancak, hukuk bilim olup olmadığı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır; bazı kaynaklar hukuku bir bilim olarak kabul etmez.

Hukukun hayat içindeki merkezi konumu, toplumsal düzeni sağlama, bireylerin haklarını koruma ve adaleti tesis etme işlevleriyle belirlenir. Hukukun bazı işlevleri: Düzenleyici işlev: Toplumdaki bireylerin uyum içinde yaşamalarını sağlayacak kurallar koyar. Çözümleyici işlev: Bireyler arasındaki anlaşmazlıkları çözerek toplumsal barışı korur. Koruyucu işlev: Bireylerin haklarını korur ve bu hakların ihlal edilmesini önler. Eğitici işlev: Topluma adaletin ve hakların önemini öğreterek bireylerin topluma uyum sağlamasına yardımcı olur. Hukuk, ekonomik ve sosyal kalkınmanın da temel unsurudur.

Keşanlı Ali Destanı, yazar Haldun Taner tarafından yazılmış, edebiyatımızın ilk epik tiyatro örneğidir. Oyunun konusu: Sineklidağ, büyük bir kentin eteklerinde yer alan, gecekondulardan oluşmuş, ezilen, yoksul insanların yaşadığı bir varoştur. Keşanlı Ali, Çamur İhsan'ı öldürmekten hapse düşmüştür ve hapisten bir kahraman olarak çıkagelir. Ali'nin iki dramı vardır: Birincisi, suçsuzdur; ikincisi, aşık olduğu Zilha, Çamur İhsan'ın yeğenidir ve ona düşmanca davranmaktadır. Muhtar seçilen Ali, Sineklidağ'da yeni bir düzen oluşturur ama yüreğiyle beyni arasında ciddi çatışma yaşamaktadır. Oyun, Demokrat Parti döneminden sonraki süreçleri yalın bir dille ve eleştirel bir bakışla gülmece tarzında yorumlar. Toplumsal eleştiriler: gecekondulaşma ile kent hayatı arasındaki çatışmalar; toplumsal çarpıklıklar; yöneticilerin ihmalkârlığı; ekonomik sıkıntılar.

Kurallara uyulmadığında uygulanamasa bile büyük yaptırımlar koymanın önemi, toplumsal düzenin sağlanması ve devam ettirilmesi ile ilgilidir. Bu tür yaptırımlar: Toplumsal düzeni garanti altına alır. Caydırıcılık sağlar. Hukuk sisteminin etkinliğini korur.