Stoacılık

Stoacı bir insan şu şekilde davranır: Doğaya uygun yaşar. Erdemi benimser. Tutkulardan arınır. Kendi iradesini tanrısal iradeye tabi kılar. Duygularının efendisidir. Evrensel kardeşliği benimser. Kendi kendine yetmeyi hedefler. Stoacılık, MÖ 3. yüzyıla kadar Roma ve Yunan dünyasında etkili olmuş bir felsefe okuludur.

Marcus Aurelius'un felsefesi, bilgeliği ve erdemi her şeye üstün tutan, huzur ve dinginliği arayanların felsefesi olan Stoacılıktır. Marcus Aurelius, daha gençlik yıllarının başında Stoa felsefesine dalmış, Stoacı filozofları ve düşünürleri incelemiştir. Stoacı felsefede bütün Sokratik okullarda olduğu gibi ana gaye, bilgeliğe ve erdeme ulaşmaktır. Marcus Aurelius'un felsefesinin temelinde yer alan bazı ilkeler şunlardır: dürüstlük; basitlik ve sadelik; sadakat; kimseyi incitmemek; adaletli davranmak. Marcus Aurelius, Kendime Düşünceler adlı eserinde, hayatın ne kadar çabuk geçtiğini düşünmenin en büyük arayışı olan iç huzuru bulmak için şu önerilerde bulunur: "Varoluş bir nehir gibi yanımızdan akıp gidiyor: 'Ne' sürekli akış halinde, 'neden'in ise binlerce çeşidi var." "Hayat kısa. Söylenecek tek şey bu." Marcus Aurelius, 180 yılında öldüğünde yerine oğlu Commodus geçmiştir.

Stoacılık, M.Ö 3. yüzyılın başlarında Atina'da Kıbrıslı Zenon tarafından kurulan bir Helenistik felsefe ekolüdür. Stoacılığın temel ilkeleri: Erdem ve Doğa ile Uyum: Erdem, doğa ile uyum içinde olan bir iradeden oluşur. İçsel Kontrol: Fiziksel rahatsızlıkların kaynağı bedende, ruhsal rahatsızlıkların kaynağı ise zihinde ve düşüncelerde yatar. Dışsal Şeylerin Önemi: Sağlık, zenginlik ve zevk gibi dışsal şeyler kendi başlarına ne iyi ne de kötüdür; önemli olan bu erdemlerin üzerinde hareket edeceği malzemedir. Evrensel Kardeşlik: İnsanlar, evrensel eşitliğe sahiptir ve evrensel bir devlet altında eşit şekilde yönetilmelidir. Stoacılık, yıkıcı duyguların üstesinden gelmek için özdenetim ve metanet geliştirmeyi öğretir.

Memento Mori felsefesi, ölümün farkında olmayı ve bu gerçekle yüzleşerek yaşamın değerini anlamayı savunan bir düşünce biçimidir. Bu kavram, özellikle Antik Yunan ve Antik Roma filozofları tarafından kavramlaştırılmış olup, 20. yüzyıl sonrasında çağdaş yazarlar ve varoluşçular tarafından da benimsenmiştir. Memento Mori felsefesinin bazı temel ilkeleri: Daha anlamlı bir yaşam: Ölüm, hayatın kısa olduğunu hatırlatır ve insanları daha anlamlı bir yaşam sürmeye teşvik eder. Değer verme: Sahip olunan şeylerin kıymetini bilmeyi öğretir. İyi bir insan olma: Şefkatli, bağışlayıcı ve anlayışlı olmayı hatırlatır. Öncelikleri belirleme: Zamanı daha anlamlı kullanmayı ve önemli olan şeylere odaklanmayı sağlar. Manevi değerlere önem verme: Maddi değerlerin ötesinde, sevgi, dostluk ve iç huzur gibi değerlere odaklanmayı teşvik eder.

Stoacılık, MÖ 3. yüzyılın başlarında Kıbrıslı Zenon tarafından Atina'da kurulan bir Helenistik felsefe ekolüdür. Temel ilkeleri: Erdem etiği: Erdemin tek iyi olduğunu ve dışsal şeylerin kendi başlarına ne iyi ne de kötü olduğunu savunur. Doğaya uygun yaşam: Mutluluğun, doğa yasalarıyla uyumlu bir yaşam sürmekle elde edileceğini öne sürer. İçsel dayanıklılık: Yıkıcı duyguların üstesinden gelmek için özdenetim ve metanetin geliştirilmesini öğretir. Stoacılık, Roma İmparatorluğu döneminde popüler olmuş ve Rönesans ile çağdaş dönemde yeniden canlanmıştır.

Marcus Aurelius'un "Kendime Düşünceler" adlı eseri, Stoacılık felsefesini temel alarak kişinin içsel huzuru, ahlaki gelişimi ve yaşam prensipleri üzerine düşünceler sunar. Eserde ele alınan bazı temalar: İçsel huzur ve yargı: Dış etkenlere bağlı olmayan, içsel bir denge ve tanrısal bir bakış açısı geliştirmenin önemi. İyi bir insan olmak: Etik ilkelere bağlı kalmak ve oyalayıcı şeylerden uzak durmak. Doğa ve kader: Doğaya uygun yaşamanın ve yazgıya karşı gelmemenin gerekliliği. Ölüm ve zaman: Ölümün doğal bir süreç olduğu ve geçmişin ya da geleceğin kontrol edilemeyeceği. Empati ve nezaket: Başkalarını anlamak ve onlara karşı nazik olmanın önemi. Sadelik ve erdem: Lüksten uzak, erdemli ve mütevazi bir yaşam sürmek.

Marcus Aurelius'un "Kendime Düşünceler" adlı eseri, Stoacılık felsefesi çerçevesinde çeşitli temaları işler: Kişinin kendini ve başkalarını yargılaması. İyi bir insan olmak. Doğaya uygun yaşam. Ölüm ve döngüsellik. Nezaket ve hoşgörü. İç huzur ve özgürlük. Yazgı ve kader. Yönetici akıl. Lüksten uzak yaşam.

Stoacılığın üç temel ilkesi şunlardır: 1. Honeste vivere (Dürüst yaşamak). 2. Alterum non leadere (Kimseyi incitmemek). 3. Suum cuique tribuere (Herkese kendi hakkını vermek). Bu ilkeler, Roma hukukunun temel ilkeleri olarak kabul edilir ve "dürüstlük, başkalarına zarar vermemek ve herkese hakkını vermek" anlamlarına gelir.

Amor Fati, Nietzsche felsefesine aittir. Bu terim, Türkçeye genellikle "kader sevgisi" olarak çevrilir ve hayatın en üst düzeyde olumlanması, yani "evet"lenmesi anlamına gelir.

Stoacıların neden mutlu olamadığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Stoacı felsefede mutluluğun nasıl elde edilebileceğine dair bazı görüşler şu şekildedir: Doğayla uyum içinde yaşamak. İçsel ve dışsal sebepler. Erdem ve akıl. Stoacılık, mutluluğun bireysel bir his olduğunu ve evrensel bir mutluluk kavramının var olduğunu savunur.

Epiktetos'un felsefesi, Stoa felsefesi ilkeleri ve özelliklerini tam olarak kapsayacak şekilde ruhun üç etkinliğini birbirinden ayıran bir felsefi görüştür. Epiktetos felsefesinin temel unsurları: Arzu disiplini. Eylem disiplini. Yargı disiplini. Epiktetos'a göre: Kontrol alanı. Kontrol dışı alan. Gerçek özgürlük. Mutluluk. Epiktetos, hiçbir şey yazmamıştır.

Stoacılık, kişisel erdem etiği üzerine kurulu bir felsefedir ve eudaimonia'ya (mutluluk ve esenlik) ulaşmak için erdemin hem gerekli hem de yeterli olduğunu savunur. Stoacılığın temel görüşleri: Dışsal şeylerin değeri: Sağlık, zenginlik ve zevk gibi dışsal şeyler kendi başlarına ne iyi ne de kötüdür; önemli olan erdemdir. Duygular: Olumsuz duygular yanlış yargılardan kaynaklanır ve kontrol edilebilir. Doğa ile uyum: İnsan, doğa yasalarına uygun yaşamalıdır. Toplumsal eşitlik: İnsanlar arasında ırk, zenginlik veya sosyal statü gibi farklılıklara dayalı ayrımlar yapılmamalıdır. Özdenetim ve metanet: Yıkıcı duyguların üstesinden gelmek için özdenetim ve metanet geliştirilmelidir.

Seneca'nın "Ahlak Mektupları", 2000 yıl önce, ölüme yaklaşırken kaleme aldığı 124 mektuptan oluşur. Bazı ana fikirler: Dostluk: Fayda temelli değil, samimi ve güvene dayalı dostluklar kurulması gerektiği vurgulanır. İyi vatandaşlık: İyi bir vatandaş olmanın anlamı ve nasıl olması gerektiği açıklanır. Bilgelik: Bilgeliğin ne anlama geldiği ve nasıl elde edileceği üzerine düşünceler yer alır. Ölüm ve yaşam: Ölüm korkusunun üstesinden gelinmesi ve iyi bir yaşamın önemi üzerinde durulur. Erdem ve talih: Erdemin tamamen kişiye bağlı olduğu, talihin ise bağlı olmadığı; zorluklarla karşılaşıldığında bunları bir erdem fırsatı olarak görmek gerektiği belirtilir. "Ahlak Mektupları", oto-telkin özelliği taşıyan felsefi bir klasik olarak kabul edilir.

Ryan Holiday'in en iyi kitabının hangisi olduğu konusunda kesin bir görüş yoktur. Ancak, bazı kaynaklar tarafından öne çıkan kitaplar şunlardır: The Obstacle Is the Way (Engel, Yolun Kendisidir). Ego Is the Enemy (Ego Düşmandır). Conspiracy (Komplo). Kitapların değeri kişisel tercihlere göre değişebilir.

Stoacılığın temel kitapları arasında şunlar öne çıkmaktadır: Marcus Aurelius - "Kendime Düşünceler". Seneca - "Ahlak Mektupları". Epiktetos - "Düşünceler ve Konuşmalar". Ayrıca, William B. Irvine'in "Güzel Yaşam Kılavuzu" ve Donald Robertson'un "Roma İmparatoru Gibi Düşünmek" gibi kitaplar da Stoacılığa giriş için önerilen eserler arasındadır.

Bu ifade, Epiktetos'un "İnsan Nasıl Mutlu Olur?" adlı eserinde yer alan bir düşünceye atıfta bulunmaktadır. Epiktetos'a göre, mutluluk bir şeyleri elde etmek ve zevk almakta değil, istememektedir; çünkü mutluluk özgürlük demektir.

Stoacılık ve Epikürcülük arasındaki bazı farklar şunlardır: Mutluluğun kaynağı: Stoacılık için mutluluk erdem ve akıldan, Epikürcülük için ise haz ve acının yokluğundan kaynaklanır. Duygulara yaklaşım: Stoacılar duygulara teslim olmamayı, Epikürcüler ise hazza ve duygulara ölçülü bir şekilde yer vermeyi önerir. Kader anlayışı: Stoacılar kadercidir, Epikürcüler ise özgür iradeyi savunur. Toplumsal yaşam: Stoacılık toplumsal görevleri vurgularken, Epikürcüler yalnız ve sakin bir yaşamı tercih eder. Ağrıya bakış: Stoacılar acıya dayanmayı, Epikürcüler ise acıdan kaçınmayı önerir. Her iki felsefe de aşırı hazlardan ve zevklerden kaçınmayı öğütler.

Marcus Aurelius'un okunması önerilen bazı kitapları: "Kendime Düşünceler" (Meditations). "Düşünceler" (Thoughts). Ayrıca, Aurelius'un "Hayat Kısa, Mutlu Olmayı İhmal Etme", "Yıldızların Örtüsü Yoktur", "Kendi Yardımına Koş" ve "Olmak" gibi derlemeleri de bulunmaktadır.

Cicero'nun felsefesi genel olarak şu ana temalar etrafında şekillenir: 1. Epistemoloji: Cicero, bilgiyi her şeyden üstün tutar ve olasılıklara yer veren bir şüpheciliği savunur. 2. Ontoloji: İnsan varlığını ele alırken, ölümün bir doğa yasası olduğunu ve insanın sonlu bir varlık olduğunu vurgular. 3. Ahlak Felsefesi: Cicero'ya göre ahlakın temelinde bilgelik yatar ve erdemli bir yaşam, kişinin mutlu olmasına yardımcı olur. 4. Doğal Hukuk: Cicero, doğal hukukun akıl tarafından yönetildiğini ve bu yasaların herkes için geçerli olduğunu savunur. 5. Stoacılık Etkisi: Stoa ahlakına yakın duran Cicero, erdemin en üst değer olduğunu ve insanın içinde iyiyi gerçekleştirme arzusunun olduğunu belirtir.

Seneca, Stoacı ahlak görüşleriyle tanınan bir filozof olup, ahlakın temeline doğaya uygun yaşama ilkesini yerleştirmiştir. Seneca'nın savunduğu bazı görüşler şunlardır: Bilge ideali: Bilge kişisini, kendi kendine yeten, hazza olduğu kadar eleme karşı da duygusuz, korku bilmez, evrenin gerçek efendisi, erdemi özgür iradesinin sonucu olan ve ölümden korkmayan kişi olarak tanımlamıştır. Mutluluk: Mutluluğun insanın içine ait bir şey olduğunu ve harici iyiler ile zenginliklerin mutluluk sağlamayacağını söylemiştir. Felsefe: Felsefeyi, ruhu geliştirip aydınlatan ve yaşama düzen veren bir alan olarak görmüş ve bunu elde etmeye yarayan aracın akıl olduğunu belirtmiştir. Kader: Ahlaki eylemlerin, insanın kader içinde yaptığı seçimler olduğunu ve kötü şeyler karşısında gösterilen sabrın insanı erdem yolunda ilerleteceğini savunmuştur. Erdem: Erdemi, doğaya uygun olan ve yetkinleşmiş akıl olarak tanımlamıştır. Seneca, aynı zamanda eleştirel bir filozof olarak Antik Yunan düşünürlerini sorgulayarak felsefe yolculuğunu sürdürmüştür.