Deliller

Hukukta "sair hususlar" ifadesi, kararın doğrudan hukuki dayanağından ziyade, davanın özel koşulları, delillerin değerlendirilmesi, tanık ifadeleri veya diğer somut olgularla ilgili olan çeşitli konuları ifade eder. Bu hususlar, mahkemenin vardığı sonuca ulaşmasında etkili olan, ancak hukuki metinlerde açıkça belirtilmeyen detaylardır.

Kimlik tespitinde kullanılan deliller şunlardır: 1. Parmak ve Avuç İçi İzleri: Fiziksel kimliğin tespitinde öncelikli olarak kullanılır. 2. Diş İzleri: Kişinin ağzındaki dişlerin incelenmesi ve diş izlerinin alınması. 3. Genetik İncelemeler: Moleküler genetik incelemeler, DNA analizleri gibi. 4. Belgeler: Nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, pasaport gibi kimlik belgeleri. 5. Tıbbi Kayıtlar: Röntgen grafileri, sağlık bilgileri, kayıp insanlar hakkında düzenlenmiş raporlar. 6. Giyim ve Takı Eşyaları: Ceset üzerindeki giysiler, takılar ve diğer kişisel eşyalar. Bu deliller, adli tıp uzmanları ve ilgili diğer uzmanlar tarafından değerlendirilir.

Ses ve görüntü kayıtlarının dava dosyasına sunulabilmesi için hukuka uygun şekilde elde edilmiş olması gerekmektedir. Hukuka uygun olarak sunulan ses ve görüntü kayıtları için izlenmesi gereken bazı adımlar şunlardır: 1. Kayıtların üçüncü kişilerle paylaşılmaması ve yetkili mercilere verilmesi gerekmektedir. 2. Kayıtların değiştirilmemiş ve orijinal olması, üzerinde herhangi bir düzenleme yapılmamış olması önemlidir. 3. Kayıtların alındığı anın ani ve beklenmedik bir durum olması, planlı ve hazırlıklı olmaması gerekmektedir. 4. Kayıtların, kişiye veya yakınlarına yönelik bir suç ya da haksız saldırı anında yapılmış olması, kişinin kendisini veya ailesini savunma amacını taşıması gerekmektedir. Bu koşullara uyulmaması durumunda, ses ve görüntü kayıtları delil olarak kabul edilmez ve davanın seyrini etkileyebilir.

Üçüncü kişi tanıklığı, ceza hukukunda delil olarak kabul edilir, ancak tek başına yeterli değildir. Tanık beyanı, diğer delillerle desteklenmesi gereken takdiri bir delil olarak değerlendirilir. Ayrıca, Türk Ceza Kanunu'na göre, yalan tanıklık suç olarak tanımlanmış bir fiil olduğundan, tanıklığın her zaman sorgulanması gerektiği unutulmamalıdır.

HTS (Historical Traffic Search) dökümü, aşağıdaki delilleri kapsar: 1. Telefon görüşmeleri ve mesajlaşmalar: HTS kayıtları, belirli bir zaman aralığında yapılan ve alınan çağrıları ve mesajları içerir. 2. Baz istasyonu verileri: Kayıtlar, telefonun bulunduğu baz istasyonlarını ve bu istasyonların sinyal bilgilerini gösterir, bu da kişinin fiziksel konumuna dair ipuçları sağlar. 3. Çağrı detayları: Görüşme yapılan telefon numarası, görüşmenin tarihi, saati ve süresi gibi bilgiler yer alır. 4. İnternet kullanımı: SMS ve internet erişim trafiği bilgileri de HTS dökümüne dahildir. Bu veriler, ceza davaları ve diğer hukuk uyuşmazlıklarında önemli bir delil olarak kullanılır.

Zaman aşımı definde sunulan deliller, davanın türüne ve hukuki duruma göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak, zaman aşımı definde aşağıdaki delillerin sunulması gerekmektedir: 1. Yasal Belgeler: Davanın temelini oluşturan sözleşmeler, belgeler ve yazışmalar gibi yasal belgeler sunulmalıdır. 2. Bilirkişi Raporları: Olayın detaylarını ve zaman aşımı süresini belirleyen bilirkişi raporları önemlidir. 3. Ceza Dosyaları ve Tanık Beyanları: Eğer ceza davaları ile ilgili ise, bu davalardaki bilirkişi raporları ve tanık beyanları da zaman aşımı definin değerlendirilmesinde kullanılabilir. 4. Zamanaşımının Durduğunu veya Kesildiğini Gösteren Belgeler: Zamanaşımının durduğunu veya kesildiğini kanıtlayan yasal sebepler ve erteleme halleri ile ilgili belgeler sunulmalıdır. Bu deliller, mahkemenin zaman aşımı defini geçerli kabul etmesi için gereklidir.

Ev arama operasyonunda aşağıdaki eşyalar alınabilir: 1. Kişilerin üstleri ve eşyaları: Şüphelilerin veya sanıkların üstlerinde ve eşyalarında arama yapılabilir. 2. Konut ve iş yerleri: Şüphelilerin konutları, iş yerleri ve onlara ait diğer yerlerde arama yapılabilir. 3. Özel kâğıtlar: Kişilerin özel kâğıtları ve bilgisayar programları ile kütükleri aranabilir. 4. Delil niteliği taşıyan nesneler: Suç delillerinin elde edilmesi amacıyla arama yapılır ve bu deliller adliyeye teslim edilir. Arama işlemi, hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile gerçekleştirilir.

Yargıtay, boşanma davalarında delilleri değerlendirirken aşağıdaki ilkeleri göz önünde bulundurur: 1. Hukuka Uygunluk: 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre, hukuka aykırı yollarla elde edilen deliller mahkemede kabul edilmez. 2. Özel Hayatın Gizliliği: Özel hayatın gizliliğini ihlal eden deliller, sadece olayın başka türlü ispatlanamadığı durumlarda sınırlı olarak kullanılabilir. 3. Tanık İfadeleri: Tanık ifadeleri, sıkça başvurulan deliller arasındadır ancak tanıkların güvenilirliği ve ifadelerinin doğruluğu mahkeme tarafından değerlendirilir. 4. Somut Deliller: Mahkemeler, somut belgeler ve olayların genel bağlamına dayalı bir kanaate ulaşır. 5. Delillerin Serbestçe Takdiri: Hâkim, delilleri serbestçe takdir eder ve delillerin inandırıcılığı, tutarlılığı ve hukuki geçerliliğini analiz eder.

Somutlaştırma yükü ve delillerin gösterilmesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 194. maddesinde düzenlenen iki önemli kavramdır. Somutlaştırma yükü, tarafların iddia ve savunmalarını dayandırdıkları vakıaları açık ve somut bir şekilde ortaya koymalarını gerektirir. Delillerin gösterilmesi ise, tarafların dayandıkları delilleri ve her bir delilin hangi vakıanın ispatı için kullanıldığını açıkça belirtmelerini zorunlu kılar.

Kesin delil ve yeterli delil arasındaki fark şu şekildedir: 1. Kesin Delil: Mahkemenin kararını doğrudan etkileyebilecek, güçlü, net ve güvenilir delillerdir. 2. Yeterli Delil: Sanığı suçlanan suçtan mahkum etmeye yetecek kadar ikna edici delillerin elde edilememesi durumunda, suçun sanık tarafından işlendiği kanıtlanmamış sayılır ve bu durumda "delil yetersizliğinden beraat" kararı verilir.

Şüphelinin itirafı, delil olarak kabul edilebilir ancak bazı koşullara bağlıdır. Türk ceza hukuku sistemine göre, bir ceza davasının kapatılmasının ardından dosyanın yeniden açılabilmesi için yeni delillerin ortaya çıkması gerekmektedir. İtirafın delil olarak geçerli sayılabilmesi için: - Usulüne uygun olarak kaydedilmiş olması ve şüphelinin haklarının korunarak elde edilmiş olması gerekmektedir. - İtirafın, olayın aydınlatılmasına önemli katkıda bulunması ve suçun işlendiğine dair diğer kanıtlarla desteklenmesi gerekmektedir. - Yargı mercileri, itirafın ve diğer delillerin güvenilirliğini ve yeterliliğini tespit etmekle yükümlüdür.

Ecrimisil davasında sunulan deliller şunlardır: 1. Tapu kayıtları: Taşınmazın maliki ve tapu bilgileri. 2. Noter tasdikli ihtarname: Haksız kullanımın sonlandırılması için gönderilen ihtarname. 3. Bilirkişi raporları: Taşınmazın emsal kira bedellerini ve kullanım değerini belirleyen raporlar. 4. Tanık beyanları: Haksız kullanımı doğrulayan tanık ifadeleri. 5. Belediye veya resmi kurum yazışmaları: Kullanımla ilgili resmi belgeler. 6. Kira emsali raporları: Benzer taşınmazların kira bedellerine ilişkin belgeler. Bu deliller, davanın seyrini ve ecrimisil miktarının belirlenmesini etkiler.

Maddi vakıa, hukuk teriminde gerçek dünyada meydana gelen somut olaylar ve durumlar anlamına gelir. Mahkemeler, bir davanın çözümünde maddi vakıaları değerlendirerek karar verirler. Örnek maddi vakıalar: - Bir trafik kazasında kazanın yeri, saati, tarafların konumu, araçların hızları, hava durumu gibi unsurlar. - Bir kişinin birine vurması, sövmesi, dolandırmaya çalışması gibi olaylar.

Alemin düzeni, ibda ve gaye delili olarak adlandırılan delile dayanır.

Zilyetliğe dayalı tapu tescil davasında sunulan deliller şunlardır: 1. Tapu kayıtları ve diğer resmi belgeler: Tapu sicili, kadastro tutanakları, vergi kayıtları gibi belgeler. 2. Bilirkişi raporları ve keşif tutanakları: Taşınmazın hukuki durumu ve zilyetliğin varlığı hakkında bilirkişi görüşleri ve keşif sonuçları. 3. Tanık beyanları: Taşınmazın kullanım durumu, mülkiyet ilişkileri ve taraflar arasındaki anlaşmazlık hakkında tanıkların ifadeleri. 4. Hava fotoğrafları: Taşınmazın 15-20-25 yıllık hava fotoğrafları, zilyetliğin süresi ve niteliği hakkında objektif veriler sağlar. 5. Satış sözleşmesi, bağış senedi, mirasçılık belgesi gibi mülkiyet hakkını kanıtlayan belgeler. Bu deliller, mahkemenin zilyetliğin hukuki mülkiyete dönüştürülmesi ve taşınmazın tapuda zilyet adına tescil edilmesi kararını vermesine yardımcı olur.

En iyi delil, hukuki bağlamda kesin delil olarak kabul edilir. Bazı kesin delil türleri: - Yazılı deliller: İmzalı belgeler, sözleşmeler, evlilik sözleşmesi gibi. - Tanık ifadeleri: Olay hakkında doğrudan bilgiye sahip olan kişilerin beyanları. - Ses ve görüntü kayıtları: İzinsiz telefon görüşmeleri, video kayıtları. - Resmi belgeler: Kimlik durumu, evlilik durumu gibi konularda kesin bilgi veren belgeler. - Adli tıp raporları: Şiddet, tecavüz gibi davalarda olayın ciddiyetini ortaya koyan raporlar. Delillerin hukuka uygun şekilde elde edilmesi ve sunulması, hukuki süreçlerin adil ve tarafsız yürütülmesi açısından önemlidir.

İmzasız bordro, tek başına delil olarak kabul edilmez. Eğer bordro işçiye imzalatılmamışsa ve işçi fazla mesai veya diğer alacak kalemlerinin ödenmediğini iddia ediyorsa, bu durumu yazılı delillerle kanıtlamak zorundadır.

Davada video görüntüsü, aşağıdaki yöntemlerle alınabilir: 1. Güvenlik Kameraları: Kamusal alanlarda ve iş yerlerinde güvenlik kameraları tarafından kaydedilen görüntüler delil olarak kullanılabilir. 2. Cep Telefonları ve Araç Kameraları: Olay gören kişiler tarafından cep telefonu veya araç kameralarıyla çekilen videolar mahkemeye sunulabilir. 3. Ekran Görüntüsü Alma Programları: Bilgisayar veya mobil cihazlarda ekran görüntüsü alma programları kullanılarak ekran kayıtları yapılabilir. Ancak, ekran görüntülerinin delil olarak kabul edilebilmesi için bazı şartların sağlanması gereklidir: - Görüntüler, hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş olmalıdır. - Mahkemede, görüntülerin sunulduğu cihazın kayıtlarıyla karşılaştırılması yapılmalıdır. - Görüntülerin üzerinde oynama yapılmamış olması önemlidir.

Raporlu işçinin cumartesi çalışması, işyeri kayıtları ve tanık beyanları gibi delillerle ispatlanabilir. İşyeri kayıtları: İşyerine giriş çıkışı gösteren belgeler ve iç yazışmalar, çalışmanın yapıldığını doğrulayabilir. Tanık beyanları: Aynı dönemde çalışmış ve çalışma şartlarını bilen tanıkların ifadeleri, fazla çalışmanın ispatı için kabul edilir. Ayrıca, imzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücretinin ödendiği belirtilmişse, işçinin daha fazla çalıştığını iddia etmesi mümkün değildir.

Cinayet davalarında beş ana delil çeşidi bulunmaktadır: 1. Fiziksel Kanıtlar: Suçun işlenmesinde kullanılan silahlar, DNA analizi gibi maddi deliller. 2. Tanık Delilleri: Olayı gözlemleyen veya suçla ilgisi olan tanıkların ifadeleri. 3. İz Delilleri: Ayak izleri, kan izleri gibi suçun kaydını tutan izler. 4. Beyanda Bulunulan Deliller: Savcılık, sanık veya tanıkların mahkemeye sundukları iddialar ve savunmalar. 5. Elektronik Deliller: E-posta yazışmaları, dijital cihazlardaki veriler gibi dijital ortamda kayıt edilen deliller.