Deliller

Boşanma davasında sunulabilecek bazı deliller: Yazılı deliller: Resmi evraklar, mektuplar, e-posta yazışmaları, banka kayıtları. Görsel ve işitsel kayıtlar: Fotoğraf, video kaydı ve ses kayıtları. Tanık ifadeleri: Aile bireyleri, arkadaşlar veya olaya şahit olan diğer kişilerin beyanları. Finansal belgeler: Banka hesap özetleri, maaş bordroları, mal varlığı değerlendirmeleri. Uzman raporları: Psikolog, sosyal çalışmacı gibi alanında uzman kişilerin raporları. Resmi belgeler: Nikâh cüzdanı, tapu kayıtları, çocukların okul kayıtları. Delillerin hukuka uygun bir şekilde elde edilmesi gereklidir; aksi takdirde mahkeme tarafından dikkate alınmazlar.

Şikayet dilekçesinde olması gereken deliller şunlardır: Güvenlik kamerası kayıtları. Görgü tanığı ifadeleri. Doktor raporu. WhatsApp yazışma kayıtları. Elinizde bulunan veya bildiğiniz diğer deliller. Delil olmasa da suç duyurusu yapılabilir; ancak deliller suçu ispatlamada önemli rol oynar. Ayrıca, bazı suç türleri bakımından uzman görüşü alınması gerekebilir. Şikayet dilekçesi ve eklerinin hazırlanması konusunda bir avukata danışılması önerilir.

TCK Madde 281, "Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu"nu düzenler. Bu maddeye göre, gerçeğin meydana çıkmasını engellemek amacıyla bir suçun delillerini yok eden, silen, gizleyen, değiştiren veya bozan kişi, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak, kişinin kendi işlediği veya işlenişine iştirak ettiği suçun delillerini yok etmesi, gizlemesi veya değiştirmesi durumunda ceza verilmez. Üçüncü fıkrada etkin pişmanlık hükmüne yer verilmiş olup, ilişkin olduğu suç nedeniyle hüküm verilmeden önce gizlenen delilleri mahkemeye teslim eden kişi hakkında verilecek cezada indirim yapılır.

Trafik cezasında dikkate alınan bazı deliller şunlardır: Kamera kayıtları ve GPS verileri. Radar kalibrasyon belgeleri. Tanık beyanları. Fotoğraflar. Trafik işaretlerinin durumu. Trafik cezasına itiraz sürecinde, itirazın başarıya ulaşması için doğru adımlar ve kanıtlar önemlidir. Trafik cezasına itiraz, cezanın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılmalıdır.

İsim değiştirme davasında sunulan deliller her türlü yasal kanıt ve tanık beyanlarını içerebilir. Bazı delil örnekleri: Tanık ifadeleri. Nüfus kayıtları. Yargıtay içtihatleri. Belgeler ve diğer deliller. İsim değiştirme davasında sunulacak deliller, her davanın özel koşullarına göre değişebilir ve hakim tarafından değerlendirilecektir.

Ses kayıtları, hukuka uygun yöntemlerle elde edilmişse delil olarak kullanılabilir. Ses kayıtlarının delil olarak kullanılabileceği durumlar: Ceza davaları. Boşanma davaları. Alacak davaları. İş davaları. Ses kayıtlarının delil olarak kullanılamayacağı durumlar: İzinsiz kayıtlar. Değişiklik yapılmış kayıtlar. Hukuka aykırı elde edilen kayıtlar.

Savunma dilekçesinde yazılabilecek bazı gerekçeler şunlardır: Suçlamanın reddi veya geçersizliği. Delillerin sunulması. Hafifletici sebeplerin belirtilmesi. Yasal dayanakların gösterilmesi. Savunma dilekçesi yazarken her olayın kendi özgü koşullarına dikkat edilmeli ve dilekçenin yetkili ve görevli mahkemeye hitaben yazılması gerekir.

Esas hakkında beyan, ceza mahkemesinde yapılan yargılamada, delillerin tartışılması aşamasında verilir. Bu aşama, delillerin ortaya konulmasının ardından, tarafların bu deliller hakkında görüşlerini bildirdikleri safhadır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 216. maddesine göre, söz sırası şu şekildedir: 1. Katılan veya vekili. 2. Cumhuriyet savcısı. 3. Sanık veya müdafii. Sanık duruşmada hazırsa, esas hakkında savunma yaptıktan sonra sanığa yargılamanın bitirileceği hatırlatılır ve son sözü sorulur.

Muhdesatın mülkiyetinin ispat edilmesi için aşağıdaki adımlar izlenebilir: Hukuki Yarar: Davacının, muhdesatın aidiyetinin tespitinde güncel ve korunmaya değer bir hukuki yararı olmalıdır. Belge ve Deliller: Muhdesatın varlığını ve aidiyet iddiasını destekleyen belgeler, sözleşmeler veya tanıklar sunulmalıdır. Görevli ve Yetkili Mahkeme: Muhdesatın aidiyeti davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir, yetkili mahkeme ise muhdesatın bulunduğu yer mahkemesidir. İspat Yükü: Muhdesatın davacıya ait olduğunu göstermek için ispat yükü davacıya aittir. Muhdesatın aidiyeti davası için bir avukattan destek alınması önerilir.

Tüketici Hakem Heyetine şikayette sunulması gereken deliller, uyuşmazlık konusunu içeren dilekçe ile birlikte aşağıdaki belgeleri kapsar: Başvuru sahibinin bilgileri: Adı, soyadı veya unvanı, T.C. kimlik numarası (vatandaşlar için), pasaport numarası veya yabancı kimlik numarası (diğer ülke vatandaşları için), adresi ve varsa diğer iletişim bilgileri. Şikayet edilene ilişkin bilgiler: Varsa vekilin adı, soyadı, vergi kimlik numarası ve adresi. Uyuşmazlık konusu ve talep: Türk Lirası cinsinden uyuşmazlık değeri ve başvuru sahibinin talebi. Deliller: Varsa delil oluşturan ilgili belgeler. Uyuşmazlık değerinin döviz cinsinden olması durumunda, bu değer başvuru tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın belirlediği efektif döviz satış kuru esas alınarak Türk Lirası'na çevrilir. Başvurunun geçerli olabilmesi için, uyuşmazlıkla ilgili başvuru formunun eksiksiz doldurulması ve varsa bilgi ve belgelerin Tüketici Bilgi Sistemi'ne (TÜBİS) yüklenmiş olması gerekir.

Dava dilekçesine eklenmesi gereken deliller şunlardır: Elde bulunan belgeler. Başka yerlerden getirilecek belgeler için açıklama. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 119. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendine göre, iddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği dava dilekçesinde belirtilmelidir. Ayrıca, HMK'nın 318. maddesine göre, taraflar dilekçeleri ile birlikte tüm delillerini açıkça bildirmek zorundadır.

Çekişmeli boşanmada önemli deliller şunlardır: Yazışma kayıtları. Görsel ve işitsel kayıtlar. Tanık ifadeleri. Finansal belgeler. Resmi evraklar. Uzman raporları. Delillerin hukuka uygun yollarla elde edilmiş olması son derece önemlidir.

Ceza istinafında sunulan deliller, ilk derece mahkemesinde sunulmamış olsa bile yeni delil olarak ileri sürülebilir. Ceza istinafında sunulabilecek delillere bazı örnekler: Tanık beyanları; Bilirkişi raporları; Keşif tutanakları; Delil olarak kullanılacak belgeler ve diğer yazılar (adli sicil özetleri, sanığın kişisel ve ekonomik bilgilerini içeren belgeler). Delillerin ileri sürülmesi, ceza yargılamasında her aşamada mümkündür ve davayı uzatmak ya da adaleti yanıltmak amacını taşımadıkça bir delilin geç ileri sürülmesi onun reddi için neden oluşturmaz.

Türk hukuk sisteminde kesin delil türleri şunlardır: Senet; Yemin; Kesin hüküm; Adli tıp raporları (belirli davalarda). Ayrıca, elektronik veriler de belirli koşullar altında kesin delil olarak kabul edilebilir. Kesin deliller, mahkemenin takdir yetkisini ortadan kaldırır ve bu delillerin varlığı halinde vakıa ispatlanmış kabul edilir.

Araç tasarrufunun iptalinde sunulabilecek bazı deliller: Tapu kayıtları. Banka kayıtları. Vergi dairesi kayıtları. Ticaret sicili kayıtları. İşyeri kayıtları. Muhasebe kayıtları. İcra takip dosyaları. Sözleşmeler. Faturalar. Dekontlar. Ayrıca, bilirkişi incelemesi ve keşif de yapılabilir. Tasarrufun iptali davası, hakimin geniş takdir yetkisine sahip olduğu kendine özgü bir dava türüdür.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) ücretinin işveren tarafından ödendiğinin kanıtı, işverene düşmektedir. UBGT ücretinin ödendiğinin ispatında kullanılabilecek bazı deliller: bordrolar; banka kayıtları, banka dekontları ve hesap dökümleri; işyeri giriş-çıkış kayıtları. Bordrodaki hususların aksine beyanda bulunan işçi, yazılı deliller sunmalı veya bordroların sahteliğini ispatlamalıdır.

Evrenin düzeni, teleolojik (gaye ve nizam) delili ile açıklanır. Teleolojik delilin bazı alt dalları: İnayet delili. Analojik delil. Ayrıca, kozmolojik delil de evrenin düzenini açıklar.

Gönüllü ifadenin delil değeri, doğru ve objektif bir şekilde alınması durumunda oldukça yüksektir. İfade alma işlemi, ceza hukukunda soruşturma veya kovuşturma aşamasındaki olayların aydınlatılması amacıyla gerçekleştirilir. Ancak, hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen ifadeler rıza ile verilmiş olsa da delil olarak değerlendirilemez. Ayrıca, yalnızca şüphelinin veya sanığın geçerli, yani usule uygun ikrarı bağlayıcı delil olarak kabul edilip mahkumiyet kararı verilemez. Sonuç olarak, gönüllü ifadenin delil değeri, doğru ve hukuka uygun bir şekilde alınmış olmasına bağlıdır.

Menfi tespit davasında sunulabilecek deliller şunlardır: Belge (yazılı delil). Tanık (senede karşı senet kuralı dışındaki hallerde). Bilirkişi raporu. Keşif. Yemin. Taraf beyanı. Alacağın dayanağı bir senet (çek, bono, poliçe, alacak senedi) ise, “senede karşı senetle ispat” ilkesi geçerlidir ve bu durumda tanık dinlenmesi genellikle mümkün değildir. Menfi tespit davalarında ispat konusu oldukça karmaşık olduğundan, bir avukattan destek alınması önerilir.

Yargıtay, tanık beyanlarını değerlendirirken aşağıdaki kriterlere dikkat eder: Tanığın tarafsızlığı. Tanığın bilgi sahibi olması. Beyanların tutarlılığı. Diğer delillerle uyum. Hayat tecrübelerine uygunluk. Ayrıca, hakim tanık beyanlarına inanmadığında veya bu beyanları hükme esas almadığında, bunun gerekçesini kararında belirtmek zorundadır.