Varlık

Einai kelimesi felsefede "olmak" anlamına gelir. Felsefi bağlamda ise şu anlamlara da gelebilir: - Varlık: Var olan herhangi bir şey. - Düşünme ile aynı şey: Parmenides'e göre, var olmayan bir şey düşünülemez; dolayısıyla var olmak ve düşünmek aynı gerçekliği ifade eder.

"Kimsin?" sorusuna felsefi bir cevap şu şekilde olabilir: "Ben, şu anki deneyimlerime, inançlarıma, değerlerime, tutumlarıma ve duygularıma dayalı olarak var olan, düşünen ve dünya ile etkileşimde bulunan benzersiz bir bilinçli bireyim". Bu cevap, bireyin kendi kimliğini, varlığını ve özünü sorgulayan felsefi açıdan "benlik" kavramıyla ilişkilidir.

Şeylerin başı ve sonu kavramları, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. 1. Genel Anlamda: Bir şeyin başı ve sonu, orta olarak ifade edilebilir. 2. Dini Bağlamda: İslam inancına göre, her şeyin bir başlangıcı ve sonu vardır.

İç çevre analizi, işletmenin yaşamını sürdürebilmesi ve rekabet üstünlüğü sağlayabilmesi için sahip olduğu varlık ve yetenekleri belirleme sürecidir. İç çevre analizinin kapsadığı unsurlar: 1. İşletmenin varlıkları: Maddi ve maddi olmayan tüm unsurlar, üretim faktörleri (doğal kaynaklar, insan kaynakları, sermaye ve girişimcilik), üretilen mal ve hizmetler. 2. İşletmenin yetenekleri: Varlıkları koordinasyon içinde kullanabilme ve amacına uygun faaliyetleri gerçekleştirebilme kapasitesi. 3. Değer zinciri analizi: İşletmedeki faaliyetlerin müşteriler için değer yaratıp yaratmadığının incelenmesi. 4. Kıyaslama: İşletmenin kendi kaynaklarını, yeteneklerini ve süreçlerini başarılı rakiplerle karşılaştırması.

Dünyanın en büyük varlığı olarak kabul edilebilecek tek bir şey yoktur, çünkü bu kavram farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Evrenin en büyük yapısı olarak, 8.000'den fazla galaksinin bulunduğu ve güneşimizden 10 milyon milyardan fazla kütleye sahip olan Shapley Üstkümesi gösterilmektedir. Ekonomik açıdan ise, 2025 yılında Bitcoin piyasa değeri bakımından beşinci en büyük varlık olarak değerlendirilmektedir.

Görülen ve görülmeyen varlıklara örnekler: Görülen (maddi) varlıklar: 1. İnsan. 2. Hayvan. 3. Bitki. 4. Ağaç. 5. Taş. 6. Gök cisimleri. 7. Toprak. 8. Su. Görülmeyen (manevi) varlıklar: 1. Melek. 2. Şeytan. 3. Cin. 4. Akıl. 5. Sevgi. 6. Merhamet. 7. Üzüntü.

İbn-i Sina metafiziği, varlığın genel durumlarını ve ilkelerini inceleyen bir disiplin olarak açıklar. Ona göre metafizik, şu konuları araştırır: 1. Varlık Anlamı: Varlığın ne anlama geldiğini ve farklı belirlenimlerini. 2. Tanrı ve Ayrık Nedenler: Tanrı'nın varlığı ve ayrık nedenlerin, mevcutlarla ilişkisini. 3. Tikel İlimlerin İlkeleri: Teorik felsefi disiplinlerin temelinde yer alan ilkelerin temellendirilmesi. Ayrıca, İbn-i Sina metafiziği, Aristo, Yeni-Eflatuncu ve İslami düşüncelerin bir sentezi olarak da değerlendirilir.

18-19. yüzyıl felsefesinde varlığın problemine yönelik filozofların verdiği cevaplar şu şekildedir: 1. Descartes: Varlığın problemini akılcılık (rasyonalizm) çerçevesinde ele almış, doğru bilginin kaynağının akıl olduğunu savunmuştur. 2. John Locke: Deneycilik (empirizm) akımının öncüsü olarak, insanın duyu organları vasıtasıyla dış dünyadan izlenimleri deneyimlediğini ve bu izlenimlerden oluşan fikirleri zihinde tasarlayarak bilgi edindiğini ileri sürmüştür. 3. Immanuel Kant: Hem akıl hem de deneyin bilgiye ulaşmada önemli olduğunu savunarak, eleştiricilik (kritizim) görüşünü ortaya koymuştur. 4. Hegel: Varlığın tek bir özden bir yasa dâhilinde var olduğunu söylemiş, diyalektik süreçle (tez, antitez, sentez) varlığın oluşumunu açıklamıştır. 5. Karl Marx: Varlığın oluşumunu, maddenin çelişme ve çatışmalardan geçerek varlıkları ortaya çıkarması olarak görmüş, diyalektik materyalizm kavramını geliştirmiştir.

Vampir — insanların ölümünden beslenen bir varlık olarak kabul edilir.

Melekler, nurani varlıklar oldukları için ve insan gözü onları görebilecek şekilde yaratılmadığı için gerçek yüzlerini göstermezler.

Sokrates'e göre varlık ve değer aynı şey değildir. Sokrates, varlığın en yüksek iyi ve en yüksek değer olduğunu düşünür.

Varlığı idea olarak kabul eden filozoflar şunlardır: 1. Platon: İdeaların gerçek varlıklar olduğunu ve duyusal dünyadaki varlıkların idealardan pay alarak var olduklarını savunur. 2. Aristoteles: İdeaları tek tek nesnelerin özü olarak görür ve form sayesinde maddenin gerçek hale geldiğini belirtir. 3. Hegel: Asıl ve gerçek varlığın, insan zihninden bağımsız olarak var olan Mutlak Akıl (Geist) olduğunu öne sürer.

Pre-Sokratik felsefede varolmayan kavramı üzerine bir inceleme, bu dönemde varolmayanın iki farklı anlamda ele alındığını ortaya koyar: saf mantık ve fizik dünyası bağlamlarında. 1. Saf Mantık Bağlamında: Herakleitos'un öğretisinde varolmayan, varolanla diyalektik bir birlik oluşturur ve oluş dünyasındaki şeylerin özdeşliğini kaybederek artık oldukları şey olmamasını ifade eder. 2. Fizik Dünyası Bağlamında: Atomcu öğretide varolmayan, fizik dünyada dolu olan cismin hareketini mümkün kılan "boşluk" olarak tanımlanır. Ayrıca, Ksenophanes'in öncülüğünü yaptığı Elea öğretisinde varolmayan, özdeşliğini koruyamayan oluş dünyasının yarattığı dilsel paradokslardan kurtulmak için saf mantık düzleminde varolanla mutlak bir karşıtlık hâlinde olan bir mantık kategorisidir.

Bilim, varlığı dış-nesnel gerçeklik olarak ele alır ve realist bir yaklaşım sergiler. Bilimin varlığa yaklaşımı indirgemecidir; yani karmaşık olayları, olguları, ilişkileri veya yapıları daha basit ilişkilerle, ilkelerle açıklamaya çalışır. Bilimin araştırdığı varlık türleri arasında masa, ağaç ve at gibi fiziksel nesneler bulunur.

Varlık ve bilinç aynı şeyler değildir, ancak birbirleriyle yakından ilişkilidirler. Varlık, genel olarak fiziksel dünyayı ve zaman ile mekân gibi kavramları kapsayan, var olmanın temel yapısını ifade eder. Bilinç ise, bireyin kendisi ve çevresi hakkında farkındalığını, düşüncelerini, duygularını ve deneyimlerini içeren öznel bir olgudur. Dolayısıyla, varlık, bilincin var olduğu bir çerçeve sunarken; bilinç, varlığı anlamada bir araç olarak kullanılır.

"Kala-azar" filminin konusu, genç bir çiftin, ölü evcil hayvanları toplayıp sahiplerine geri vermek için crematoryumda çalışması etrafında döner. Film, farklı türlerdeki varlıklar arasındaki yaşam çemberlerinin paradoksunu ele alır ve kendi ilişkilerini de sorgulamalarına neden olan bir hikayeyi anlatır.

Felsefenin üç temel problemi şunlardır: bilgi, varlık ve değer.

Evrenin en büyük sorusu olarak kabul edilebilecek bazı temel sorular şunlardır: 1. Varlık ve Anlam: Neden buradayız? Hayatın anlamı nedir?. 2. Evrenin Kökeni: Nereden geldik? Büyük Patlama teorisi evrenin bir başlangıcı olduğunu öne sürerken, "Büyük Patlama'dan önce ne vardı?" sorusu hala gizemini koruyor. 3. Gelecek ve Zaman: İnsanlık gelecekte neye dönüşecek? Zaman yolculuğu mümkün mü?. 4. Bilinç ve Özgür İrade: Bilinç nasıl oluşur? Yapay zeka bir gün bilinç kazanabilir mi? Özgür irade gerçekten var mı?. 5. Evrende Yalnızlık: Uzayda başka zeki yaşam formları var mı? Fermi Paradoksu, bu sorunun bilimsel ve felsefi yönlerini tartışır.

"Hiçlikten gelip hiçliğe gitmek" ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Felsefi Anlamda: Bu ifade, varlığın yokluktan (hiçlikten) yaratılması ve daha sonra tekrar yokluğa (hiçliğe) dönmesi düşüncesini ifade eder. 2. Tasavvufi Anlamda: Tasavvufta ise "hiçlik" makamı, kişinin benlik ve egosunu terk ederek Allah'a kavuşması ve O'nda yok olması halini ifade eder. Bu bağlamda, "hiçliğe gitmek", dünyevi varlıklardan ve benlik algısından arınmak anlamına gelir.

Heidegger'e göre yol, düşünmenin yolu olarak tanımlanır. Ayrıca, Heidegger "Der Weg ist ereignend" (yol olagelendir) diyerek, yolun bir sonuca ulaşma ve bu şekilde var olma süreci olduğunu belirtir.