Varlık

Metafiziğin amaçları şunlardır: Gerçekliğin doğasını anlamak. Bilincin sırrına ulaşmak. Varoluşun anlamını bulmak. İnsanın kendini keşfetmesi ve geliştirmesi. Dünyayı daha iyi anlamak. İç huzuru yakalamak. Yaşamı zenginleştirmek.

Ontolojinin temel amacı, varlık dünyasının bütününü yöneten ilkeleri tespit etmek ve açıklayabilmektir. Ontoloji, varlık kavramını inceleyen ve onun hakkında sorular soran bir felsefi disiplin olarak tanımlanabilir. Ontolojinin temel sorularından bazıları şunlardır: Varlık nedir? Bir nesne ne zaman yok olur ya da ne zaman değişir? Varoluş nedir? Fiziksel nesneler nedir? Doğru nedir? Ontoloji, aynı zamanda yapay zeka, anlamsal web ve yazılım mühendisliği alanlarında da kullanılmaktadır.

Hayır, varlık ve ontoloji aynı şey değildir. Varlık, felsefenin temel kavramlarından biridir ve genel olarak var olan her şeyi ifade eder. Ontoloji, varlığın mahiyetini, kategorilerini ve temel özelliklerini araştırır.

Ontolojiye göre varlık, temel sorunu varlık olan felsefi bir disiplin olup, varlığın mahiyetini ve temel kategorilerini araştırır. Varlığın bazı ontolojik tanımları: Varlık oluştur. Varlık ideadır. Varlık maddedir. Varlık hem idea hem de maddedir. Varlık fenomendir.

Ontolojik sorular, varlık, gerçeklik ve varoluşla ilgili derinlemesine düşünceleri içeren sorulardır. Bazı ontolojik sorular: Varlık nedir? Varoluş nedir? Varlığı gerçek ve edimsel yapan nedir? Bir fiziksel nesnenin var olduğu söylemini kanıtlamak mümkün müdür? Var oluş bir özellik midir? Bilgi kuramı nedir? Bir nesne ne zaman yok olur, ne zaman değişir? Fiziksel nesneler nelerdir? Bir nesnenin özellikleri veya ilişkileri nedir ve bunlar nesneyle nasıl ilişkilidir? Doğru nedir?

Düalist ve monist kavramları farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilmektedir. Felsefe alanında: Monist (birci), her şeyin tek bir zorunluluk, ilke, madde ve enerjiden geldiğini iddia eden veya tek bir tözden kaynaklandığını savunan felsefi görüştür. Düalist (ikici), herhangi bir alanda birbirlerine indirgenemeyen iki karşıt ilkenin varlığını ileri süren felsefi akımdır. Anayasa hukukunda: Monist parlamentarizm, hükümetin sadece Parlamento'ya karşı siyasi olarak sorumlu olduğu parlamenter yönetim biçimidir. Düalist parlamenter sistem, hükümetin hem Parlamento'ya hem de Devlet Başkanı'na karşı sorumlu olduğu yönetim biçimidir.

Descartes'ın "Düşünüyorum, öyleyse varım" (cogito ergo sum) sözü, Batı rasyonalizminin kurucu elementi olarak kabul edilir. Bu sözün önemli olmasının bazı nedenleri: Varlığın kanıtlanması: Descartes, bu söz ile varlığı kesin olan tek unsurun düşünmek olduğunu öne sürmüştür. Şüphe yöntemi: Descartes, bu söz ile şüphe edemeyeceği tek şeyin, yani kendi varlığının kesin olduğunu ortaya koymuştur. Modern felsefenin başlangıcı: Descartes felsefesi, kartezyen düşünceyi başlatması ve 17. yüzyıl epistemolojik incelemelerini tetiklemesi açısından modern felsefenin başlangıcı olarak kabul edilir.

Yeni ontolojide varlık, iki temel kategoriye ayrılır: ideal varlık ve real varlık. İdeal varlık, zaman ve mekân boyutlarının dışında kalan ve değişmeyen varlık kategorisidir. Real varlık, mekân ve zaman boyutları içinde yer alan, değişen varlık kategorisidir. Hartmann'a göre varlık, birbiri üstüne yükselen tabakalara ve bu tabakaların kategorilerine sahiptir. Yeni ontoloji, varlığı bilginin öncesine koyar ve bilgi teorisinin öncel bir ontolojiye dayanması gerektiğini öne sürer.

Kuantum Hakikat, Prof. Dr. Hüseyin Uysal tarafından YouTube'da anlatılan bir konudur. Bu konuşmada ele alınan bazı konular şunlardır: Konum ve hakikat: Her fikrin bir hakikat parçası taşıdığı, ancak bir fikri savunmanın hakikati kaçırmaya neden olabileceği. Kuantum yaklaşımı ve ilahi hakikatler: Kuantum yaklaşımlarının, ilahi hakikatleri destekleyen ancak onları tarif ve teşhis etmekten çok uzak olan bir emare olduğu. Tasavvuf ve kuantum felsefesi: Her iki alanın da evrenin ve insanın özünü, varlık bilincini keşfetmeyi amaçlaması. Ayrıca, kuantum fiziğinin, atom altı parçacıkların hem dalga hem de parçacık olarak davranabildiğini ve gözlemin sonucunu etkilediğini söylediği belirtilmektedir.

Filozofların üç temel sorusu genellikle şu şekilde kabul edilir: 1. Varlık var mıdır? Varlık nedir?. 2. İnsan nedir?. 3. Hayatın amacı nedir?. Ayrıca, filozofların ele aldığı diğer temel sorular arasında "Bilgi nedir?", "Gerçeklik nedir?" ve "Ahlak nedir?" gibi konular da bulunur.

Var ve yok arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Var. Yok. Ayrıca, "var" ve "yok" kelimeleri, günlük konuşmalarda bir şeyin mevcut olup olmadığını sormak için de kullanılır.

Hiçlik felsefesi, varoluşun anlamını veya olası eksikliğini keşfetmek amacıyla ortaya çıkan bir felsefi yaklaşımdır. Hiçlik felsefesinin bazı türleri: Varoluşsal nihilizm. Epistemolojik nihilizm. Metafizik nihilizm. Hiçlik felsefesi, Batı felsefesinde genellikle nihilizm olarak adlandırılır. Bu felsefi görüş, bazı düşünürler tarafından karamsar bir yaklaşım olarak görülürken, diğerleri için insanın hayatını daha iyi anlamasına yardımcı olabilir.

Heidegger'in varlık anlayışı şu şekilde özetlenebilir: Varlık, var olanların toplamı değildir. Varlık, zaman aracılığıyla mevcudiyet olarak belirlenir. Varlık, daima bir varolanın varlığı olarak düşünülür. Varlığın anlamı, aletheia (gizlenmemişlik, açıkta olmak) olarak düşünülür. Dasein, varlığın açığa çıktığı varlık tarzıdır. Heidegger'in varlık anlayışı, varlık tarihinin eleştirisi ve yeniden kavramsallaştırılması üzerine kuruludur.

Hakikatin üç temel ilkesi, Prof. Dr. Şemsettin Dursun'un görüşlerine göre şunlardır: 1. İlmel yakin: Bilgi boyutu. 2. Aynel yakin: Görsel gerçeklik. 3. Hakkel yakin: Mutlak gerçeklik. Bu üç basamak, olayları, olguları, eşyayı ve evreni anlamamıza yardımcı olan çok önemli aşamalardır ve hakikat bütünsel olarak bu üç ilkeyle anlatılır.

Parmenides'in varlık anlayışı şu temel ilkelere dayanır: Değişmezlik ve süreklilik: Varlık (Bir) mutlak anlamda kalıcı, sürekli, yaratılmamış ve yok edilemezdir. Hareket ve değişimin reddi: Parmenides'e göre, varlıkta hareket ve değişim söz konusu değildir; her türlü değişim bir yanılsamadır. Gerçeklik ve görünüş ayrımı: Duyu dünyası bir görünüşler dünyasıdır ve gerçek değildir; gerçeklik, değişmeyen, sınırlanmayan ve bölünmeyen "Bir Varlık"a dayanır. Varlık ve düşünmenin özdeşliği: Düşünülmesi mümkün olan her şey var olması mümkün olan şeydir; dolayısıyla varlık düşünceye özdeştir. Parmenides, bu görüşlerini "Doğa Üzerine" adlı şiirinde dile getirmiştir.

Görünmeyen varlıklar arasında melekler, cinler ve şeytanlar bulunur. Melekler: Duyu organlarıyla algılanamayan, gözle görülmeyen, iradeleri sadece hayra ve iyiliğe doğru işleyen varlıklardır. Cinler: Duyu organlarıyla algılanamayan, çeşitli şekillere girebilen, insanlar gibi şuur ve irade sahibi varlıklardır. Şeytanlar: Cinlerin azgın ve kötülükte ileri gidenleridir. Ayrıca, nazara da görünmeyen bir varlık olarak inanılır. Bu varlıklar, Kur'an-ı Kerim ve sahih hadislerde varlığı kesin bir şekilde bildirilen, fizik ötesi âleme ait varlıklardır.

Hayır, mal ve mülk aynı şey değildir. Mal, bir kimsenin sahip olduğu şey; menkul ve gayrimenkul varlık, servet demektir. Mülk ise bu şekilde tasarruf edilen her türlü şeydir ve mal varlığının aktifine girebilen tüm değerleri ifade etmektedir. Dolayısıyla, her mal bir mülk olmasına karşın, her mülk bir mal değildir.

Hayır, ruh ve beden aynı şey değildir. Ruh, maddi olmayan, ilâhî/tanrısal olana iştirak eden, insanın canlılık, duyu, idrak, akıl ve bilgiden sorumlu olan özüdür. Ruh ve beden arasındaki ilişki, genellikle ruh aktif/etkin, beden ise pasif/edilgin bir unsur olarak kabul edilir.

İbn Sina'ya göre cevher, "başka bir şeye bağlı olarak var olmayan fakat başka her şeyin onlara bağlı olarak var olduğu entiteler" olarak tanımlanır. İbn Sina felsefesinde cevher, üç ana kategoriye ayrılır: 1. Madde. 2. Suret. 3. Madde-suretten oluşan hilomorfik bileşik. Suret, İbn Sina'da "zatının hakikati hiçbir konuda bulunmaksızın var olan" mutlak bir cevher olarak tanımlanır. İbn Sina, sureti, İskender'in yaptığı gibi bileşiğe nispetle cevher olarak değerlendirmez ve Farabi gibi onu göreli ve kayıtlı bir cevher olarak görmez.

Parmenides'in savunduğu bazı görüşler şunlardır: Varlığın birliği ve değişmezliği. Değişimin reddi. Duyuların aldatıcılığı. Akıl ve mantık vurgusu. Ruhun ölümsüzlüğü. Parmenides'in düşünceleri, özellikle Platon'un felsefesini de etkileyen "fikirler alanı" ile "görünüşler alanı" arasında bir karşıtlığa yol açmıştır.