Tasavvuf

Vuslat kelimesi, Arapça kökenli olup "ulaşma", "bir araya gelme", "buluşma" anlamına gelir. Vuslat kelimesinin bazı kullanım alanları: Manevi ve dini bağlam: İslam kültüründe, özellikle tasavvuf literatüründe, vuslat, bir Allah'a kavuşma veya manevi yakınlık anlamında kullanılır. Romantik anlam: Sevgililere veya iki kişinin birbirine kavuşması anlamında kullanılır. Günlük dil: Özlem, bekleyiş ve bir araya gelmenin verdiği duygusal yoğunluğu ifade eder.

Havas okulu, İslam mistisizmi çerçevesinde Kuran ve diğer dini metinlerin derin anlamlarını keşfetmeyi amaçlayan bir uygulama sistemidir. Bu okulun temel unsurları şunlardır: Öğrenme ve öğretme süreci. Kuran ve dini metinlerin incelenmesi. Manevi pratikler. Gözlem ve deneyim. Havas okulunda ayrıca, keşif ve istihare uygulamaları da yer alır. Havas okulu, bireylerin manevi gelişimini ve içsel huzurunu artırmayı hedefler. Havas okulu ile ilgili bilgilerin yer aldığı bazı siteler şunlardır: havasokulu1.com; okulforum.com.tr.

Nefes yazarlarının ortak noktası, genellikle tasavvufi düşünceleri ve manevi konuları işlemeleridir. Önemli nefes yazarları arasında Yunus Emre, Hacı Bayram-ı Veli, Niyazi Mısri ve Mevlana Celaleddin Rumi gibi isimler bulunmaktadır.

Hicap kelimesi Arapça kökenli olup, iki ana anlama gelir: 1. Utanma, utanç, sıkılma. 2. Perde. Ayrıca, hicap kelimesi dini bağlamda, özellikle kadınların örtünmesini ifade eden bir kavram olarak da kullanılır ve mahremiyetin korunmasını vurgular.

Teveccüh kelimesi, Arapça kökenli olup "bir tarafa doğru yönelme, yüzünü o yana döndürme" anlamına gelir. Ayrıca, güler yüzlü davranma, yakınlık hissetme, sevme ve hoşlanma anlamlarında da kullanılır. Tasavvufta ise teveccüh, şeyhin, bütün manevi gücünü müridin kalbi üzerine yöneltmesi ve aktarması anlamına gelir. "Teveccühünüz" ifadesi ise, övülen birinin kendisini öven kimseye söylediği, "bende söylediğiniz meziyet yok, o sizin güzel görüşünüz" anlamında teşekkür sözüdür.

Yunus Emre şiirlerinde genellikle tasavvuf, hoşgörü, edep, adalet, dürüstlük gibi toplumsal değerler ile Allah sevgisi, cennetin önemi, dünyanın geçiciliği gibi konuları işlemiştir. Şiirlerinde ayrıca sosyal olaylar ve mahalli hayatın izleri de görülebilir. Yunus Emre'nin şiirlerinde işlediği bazı konular: Peygamber sevgisi: "Ya Muhammed(as) canım arzular seni". Edeb: "İlim meclislerinde aradım, kıldım taleb, İlim geride kaldı illa edeb illa edeb". Tasavvuf: "Şeriat tarikat yoldur varana, Hakikat marifet ondan içeru". İyilik ve hoşgörü: "Yaradılanı hoş gör, Yaradan’dan ötürü". Vatan ve gurbet: "Vatan oldu diken gurbet gülistan".

Hayır, "hu" ve "hü" aynı değildir. Hu, Arapça bir zamir olup "o" anlamına gelir ve genellikle tasavvuf edebiyatında Allah'ı ifade etmek için kullanılır. Hü ise, "hu" kelimesinin bozulmuş hali olarak, eski Türkçe'de "cennet kuşu" anlamına gelen "huma" kelimesinden türemiş olabilir. Ayrıca, "hü" Alevi inancında Tanrı'nın niteliklerini ifade etmek ve evrendeki varlıkların Tanrı'nın yansımaları olduğu düşüncesini temsil etmek için kullanılır.

Nasrettin Hoca'nın gerçek hayatı şu şekilde özetlenebilir: Doğum ve Eğitim: 1208 yılında Eskişehir'in Hortu köyünde doğmuş, temel eğitimini köy imamlığı yapan babasından almış ve medrese öğrenimi için Sivrihisar'a gitmiştir. Köy İmamlığı: Babasının vefatından sonra Hortu'ya dönerek köy imamlığı görevini üstlenmiştir. Akşehir'e Göç: Bir süre sonra dönemin tasavvufi düşünce merkezlerinden Akşehir'e göç etmiş ve Mahmûd-ı Hayrânî'nin dervişi olmuştur. Mülki Görevler: Akşehir'de mülki görevler üstlenmiş ve çevresindeki bölgelerde kısa süreli bulunmuştur. Ölüm: 1284 yılında Akşehir'de vefat etmiş ve Nasrettin Hoca Türbesi'ne gömülmüştür. Nasrettin Hoca'nın gerçek kişiliği ve hayatı hakkında tartışmalar bulunmakla birlikte, bazı belgeler onun gerçek bir tarihi kişilik olduğunu göstermektedir.

Vav harfi, İslam dininde ve tasavvuf sanatında çeşitli anlamları temsil eder: Kulun Allah'a yakınlığı: Vav harfi, kulun Allah ile baş başa kaldığı secde halini ve kulun Allah'a olan yakınlığını ifade eder. Kâinat ve birlik: Tasavvufta vav kâinatı, elif ise kâinatın anahtarını ve Allah'ın birliğini simgeler. İmanın altı şartı: Ebced hesabına göre 6 rakamına denk olduğu için imanın altı şartını temsil eder. Yemin: Vav harfi, yemin anlamında da kullanılır; üzerinde vav taşıyan kişiler bu yemini ettiklerini gösterir. Anne karnındaki bebek: Vav harfi, anne karnındaki bir cenin pozisyonuna benzer. Ayrıca, vav harfi hat ve tezhip sanatlarında da sıkça kullanılır.

Fütüvvet ve Ahilik aynı şey değildir, ancak aralarında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Fütüvvet, İslami çerçevede iyi olan şeyleri yapma, kötü olan şeyleri de yapmama esasına dayalı ahlaklı bir hayat ve toplum inşa etme idealinin kurumsallaşmış adıdır. Ahilik, fütüvvet anlayışının bir devamı niteliğinde olup, aynı misyonu yerine getirmek amacıyla oluşturulmuştur.

Gavs, tasavvufta, insanların zor zamanlarında yardım istedikleri, ilahi yardımın kendisi vasıtasıyla ulaştığına inanılan veli veya alim mertebesindeki kişiye denir. Gavsın görevleri: Manevi rehberlik: Gavs, ümmetin ihtiyaç duyduğu anlarda yardım için aracı kılınır ve manevi rehberlik yapar. Ruhi sıkıntılardan kurtarma: Bir tasavvuf ehlinden yardım istemek için "yetiş ya gavs" denir ve gavsın yardımıyla kişi, ruhi sıkıntılarından kurtulur ve manen rahatlar. Gavs, geçici ve kevni kutub olmak üzere ikiye ayrılır.

Vuslata ermek, Türk Dil Kurumu'na göre "kavuşmak" anlamına gelir. Vuslat kelimesi ayrıca şu anlamlara da gelir: Bir kişinin, çok büyük bir muhabbet beslediği başka bir kişiye, aşkına ve sevgisine kavuşması; İslam dininde tasavvufta kullanılan bir kavram olup, Allah'a ulaşarak O'nunla birlikte olma hali.

Kutadgu Bilig, dört ana karakter arasındaki diyaloglardan oluşur ve insanları dünyada ve ahirette mutlu edecek yolların neler olduğunu anlatır. Eserde temsil edilen dört ana karakter ve sembolize ettikleri değerler: Kün Togdı (Gün Doğdu) - hükümdar, adalet. Ay Toldı (Dolunay) - vezir, mutluluk. Ögdülmiş - vezirin oğlu, akıl. Odgurmış - derviş, hayatın sonu, kanaat. Eserde ayrıca Tanrı, Muhammed Peygamber, Dört Halife ve Tabgaç Buğra Han övülür; iyilik, bilgi, devlet idaresi, adalet, dünyanın kusurları gibi konular işlenir.

Ab-ı hayat, efsanelere göre içen kişiye ölümsüzlük kazandırdığına inanılan bir sudur. Bu suyun kaynağı, dünyadaki bir nehirden aktığına inanılan ve Zülümât (karanlıklar ülkesi) olarak tanımlanan bir yerde gizlidir. Ab-ı hayat, tasavvufta gerçek aşk, edebiyatta ise ince, saf, veciz söz anlamlarında da kullanılmıştır. Ayrıca, "abıhayat içmiş" deyimi, TDK'ya göre yaşı çok ilerlemiş olmasına karşın genç görünen kimse anlamına gelir. Ab-ı hayat, aynı zamanda eğitim, kalkınma ve insani yardım çalışmaları yapan bir hayır kurumunun adı olarak da kullanılmaktadır.

Saki kelimesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşır: İçki sunucusu: Divan edebiyatında sıkça kullanılan bir terim olup, içki meclisinde kadeh sunan kişiyi ifade eder. Dost veya içki arkadaşı: Samimi dostlukları ve içki eğlencelerini sembolize eden bir terimdir. Tasavvuf terimi: İlahi aşk yolunda ilerleyen kişilere yol gösteren mürşid-i kamil anlamına gelir. Hiyeroglif: Antik Mısır'da "sagar taşıyıcısı" anlamında onursal bir rol olarak kullanılırdı. Ayrıca, saki kelimesi Farsça'da "kadeh sunan" anlamına da gelir.

Yunus Emre'nin iki önemli eseri bulunmaktadır: 1. Divan: Tüm şiirlerinin toplandığı eserdir. 2. Risaletü’n-Nushiyye (Nasihatler Kitabı): Mesnevî tarzında yazılmış, ahlaki, dini ve tasavvuf konulu bir eserdir. Dolayısıyla, Yunus Emre iki kitap yazmıştır.

Kaf Dağı'nın aşılamaz olmasının nedeni, İslam kozmolojisine göre bütün insanların yaşadığı dünya alanını kuşak gibi çevrelemesi ve aşılamaz bir engel olarak tasvir edilmesidir. Ayrıca, bazı inanışlara göre Kaf Dağı'nın yeşil zümrütten veya zebercentten oluşması ve bu dağın ötesinde meleklerin, cinlerin veya Anka Kuşu'nun yaşaması da dağın aşılamazlığını vurgulayan unsurlar arasında yer alır. Kaf Dağı, aslında masallarda ve mitolojide kullanılan sembolik bir anlatımdır ve fiziksel bir konumu yoktur.

Saki, asıl adı Hector Hugh Munro olan İngiliz yazar için kullanılan takma isimdir. Saki'nin hikayelerinin bazı özellikleri: Konu: Hikayeleri, ironi, mizah ve sivri dil kullanımıyla tanınır. Temalar: Eserlerinde toplumsal ve siyasi eleştiriler bulunur. Karakterler: Hikayelerinde hayvanlar da yer alır ve bu hayvanlar, insanların içgüdülerini ve bilinçaltını temsil eder. Arka plan: Munro, Britanya Burma'da doğmuş, ancak hayatının büyük bir kısmını Almanya ve Avrupa'da geçirmiştir. Ünlü eserlerinden bazıları: "İnsanlar, Hayvanlar ve Yırtıcı Hayvanlar"; "Dayanılmaz Bassington"; "Kaderin Tazıları". Saki, 1916 yılında Birinci Dünya Savaşı'nda hayatını kaybetmiştir.

Şahbaz, Farsça kökenli bir kelime olup, doğan anlamına gelir. Şahbazlar ise şu anlamlara gelebilir: Nadir görülen bir doğan cinsi. Çevik, becerikli, yiğit, kahraman ve mert kişiler. Ayrıca, Şahbazlar, Bolu ilinin Mengen ilçesine bağlı bir köydür.

Fuzûlî, Azerbaycan Türkçesi, Arapça ve Farsça dillerinde eserler vermiş önemli bir Osmanlı dönemi Türk divan şairidir. Fuzûlî'nin önemli bir şair olarak kabul edilmesinin bazı nedenleri şunlardır: Çok yönlülüğü: Felsefe, tıp, sosyoloji ve astronomi alanında da eserler vermiştir. Dil hakimiyeti: Arapça, Farsça ve Türkçeyi çok iyi bilmesi ve bu dillerin edebiyatlarına hakim olması. Eserlerinin etkisi: Kendisinden sonra gelen bütün divan şairlerini etkilemiştir. Tasavvufi yaklaşımı: Şiirlerinde tasavvufi düşünceyi işlemiş, aşk ve tasavvufi duyguları derinlikli bir şekilde ifade etmiştir. Yalın ve etkileyici dili: Türkçe şiirlerinde deyim ve atasözlerini kullanması, eserlerindeki ifade gücü ve Türkçeyi kullanmadaki ustalığı.