Felsefe

Çocuklar için felsefe içeren bazı kitaplar: Çocuklar İçin Felsefe Serisi (Özge Özdemir & Ezgi Platin Atzel, RedHouseKidz Yayınları). Çıtır Çıtır Felsefe Serisi (Brigitte Labbé & Michel Puech & Jacques Azam, Günışığı Kitaplığı Yayınları). Filozof Çocuk Serisi (Oscar Brenifier & Serge Bloch, TUDEM Yayıncılık). Çocuklar İçin Felsefe (David A. White, ODTÜ Yayıncılık). Ayrıca, Pikolo ile Felsefe Öğreniyorum serisi (Michel Piquemal - Thomas Baas) ve Küçük Prens Üzerine Düşünmek gibi kitaplar da çocuklar için felsefe kategorisinde değerlendirilebilir.

Estetik felsefenin temel problemleri şunlardır: Güzellik problemi. Ortak estetik yargıların imkânı. Ayrıca, estetiğin sanatla ilişkisi, sanat eserinin doğayla ilişkisi, güzel ile iyi, güzel ile doğru, güzel ile yüce arasındaki ilişki gibi konular da estetik felsefenin temel problemleri arasında yer alır.

Güzellik ve çirkinlik hem somut hem de soyut olabilir. Somut olarak: Gözle görülebildiği ve beş duyu organıyla algılanabildiği için somuttur. Simetri, cilt rengi, beden ölçüleri gibi fiziksel özellikler veya hastalık ve yaralanma gibi sağlık sorunları çirkinlikle ilişkilendirilebilir. Soyut olarak: Kişisel zevklere, kültürel farklılıklara ve algıya dayalı olduğu için soyuttur. Bir sanat eseri veya müzik parçasındaki denge eksikliği gibi unsurlar soyut olarak çirkin olarak algılanabilir.

"Bırak kader yakışanı yaşatsın" ifadesi, genellikle bir durumu kabullenme, tevekkül etme ve olayların doğal akışına bırakma anlamında kullanılır. Ayrıca, bu ifade Ramiz Dayı'nın bir tweet'inde "Anlamını kaybeden hiçbir şeyi geri getirmeye çalışmayın. Bırakın inceldiği yerden kopsun, bırakın kader yakışanı yaşatsın" şeklinde kullanılmıştır.

Sonsuzluğu anlamak için başvurulabilecek felsefeler arasında şunlar sayılabilir: İslam felsefesi. Antik Yunan felsefesi. Batı felsefesi. Ayrıca, sonsuzluk kavramı matematik, fizik ve popüler kültür gibi farklı alanlarda da araştırıldığı için bu disiplinlerdeki yaklaşımlar da sonsuzluğu anlama çabasına katkı sağlayabilir.

Thomas Aquinas'a göre bilgi, duyu, akıl, haber ve sezgi yoluyla elde edilir. Duyu organları, tikel nesneleri algılar ve bu algılar bireysel kavrayışlara dönüşür. Akıl, soyutlama yaparak tümel formları oluşturur ve bu formlar aracılığıyla bilgi ortaya konur. Haber (khabar), Tanrı'dan gelen bilgiler ve tarihsel olaylar hakkında bilgi sağlar. Sezgi, insanın bilgi edinme sürecinde önemli bir rol oynar. Aquinas, bilginin imkân dâhilinde olduğunu ve bu süreç sayesinde insanın yetkinleşip gerçek mutluluğa ulaşabileceğini savunur.

Kader akımı, farklı din ve felsefi akımlarda olayların önceden ve değişmeyecek şekilde düzenlendiğine dair inancı ifade eder. İslam dininde kader, Allah'ın ezelden ebediyete kadar olacak tüm şeylerin yeri, zamanı, nitelik ve özelliklerini bilip sınırlaması olarak tanımlanır. Felsefi açıdan kader, determinizm olarak adlandırılır ve Thales'ten beri bilinen, Spinoza'nın temsil ettiği, ilahi bir kudret dahilinde belirlenen kaçınılamaz bir sonun mevcut olduğu görüşünü ifade eder. Kaderiyye akımı ise, insan iradesinin özgür olduğunu ve eylemlerinden sorumlu olduğunu savunan bir düşünce akımıdır.

Karl Jaspers'in varoluş felsefesi, insanın varoluşunu aydınlatan temel işaretler olarak özgürlük, iletişim ve sınır durumlar gibi olgulara dayanır. Jaspers'in varoluş felsefesinin bazı temel unsurları: Existenz (varoluş). Özgürlük. İletişim. Sınır durumlar. Aşkın Varlık. Jaspers'e göre varoluş, bilimsel düşünceyle bilinebilir değil, aydınlatılarak açığa çıkarılabilir.

"Nasıl bakarsan öyle görürsün" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir: Söz öbeği: "Nasıl bakarsan öyle görürsün" bir söz öbeğidir ve kişinin o anki psikoloji ve beyin fırtınaları sonucunda ortaya çıkan varsayımlar bütünü olarak tanımlanabilir. Şiir: Seyfeddin Karahocagil'in bir şiirinin adıdır. Kitap: Doç. Dr. Zeliha Tekin'in "Nasıl Bakarsan Öyle Görürsün" adlı bir kitabı bulunmaktadır. Hadis: 13. yüzyılda Anadolu'da yaşamış olan tasavvuf alimi ve Sufi şair Mevlâna Celaleddin-i Rumi'ye atfedilen bir sözdür.

"Baş aşağı dünya" ifadesi, Prof. Dr. İskender Öksüz'ün bir yazısında geçen bir metafordur. Öksüz'ün yazısında, Kenya gibi ülkelerde "devletin hizmet edilecek bir kurum değil, ele geçirilecek bir ödül" olarak görüldüğü ve bu tür yerlerde kurumlardaki değer anlayışının tersine döndüğü ifade edilmektedir. "Baş aşağı dünya" kavramının neden var olduğuna dair başka bir açıklama bulunamamıştır.

"Felsefenin Kısa Tarihi" kitabının sayfa sayısı, farklı versiyonlarına göre değişiklik göstermektedir: Robert C. Solomon ve Kathleen M. Higgins'in "Felsefenin Kısa Tarihi" kitabı 398 sayfadır. Nigel Warburton'un "Felsefenin Kısa Tarihi" kitabı ise 360 sayfadır. Otfried Höffe'nin "Felsefenin Kısa Tarihi" kitabı ise 392 sayfadır.

Immanuel Kant'a göre ahlak, insanların ahlaki eylemlerinin temelinde yatan nedenleri sorgulayan ve bu eylemlerin içsel bir ahlaki yükümlülük duygusundan kaynaklanması gerektiğini savunan bir yapıdır. Kant'ın ahlak anlayışının bazı temel özellikleri: Özgürlük: Ahlakın temel şartı, kişinin kendi ahlak yasasını kendi belirlemesidir. Evrensellik: Yapılan her davranış, "Herkes bu davranışı yapsaydı sonuçları ne olurdu?" sorusuna olumlu cevap verebilecek nitelikte olmalıdır. Koşulsuz Buyruk (Kategorik Imperatif): Bir eylem, ancak ve ancak herkesin uyabileceği evrensel bir yasa olabilecek bir ilkeye dayanıyorsa ahlakidir. İyi İsteme: Ahlaki olarak nitelendirilebilecek eylem, duyu verilerinden ve eğilimlerden arındırılmış, sadece ödeve saygıdan dolayı yapılan eylemdir. Kant, mutluluğu koşulsuz bir amaç olarak görmez; ona göre önemli olan, insanın iyi bir isteme sahibi olmasıdır.

Platon ve Aristoteles'in demokrasi hakkındaki görüşleri şu şekildedir: Platon: Demokrasiyi istikrarsızlığa zemin hazırlayan bir rejim olarak görür. Yönetici olma hakkının, gerekli yetenek ve eğitime sahip şahıslarla sınırlı olacağı "ideal devlet"ten yanadır. Halkın yönetimini değil, uzun ve özenli bir eğitimden geçmiş bilgelerin yönetimini savunur. Aristoteles: Demokrasiyi, insanların sayı çoğunluğuna dayanarak dilediğini yapmalarından başka bir şey olarak görmez. Güçlü bir orta sınıf yaratarak zenginler ile yoksulların çıkarları arasında denge kurabilecek olan "politeia" adını verdiği rejimi savunur. Demokrasiyi, bir tür bozulma sonrasında ortaya çıkan sapkın bir rejim olarak görür. Platon ve Aristoteles, yönetimdeki seçkinci tavırlarından vazgeçemezler. Sokrates de demokrasinin siyasette ehil olmayan şahısları söz sahibi hale getirdiğini ileri sürer.

Michel Foucault, panoptikonu bireylerin özgürlüğünü kısıtladığı ve onları görünmez normlar hapishanesinde yaşamaya zorladığı için eleştirmiştir. Foucault'ya göre panoptikon, bireylerin davranışlarını içselleştirilmiş gözetimle sürekli denetim altında tutmayı hedefler. Foucault, panoptikonun sadece bireyleri baskı altına almakla kalmadığını, aynı zamanda onların düşüncelerini, davranışlarını ve kimliklerini biçimlendirdiğini savunur. Ayrıca, panoptikonda bireylerin yaşam biçimlerinin belirli normlar çerçevesinde olması gerektiği ve bu normlara uymayanların "uyumsuz", "anormal" ve "öteki" olarak damglandığı eleştirisi de yapılmıştır. Foucault'nun panoptikon eleştirisinin temelinde, bireylerin öznel deneyimlerini yaşayamadıkları ve kimliklerinin dayattığı sınırları aşamadıkları görüşü de yer alır.

Negatif bilimlerin kurucusu olarak kabul edilen ilk isim Victor Bochard'dır. Bochard'a göre, bir durumu açıklamak için birden fazla doğru kanıt, o durum hakkında kesin yargıya varmak için yetersizdir.

Simyacı kitabını okuduktan sonra yapılabilecek bazı şeyler: İçsel bir yolculuğa çıkmak: Kitap, okuyucunun kendi kişisel menkıbesini düşünmesi ve kendini keşfetmesi için bir fırsat sunar. Hayatın sırlarını keşfetmeye çalışmak: Kitap, hayatın her birimizin kendine özgü bir menkıbesi olduğunu ve cesareti olanın bu menkıbenin peşinden gitmesi gerektiğini vurgular. Korkuların üstesinden gelmek: Kitap, korkularla yüzleşmenin önemini anlatır. Değişim ve uyuma açık olmak: Kitap, kişisel gücü ve potansiyeli keşfetmeyi öğütler. Evrensel işaretleri okumak: Kitap, evrenin işbirliği yaptığına inanır ve okuyucuya evrensel işaretleri okumayı ve onlara uyum sağlamayı önerir. Ayrıca, simyacı olmak isteyenler için kimya, biyoloji veya ilgili fen bilimlerinde eğitim almak, laboratuvar deneyimi kazanmak ve bilimsel araştırmalara katılmak gereklidir.

TYT felsefe konuları arasında felsefenin konusu şu şekilde özetlenebilir: Felsefenin tanımı ve anlamı. Felsefi düşüncenin nitelikleri. Hayatın anlamlandırılması. Bilgi, varlık, ahlak, sanat, din ve siyaset felsefelerinin konuları. Ayrıca, felsefenin alanı konusu da TYT felsefe müfredatında yer alır ve bu konu, felsefenin diğer bilimlerle ilişkisini, eleştirel ve mantıklı düşünme özelliklerini içerir.

Erich Fromm'un özgürlük anlayışı, insanın içsel yolculuğunda kendini tanıyıp, kalabalık içinde o haliyle kaçmadan yaşayabilmesi olarak tanımlanabilir. Fromm'a göre, özgürlük insan tarafından istenmemesi gereken bir durumdur çünkü insan özgürlüğü tamamen tanımamaktadır. Fromm, kişilerin özgürlükten kaçarken kullandıkları yöntemleri üç kategoriyle tanımlamıştır: Otoriterlik. Yıkıcılık. Robotsu konformite. Fromm, bireyin bulacağı yeni güven kaynağının, insanın kendiliği olması gerektiğini ifade etmiştir.

Aydınlanmacı filozoflardan bazıları şunlardır: Denis Diderot. Jean-Jacques Rousseau. Voltaire (François-Marie Arouet). David Hume. John Locke. Montesquieu (Charles-Louis de Secondat). Immanuel Kant. Adam Smith. Cesare Beccaria. Mary Wollstonecraft.

Cemil Meriç'in neden kritik yaptığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Cemil Meriç'in eleştirel bir sosyolog olduğu ve Batı sosyolojisini eleştirel bir bakış açısıyla "ideoloji" veya "teoloji" olarak adlandırdığı bilinmektedir. Cemil Meriç'in düşünce hayatının ve geçirdiği değişim ile dönüşümlerin belirli tarihi dönemlere ayrıldığı da bilinmektedir. Meriç'in eserleri ve düşünceleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: ataturkansiklopedisi.gov.tr; fikriyat.com; felsefe.gen.tr.