Mistisizm

Spiritüalist ve mistik aynı şey değildir, ancak benzer anlamlara sahip kavramlardır. Spiritüalizm, ruhun varlığına inanan felsefi bir görüştür ve geniş anlamda tinselcilik, ruhanilik anlamına gelir. Mistisizm ise ruhani, gizemli ve doğaüstü olan şeyleri ifade eder. Dolayısıyla, spiritüellik daha geniş bir kavramken, mistisizm onun bir alt dalı olarak değerlendirilebilir.

Mistik kişiler, ruhsal deneyimler aracılığıyla hayatın anlamını sezgisel ve manevi yollarla keşfetmeye çalışan bireylerdir. Bazı mistik kişiler ve temsil ettikleri mistik akımlar: Hristiyanlıkta: Tanrı ile derin bir birleşme deneyimi yaşayan azizler ve düşünürler. İslam'da: Tasavvuf (Sufizm) öğretisini benimseyen sofiler. Yahudilikte: Tanrı'ya bağlılık duygusunu yeniden kazandırmayı amaçlayan Kabala akımının takipçileri. Hinduizm ve Budizm'de: Meditasyon ve diğer ruhsal pratiklerle kişinin aydınlanmaya ulaşmasını hedefleyen mistikler. Mistik kişiler, genellikle maddi dünyadan arınarak daha derin bir manevi bilinç seviyesine ulaşmayı amaçlar.

Peyami Safa, mistisizm akımından etkilenmiş bir yazardır. Başlıca eserleri: Romanlar: Dokuzuncu Hariciye Koğuşu; Fatih-Harbiye; Sözde Kızlar; Matmazel Noraliya'nın Koltuğu; Yalnızız. Öyküler: Hikayeler (Halil Açıkgöz derledi). İnceleme ve denemeler: Türk İnkılâbına Bakışlar; Büyük Avrupa Anketi; Felsefi Buhran. Peyami Safa, ayrıca Server Bedi takma adıyla birçok roman kaleme almış ve bu eserlerde Cingöz Recai tiplemesini yaratmıştır.

Kırklar Meclisi'nde yer alan bazı kişiler: Hz. Muhammed. Hz. Ali. Selman-ı Farisi. Kadınlar ve erkekler. Gaib erenleri. Kırklar Meclisi, Alevi-Bektaşi inancında yer alan, kırk ulu kişiden oluşan bir meclistir.

American Gods dizisi, mitolojinin eski tanrıları ile modern dünyanın teknoloji, uyuşturucu, açgözlülük ve ünlü kişilere tapması sonucu doğan tanrıların giderek kızışan anlaşmazlıklarının öyküsünü anlatıyor. Dizinin konusu şu şekilde özetlenebilir: Geçmişte kirli işlere bulaşmış olan Shadow, cezasını tamamlamak üzeredir. Eşi Laura’nın bir kazada hayatını kaybettiğini öğrenmesinin ardından, cenazeye gitmek üzere bindiği uçakta Bay Çarşamba (Mr. Wednesday) olarak kendini tanıtan bir adamla tanışır. Bay Çarşamba, Shadow hakkında kimsenin bilmediği şeyleri anlatır ve onu yaklaşan fırtınaya karşı uyarır. Bundan böyle hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktır, çünkü günlük hayatın sakin yüzeyinin altında, Amerika’nın ruhunu ele geçirmek için büyük bir savaş kopmak üzeredir. American Gods, Neil Gaiman’ın 2001 yılında yayımlanan aynı isimli romanından uyarlanmıştır.

Evil dizisinin 4. sezonunda Kristen, David ve Ben, doğaüstü ve mistik güçlerle bağlantılı vakalar üzerinde çalışmaya devam ederler. Öne çıkan olaylar: David'in Ahlaki İkilemi: David, Leland'ı öldürerek ruhunu lanetlenmeye mahkûm edebileceğini anlar, ancak Kristen uğruna bu şansı değerlendirir. Teknolojinin Ele Geçirilmesi: Ekip, ele geçirilen teknoloji ve domuzlarla ilgili doğaüstü tehditlerle karşılaşır. Cemaatin Kararı: Cemaat, mali nedenlerle ekibin dağıtılacağını açıklar. 4. sezon, dizinin final bölümüdür.

Massignon'un "Hallâc-ı Mansûr'un Mistik Şehidi" adlı eseri, Hallâc-ı Mansûr'un yaşam öyküsünü ve idam sürecini, özellikle onun "mistik şehitlik" kavramını nasıl benimsediğini ele alır. Mistik şehitlik, Hallâc'ın Allah'a ulaşmak için ölümü bir geçiş töreni olarak görmesi ve bu süreçte aktif bir fail olarak kurbanlığını kabul etmesi anlamına gelir. Eserde, Hallâc'ın ibadetlerinde ve yaşam tarzında mevcut statükoya meydan okuması, "Ene'l-Hakk" (Ben Hakk'ım) demesi ve bu sözünden dolayı zındıklıkla suçlanması gibi olaylar da ele alınır. Massignon, bu çalışmasıyla Hallâc'ın yaşam öyküsünü tarihsel düşünce içinde özgürleştirmiş ve olayın kayıp kısımlarındaki boşlukları doldurmaya çalışmıştır.

Kader akımı, farklı din ve felsefi akımlarda olayların önceden ve değişmeyecek şekilde düzenlendiğine dair inancı ifade eder. İslam dininde kader, Allah'ın ezelden ebediyete kadar olacak tüm şeylerin yeri, zamanı, nitelik ve özelliklerini bilip sınırlaması olarak tanımlanır. Felsefi açıdan kader, determinizm olarak adlandırılır ve Thales'ten beri bilinen, Spinoza'nın temsil ettiği, ilahi bir kudret dahilinde belirlenen kaçınılamaz bir sonun mevcut olduğu görüşünü ifade eder. Kaderiyye akımı ise, insan iradesinin özgür olduğunu ve eylemlerinden sorumlu olduğunu savunan bir düşünce akımıdır.

Kastamonu'da "mistik" kelimesi, genellikle gizemli ve esrarengiz olayları veya yerleri tanımlamak için kullanılır. Ayrıca, Pompeiopolis Antik Kenti gibi tarihi yerler için de "mistik" ifadesi, bu bölgelerin sahip olduğu eski ve gizemli atmosfer nedeniyle kullanılabilir. Mistik kelimesi, Eski Yunanca "myein" (gözlerini kapamak) kelimesinden türemiştir ve sezgisel, metafizik durumları ifade eder.

Mistik şiir örneklerinden bazıları şunlardır: Cahit Zarifoğlu'nun "Menziller" şiiri: > "Sözün ve yolun baş çeşmesi ruhumun Canım içre sevinç verir sözlerin Baktığın dağların düşüncesi bile ağlatır beni Hür olurum buyruklarım bir bir donansam sultanım Aşkın bin gözlü devasa bir baş imiş Yur her birini uykularından sohbetin Dinlenen ey Zarif bilatedbir çok söz açtın Bu kırık akılla ne cürettir yaptığın". Necip Fazıl'ın şiiri: > "Ateşten zehrini tattım bu okun, Bir anda kül etti can elmasımı. Sanki burnum, değdi burnuna 'yok'un, Kustum öz ağzımdan kafatasımı". Mistik şiir örnekleri için ayrıca edebiyatdefteri.com sitesindeki "Mistik" başlıklı şiirler de incelenebilir. Mistik şiirlerin ortak özellikleri arasında İslami ve tasavvufi anlayıştan esinlenme, milli ve manevi değerlere önem verme, öte dünya ile bu dünya arasında sorgulamalar yapma ve ağır bir dil kullanma yer alır.

Zohar kitabı, Yahudi mistisizmi olan Kabbala'nın en önemli kaynaklarından biridir. Zohar'ın ele aldığı bazı konular: Tanrı'nın isimlerinin doğası; Evrenin kökeni ve yapısı; Ruhların doğası; Günah, iyilik ve kötülük; Salih amellerin önemi; Öteki dünya. Zohar, aynı zamanda ruhların evrim sürecinde deneyimleyeceği manevi durumları da içerir. Kitabın yazarı genellikle Şimon Bar Yohai olarak kabul edilse de, bazı görüşlere göre yazar Moses de Leon'dur.

Kabala kitabının yazarı olarak kabul edilen bazı isimler şunlardır: Simeon ben Yohai: Kabala'nın temel eserlerinden biri olan Zohar, genellikle Simeon ben Yohai'ye atfedilir, ancak çağdaş araştırmacılar eserin büyük bir bölümünün Moses de Leon tarafından yazıldığına inanmaktadır. Isaac ben Solomon Luria: 16. yüzyılda Kabbala'nın merkezi haline gelen Safed kentinde, mistik sistemini Zohar'a dayandıran Luria, uzun zaman önce ölmüş mistiklerin ruhlarıyla doğrudan manevi söyleşiler yoluyla aldığını iddia ettiği orijinal telkinleri de eserlerine dahil etmiştir. Ayrıca, Kabala kaynakları arasında Sefer ha-Orah (Işık Kitabı) adlı eseri ile Isaac ben Jacob ha-Cohen de bulunmaktadır.

Kabalistlerin savunduğu bazı temel görüşler şunlardır: Evrenin yaratılışı ve Tanrı ile insan arasındaki ilişki. Ruhsal aydınlanma. Reenkarnasyon. Manevi dünyaya erişim. Kabala, hem Yahudi dini doktrinleriyle iç içe geçmiş hem de metafiziksel ve kozmolojik konulara derinlemesine dalmış bir mistik disiplindir.

Mistisizm içeren bazı romanlar: Simyacı - Paulo Coelho. Ermiş - Halil Cibran. Aşkın Kırk Kuralı - Elif Şafak. Kaplanın Karısı. Ayrıca, mistik ve felsefi eserler arasında şunlar da sayılabilir: Don Juan’ın Öğretileri - Carlos Castaneda. Holografik Evren - Michael Talbot. Prometheus Yükseliyor - Robert Anton Wilson. Kadim Felsefe - Aldous Huxley. Tibet’in Yaşam ve Ölüm Kitabı - Sogyal Rinpoche.

Kabalizm, Kabbala'ya dayanan, Yahudi mistisizminin bir parçası olan manevi araştırma ve fikir sistemidir. Kabalizmde bazı temel kavramlar: Ein Sof: Tanrı'nın sonsuz ve kavranılamaz doğası. Sefirot Ağacı: Tanrı'nın yaratıcı güçlerini ve evrenin yapı taşlarını temsil eder. Tikkun Olam: Evreni onarma, ilahi kıvılcımları serbest bırakma amacı. Gematria: İbranice harflerin sayısal değerleri üzerinden mistik anlamlar çıkarma pratiği. Kabalizm, evrenin yaratılışı, Tanrı ile insan arasındaki ilişki ve ruhsal aydınlanma gibi temaları inceler.

Sefirot, Kabala öğretisinin merkezi bir kavramıdır ve Tanrı'nın yaratıcı güçlerini ve evrenin yapısını simgeler. Sefirot Ağacı'ndaki 10 sefirot şunlardır: 1. Keter (Taç). 2. Hokmah (Bilgelik). 3. Binah (Anlayış). 4. Hesed (Sevgi ve Merhamet). 5. Tiferet (Güzellik). 6. Gevurah (Adalet). 7. Nezah (Zafer). 8. Hod (İhtişam). 9. Yesod (Temel). 10. Malkut (Krallık). Sefirot, aynı zamanda ruhsal enerjilerin akışını temsil eder ve insandan Tanrı'ya uzanan bir bağlantı oluşturur.

Şemsü'l-Maarif'in 4. cildi, İmam Ahmet Bin Ali El Buni tarafından yazılan ve İslam'a uygun yaşayan kişilere yönelik bilgiler içeren bir eserdir. Kitabın bazı konuları: harfler ve sayılar ilmi; cefr ve vefkler; zayirçe, anâsır-ı erbaa, yıldızlar, felekler, burçlar ve menziller; isimler, rukyeler, tılsımlar ve dualar; simya. Kitap, tasavvuf alanına ilgi duyan kişilerin yararlanabileceği kapsamlı bir kaynak olarak kabul edilir.

Osho'nun "Boş Kayık" kitabı, Çinli mistik Chuang Tzu'nun hikayelerinden yola çıkarak Taoculuğun kendini gerçekleştirmeye yönelik 3000 yıllık mesajını açıklar. Kitabın adı, nehri geçen ve kendi sandalı boş bir kayıkla çarpışan bir insanı anlatan hikayeden alınmıştır. Kitapta öne çıkan bazı mesajlar: Hiç kimse olmak: Boş kayık, egosuz ve boş zihni temsil eder. Başarı arayışı: Başarı düşüncesi insanları takip eder, ancak bu düşünce ile bir yere varılamaz. Varoluşun kutlanması: Kişi yok olduğunda varoluş sevinir. Kitap, uyanıklık tekniğini kullanan kişilerde derin etkiler yaratabilir.

Kozmik Makam, 1970'lerin sonunda İstanbul'da kurulmuş, psychedelic rock ve caz füzyonunun öncülerinden olan kurgusal bir müzik grubudur. Ayrıca, "kozmik makam" ifadesi, "Kozmik Şifre" bağlamında, paralel evrenler arası seyahati mümkün kıldığı ve kişinin dünya ile ahiret makamını yükselttiği düşünülen bir terim olarak da kullanılmaktadır. Bunların dışında, "kozmik makam" ile ilgili başka bir bilgiye ulaşılamamıştır.

Bingenli Hildegard, Hıristiyan mistisizmi açısından önemlidir çünkü: 1. Vizyonları ve Eserleri: Hildegard, gördüğü vizyonları yazarak günümüze kadar ulaşan önemli eserler bırakmıştır. 2. Kilise ve Toplumla Etkileşimi: Papa'dan İmparator'a kadar birçok önemli insanla yakın ilişkiler kurmuş, halka ve rahiplere vaazlar vererek heretik akımlara karşı insanları uyarmıştır. 3. Feminizan Yaklaşım: Hildegard, Tanrı'nın bazı sıfatlarını feminen bir şekilde ele alması ve doğayı Tanrı'nın sıfatlarıyla bağlantılı açıklaması ile dikkat çeker. Bu nedenlerle, Hildegard Orta Çağ'ın önemli kadın şahsiyetlerinden biri olarak kabul edilir ve Hıristiyan mistisizmi tarihinde özgün bir yer edinmiştir.