Mistisizm

Spiritüalist ve mistik kavramlar benzer olsa da tam olarak aynı şeyi ifade etmezler. Spiritüalizm, ruhun varlığına inanan ve ruhlarla iletişim kurma yeteneğini içeren bir inanç sistemi veya felsefedir. Mistisizm ise, daha geniş anlamda, bilinmeyen, gizemli ve açıklanamaz olanla bağlantı kurma ve onu anlama çabasını içerir. Dolayısıyla, spiritüalizm daha spesifik bir kavramken, mistisizm daha genel bir manevi arayışı ifade eder.

Mistik kişiler, manevi gerçeklere erişen, Tanrı ile iletişim kurabilen ve sezgileri yardımıyla yeni bir kavrama yeteneğine sahip olan bireylerdir. Mistik düşünce, farklı dinlerde ve kültürlerde çeşitli şekillerde tezahür eder: Hristiyanlıkta mistikler, Tanrı ile derin bir birleşme deneyimi yaşayan aziz ve düşünürlerdir. İslam'da tasavvuf öğretisini benimseyen sofiler, Allah'a olan derin sevgi ve teslimiyetleriyle mistik olarak kabul edilirler. Yahudilikte Kabala akımı, Tanrı'ya bağlılık duygusunu yeniden kazandırmayı amaçlayan bir mistik öğretidir. Hinduizm ve Budizm'de ise mistikler, meditasyon ve diğer ruhsal pratiklerle kişinin aydınlanmaya ulaşmasını hedeflerler.

Peyami Safa, mistisizm akımından etkilenmiş ve psikolojik roman türünde eserler vermiştir. Başlıca eserleri: - Roman: "Dokuzuncu Hariciye Koğuşu", "Fatih-Harbiye", "Sözde Kızlar", "Matmazel Noraliya'nın Koltuğu", "Yalnızız". - Öykü: "Hikayeler". - Oyun: "Gün Doğuyor". - İnceleme-Deneme: "Türk İnkılâbına Bakışlar", "Büyük Avrupa Anketi", "Felsefî Buhran". Ayrıca, Peyami Safa, "Server Bedi" takma adıyla aşk ve polisiye romanları da yazmıştır.

Kırklar Meclisi, Alevi-Bektaşi inancında ve tasavvufta yer alan mistik bir topluluktur ve bu mecliste şu kişiler bulunur: 1. Hz. Muhammed ve Hz. Ali. 2. 40 ermiş (veli, evliya). Bu mecliste ayrıca 20 erkek ve 20 kadın olduğu rivayet edilir, bu da Alevi-Bektaşi düşüncesinde kadın-erkek eşitliğine verilen önemi gösterir.

"American Gods" filmi, Neil Gaiman'ın aynı adlı romanından uyarlanan bir televizyon dizisidir. Konusu, eski tanrılar ile modern dünyanın yarattığı yeni tanrılar arasındaki savaşı ele alır. Dizi, mitoloji, mistisizm ve Amerikan kültürünün farklı unsurlarını bir araya getirerek, inanç sistemlerini sorgular.

Evil dizisinin 4. sezonunda Kristen, David ve Ben, doğaüstü ve mistik güçlerle bağlantılı vakalar üzerinde çalışmaya devam ederler. Sezonun bazı olayları şunlardır: - 8. bölümde: David'in annesi kritik bir durumda iken, Kristen'ın ailesi de tehlike altındadır. - 10. bölümde: David'in geçmişi hakkında sırlar ortaya çıkarken, Kristen ürkütücü bir rüya ile savaşır. - 14. bölümde: Kristen, karanlık güçlerle olan savaşında güçlü bir müttefik kazanır.

Louis Massignon'un "Hallâc-ı Mansûr'un Mistik Şehidi" adlı eseri, İslam mistisizmi ve tasavvufu bağlamında Hallâc-ı Mansûr'un hayatını, öğretilerini ve ölümünü ele almaktadır. Kitapta, IX. ve X. yüzyıllardaki Abbasi dönemi Bağdat'ının sosyal ve manevi yapısı, Hallâc'ın dost ve düşmanlarının tutumu gibi konular da incelenmektedir. Massignon, Hallâc'ı sadece bir İslam mutasavvıfı olarak değil, aynı zamanda evrensel bir mistik sembol olarak değerlendirmektedir.

Kader akımı, farklı din ve felsefi akımlarda önemli bir yer tutan, bütün olayların önceden ve değişmeyecek biçimde düzenlendiğine inanılan doğaüstü güç kavramını ifade eder. Başlıca kader akımları: 1. İslam'da Kader: İslam inancına göre kader, Allah'ın ezelden ebede kadar hayır ve şer meydana gelecek bütün hadiseleri bilmesi ve takdir etmesidir. 2. Mistisizmde Kader: Kader, olacakları bilmek olarak kabul edilirken, kaza ise takdir etmek olarak tanımlanır. 3. Kaderiyye Akımı: Bu akım, kader inancını reddeder ve insanın fiillerini Allah'a değil, kendisine isnad eder.

Kastamonu'da "mistik" kelimesi, gizemli ve sırlarla dolu durumları ifade eder. Ayrıca, Kastamonu'daki tarihi ve kültürel yapılar da mistik bir atmosfere sahiptir.

Mistik şiir örnekleri arasında öne çıkan bazı eserler şunlardır: 1. "Mesnevi" - Mevlana Celaleddin Rumi'nin eseri, derin felsefi ve ruhsal içerikleriyle dikkat çeker. 2. "Divan-ı Kebir" - Mevlana'nın diğer önemli mistik şiirlerinden biridir. 3. "Risalet-ün Nushiye" - Yunus Emre'nin, insanın Tanrı ile olan ilişkisini işlediği eseri. 4. "Songs of Innocence and of Experience" - William Blake'in, doğa ve ruhsal deneyimleri işlediği şiirleri. 5. "Ode to a Nightingale" - John Keats'in, içsel yolculuğu ve doğanın büyüsünü bir araya getirdiği eseri. Ayrıca, Cumhuriyet döneminde mistik duyarlılıkla şiir yazan şairler arasında Necip Fazıl Kısakürek ve Sezai Karakoç da yer alır.

Zohar kitabı, Yahudi mistisizmi (Kabbala) çerçevesinde, Tevrat'ın (Musa'nın beş kitabı) mistik yorumu olarak kabul edilir. Kitapta ele alınan başlıca konular şunlardır: - Tanrı'nın isimlerinin doğası; - Evrenin kökeni ve yapısı; - Ruhların doğası; - Günah, iyilik ve kötülük; - Teoloji, mistik kozmogoni ve mistik psikoloji. Zohar'ın, Roma döneminin ilk yüzyıllarında yazıldığı ve ilk olarak 13. yüzyılda İspanya'da Moses de Leon tarafından yayımlandığı düşünülmektedir.

Sefer Yetzirah adlı İbrani mistisizm kitabının yazarının, 1. yüzyıl hahamı Akiba olduğu sanılmaktadır.

Kabalistler, Yahudi mistisizminin bir öğretisi olan Kabala'ya dayanarak çeşitli inanç ve uygulamaları savunurlar: 1. Tanrı'nın Doğası: Kabala'da Tanrı, sonsuz ve sınırsız bir varlık olarak kabul edilir (Ein Sof). 2. Sefirot Ağacı: Tanrı'nın yaratıcı güçlerini ve evrenin yapı taşlarını temsil eden 10 sefirot kavramı, Kabala'nın merkezi bir sembolüdür. 3. Reenkarnasyon: Kabala, ruhların reenkarnasyonuna inanır ve ruhların, görevleri tamamlanana kadar yeniden bedenlendiğine dair bir döngü kabul eder. 4. Pratik Uygulamalar: Kabalistler, dualar, meditasyonlar ve çeşitli ritüellerle dünya ile Tanrı arasındaki dengeyi sağlamayı ve ilahi bilgiye ulaşmayı amaçlarlar. 5. Gematria: İbranice harflerin sayısal değerleri üzerinden mistik anlamlar çıkarma pratiği olan gematria, kutsal metinlerde gizli bilgileri keşfetmek için kullanılır.

Mistisizm içeren bazı romanlar şunlardır: 1. "A’mâk-ı Hayal" - Filibeli Ahmed Hilmi. 2. "Matmazel Noralya’nın Koltuğu" - Peyami Safa. 3. "Küçük Dünya" ve sonrası yazdığı romanlar - Emine Işınsu. 4. "Aptalın Aşkı" - Sâmiha Ayverdi. 5. "Safiye Erol’un Romanları" - Safiye Erol. 6. "Bahaeddin Özkişi’nin Romanları" - Bahaeddin Özkişi. Ayrıca, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu gibi yazarların eserlerinde de mistisizm unsurları bulunmaktadır.

Kabalizm veya Kabala, Yahudi mistisizminin kadim bir öğreti ve düşünce sistemidir. Temel ilkeleri ve inançları: - Tanrı'nın Doğası: Tanrı, sonsuz, sınırsız ve her şeyin ötesinde bir varlık olarak tanımlanır. - Sefirot Ağacı: Tanrı'nın yaratıcı güçlerinin ve evrenin yapı taşlarının sembolüdür. - Reenkarnasyon: Ruhların reenkarnasyonuna inanılır, ruhlar görevlerini tamamlayana kadar yeniden bedenlenirler. Uygulamaları: - Kabalistler, günlük yaşamlarında dualar, meditasyonlar ve ritüellerle ilahi bilgiye ulaşmaya çalışırlar. - Gematria: İbranice harflerin sayısal değerleri üzerinden mistik anlamlar çıkarma pratiğidir. Kabala, hem Yahudi dini doktrinleriyle iç içe geçmiş hem de metafiziksel ve kozmolojik konulara derinlemesine dalmıştır.

10 sefirot, Yahudi mistisizmi Kabala'da Tanrı'nın kendini Evren'e ve İnsan'a bildirmek için yarattığı 10 tecellidir. Bu sefirot şunlardır: 1. Keter (Taç). 2. Hokhmah (Bilgelik). 3. Binah (Anlayış). 4. Hesed (Sevgi ve Merhamet). 5. Gevurah (Güç ve Adalet). 6. Tiferet (Güzellik). 7. Netzah (Zafer). 8. Hod (İhtişam). 9. Yesod (Temel). 10. Malkut (Krallık).

Şemsü'l-Maarif 4. cilt, büyük alim ve sufi İmam Ahmed bin Ali el-Bûnî'ye atfedilen, mistik ve ezoterik bilgileri içeren bir eserdir. Bu ciltte aşağıdaki konular ele alınmaktadır: 1. Ebced ve Cifir Bilimi: Geleceği okuma ve olayların içyüzünü anlamlandırma teknikleri. 2. Tılsım ve Büyü Teknikleri: Kötü ruhlardan korunma, meleklerden yardım alma ve şeytani gücün etkisini azaltma yolları. 3. Astroloji ve Ruhani Varlıklar: Yıldızların insanlar üzerindeki etkisi ve cinler ile ruhani varlıkların insanlarla olan etkileşimleri. 4. Kutsal Harfler ve Dualar: Kur'an'ın sırları, kelimelerin mistik anlamları ve özel dualar ile korunma ve dileklerin gerçekleşmesi.

Osho'nun "Boş Kayık" kitabı, Çinli mistik Chuang Tzu'nun hikayelerinden yola çıkarak Taoculuğun kendini gerçekleştirmeye yönelik 3000 yıllık mesajını açıklar. Kitabın ana teması şu şekilde özetlenebilir: 1. Başarı Düşüncesi: Başarı ve kazanç düşüncesi, kişiyi gölge gibi takip eder ve bu düşünce ile hareket etmek, insanı asla bir yere ulaştırmaz, sadece dağılıp yok olmasına neden olur. 2. Ego ve Zihin: "Boş kayık", egosuz, boş zihni, yani "hiç kimse olmayı" ifade eder. 3. Uyanıklık Tekniği: Kitap, duygular konusunda bir öğretiye dönüşür ve uyanıklık tekniğini kullanan herkeste derin bir etki ve mucizevi değişimler yaratabilir. Kitap, beraberindeki DVD ile birlikte, çağdaş bir mistiğe yönelik canlı bir deneyim sunar.

Kozmik makam terimi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Müzikte Makam: Kozmik makam, Türk müziğinde kullanılan ses dizilerinden biridir. 2. Felsefi ve Mistik Anlam: Kozmik bilinç veya kozmik farkındalık olarak da bilinen bu terim, evrenin ve tüm yaşamın bir bütün olduğunu hisseden yüksek bir farkındalık durumunu ifade eder.

Bingenli Hildegard, Hıristiyan mistisizmi açısından önemlidir çünkü: 1. Vizyonları ve Eserleri: Hildegard, gördüğü vizyonları yazarak günümüze kadar ulaşan önemli eserler bırakmıştır. 2. Kilise ve Toplumla Etkileşimi: Papa'dan İmparator'a kadar birçok önemli insanla yakın ilişkiler kurmuş, halka ve rahiplere vaazlar vererek heretik akımlara karşı insanları uyarmıştır. 3. Feminizan Yaklaşım: Hildegard, Tanrı'nın bazı sıfatlarını feminen bir şekilde ele alması ve doğayı Tanrı'nın sıfatlarıyla bağlantılı açıklaması ile dikkat çeker. Bu nedenlerle, Hildegard Orta Çağ'ın önemli kadın şahsiyetlerinden biri olarak kabul edilir ve Hıristiyan mistisizmi tarihinde özgün bir yer edinmiştir.