Modernleşme

Osmanlı Cumhuriyeti filmi, "Atatürk olmasaydı ne olurdu?" varsayımına dayanarak, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kurtuluş Savaşı'nı kazanamaması ve işgal edilmesi durumunda neler yaşanabileceğini anlatıyor. Ayrıca, filmde padişahın bir kukla olduğunu fark etmesi gibi trajikomik olaylar da yer alıyor. Filmin amacı, Atatürk'ün varlığının ve Cumhuriyet'in önemini vurgulamak olarak da yorumlanabilir.

Yaprak Dökümü, Reşat Nuri Güntekin'in 1930 yılında yayınlanan romanı, modernleşme sürecindeki Türk toplumunda sosyal değişimle yitirilen değerleri ve bu değişimin Ali Rıza Bey ailesinde sebep olduğu dağılma ve yıkımı anlatır. Romanda, Batılı bir yaşam sürmek isteyen aile fertlerinin kendi toplumuna yabancı kalışı ve geleneksel kültürle çatışmaları işlenir. Ayrıca, romanda kültürel çözülmenin yanı sıra Ali Rıza Bey'in babalık otoritesini yitirmesi de izleksel kurguyu belirler.

Tanzimat Fermanı, Osmanlı Devleti'ni modernleştirmek ve devlet düzenini yeniden yapılandırmak amacıyla ilan edilmiştir. Fermanın ilan edilme nedenleri arasında şunlar yer almaktadır: Meşruti yönetim isteyen aydınların baskılarını azaltmak. Gayrimüslimleri devlete bağlamak. Fransız İhtilali'nin milliyetçilik etkilerini azaltmak. Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa meselesinde ve Londra Boğazlar Sözleşmesi'nde Avrupa'nın desteğini almak. Avrupa'nın Osmanlı'nın iç işlerine karışmasını önlemek.

Harf İnkılabı'nın (Harf Devrimi) yapılma nedenleri şunlardır: Okuma yazmayı kolaylaştırmak ve eğitim seviyesini yükseltmek. Türk dilinin zenginliğini ve canlılığını daha iyi ortaya koymak. Muasır medeniyetler seviyesine çıkmak. Arap kültürü ile bağları koparmak ve dinin toplum üzerindeki etkisini zayıflatmak. Türk dünyası ile yakınlaşmak ve ortak bir alfabeyi kullanmak. Avrupa ile ilişkileri kolaylaştırmak. Bu kararlar, Cumhuriyet'in kurulmasının ardından, 1928 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün liderliğinde alınmıştır.

Soyadı Kanunu'nun Atatürk tarafından çıkarılma nedeni, toplumsal alanda yapılan devrimlerle, kişilerin yalnızca adlarıyla değil, soyadlarıyla da tanınmalarını sağlayarak modernleşme sürecine katkıda bulunmaktı. Bu kanunun kabulüyle birlikte: Toplumsal statülerin sadeleştirilmesi ve sınıf ayrımına yol açan unvanların ortadan kaldırılması amaçlandı. Nüfus işlemleri, askere alma, okul kaydı, tapu işlemleri gibi alanlarda yaşanan karışıklıklar giderildi. Bireylerin toplumsal aidiyetleri ve kimlikleri daha net biçimde ortaya çıktı. Ayrıca, Soyadı Kanunu'nun kabulünden beş ay sonra, 24 Kasım 1934 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen özel bir kanunla Atatürk, "Atatürk" soyadını aldı.

Tanzimat Dönemi, 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla başlayan ve 1876'da II. Abdülhamit'in tahta çıkmasıyla sona eren, Osmanlı İmparatorluğu'nda modernleşme ve yenilenme dönemidir. Bazı önemli özellikleri: Hukuk ve eşitlik: Tüm Osmanlı vatandaşlarına din ve etnik köken ayrımı gözetmeksizin eşit haklar ve özgürlükler tanındı. Eğitim ve reformlar: Eğitim bakanlığı kuruldu, okullar ilk, orta, lise ve yüksekokul olarak kategorize edildi, öğretmen okulları ve bürokrat yetiştirmek için mülkiye mektebi açıldı. Edebiyat ve sanat: Batı etkisi altında roman, modern hikâye, tiyatro, gazete, makale, eleştiri ve anı gibi türlerin ilk örnekleri verildi. Ekonomik bağımlılık: Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletlerine olan ekonomik bağımlılığı arttı.

Koğuş sisteminin kaldırılma nedenleri farklı bağlamlara göre değişiklik gösterebilir: Sağlık sektörü: Sağlık Bakanı Recep Akdağ'ın 2004 yılında yaptığı açıklamaya göre, koğuş sistemi, eski sağlık hizmet binalarının çağdaş hizmet sunmaya uygun olmaması nedeniyle kaldırılmıştır. Cezaevleri: 2000 yılında F Tipi hapishanelerin gündeme gelmesinin ardından, koğuş sisteminin kaldırılması, cezaevi sorununun çözümünün ön koşulu olarak görülmüştür. Çocuk rehabilitasyon merkezleri: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin'in 2012 yılında yaptığı açıklamaya göre, suça sürüklenen çocuklar için koğuş sistemi yerine, çocukların yaş ve suç türlerine göre ayrı yerlerde kalacağı sosyal kampüsler oluşturulması kararı alınmıştır. Okul pansiyonları: Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2022 yılında uygulamaya koyduğu "Pansiyonları İyileştirme ve Geliştirme Projesi" ile okul pansiyonlarında koğuş sisteminden oda sistemine geçilmiştir.

Yabancı isimlerin daha çok tercih edilmesinin birkaç nedeni vardır: Benzersizlik: Yabancı isimler, çocuğa benzersiz bir kimlik kazandırır. Kültürel zenginlik: Farklı dillerden gelen isimler, kültürel çeşitliliği yansıtır. Modernlik algısı: Batılı isimler, modernleşmenin göstergesi olarak görülebilir. Sosyal medya ve ünlüler: Sosyal medya fenomenleri ve ünlülerin çocuklarına verdikleri isimler, toplumda etki yaratır. Eğitim dili: Yabancı dilde eğitim veren okulların artması, yabancı isim tercihini etkileyebilir. Yurt dışı bağlantısı: Çocukların, yurt dışına çıktıklarında yadırganmamaları düşüncesi.

Meiji Japonya'nın modernleşmesi için yaptığı bazı uygulamalar: Eğitim Reformları: Geleneksel Konfüçyüsçü anlayış terk edilerek batılı tarzda bir eğitim sistemine geçilmiş, ilkokul düzeyinden başlayarak yeni bir eğitim sistemi hayata geçirilmiştir. Sanayi ve Ekonomi: Piyasa ekonomisi kurulmuş, yeni para sistemi hayata geçirilmiş, fabrikalar, şirketler ve bankalar kurulmuş, yurtdışından uzmanlar getirilerek Japon yöneticiler ve girişimciler eğitilmiştir. Askeri Güç: Ordu modernleştirilmiş, hem Çin-Japon Savaşı hem de Rus-Japon Savaşı kazanılmıştır. Siyasi ve Sosyal Değişiklikler: Şogunluk kaldırılmış, sınıflara dayalı toplumsal hiyerarşi kaldırılarak modernleşme politikaları süratle uygulanmıştır. Diplomatik Girişimler: Batılı ülkelerle olan eşitsiz antlaşmalar revize edilmeye çalışılmış, ancak bu başarılı olamayınca, bu ülkelerin siyasi, ticari, ekonomik ve eğitim sistemleri gözlemlenmiştir.

İnkılabın amacı, bir toplumda modernleşme ve çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmak için gerekli değişiklikleri aniden değil, reformlar yoluyla gerçekleştirmektir. Atatürk'e göre inkılabın amacı, Türk milletini son asırlarda geri bırakmış olan kurumları yıkarak, yerine milletin en yüksek medeni icaplara göre ilerlemesini sağlayacak yeni kurumlar koymaktır. İnkılapların bazı genel amaçları şunlardır: Bağımsızlık ve ulusal devletin kurulması; Milli egemenlik ilkesinin yerleştirilmesi; Laiklik ilkesinin benimsenmesi; Batı medeniyetleriyle bütünleşme.

Lale Devri'nde yapılan yenilikler, Osmanlı İmparatorluğu'nun Batılılaşma sürecine öncülük etmesi ve kültürel etkileşimin artmasına katkı sağlaması açısından önemlidir. Bu dönemde gerçekleşen bazı yenilikler ve önemleri şu şekildedir: İlk özel matbaanın kurulması. Çiçek aşısının kullanılmaya başlanması. Kağıt fabrikasının açılması. Elçiliklerin açılması. Mimari ve sanatsal gelişmeler. Ancak, bu yeniliklerin toplumsal ve ekonomik yapıya etkileri, Patrona Halil İsyanı gibi olaylara yol açarak devrimin sona ermesine neden olmuştur.

Kitle toplumu, kitle iletişim araçlarının tek yönlü baskısı altında yalnızlaşan, kimlik değiştiren ve cemaat bağları ile dinsel kimliklerini kaybeden bireylerden oluşan toplumdur. Bu kavram, aynı zamanda, büyük ölçekte sanayileşmiş, şehirleşmiş, iş bölümünde uzmanlaşmış ve yönetimi tamamen bürokratikleştirilmiş bir toplumsal ortamı ifade eder. Kitle toplumu kavramının açık ve genel kabul görmüş bir tanımı yoktur. Kitle toplumu teorisine göre, medya, toplumun farklı kesimlerine ulaşarak geniş kitleleri etkileyebilir ve bu da medyanın güçlü bir sosyal ve kültürel etkiye sahip olduğu anlamına gelir. Kitle toplumu teorisi, toplumu pasif ve kolay etkilenir olarak gösterdiği ve bireylerin eleştirel düşünme kapasitesini ihmal ettiği için eleştirilir. Kitle toplumu, 19. yüzyılın ortalarından başlayarak kavramsallaşmıştır. Kitle toplumu, sanayiye dayalı bir ekonomik yapıya, çeşitli hak ve özgürlüklere sahip, demokratik zeminde kendi kendisini yönetebilen ve aynı zamanda seçkin bir azınlık tarafından kitle kültürü oluşturularak yönetilen bir toplum için kullanılır.

Sahrayıcedid'in önemli olmasının birkaç nedeni vardır: Konumu: Ataşehir sınırında yer alır ve Göztepe ile TEM Otoyolu'na erişimi sağlayan bir konumdadır. Tarihî Yapılar: Sahrayı Cedit Camii, 1875 yılında inşa edilmiştir ve sekizgen planı ile dikkat çeker. Modernleşme Çabaları: "Sarayı Cedid" ifadesi, III. Selim döneminde 1789-1792 yılları arasında gerçekleştirilen ve Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri, idari ve teknolojik alanda geri kalmışlığını gidermeyi amaçlayan modernleşme projesini de ifade edebilir. Ayrıca, Sahrayıcedid, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir mahalledir.

Osmanlı Devleti, 18. ve 19. yüzyıllarda iç ve dış zorluklarla karşılaştıktan sonra değişim sürecine girmiştir. Bu sürecin bazı nedenleri: Toprak kayıpları ve zayıflık: 1699'dan itibaren toprak kaybetmeye başlaması ve otoritesinin zayıflaması, merkezi yönetimi güçlendirme ve modern teknik donanıma sahip bir askeri örgütlenme gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Batı'nın üstünlüğü: 19. yüzyılın başlarında, yönetim dahil toplumun her kesimi Batı'nın üstünlüğünü ve başarılarını fark etmiş, bu da bazı çevrelerde geleneksel yapıların reforme edilmesi gerekliliğini düşündürmüştür. Siyasi ve idari bozukluklar: 16. yüzyılın sonlarından itibaren siyasi ve idari sistemde bozukluklar görülmeye başlanmıştır. Osmanlı Devleti, bu zorluklarla başa çıkmak için modernleşme ve reform hareketleri başlatmıştır.

Meiji dönemi, Japonya tarihinde 23 Ekim 1868 - 30 Temmuz 1912 tarihleri arasında, İmparator Meiji'nin saltanatını kapsayan bir dönemdir. Meiji Restorasyonu olarak da bilinen bu süreçte gerçekleşen bazı önemli değişiklikler: Şogunluğun sona ermesi. Eğitim reformları. Ekonomik ve teknolojik gelişmeler. Modernleşme. 1912'de İmparator Meiji'nin ölümünden sonra, İmparator Taishō tahta çıkmıştır.

Osmanlı Devleti'nde alafrangaya geçişin bazı nedenleri: Modernleşme çabaları: XVIII. yüzyıldan itibaren devletin modern bir kurumsal yapıya kavuşma çabası, millî kültür unsurlarının yeni terkiplere ulaşmasına olanak tanımıştır. Batı ile artan etkileşimler: Güneş saatini kullanan Avrupalı devletlerle olan siyasal ve ekonomik ilişkilerin artması, zaman saptamada zorluklar yaşanmasına neden olmuş ve bu sorunu çözmek için alafranga saat sistemine geçiş yapılmıştır. Kültürel değişim: Tanzimat dönemi ile birlikte Batı kültürünün Osmanlı toplumunda daha fazla yaygınlaşmaya başlaması ve alafranga yaşam tarzını benimseyen kişilerin ortaya çıkması.

Türkiye'nin 100 yıl önceki durumunu görmek için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: emlakjet.com. yenisafak.com. sokgazetesi.com.tr. ahaber.com.tr.

Osmanlı İmparatorluğu'nda yapılan ıslahat hareketlerinin bazı nedenleri: Devleti güçlendirme ve ayakta tutma çabası. Yabancı devletlerin iç işlere karışmasını engelleme. Modernleşme ve Batılılaşma. Askeri gücü artırma. Ekonomik sorunları çözme. Toplumsal düzeni sağlama.

Lale Devri'nin önemli olmasının bazı nedenleri: Batı ile ilişkilerin gelişmesi. Kültürel etkileşim ve yenilik. İlklerin dönemi olması. Modern kurumların kurulması. Barış dönemi olması. Ancak, bu yeniliklerin toplumsal ve ekonomik yapıya etkileri, devrin sonunu getiren Patrona Halil İsyanı'na yol açtı.

İnkılap Tarihi 2. ünitenin önemli olmasının bazı nedenleri: Milli uyanış ve bağımsızlık: Bu ünite, bağımsızlık yolunda atılan adımları, milli egemenliği ve milletin kendi geleceğini belirleme hakkını vurgular. Modernleşme ve inkılaplar: Atatürk Dönemi'nde siyasi, toplumsal, hukuk, sağlık, ekonomi, eğitim, bilim, kültür alanlarında yapılan inkılapları ele alır. Tarihsel anlayış: Geçmişteki yeniliklerin ve değişimlerin neden ve sonuçlarını anlamayı sağlar. Kronolojik düşünme: Olayları değişim ve süreklilik bağlamında değerlendirme becerisi kazandırır.