Enzimler

Brunner bezleri, mukus ve çeşitli sindirim enzimleri salgılar.

LPS iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Tıpta: Lipaz (LPS), pankreas tarafından üretilen ve yağların sindirimi için gerekli olan bir enzimdir. 2. Endüstriyel alanda: LPS 3, metal parçaların paslanmasını önlemek için kullanılan güçlü bir pas önleyici üründür.

Bse endonükleaz, kısıtlama endonükleaz olarak da bilinir, nükleik asitlerin spesifik dizi bölgelerini tanıyan ve nükleik asitlerin ortasında bulunan nükleotitler arasındaki fosfodiester bağlarını kıran bir enzimdir. Bu enzimler, biyoteknolojik süreçlerde, özellikle moleküler klonlama ve rekombinant DNA teknolojisinde önemli bir rol oynar.

Transaminazlar, amino grubunun (-NH2) bir amino asitten başka bir karbonil bileşiğine transferini katalize eder.

Enzimler, aktivasyon enerjisi bariyerini aşarak kimyasal reaksiyonları hızlandırır. Bunu şu yollarla yaparlar: 1. Molekülleri eğip bükerek bağları kararsız hale getirme. 2. Aktif bölgede uygun bir mikroçevre sağlama. 3. Substrat ile doğrudan kimyasal olarak katılma. 4. Alternatif bir yol sunma. Bu mekanizmalar, enzimlerin ılımlı sıcaklıklarda bile reaksiyona giren moleküllerin geçiş durumuna ulaşmasını sağlar.

Enzimlerin kullanım alanları oldukça çeşitlidir ve aşağıdaki sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadır: 1. Gıda Endüstrisi: Ekmek, peynir, bebek maması ve meyve suları gibi ürünlerde enzimlerin kullanımı yaygındır. 2. Tekstil Endüstrisi: Kumaşların işlenmesinde, boyanmasında ve taş yıkanmış görünüm sağlanmasında enzimler kullanılır. 3. Deterjan Endüstrisi: Çamaşır ve bulaşık deterjanlarında lekelerin parçalanması için enzimler bulunur. 4. Kağıt Endüstrisi: Kağıt hamurunun beyazlatılması, saflaştırılması ve kaplanmasında enzimler kullanılır. 5. İlaç ve Tıp Sektörü: Enzimler, hastalıkların teşhisi ve tedavisi, genetik hastalıkların tespiti ve biyolojik ilaçların üretiminde kullanılır. 6. Tarım ve Hayvancılık: Yem katkı maddeleri olarak sindirimi iyileştirmek ve besin alımını artırmak için enzimler kullanılır. 7. Biyoyakıt Üretimi: Selülozik materyallerin parçalanmasını kolaylaştıran enzimler, biyoyakıt üretiminin verimliliğini artırır.

Mikrozomlar, çeşitli enzimler içerir, özellikle: Sitokrom P450 (CYP) enzimleri; Uridinadifosfat glukuroniltransferaz (UGT); Flavin içeren monooksigenaz (FMO) protein ailesi; Esterazlar, amidazlar, epoksi hidrolazlar gibi diğer enzimler.

Enzim sızıntısı, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir: 1. Hücre Hasarı ve Nekroz: Hipoksi, kimyasal ajanlar, fiziksel travmalar gibi faktörler hücre zarının bütünlüğünü bozarak enzimlerin hücre dışına sızmasına neden olur. 2. Enflamasyon: Kan damarları duvarı ve çevre dokularda hücre membranı geçirgenliğinin artması, sadece sitozolik enzimlerin sızıntısına yol açar. 3. İlaçların Etkisi: Bazı ilaçlar, mikrozomal enzim indüksiyonu sonucu enzimlerin serumdaki aktivitesini artırabilir. 4. Genetik Bozukluklar: Genetik yetmezlik ve hastalıklar, enzim üretiminde azalmaya veya artışa neden olarak sızıntıya yol açabilir. Bu durumlar, genellikle organ fonksiyonlarının bozulmasına ve ilgili enzimlerin kan seviyelerinde artışa işaret eder.

Fosfoester bağını fosfodiesteraz enzimi hidrolize eder.

Sitokrom P450 (CYP) enzimleri çeşitli biyokimyasal reaksiyonlarda önemli rol oynar: 1. İlaç Metabolizması: CYP enzimleri, ilaçların vücuttan temizlenmesini sağlar, aynı zamanda ön ilaçları aktive edebilir veya toksik metabolitler üretebilirler. 2. Endojen Bileşiklerin Metabolizması: Steroidler, yağ asitleri ve vitaminler gibi endojen maddelerin metabolizmasında görev alırlar. 3. Ksenobiyotiklerin Detoksifikasyonu: Çevreye ait kirleticiler, sigara dumanı ve gıdalardaki katkı maddeleri gibi vücuda yabancı maddelerin detoksifikasyonunda rol oynarlar. 4. Hormon Sentezi ve Çözümü: Böbrek üstü bezi ve testislerde steroid ve cinsiyet hormonlarına hidroksil grupları eklerler.

Enzimlerin aktivitesini artıran maddeler aktivatörler olarak adlandırılır. İşte bazı aktivatör örnekleri: Kimyasal maddeler: Mangan, nikel, klor ve magnezyum gibi iyonlar enzimlerin etkinliğini artırır. Panzehirler: Enzime bağlanmış olan zehiri kendine bağlayarak enzimin serbest kalmasını ve enzimatik reaksiyonların normal seyrinde devam etmesini sağlar. Su: Enzimlerin çalışabilmesi için minimum %15 su gereklidir. Ayrıca, sıcaklık ve pH değeri de enzim aktivitesini etkileyen önemli faktörlerdir.

Selülozu parçalayan enzime selülaz denir.

Peroksidaz testi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Süt Ürünleri Analizi: Peroksidaz enzimi, çiğ sütte bulunan ve pastörizasyon sıcaklığında inaktif hale gelen bir enzimdir. 2. Gıda İşleme: Peroksidaz testi, gıdada bulunan peroksidaz enziminin aktivitesini ölçerek haşlama işleminin yeterliliğini belirler.

Gıda katkı maddesi olarak kullanılan bazı enzimler şunlardır: 1. Amilaz: Nişastayı şekerlere dönüştürerek unlu mamullerin lezzetini artırır. 2. Proteaz: Proteinleri amino asitlere parçalayarak et ve süt ürünlerinin dokusunu yumuşatır. 3. Lipaz: Yağların parçalanmasına yardımcı olarak, çeşitli yağlı gıda ürünlerinin aroma ve tadını geliştirir. 4. Selülaz: Bitkisel hücre duvarlarını parçalayarak sebze ve meyve işleme süreçlerinde kullanılır. 5. Pektinaz: Meyve ve sebzelerdeki pektin maddesini parçalayarak, ürünlerin dokusunu yumuşatır ve kıvamını artırır. 6. Laktoz: Süt ve süt ürünlerindeki laktozu parçalayarak, laktoz intoleransı olan bireyler için sindirimi kolaylaştırır. 7. Glukoamylaz: Nişastayı glikoza dönüştürerek şeker üretimi ve alkollü içeceklerin fermentasyon süreçlerinde kullanılır.

Katalaz enzimi, hidrojen peroksiti (H2O2) su (H2O) ve oksijen (O2) gazına dönüştürerek parçalar. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: 1. Substrat Bağlanması: Hidrojen peroksit, katalaz enziminin aktif merkezine bağlanır. 2. Oksidasyon ve Redüksiyon: Katalaz, hidrojen peroksidi su ve oksijene dönüştürürken kendisini yeniden oluşturur. 3. Ürünlerin Serbest Kalması: Su ve oksijen, enzimden serbest kalır ve böylece hücrelerdeki hidrojen peroksit seviyesi azalır.

Laktaz enzimi, laktoz içeren gıdaların tüketiminden önce alınması önerilir. Dozaj kişisel ihtiyaçlara ve seçilen ürünün talimatlarına göre belirlenmelidir. Önemli not: Laktaz enzimi kullanmadan önce bir sağlık uzmanına danışmak gereklidir, özellikle hamilelik, emzirme veya kronik rahatsızlıklar gibi durumlarda.

Laktaz enzimini en iyi üreten kaynaklar arasında mikrobiyal mayalar ve küfler bulunmaktadır. Özellikle Kluyveromyces lactis ve Bifidobacterium bifidum gibi mikroorganizmalar, yüksek saflıkta laktaz enzimleri üretmek için kullanılır.

Özgüllük ve seçicilik kavramları farklı anlamlara sahiptir: 1. Özgüllük, bir karışımın içindeki tam bileşenleri değerlendirme yeteneğidir. 2. Seçicilik, bir karışımın içindeki bileşenleri birbirinden ayırt etme yeteneğidir. Bu nedenle, özgüllük ve seçicilik aynı şey değildir.

CYP2D6 inhibitörleri şunlardır: 1. Antidepresanlar: Paroksetin, fluoksetin, bupropion, duloxetine. 2. Diğer ilaçlar: Mirabegron, terbinafine, kinidin, cinacalcet. 3. Proteaz inhibitörleri: Ritonavir. Bu inhibitörler, CYP2D6 enziminin aktivitesini azaltarak ilaçların metabolizmasını yavaşlatır.

Replikasyonda helikaz ve DNA polimerazın görevleri şunlardır: 1. Helikaz: DNA çift sarmalını replikasyon orijinleri bölgelerinden iki kola ayırarak açar. 2. DNA Polimeraz: Açılan DNA zincirlerini kalıp olarak kullanarak yeni DNA zincirinin oluşumunu sağlar.