EğitimFelsefesi

Zernuci'nin eğitim anlayışı şu şekilde özetlenebilir: İlmin önemi: Cehaletle zühd ve takvanın sahih olamayacağını vurgular. Öğrenci vasıfları: Öğrencinin zorluklara sabretmesi, gücü nispetinde gayret göstermesi, ömrünü dünya hayatı için harcamaması ve tekebbürden kaçınması gerektiğini ifade eder. Danışmanlık: Öğrencinin, hangi ilmi seçeceği konusunda istişarede bulunması gerektiğini belirtir. Öğrenme usulü: Derslerin tekrar edilmesi gerektiğini, belirlenen sayıya ulaşmadıkça dersin kalbe yerleşmeyeceğini söyler. Saygı ve hürmet: Hocaya, kitaba ve âlime hürmeti önceler.

Esasicilik (Essentialism), kültürel mirası aktarmayı ve iyi vatandaşlar yetiştirmeyi amaçlar. İlerlemecilik (Progressivism) ise eğitim sisteminin sürekli yenilenmesi gerektiğini savunur. Özetle: - Esasicilik: Kültürel miras aktarımı, sıkı disiplin, temel bilgilerin öğretilmesi. - İlerlemecilik: Çocuk merkezli eğitim, problem çözme, aktif öğrenme.

Esasici eğitim felsefesi, eğitimin amacının kültürel mirasın aktarılması yoluyla toplumu değiştirmeden korumak olduğunu savunan bir eğitim hareketidir. Esasici eğitim felsefesinin temel ilkeleri: Sıkı çalışma ve zorlanma: Öğrenme, sıkı çalışma ve ezberi gerektirir. Öğretmen otoritesi: Öğretmen, sınıfta lider olmalı ve duygusal ve entelektüel yönden ehliyetli olmalıdır. Konu alanı merkezli eğitim: Eğitim sürecinin özü, konu alanının çok iyi özümsenmesi oluşturur. Geleneksel yöntemler: Okulda zihinsel disiplin yaklaşımının geleneksel yöntemleri kullanılmalıdır. Temel bilgi ve değerler: Bütün insanlığın bilmesi gereken esas bilgi ve beceriler vardır. Esasicilik, muhafazakâr olması ve eğitim alanına yönelik tek boyutlu bakış açısı nedeniyle eleştirilir.

AGS (Akademi Giriş Sınavı) eğitimin temelleri, adayların eğitim sürecine kabul edilmeleri için ölçülen konuları kapsar. AGS eğitimin temelleri konuları şunlardır: Eğitim felsefesi, psikolojisi ve sosyolojisi ile ilgili temel kavramlar; Anayasa maddeleri, eğitimle ilgili anayasal hükümler; 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu; 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu; 7528 Sayılı Öğretmenlik Mesleği Kanunu. AGS, 13 Temmuz 2025 tarihinde ilk kez düzenlenecek olup, iki ana oturumdan oluşmaktadır: Akademi Giriş Sınavı (AGS) ve Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT).

Atatürk'e göre okulun görevi, ulusal ve çağdaş bir eğitim anlayışı çerçevesinde şekillenmiştir. Atatürk'e göre okulun bazı temel görevleri şunlardır: Cehaletin yenilmesi. Türk ulusunun çağdaş uygarlık düzeyine çıkarılması. Millî kültür birliğinin sağlanması. Vatandaşlık eğitiminin ve ilköğretimin yaygınlaştırılması. Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu eğitilmiş insan gücünün yetiştirilmesi. Uygulamalı ve aktif bir eğitim sisteminin benimsenmesi. Toplumda fırsat eşitliğinin sağlanması. Atatürk, eğitimi bağımsızlık ve özgürlük için temel ve önemli bir araç olarak görmüş ve öğretmenlere bu süreçte büyük sorumluluk yüklemiştir.

Jacques Rancière'in "Cahil Hoca: Zihinsel Özgürleşme Üstüne Beş Ders" adlı kitabı, Joseph Jacotot'nun deneyinden yola çıkarak eğitim ve toplumsal eşitsizlik üzerine düşünceler sunar. Kitapta ele alınan temel fikirler: Zekaların eşitliği: Bilen ile bilmeyenin, öğreten ile öğrenenin eşit olduğu bir eğitim anlayışını savunur. Özgürleştirme: Eğitimin, öğrencileri kendi zekalarını kullanmaya teşvik ederek özgürleştirmesi gerektiğini belirtir. Açıklama ve aptallaştırma: Sürekli açıklama yapmanın zekayı küçümsemek ve onu aptallaştırmak olduğunu öne sürer. Toplumsal eleştiriler: Zekaların eşitsizliğini bahane eden toplumsal eşitsizlik tasavvurlarını eleştirir. Kitap, eğitimciler, siyaset felsefesiyle ilgilenenler ve toplumsal eşitlik konularında kafa yoranlar için ufuk açıcı bir kaynak olarak kabul edilir.

Daimici eğitim felsefesinin temel ilkeleri şunlardır: Değişmeyen, evrensel bir eğitim anlayışı: Eğitim, bölgelere veya ülkelere göre değişmemeli, evrensel nitelikli gerçekler baz alınarak şekillenmelidir. Entelektüel eğitim: Eğitimde insan zihninin gelişmesine önem verilmelidir. Ahlaki ve evrensel değerler: İnsanın ahlaki değerleri değişmez ve eğitim, bu değer anlayışına göre şekillenmelidir. Karakter eğitimi: Karakter eğitimi çok önemlidir; öğrencilere kurallara uyan, zeki, akıllı ve terbiyeli bireyler olmaları öğretilmelidir. Okulun amacı: Okul, hayata hazırlık yeri olmalıdır. Öğretmenin rolü: Öğretmen, eğitimin merkezinde ve aktif bir rol üstlenir; otorite ve disiplin önemlidir. Yoruma yer verilmemesi: Öğrenilen bilgilerde yoruma yer verilmemelidir.

İkbal'in eğitim felsefesinin temel ilkeleri şunlardır: Benliğin yeniden inşası: Eğitim, benliğin geliştirilmesi ve yeniden inşa edilmesine dayanır. Bireysellik ve özgürlük: Bireylerin kendine olan güvenlerini geliştirmek, benliklerini güçlendirmek ve yaratıcı faaliyetlerini teşvik etmek önemlidir. Kölelik ve taklidin reddi: Kölelik ve taklit, benliği yok eden unsurlar olarak görülür. Kültürün önemi: Kültür, eğitim hayatının hammaddesidir ve bireylerin kültürel değerleri anlaması, özümsemesi ve yeniden yapılandırması gerekir. İdeal ve amaçların oluşturulması: Yeni ve güçlü amaçlar, bireylerin gücünü ve faaliyetlerini sağlıklı bir yöne kanalize eder. Dinî anlayışın entegrasyonu: Eğitim, dinî bir ruhla renklendirilmelidir. Dinamik ve yenileyici insan yetiştirme: Eğitim, dinamik, çelik iradeli ve yenileyici bireyler yetiştirmeyi hedefler.

Hayat Bilgisi dersinin ilk öğretmeni olarak kabul edilen kişi, Johann Amos Comenius'tur.

Başlıca eğitim felsefesi akımları şunlardır: Daimicilik (Perennializm). Esasicilik (Essentializm). İlerlemecilik (Progressivizm). Varoluşçu Eğitim. Sosyal Yeniden İnşacılık (Yeniden Kurmacılık).

İlerlemeci eğitim felsefesi, Amerika Birleşik Devletleri'nin tipik felsefesi olan pragmatizmin eğitime uygulanmasıdır. Temsilcileri: Charles Sanders Peirce; William James; John Dewey. Ayrıca, ilerlemeci eğitim felsefesinin önemli teorisyenlerinden biri William H. Kilpatrick'tir.

İtalya'nın Reggio Emilia kasabasına ait anaokullarının benimsediği eğitim felsefesi, Reggio Emilia Yaklaşımı olarak adlandırılır. Reggio Emilia Yaklaşımının temel ilkeleri: Çocuk merkezli eğitim: Çocuklar, kendi öğrenme süreçlerini yönlendiren bireyler olarak kabul edilir. Aile ve öğretmen katılımı: Aile ve öğretmenlerin çocuğun eğitim sürecine katılımı önemlidir. Çevreye önem: Çevre, "üçüncü öğretmen" olarak görülür ve çocukların gelişimini destekleyecek şekilde düzenlenir. Proje tabanlı öğrenme: Çocuklar, ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik projeler geliştirerek bilgi edinir. Çoklu ifade yolları: Çocuklar, kendilerini sanat, müzik, drama gibi çeşitli yollarla ifade eder.

Medeniyet Okulu'nun amaçları farklı kurumlar için değişiklik göstermektedir: Medeniyet Okulları: Bu okullar, "her çocuk özeldir" ilkesiyle, analitik düşünebilen, teknolojik, bilimsel ve manevi değerlerle donanımlı bireyler yetiştirmeyi hedefler. Medeniyet Tasavvuru Okulu (MTO): Bu okulun amacı, samimiyet ve hakikatin izini süren, dert sahibi bireyler yetiştirmektir. Konya Büyükşehir Belediyesi Medeniyet Okulu: Bu proje, gençlerin evrensel ve insani değerlere sahip, milli ve manevi değerlere bağlı bireyler olabilmeleri için tiyatro etkinlikleri, gezi programları, yarışmalar ve eğitim programları düzenler.

Finlandiya'da sınav yapılmamasının bazı nedenleri: Öğrencileri geleceğe hazırlama: Finlandiya eğitim sistemi, öğrencileri sınavlara değil, gelecekteki yaşamlarına hazırlamayı hedefler. Merak ve gerçek öğrenme: Sınavların, öğrencilerin öğrenme hevesine olumsuz etki ettiği ve strese neden olduğu düşünülür. Bireysel değerlendirme: Öğrencilerin başarıları, gösterdikleri olumlu davranışlar ve yetenekleri doğrultusunda belirlenir. Öğretmen değerlendirmesi: Öğrenciler, öğretmenin hazırladığı sorularla değerlendirilir. Ulusal sınavların olmaması: Ülke genelinde düzenlenen bir sınav yoktur; bunun yerine, öğrenme sonuçları örnek bazlı değerlendirmelerle takip edilir. Finlandiya'da öğrenciler, 16 yaşında ortaokuldan mezun olurken sadece bir kez mecburi ve standart bir teste girerler.

TED Ankara Koleji'nin vizyonu, okulun her noktasını öğrenme alanı olarak kullanan ve çok yönlü eğitimi bireysel olarak yapan eğitici kadrosuyla, okul ortamında kazanılan edinimleri yaşantılarla ilişkilendiren ve iç disiplini yüksek öğrenciler yetiştirmektir. Kurumun diğer vizyonları arasında, 100. yılda özgün, sosyal ve akademik çalışmalarla öne çıkan öncü bir kurum olma özelliğini sürdürmek de yer alır.

Mavisel Yener'in "Öğretmenim Atatürk" kitabı, Mustafa Kemal Atatürk'ün ders kitaplarında yer almayan, az bilinen anılarını anlatır. Ayrıca, Doç. Dr. Kezban Kuran'ın öğretmenlere yönelik mektubunda, "Öğretmenim Atatürk" kitabının, Atatürk'ün Cumhuriyeti ve devrimlerini anlamada önemli olduğu vurgulanır.

Daimicilik, Esasicilik, İlerlemecilik ve Yeniden Kurmacılık eğitim felsefeleridir. Daimicilik (Perennialism). Esasicilik (Essentialism). İlerlemecilik (Progressivism). Yeniden Kurmacılık (Reconstructionism). İdealizm ve Realizm, bu eğitim felsefelerinin temelinde yer alan felsefi yaklaşımlardır. İdealizm, değerlerin mutlak ve değişmez olduğunu savunur. Realizm, bilginin deney sonrası ve akıl yoluyla elde edildiğini öne sürer.

John Dewey'in eğitim felsefesi, pragmatizm ve deneyim üzerine kuruludur. Pragmatizm, 19. yüzyılda Amerika'da gelişen ve düşüncenin değerini pratik yaşamdaki karşılığı üzerinden arayan bir düşünce akımıdır. Dewey'in eğitim felsefesinin temel kavramları: Deneyim: Eğitim, öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştiren ve toplumsal sorunlara çözüm üretmelerini teşvik eden deneyimsel bir süreç olmalıdır. Demokratik eğitim: Dewey, eğitimi demokrasinin temel aracı olarak görür. Yaşantı yoluyla öğrenme: Öğrenme, yaparak ve yaşayarak ortaya çıkar. Dewey, bireylerin sadece bilgi edinmesini değil, aynı zamanda toplum içinde aktif, yaratıcı ve demokratik bireyler olmalarını hedefler.

Paulo Freire'nin "Ezilenlerin Pedagojisi", sadece belirli eğitim merkezlerinde uygulanacak alternatif bir pedagoji değil, amaçları kadar kullandığı araçlar da özgürlükçü olan bir özgürleşme siyasetidir. Freire, "bankacı eğitim modeli"ni reddeder. Freire'ye göre eğitim, içerik olarak ezilenlerle diyalog kurularak ve onların "konusal evren"i dikkate alınarak belirlenmelidir. Freire, ezilenlerin kendilerini ezen ve bilinçlenmelerini engelleyen içsel ve dışsal yapıların üstesinden gelebilmeleri için bir "eylem teorisine" gereksinimleri olduğunu savunur.

İsmail Hakkı Baltacıoğlu'nun "Pedagojide İhtilal" kitabı, geleneksel eğitim anlayışını eleştirerek, yaratıcı "yeni adamlar" yetiştirmeyi hedefleyen yeni bir eğitim sistemi önerir. Kitapta ele alınan bazı konular: Eğitimin amacı: Ulusun kalkınması için insana değer verilmesi gerektiğini vurgular. Öğretmenin rolü: Öğretmeni, öğrencileri hayata hazırlayan bir sanatçı veya bahçıvana benzetir. Eğitim yöntemleri: Sınav sisteminin öğrencileri nasıl olumsuz etkilediğini tartışır. Yerli değerlerin önemi: Eğitimde atasözleri, masallar ve efsanelerin kullanılmasını önerir. Baltacıoğlu'nun eğitim felsefesi: "Atom devrine yakışan, yaratıcı insanı yetiştiren bir pedagoji" arayışını ifade eder. Baltacıoğlu, bu eserde bilimsel verilere dayalı köklü değişimleri savunur.