Tazminat

Haksız fiil zamanaşımı ve yetkili mahkeme ile ilgili bilgiler şu şekildedir: 1. Zamanaşımı: Haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında zamanaşımı, Türk Borçlar Kanunu'nun 72. maddesine göre, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yıldır. 2. Yetkili Mahkeme: Haksız fiilden kaynaklı tazminat davalarında genel yetkili mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesi'dir.

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi, uluslararası bir sigara şirketinin ürettiği sigarayı uzun yıllar kullanan ve kronik akciğer hastalığına yakalanarak vefat eden kişinin kızına 500 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Bu karar, 2017 yılında KOAH nedeniyle hayatını kaybeden avukat Senem Ülküm Yılmazel'in babası Adnan Yılmazel'in davası üzerine alındı.

Yargıtay 7. Hukuk Dairesi'nin 2013/25863 esas ve 2014/7372 sayılı kararı, iş sözleşmesinin feshi ve tazminat talepleri ile ilgilidir. Özeti: - Davacı, iş sözleşmesinin işveren tarafça haksız feshedildiğini iddia ederek kıdem ve ihbar tazminatı ile bazı işçilik alacaklarının tahsilini talep etmiştir. - Davalı, davacının istifa ederek işten ayrıldığını savunmuştur. - Mahkemece, davacının istifa iradesinin bulunmadığı ve istifa dilekçesinin matbu olduğu gerekçesiyle iş sözleşmesinin işveren tarafça haksız feshedildiği kabul edilmiştir. - Ancak, Yargıtay bu kararı bozmuş ve davacının iş sözleşmesini haklı neden olmaksızın kendisinin feshettiği sonucuna vararak kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddine karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu karar, 3 Nisan 2014 tarihinde oybirliğiyle alınmıştır.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda kişinin ölmesi ve hayatta iken destek verdiği kişilerin desteğinin kesilmesi durumunda, destekten yoksun kalma tazminatı davası açılabilir. Bu dava, Borçlar Kanunu'nun 45. maddesinin son fıkrasında belirtilen hak doğrultusunda, kişinin yakınları tarafından açılır.

Kişinin kendi sigortası, belirli durumlarda rücu edebilir. Bu durum, sigorta şirketinin ödediği tazminat miktarını, zararın oluşmasına sebep olan diğer taraf veya taraflardan geri talep etmesi anlamına gelir. Rücu hakkı genellikle şu durumlarda devreye girer: - Kast veya ağır kusur. - Ehliyetsiz araç kullanma. - Alkollü veya uyuşturucu madde etkisiyle araç kullanma. - Aracın çalınması veya gasp edilmesi (sigortalının kusuru sonucu). Rücu süreci, zararın tespiti, kusurun belirlenmesi ve hukuki yollara başvurularak talebin iletilmesi gibi adımları içerir.

Eşit davranma ilkesine aykırılık tazminatı, İş Kanunu'nun 5. maddesine göre, işçinin son temel (çıplak) brüt ücreti üzerinden hesaplanır ve dört aya kadar ücreti tutarındadır. Hesaplamada dikkate alınması gereken diğer hususlar: - Tazminata esas ücret, ikramiye, prim ve paraya ilişkin sosyal yardımları içermez. - Tazminatın miktarı, hakim tarafından uğranılan ayrımcılığın önemi, ağırlığı, süresi, işçinin kıdemi ve ücreti gibi konular göz önüne alınarak belirlenir. İspat yükü, işverenin eşit davranma ilkesine aykırı davrandığını işçinin kanıtlaması üzerindedir.

YDS tazminatı, YDS sınavında alınan puan seviyesine göre belirlenir.

Tazminat davalarında yetkili ve görevli mahkeme şu şekilde belirlenir: 1. Yetkili Mahkeme: - Genellikle zarar veren fiilin işlendiği yer mahkemesi veya davalının ikamet ettiği yer mahkemesi yetkilidir. - Ancak, zarar gören kişinin ikametgahının bulunduğu yer mahkemesi de yetkili olabilir. 2. Görevli Mahkeme: - Tazminat davalarında görevli mahkeme genellikle Asliye Hukuk Mahkemesi'dir. - İş kazalarından kaynaklanan tazminat davaları gibi özel durumlarda ise İş Mahkemeleri görevli olabilir.

Hor kullanma tazminatı, kiracının kiralanan taşınmazı sözleşme şartlarına uygun kullanmaması sonucu oluşan zararlardan sorumludur. Tazminatın hesaplanması için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Zararın Tespiti: Bilirkişi raporları ve mahkeme incelemeleri ile taşınmazlardaki zararlar belirlenir. 2. Piyasa Değeri: Zarar gören eşyanın veya tesisatın piyasa değeri esas alınır. 3. Yıpranma Payı: Piyasa değerinden yıpranma payları düşülür. 4. Onarım Maliyetleri: Tahribatın giderilmesi için gereken maliyetler toplam tazminata eklenir. Zamanaşımı süresi, Türk Borçlar Kanunu'na göre 10 yıldır.

Doktor hatası nedeniyle tazminat davası, davanın niteliğine göre farklı mahkemelerde açılır: 1. Devlet hastanelerinde meydana gelen hatalar için dava, İdare Mahkemesi'nde tam yargı davası olarak açılır. 2. Özel hastanelerde veya serbest çalışan hekimlerde ise dava, Tüketici Mahkemesi veya Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açılır.

İşveren, evlilik tazminatı ödemesini resmi nikah tarihinden itibaren bir yıl içinde kadın işçinin işten ayrılması durumunda yapmak zorundadır. Dolayısıyla, nikahtan önce ödeme yapılması mümkün değildir.

Vekil azilinde maddi tazminat hesaplaması, zararın boyutu, gelir kaybı ve ek masraflar gibi kriterlere göre yapılır. Adımlar: 1. Zararın Tespiti: Davacının uğradığı maddi zararın belirlenmesi gerekir. 2. Kanıt Toplama: Zarar ve nedenine dair kanıtların toplanması önemlidir. 3. Bilirkişi Raporu: Mahkeme tarafından atanan bilirkişi, dosyayı inceleyerek tazminat miktarı hakkında bir rapor hazırlar. 4. Mahkeme Kararı: Mahkeme, toplanan delil ve belgeleri değerlendirerek bir hüküm verir ve tazminatın miktarını belirler. Bu süreçte deneyimli bir avukatla çalışmak, tazminat miktarının doğru hesaplanması ve davanın başarıyla sonuçlanması açısından büyük önem taşır.

Haksız fiil tazminat davasında sunulan deliller şunlardır: 1. Tıbbi Raporlar: Bedensel zarar durumlarında, sağlık durumunu belgeleyen tıbbi raporlar hayati öneme sahiptir. 2. Görgü Tanığı İfadeleri: Olay anına tanıklık eden kişilerin ifadeleri, durumu açıklayıcı şekilde davaya destek olur. 3. Polis Tutanağı: Olayın resmi kaydı, olayın nasıl gerçekleştiğini ve tarafların rollerini ortaya koyar. 4. Kamera Kayıtları: Olayın gerçekleştiği yerin güvenlik kameraları, olayın görsel kanıtını sunabilir. 5. Mali Belgeler: Maddi zararların hesaplanmasında gelir kaybını veya diğer maddi delilleri gösteren belgeler gereklidir. Bu delillerin toplanması ve sunulması, mahkemede daha güçlü bir dava açmanın anahtarıdır.

TBK madde 438 ve 439 şu şekildedir: Madde 438: 1. İşveren, haklı sebep olmaksızın hizmet sözleşmesini derhal feshederse, işçi belirsiz süreli sözleşmelerde fesih bildirim süresine; belirli süreli sözleşmelerde ise, sözleşme süresine uyulmaması durumunda, bu sürelere uyulmuş olsaydı kazanabileceği miktarı tazminat olarak isteyebilir. 2. Belirli süreli hizmet sözleşmesinde işçinin, hizmet sözleşmesinin sona ermesi yüzünden tasarruf ettiği miktar ile başka bir işten elde ettiği veya bilerek elde etmekten kaçındığı gelir, tazminattan indirilir. 3. Hakim, bütün durum ve koşulları göz önünde tutarak, ayrıca miktarını serbestçe belirleyeceği bir tazminatın işçiye ödenmesine karar verebilir; ancak belirlenecek tazminat miktarı, işçinin altı aylık ücretinden fazla olamaz. Madde 439: 1. İşçi, haklı sebep olmaksızın işe başlamadığı veya aniden işi bıraktığı takdirde işveren, aylık ücretin dörtte birine eşit bir tazminat isteme hakkına sahiptir. 2. İşverenin ayrıca ek zararlarının giderilmesini isteme hakkı da vardır. 3. İşveren zarara uğramamışsa veya uğradığı zarar işçinin aylık ücretinin dörtte birinden az ise, hakim tazminatı indirebilir. 4. Tazminat isteme hakkı takas yoluyla sona ermemişse işveren, işçinin işe başlamamasından veya işi bırakmasından başlayarak otuz gün içinde, dava veya takip yoluyla bu hakkını kullanmak zorundadır.

Askeri okullardan ayrılanlar, sivil hayata dönmek zorunda kalırlar. Harp okullarından çıkarılan öğrenciler, subay veya astsubay yetiştiren başka bir yükseköğretim kurumuna alınmazlar ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nde istihdam edilemezler. Ancak, askeri okullardan atılan öğrencilerin kamuda istihdam olmasına özel bir neden olmadığı sürece yasal bir engel bulunmamaktadır.

Fenerbahçe Spor Kulübü, 3 Temmuz süreci nedeniyle uğradığı zararlar için Türkiye Futbol Federasyonu'na (TFF) tazminat davası açmıştır. Ancak, davanın sonucu henüz kesinleşmemiştir. Fenerbahçe'nin açtığı davada bilirkişi raporuna göre, kulübün uğradığı toplam zarar 42 milyon Euro ve 103 milyon TL olarak belirlenmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 375. maddesi, kıdem aylığı ile ilgilidir. Bu maddeye göre: Birinci fıkra kapsamına girenlere her bir hizmet yılı için 15 gösterge rakamı karşılığı kıdem aylığı ödenir. 25 ve daha fazla hizmet yılını dolduranlar için gösterge rakamı 375 olarak uygulanır. Hizmet yılları itibariyle ödenecek kıdem aylığının tespitinde, kazanılmış hak aylığının hesabında değerlendirilen süreler esas alınır. Ayrıca, bu maddeye göre yapılacak ek ödeme, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ödemesi, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmaz.

Kooperatif ortaklığından çıkarılan kişi, belirli koşullarda tazminat alabilir. Kooperatifler Kanunu'nun 10. maddesine göre, ortaklıktan çıkma keyfiyeti kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürüyorsa, ayrılmak isteyen ortaktan muhik bir tazminat istenebilir. Ayrıca, kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortakların, kooperatif varlığı üzerinde hak talep edebilecekleri ve bu hakların hesaplanma yönteminin de anasözleşmede gösterilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Vadesi gelmemiş dönem tazminatının GSS'ye (Genel Sağlık Sigortası) tabi tutulması, işçinin işe başlatılmaması durumunda ödenecek tazminatın sigorta primine dahil edilmesi anlamına gelir. Bu durumda, işçiye çalıştırılmadığı süre için ödenen tazminat, iş kazaları ve meslek hastalıkları ile işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kolları üzerinden prime tabi tutulur ve bu süreler hizmetten sayılır.

7248 sayılı kanun kapsamında tazminat başvurusu yapmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Başvuru Formunun Temini: Komisyonun çalışma usul ve esaslarının Resmi Gazete’de yayımlanmasını izleyen üç ay içinde, "23.02.2021 tarihli ve 3564 sayılı Cumhurbaşkanı kararı" ile kurulan komisyona başvuru formu temin edilmelidir. 2. Gerekli Belgelerin Hazırlanması: Başvuruda, zarar gören veya mirasçıları tarafından, kimlik bilgileri, zarar miktarını gösteren belgeler ve diğer ilgili evraklar sunulmalıdır. 3. Başvurunun Yapılması: Başvuru formu ve gerekli belgeler ile birlikte, kararın tebliğini izleyen 15 gün içinde komisyona başvurulmalıdır. 4. İtiraz Hakkı: Komisyon kararına karşı, kararın tebliğini izleyen 15 gün içinde bir defaya mahsus itiraz edilebilir. Başvuru sürecinde profesyonel hukuki danışmanlık alınması önerilir. İletişim: Telefon: 08504201155. E-posta: tazminatkomisyonu1960@adalet.gov.tr. Adres: Adalet Bakanlığı, Ek Bina B Blok, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü, Milli Müdafaa Caddesi No:22, 06659 Kızılay/ANKARA.