Kayısı

Kayısı, çeşitli hastalıklara karşı koruyucu ve destekleyici etkiler sunar. İşte bazı hastalıklar ve kayısı ile olan ilişkisi: Göz Hastalıkları: A vitamini ve beta-karoten içeriği sayesinde kayısı, göz sağlığını destekler ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu ile katarakt riskini azaltır. Kalp Hastalıkları: Potasyum ve lif içeriği ile kalp sağlığını korur, tansiyonu dengeler ve kötü kolesterolü düşürür. Sindirim Sorunları: Yüksek lif içeriği sayesinde kabızlığı önler ve bağırsak hareketlerini düzenler. Anemi: Demir ve C vitamini içeriği ile anemi riskini azaltır. Kemik Sağlığı: Kalsiyum, fosfor ve potasyum içeriği ile kemik gelişimini ve korunmasını destekler. Cilt Sorunları: Antioksidanlar ve E vitamini ile cilt sağlığını destekler, yaşlanma etkilerini yavaşlatır ve cilt lekelerini azaltır. Kayısının doğrudan tedavi edici bir etkisi yoktur; daha çok hastalık risklerini azaltıcı ve vücut fonksiyonlarını destekleyici bir rol oynar. Şeker hastaları, kayısıyı kan şekerinin yükselme riskine karşı dikkatli tüketmelidir.

Zerdali ve kayısı aynı değildir, çünkü farklı meyve türleridir. Zerdali, kayısı ailesine mensup, kayısıya göre daha küçük boyutlu, ekşi bir meyvedir ve yabani kayısı olarak sınıflandırılır. Kayısı ise daha büyük, tatlı ve aromatik bir meyve olup, sıcak iklimleri tercih eder.

En faydalı sarı meyve olarak birkaç seçenek öne çıkmaktadır: Mango: A vitamini deposudur ve cildi güneşin ultraviyole ışınlarından korur. Ananas: Polifenoller içerir, bu da çeşitli kanser türlerini önlemeye yardımcı olur. Sarı elma: A, B, C, E vitamini, çinko, potasyum ve magnezyum açısından zengindir. Kivi: C vitamini içeriğiyle bağışıklık sistemini güçlendirir. Kayısı: Potasyum ve beta karoten içerir, kalbin dostudur ve göz sağlığını destekler. Sarı meyveler, antioksidan olarak çalışan karotenoidler ve biyoflavonoidler içerir, bu da iltihapları azaltır ve serbest radikal hasarını önler.

Malatya kayısısının meşhur olmasının bazı nedenleri: İklim koşulları: Yüksek dağlardan gelen soğuk rüzgarlar ve yazın sıcak, kuru hava, kayısının içindeki şeker oranını artırarak özgün bir tat kazandırır. Toprak yapısı: Kumlu, tınlı, humuslu toprakları sever. Çeşit zenginliği: Malatya'da 8 milyon kayısı ağacı bulunur ve en çok "Hacıhaliloğlu" çeşidi yetiştirilir. Üretim miktarı: Türkiye'deki yaş kayısı üretiminin yaklaşık %50'si, kuru kayısı üretiminin ise %85-90'ı Malatya'da yapılır. İhracat: Her yıl dünya pazarlarına milyonlarca ton kayısı ihraç edilir. Coğrafi tescil: Avrupa Birliği tarafından coğrafi tescile sahiptir.

En iyi Malatya kayısısı, genellikle Darende ilçesinde yetişir. Malatya'da en çok yetiştirilen kayısı çeşitleri arasında ise Hacıhaliloğlu, Kabaaşı, Soğancı ve Çataloğlu bulunur.

Malatya'nın en iyi kayısısı olarak Hacıhaliloğlu çeşidi kabul edilmektedir. Son yıllarda Kabaaşı ve Soğancı çeşitleri de yaygınlaşmıştır.

En faydalı kayısı olarak taze ve kuru kayısı öne çıkmaktadır. Taze kayısı, yüksek lif içeriği sayesinde sindirim sistemini düzenler, kabızlığı önler ve bağırsak sağlığını korur. Kuru kayısı ise, taze kayısıya göre daha yoğun bir tada ve daha uzun bir raf ömrüne sahiptir. Her iki tüketim şekli de sağlık açısından faydalıdır, ancak tüketim miktarına dikkat edilmelidir.

Hekimhan'ın meşhur olan bazı özellikleri şunlardır: Ceviz. Taşhan Kervansarayı. Yama Dağı Yaylası. Hasançelebi Ilıca Mesire Alanı. Hekimhan madeni.

Kayısı, özellikle A ve C vitaminleri açısından zengindir. Bunun yanı sıra, kayısıda bulunan diğer vitaminler şunlardır: E vitamini; B vitaminleri; Pantotenik asit (B5). Ayrıca, kayısı potasyum, fosfor, kalsiyum, magnezyum, demir, sodyum ve çinko gibi mineraller içerir.

OTS Organik kayısı ürünlerinin nerede üretildiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, OTS Organik'in İzmir merkezli bir firma olduğu bilinmektedir. OTS Organik'in ürün sattığı bazı internet siteleri şunlardır: otsorganik.com; otsorganik.market.

Kayısı kıvamı için suyun nasıl kaynatılacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, kayısı suyu veya kayısı reçeli yaparken suyun kaynatma süreciyle ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: Kayısı Suyu: 1 kg olgun kayısı, 8 su bardağı su ve 1 su bardağı toz şeker kullanılarak yapılan kayısı suyu için, kayısılar yumuşayana kadar 10-15 dakika kaynatılır. Kayısı Reçeli: 1 kilogram kayısı, 3 su bardağı toz şeker kullanılarak yapılan kayısı reçeli için, kayısılar ve şeker birleştirilip, önce şeker eriyene kadar beklenir. Kaynatma süresi, meyvenin yumuşamasını sağlayacak kadar olmalı, aşırıya kaçılmamalıdır.

Kayısı ile yapılabilecek bazı tatlılar şunlardır: Kayısılı tart. Kayısı crumble. Kayısı tatlısı. Kayısılı kek. Kayısılı dondurma. Kayısılı ve peynirli graten. Kayısılı mini cheesecake. Kayısılı muhallebi. Kayısı reçeli. Kayısılı irmik tatlısı. Ayrıca, kuru kayısı kullanılarak sağlıklı kurabiyeler, granola barlar, yulaf lapası, enerji topları gibi atıştırmalıklar da yapılabilir.

Evet, karadut ve kayısı birlikte yetişebilir. Karadut, Akdeniz bölgesi başta olmak üzere Doğu Anadolu'da da yaygın olarak yetiştirilirken, kayısı ise Doğu Anadolu'nun yüksek kesimleri hariç hemen her ilde yetiştirilebilmektedir.

Iğdır, en iyi kayısının yetiştiği yerlerden biridir. Iğdır kayısısı, yüksek rakımda yetişmesi ve sert iklim koşullarına maruz kalması nedeniyle kendine özgü bir aroma ve lezzete sahiptir. Türkiye’de kayısının en iyi yetiştiği diğer yerler ise şunlardır: Malatya. Mersin. Elazığ, Erzincan, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Adıyaman, Gaziantep ve Hatay. Kayısı yetiştiriciliği için en uygun iklim, sıcak ve ılıman iklimlerdir.

Gün kurusu ve sarı kuru kayısı fiyatları arasındaki fark, üretim ve işleme yöntemlerinden kaynaklanmaktadır: Sarı kuru kayısı, dalından toplanmadan önce tamamen olgunlaşmamış kayısı meyvelerinin kükürtdioksit gazına maruz kalmasıyla elde edilir. Gün kurusu, tamamen olgunlaşmış kayısı meyvelerinin doğal olarak kurutulmasıyla üretilir. Ayrıca, gün kurusu daha kısa bir raf ömrüne sahiptir ve daha az bulunabilir, bu da fiyatını artırabilir.

Malatya'da kayısının ne zaman bulunduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, kayısının ana vatanının Türkistan, Orta Asya ve Batı Çin olduğu sanılmaktadır. Büyük İskender'in seferleri sırasında M.Ö. IV. yüzyılda Anadolu'ya getirilmiş, M.Ö. I. yüzyılda ise Ermeni tüccarlar tarafından İtalya ve Yunanistan'a götürülmüştür. Arkeolojik bulgular, kayısının Malatya’daki köklerinin antik çağlara dayandığını göstermektedir.

İki çekirdekli kayısı, genetik eğilim veya beslenme fizyolojisi nedeniyle oluşabilir.

Kayısı çekirdeğinin yenebilecek kısmı, tatlı olan çeşididir. Kayısı çekirdekleri, toz haline getirilip salatalara serpilerek, smoothie'lere karıştırılarak veya yemeklere eklenerek tüketilebilir. Kayısı çekirdeği tüketirken dikkat edilmesi gerekenler: Günlük tüketim miktarı: Genellikle günde 3-5 adet kayısı çekirdeği tüketilmesi tavsiye edilmektedir. Aşırı tüketim riski: Özellikle acı kayısı çekirdekleri, siyanür üretebilen amigdalin içerir; bu nedenle aşırı tüketim zehirlenmeye yol açabilir. Çocuklar için risk: Çocuklar kayısı çekirdeği tüketmekten tamamen kaçınmalıdır. Kayısı çekirdeği tüketmeden önce bir uzmana danışılması önerilir.

Kayısı, Malatya'ya Büyük İskender'in seferleri sırasında, M.Ö. IV. yüzyılda gelmiştir. Kayısının ana vatanının Türkistan, Orta Asya ve Batı Çin olduğu düşünülmektedir.

Elazığ'da en çok yetişen meyveler arasında üzüm, dut, elma, kayısı, çilek, vişne, ayva ve armut bulunmaktadır. Ayrıca, sert kabuklu meyve olarak badem ve ceviz de yaygın olarak yetiştirilmektedir.