Şeftali

Bursa'da en iyi şeftali çeşitleri arasında J.H. Hale ve Glohaven öne çıkmaktadır. J.H. Hale: Orta irilikte, sarı zemin üzerine kırmızı geçişli kabuk rengine sahip, tatlı ve yoğun aromalıdır. Glohaven: Orta irilikte, sarı zemin üzerine açık kırmızı kabuk rengine sahip, az tüylü ve sulu bir yapıya sahiptir. Ayrıca, Bursa şeftalisi de sulu, tatlı ve aromatik yapısıyla bilinir.

Bursa'da en iyi şeftalinin yetiştiği yerler arasında Osmangazi ve Mustafakemalpaşa ilçeleri öne çıkmaktadır. Bursa'da en çok yetişen şeftali çeşitleri ise Glohaven ve J.H. Hale'dir. Şeftalinin yetiştiği diğer bölgeler hakkında bilgi bulunamamıştır. Şeftali yetiştiriciliği için uygun koşullar: İklim: Bursa'nın ılıman iklimi, şeftalinin lezzetini ve aromasını artırır. Toprak: Kumlu, milli, çakıllı, tınlı ve çabuk ısınma gösteren alüvyal topraklar uygundur. Şeftali yetiştiriciliği yapılacak alanlarda kış soğuklama ihtiyacı, ilkbahar donları ve düşük yaz sıcaklıkları gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.

Türk şeftalisinin meşhur olmasının bazı nedenleri: İklim ve toprak yapısı: Özellikle Bursa şeftalisi, ilin kendine özgü toprak ve iklim yapısı sayesinde kendine özgü duyusal, fiziksel ve kimyasal özelliklere sahiptir. Tarihî önem: Osmanlı arşivlerinde, Bursa şeftalisinin hediye olarak gönderildiği ve lezzeti ile tanındığı kayıtlar bulunmaktadır. Coğrafi işaret tescili: 2019 yılında S.S Bursa Bölgesi Tarım Kooperatifleri Birliği tarafından Türk Patent Enstitüsü'ne tescil ettirilmiş, 2024 yılında ise Avrupa Birliği'nden coğrafi işaret almıştır.

Bursa için uygun şeftali fidanı çeşitlerinden bazıları şunlardır: Bursa Yarma. Elegant Lady. Red Haven. Glohaven. Spring Lady. Şeftali fidanı seçerken, bölgenin iklimine ve toprak yapısına uygun türlerin tercih edilmesi önerilir. En iyi Bursa şeftali fidanının hangisi olduğu konusunda kesin bir görüş yoktur.

Bursa'da yarma şeftali fidanı, genellikle 2-3 yıl içinde meyve vermeye başlar. Şeftali ağaçlarının meyve verme süresi, uygun koşullar ve bakım ile değişkenlik gösterebilir.

Sulu şeftali, serinletici özelliği ve ferahlatıcı dokusu nedeniyle tercih edilir. Ayrıca, sulu şeftalinin tercih edilme sebeplerinden bazıları şunlardır: Vitamin ve mineral deposu olması. Antioksidan kaynağı olması. Kilo kontrolüne yardımcı olması. Cilt sağlığını koruması. Çok yönlü olması.

Çanakkale'nin Lapseki ilçesinde yetişen bazı ürünler: Kiraz: Lapseki, özellikle "Premier Giant" gibi büyük kalibreli kiraz çeşitleriyle ünlüdür. Fındık: Yaklaşık 50 yıl önce Karadeniz'den getirilen fındık fidanları, Lapseki'nin Çavuşköy köyünde yetiştirilmektedir. Kivi: Lapseki'nin dağ köylerinden Beyçayır'da kivi yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ayrıca, Lapseki'de dev kabak, karnabahar ve domates gibi ürünler de yetiştirilmektedir.

Bursa'da en çok yetişen şeftali çeşitleri Glohaven ve J.H. Hale'dir. Bursa şeftalisi, bu çeşitlerin yetiştirilmesi sonucu elde edilir.

Bursa'da en iyi yetişen şeftali çeşitleri arasında Glohaven ve J.H. Hale öne çıkmaktadır. Glohaven: Orta irilikte, sarı zemin üzerine açık kırmızı kabuk rengine sahip, az tüylü ve sulu bir yapıya sahiptir. J.H. Hale: Orta irilikte, sarı zemin üzerine kırmızı geçişli kabuk rengine sahip, tatlı ve yoğun aromalıdır. Ayrıca, Bursa şeftalisi, Starking şeftalisi ve Aydın şeftalisi de bölgede yaygın olarak yetiştirilen ve beğenilen çeşitler arasındadır.

Sulu şeftalinin yenmeme nedenleri şunlar olabilir: İshal riski: Şeftali, yüksek lif içeriği nedeniyle sağlıklı bir sindirim sistemini desteklerken, fazla tüketildiğinde ishale yol açabilir. Alerjik reaksiyonlar: Şeftali kabuğundaki tüyler bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara sebep olabilir. Böbrek yükünü artırma: Yüksek potasyum içeriği, aşırı tüketildiğinde böbreklerin yükünü artırabilir ve böbreklere zarar verebilir. Pestisit kalıntıları: Şeftalinin üretiminde kullanılan zirai ilaçlar, iyice yıkanmadan tüketildiğinde mide bulantısı, karın ağrısı ve zehirlenmeye yol açabilir.

Sulu şeftali, Bursa ilinde meşhurdur. Bursa'da yetişen ve Avrupa Birliği tarafından Korumalı Menşe Adı (PDO) tescili alan Bursa şeftalisi, J.H. Hale ve Glohaven gibi çeşitleriyle tanınır.

Bursa'da şeftali hasadı Haziran ayında başlayıp Eylül sonuna kadar devam etmektedir. 2024 yılında, Bursa şeftalisinin hasat zamanının Temmuz ayının ikinci haftasında başladığı belirtilmiştir. Bu bilgilere dayanarak, 2025 yılı için de benzer bir zaman diliminde hasat yapılması beklenmektedir.

En faydalı şeftali olarak, besin değeri ve antioksidan içeriği yüksek olan orta boy şeftaliler öne çıkmaktadır. Bir orta boy şeftali (yaklaşık 150 gram) şunları içerir: 50 kalori; 2 gram lif; 1 gram protein; 15 gram karbonhidrat; Günlük A vitamini ihtiyacının %6'sı; Günlük C vitamini ihtiyacının %15'i. Ayrıca, şeftalinin çeşitli türleri arasında, açık renkli şeftaliler daha tatlı olma eğilimindedir ve genellikle daha fazla antioksidan içerir. Şeftali tüketirken, olgun ve hasarsız meyveler tercih edilmelidir.

Yarma şeftali, ince kabuğu, sulu iç yapısı ve çekirdeğinin meyveden kolayca ayrılabilmesi gibi özellikleri nedeniyle tercih edilir. Ayrıca, yarma şeftali çeşitleri genellikle tatlı, aromatik ve görsel olarak çekici meyvelere sahiptir. Popüler yarma şeftali çeşitleri arasında Beyaz, Sarı, Kırmızı, Gözyaşı ve Hale yarma şeftali bulunur.

Sulu şeftalilerin ne zaman toplanması gerektiği hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, şeftalilerin genellikle yaz ortasından sonbahara kadar olgunlaşıp hasat edildiği bilinmektedir. Şeftalilerin hasat zamanı, çeşitlerine, iklim koşullarına ve coğrafi konuma bağlı olarak değişebilir. Şeftalinin olgunlaştığını gösteren bazı belirtiler: Renk değişimi. Dokunma. Koku. Kuruyan saplar.

Bursa şeftalisinin meşhur olmasının bazı nedenleri: İklim ve toprak yapısı: Bursa'nın kendine özgü toprak ve iklim yapısı, J.H. Hale ve Glohaven çeşidi şeftalilerin duyusal, fiziksel ve kimyasal özelliklerini olumlu yönde etkiler. Çeşitlilik: Bursa'da çok farklı şeftali türleri yetişir; tüylü şeftalinin yanı sıra, tüysüz nektarin çeşidi de yaygın olarak üretilir. Kalite: Sulu, tatlı ve aromatik yapısıyla Bursa şeftalisi, Türkiye'nin en kaliteli şeftalilerinden biri olarak kabul edilir. Tarihî önem: Osmanlı arşivlerinde 1848 ve 1881 yıllarına ait Bursa şeftalisinin hediye olarak gönderildiği ve lezzeti ile meşhur olduğuna dair kayıtlar bulunmaktadır. Coğrafi işaret: 2019 yılında Türk Patent Enstitüsü'nden tescil alan Bursa şeftalisi, 2024 yılında Avrupa Birliği'nden coğrafi işaret tescili almıştır.

VK Stowe şeftali çeşidinin ne zaman dikilmesi gerektiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak şeftali fidanlarının dikim zamanı, üretim yöntemine göre değişiklik gösterir. Tüplü şeftali fidanları: Dört mevsim boyunca dikilebilir. Açık kök üretim şeftali fidanları: Sonbahar ve ilkbahar arasında dikilmelidir. Ayrıca, şeftali fidanlarının dikimi için en uygun zamanlar, baharın başlangıcı veya sonbaharın sonudur. Dikim zamanı, bölgenin iklim koşulları ve toprak yapısına göre de değişebilir. En doğru dikim zamanını belirlemek için yerel bir tarım uzmanına danışılması önerilir.

En iyi şeftali, genellikle Temmuz ayında olur. Şeftali, yaz mevsimi meyvesi olup, Haziran ve Temmuz aylarında yetişir. Ancak bazı bölgelerde sıcaklık erken bastırdığı için Mayıs sonunda da şeftali bulunabilir.

1 dönüme kaç şeftali ağacı dikilebileceği ve ağacın verim durumu, şeftali türüne ve üretim şekline göre değişiklik gösterir: Yarı bodur şeftali çeşitleri: Fidanlar arası 3 metre, sıra arası 5 metre mesafe ile dikim yapıldığında, dönüme 66 adet şeftali ağacı dikilebilir. Bodur şeftali çeşitleri: Fidanlar arası 2 metre, sıra arası 4 metre mesafe ile dikim yapıldığında, dönüme 125 adet şeftali ağacı dikilebilir. Klasik şeftali çeşitleri: Fidanlar arası 5 metre, sıra arası 5 metre mesafe ile dikim yapıldığında, dönüme 25 adet şeftali ağacı dikilebilir. Ayrıca, bir şeftali ağacı ortalama 30 yıl yaşar. 1 dönümden alınan şeftali miktarı, ağaçların yaşı, bakım koşulları ve diğer çevresel faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Bursa oynarı (şeftali) en iyi Bursa ve Akdeniz bölgelerinde yetişir.