Fasulye

En iyi İspir fasulyesi, geleneksel İspir fasulyesi olarak bilinir. Diğer İspir fasulyesi çeşitleri arasında Oltu fasulyesi ve şeker fasulye de yer alır.

Kutu fasulye (konserve fasulye), sağlıklı bir besin olarak kabul edilir, ancak bazı avantajları ve dezavantajları vardır. Sağlık yararları: - Pratiklik: Hızlı bir yemek alternatifi sunar ve genellikle daha kısa pişirme süresine sahiptir. - Antioksidanlar: İçerdiği antioksidanlar, hücre hasarını azaltmaya yardımcı olabilir. - Protein ve lif: Kuru fasulye gibi kutu fasulye de yüksek protein ve lif içeriği ile sindirim sistemini destekler ve kan şekeri seviyelerini dengeler. Potansiyel riskler: - Yüksek sodyum: Konserve fasulyenin tuz içeriği yüksek olabileceğinden, tansiyon problemi olan bireyler için risk oluşturabilir. - BPA: Bazı konserveler, BPA gibi kimyasallar içerebilir, bu nedenle BPA içermeyen ambalajları tercih etmek önemlidir. Her iki tür fasulyeyi de dengeli bir şekilde tüketmek, sağlık açısından faydalı olacaktır.

Yerli ve ithal fasulye arasındaki farklar şunlardır: 1. Menşei ve Çeşit: Yerli fasulyeler, üretildiği bölgenin iklim özelliklerine uygun ve kendine has lezzetlere sahiptir. 2. Tanelerin Homojenliği: Yerli fasulyelerin taneleri homojen ve parlak renklidir. 3. Pişme Süresi ve Kalite: Yerli fasulyeler, daha kısa sürede pişer ve genellikle daha kaliteli olarak kabul edilir. 4. Ekonomik Faktörler: Yerli fasulye üretimi, bazı yıllarda verim düşmeleri nedeniyle ithalata ihtiyaç duyulmasına rağmen, genel olarak daha ekonomiktir.

Fasulye en hızlı şekilde suda çimlendirme yöntemiyle çimlendirilebilir. Bu yöntem için: 1. Fasulye tohumları bir kap suya konur ve 8-12 saat bekletilir. 2. Bekleme süresi sonunda tohumlar sudan çıkarılır ve bir süzgeçte bekletilir. 3. Günlük olarak su ile nemlendirilerek 3-5 gün içerisinde filizlenmesi sağlanır. Ayrıca, pamukta çimlendirme yöntemi de hızlı ve etkili bir seçenektir. Bu yöntem için: 1. Bir avuç pamuk ikiye bölünür ve cam kasenin dibine yarısı yayılır. 2. Kuru fasulyeler pamuğa yan yana olacak şekilde dizilir. 3. Kalan pamuk fasulyelerin üzerine yerleştirilir ama bastırılmaz. 4. Kaseyi ışık alan aydınlık bir alana konur ve pamuğu ıslatacak şekilde su eklenir. 5. Pamuk kurudukça az miktarda su eklenerek nemlendirilir. Çimlendirme sürecinde sıcaklık (20-25°C) ve nem dengesi önemlidir; aşırı sulama tohumların çürümesine neden olabilir.

En güzel beyaz kuru fasulye çeşitleri arasında Dermason Fasulyesi ve İspir Fasulyesi öne çıkmaktadır. - Dermason Fasulyesi: Orta büyüklükte, oval şekilli ve beyaz renklidir. - İspir Fasulyesi: Küçük taneli, ince kabuklu ve hızlı pişen bir çeşittir.

Erzurum'da İspir fasulyesi dışında meşhur olan diğer fasulye türleri şunlardır: 1. Hınıs Fasulyesi: Erzurum'un Hınıs ilçesine özgü, yuvarlak veya oval şekilli, beyaz renkli bir fasulye türüdür. 2. Şeker Fasulye: Erzurum ve çevresinde yetişen, İspir fasulyesine benzer bir tür olup, daha tatlımsı bir aromaya sahiptir. 3. Oltu Fasulyesi: Erzurum'un Oltu ilçesinde yetişen, İspir fasulyesine oldukça benzeyen, biraz daha küçük ve oval yapılı bir fasulye çeşididir.

Alman Ayşe fasulye tohumu, çimlenme için 15-21 derece toprak ısısına ihtiyaç duyar ve bu sıcaklıklarda oldukça iyi gelişim gösterir. Ekim zamanı olarak, don tehlikesi geçtikten sonra, genellikle Nisan sonu veya Mayıs başı tercih edilir. Toprak hazırlığının tamamlanması ve tohumların 2-3 cm derinliğe ekilmesi önerilir.

Fasulye çimlendirme için iyi drene edilmiş, kumlu-tınlı ve hafif asit toprakları tercih edilmelidir. Ayrıca, toprağın pH seviyesinin 5,2'nin altında olmaması gerekir, aksi takdirde bitkide sararma, bodurluk, yapraklarda kıvrılma ve buruşma görülebilir.

Küçük taze fasulyenin adı "çalı fasulyesi" olarak bilinir.

Fasulye bitkisi, toprak sıcaklığının 18-20 °C olduğu ve ilkbaharın sonlarından yazın başlarına kadar kök salmaya başlar. Kök gelişimi, özellikle çiçeklenme döneminde tamamlanır ve kökler toprakta 60-90 cm derinliğe iner.

Magnum oturak fasulye ekimi ilkbahar ve sonbahar aylarında yapılabilir.

Dermason fasulyesinin özellikleri şunlardır: 1. Taneleri İri ve Dolgun: Dermason fasulyesinin taneleri iri, dolgun ve yassıdır. 2. İnce Kabuklu: Fasulyenin kabuğu ince olup, bu sayede çabuk pişer ve kabukları kolayca ayrılır. 3. Lezzet: Pişirildiğinde yumuşak ve lezzetli bir dokuya sahiptir. 4. Yetiştirildiği Bölgeler: Özellikle İç Anadolu Bölgesi'nde, Konya ve Karaman yöresinde yetiştirilir. 5. Besin Değeri: Protein, lif, demir, potasyum ve magnezyum gibi mineraller açısından zengindir. Bu özellikler, dermason fasulyesini diğer fasulye çeşitlerinden ayırır ve sofraların vazgeçilmez bir lezzeti haline getirir.

Türkiye'de en çok yetişen baklagiller şunlardır: nohut, mercimek ve fasulye.

Gürcü kavurması genellikle kırmızı kuru fasulye ile yapılır.

Düşük karbonhidratlı diyet için hazırlaması kolay fasulye türleri arasında kırmızı fasulye, siyah soya fasulyesi ve olgunlaşmamış soya fasulyesi bulunmaktadır. Kırmızı fasulye: Pişmiş 100 gram kırmızı fasulye, 4,7 gram karbonhidrat içerir ve mükemmel bir lif kaynağıdır. Siyah soya fasulyesi: Düşük karbonhidratlı bir fasulye türüdür. Olgunlaşmamış soya fasulyesi: 94 kalori, 6,9 gram karbonhidrat ve 9,2 gram protein içerir. Düşük karbonhidratlı diyet için fasulye pişirirken, şeker veya domuz yağı içeren konserve fasulyelerden kaçınılmalıdır.

En iyi Alman Ayşe fasulye çeşitleri arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Biotek Tohum tarafından sunulan Alman Ayşe Sırık fasulyesi, yüksek verim ve adaptasyon kabiliyeti ile dikkat çekmektedir. 2. Dört Mevsim Tarım'ın ASGEN Alman Ayşe Fasulye Tohumu da bol verimli, lezzetli ve hastalıklara karşı dayanıklı bir seçenektir. Bu çeşitler, hem açık tarla hem de sera yetiştiriciliğine uygundur ve ilkbahar ve sonbahar aylarında yetiştirilebilirler.

Ayşe kadın fasulyesi ile çalı fasulyesi arasındaki bazı farklar: Görünüm: Ayşe kadın fasulyesi, çalı fasulyesine göre daha kalın ve dolgun, boncuk fasulyeye göre ise daha uzun bir yapıya sahiptir. Yetiştirme koşulları: Çalı fasulyesi daha soğuk iklimlerde yetişmeye uygun olup, toprak seçimi konusunda daha toleranslıdır. Besin değerleri: Çalı fasulyesi genellikle daha düşük kalorili ve lifli bir yapıya sahipken, Ayşe kadın fasulyesi daha yüksek şeker ve yağ içeriğine sahip olabilir. Kullanım alanları: Çalı fasulyesi genellikle yemeklerde, salatalarda ve çorbalarda kullanılırken, Ayşe kadın fasulyesi daha çok dekoratif bir görünüm sunması nedeniyle bahçelerde süs bitkisi olarak da kullanılır.

Çamlıca Çömlek Kuru Fasulye Restoran'da İspir fasulyesi kullanılır.

Fasulye bitkisine NPK gübreleri şeklinde karıştırılmış nitrojen (N), fosfor (P) ve potasyum (K) içeren gübreler verilir. Diğer gübre türleri: - Organik gübreler: Bitki veya hayvansal maddelerden yapılır, besinlerini yavaş bırakır. - Sentetik gübreler: İnorganik kimyasallardan yapılır, besinlerini hızla salar. Gübreleme önerileri: - İlk gübreleme: Fasulye çiçek açtıktan ve baklaları yerleştirdikten sonra yapılır. - Uygulama sıklığı: Büyüme mevsimi boyunca her dört ila altı haftada bir hafif besleme yapılabilir. - Toprak analizi: Gübre miktarını belirlemek için toprak analizi yapılması önerilir.

Fasulye, toprakta daha çok yetişir. Bunun nedeni, toprağın fasulye bitkisinin büyümesi için gerekli olan mineralleri ve vitaminleri sağlaması, pamuğun ise bu besin maddelerini içermemesidir.