BorçlarKanunu

Kefilin kiracının borcundan sorumluluğu şu durumlarda sona erer: Kira sözleşmesinin sona ermesi. Borcun ödenmesi. Kefalet süresinin dolması. Asıl borçlunun temerrüdü. Mücbir sebepler. Ayrıca, bir gerçek kişi tarafından verilmiş olan her türlü kefalet, buna ilişkin sözleşmenin kurulmasından başlayarak on yılın geçmesiyle kendiliğinden ortadan kalkar.

Evet, Türk Borçlar Kanunu'nun kira artış oranına ilişkin hükümleri emredicidir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na 08/06/2022 tarihinde eklenen geçici madde ile konut kiralarında kira artış oranı %25 ile sınırlandırılmıştır. Türk Borçlar Kanunu'nun 27. maddesi, kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmelerin kesin olarak hükümsüz olduğunu belirtir.

Evet, ihtiyaç nedeniyle tahliye davasında yurtdışında yaşamak yeterlidir, ancak bu durumun gerçek, samimi ve zorunlu bir ihtiyaç olarak kanıtlanması gerekir. Yargıtay kararlarında, yurtdışında yaşayan ve kesin dönüş yapmayan kişilerin, yıllık izinlerinde veya tatil dönemlerinde Türkiye’ye geldiklerinde doğan konut ihtiyacının gerçek ve samimi bir tahliye sebebi oluşturabileceği belirtilmektedir. Mahkemeler, her somut olayı kendi içinde değerlendirir ve ihtiyaç sahibinin yurda ne sıklıkla gidip geldiği, geldiği zaman nerede kalmak zorunda olduğu gibi faktörleri göz önünde bulundurur.

Yargıtay'da 392 ifadesi, iki farklı bağlamda değerlendirilebilir: 1. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) Madde 392: Bu madde, ihtiyati tedbir talep eden kişinin, haksız çıkması durumunda karşı tarafın ve üçüncü kişilerin uğrayacağı muhtemel zararlara karşılık teminat göstermesini düzenler. 2. Türk Borçlar Kanunu (TBK) Madde 392: Bu madde, ödünç verilen bir şeyin geri verilmesi için belirli bir gün veya bildirim süresi kararlaştırılmamışsa, ödünç alanın ilk istemden başlayarak altı hafta geçmedikçe şeyi geri vermekle yükümlü olmadığını belirtir.

Borçların mahsup edilmesi, Türk Borçlar Kanunu'nun 100. ve 101. maddelerinde düzenlenmektedir. Madde 100: Borçlu, faiz veya giderleri ödemede gecikmemiş ise, kısmen yaptığı ödemeyi ana borçtan düşme hakkına sahiptir. Madde 101: Birden çok borcu bulunan borçlu, ödeme gününde bu borçlardan hangisini ödemek istediğini alacaklıya bildirebilir. Ayrıca, Borçlar Kanunu'nun 84. ve 86. maddeleri de mahsup ile ilgili hükümler içermektedir.

Türk Borçlar Kanunu'nda 5 ana mevzuat bulunmaktadır. Bu mevzuat, kanunun birinci kısmında yer alan "Genel Hükümler" başlığı altında şu şekilde sıralanmıştır: 1. Borç ilişkisinin kaynakları. 2. Sözleşmenin kurulması. 3. Sözleşmelerin şekli. 4. Borç tanıması. 5. Sözleşmelerin yorumu ve muvazaalı işlemler. Bu ana mevzuatlar, kanunun 1. bölümünden 5. bölümüne kadar olan maddeleri kapsamaktadır.

Türk Borçlar Kanunu'nun 183. maddesi, alacağın devri ile ilgili koşulları düzenler. Maddeye göre, kanun, sözleşme veya işin niteliği engel olmadıkça alacaklı, borçlunun rızasını aramaksızın alacağını üçüncü bir kişiye devredebilir. Ayrıca, borçlu, devir yasağı içermeyen yazılı bir borç tanımasına güvenerek alacağı devralmış olan üçüncü kişiye karşı, alacağın devredilemeyeceğinin kararlaştırılmış bulunduğu savunmasını ileri süremez.

Sözleşmede faiz kararlaştırılmazsa, faiz oranı aşağıdaki şekilde belirlenir: Adi işlerde: Faiz oranı, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre, faiz borcunun doğduğu tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre belirlenir. Ticari işlerde: Faiz oranı, Türk Ticaret Kanunu'nun 9. maddesinde yapılan atıf gereği aynı kanun hükümlerine göre tespit edilir. Ayrıca, sözleşmede temerrüt faizi kararlaştırılmamışsa, akdi faiz oranı temerrüt faizi olarak kabul edilir.

5 yıllık zamanaşımına tabi olan alacaklardan bazıları şunlardır: Kira bedelleri, anapara faizleri ve ücret gibi dönemsel edimler. Otel, motel, pansiyon ve tatil köyü gibi yerlerdeki konaklama bedelleri ile lokanta ve benzeri yerlerdeki yeme içme bedelleri. Küçük sanat işlerinden ve küçük çapta perakende satışlardan doğan alacaklar. Ortaklık ilişkisinden doğan, ortakların birbirleriyle ya da ortaklıkla olan hesap alacakları. Vekâlet, komisyon ve acentalık sözleşmelerinden doğan alacaklar. Eser sözleşmesinden doğan alacaklar, ancak yüklenicinin ağır kusuruyla hiç ya da gereği gibi ifa etmeme hali hariç. Ayrıca, işçilik alacaklarından bazıları da 5 yıllık zamanaşımına tabidir, bunlar arasında ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti ve kötü niyet tazminatı bulunur.

TBK'nın 317 ve 318. maddeleri arabuluculuğa tabi değildir. TBK Madde 317, kiracının kiralananın olağan kullanımı için gerekli temizlik ve bakım giderlerini ödeme yükümlülüğünü düzenler. TBK Madde 318 ise, fevkalade hallerde (ekonomik buhran, yangın, deprem gibi) borçlunun mühlet talebini ve bu talebin icra mahkemesince değerlendirilmesini ele alır. Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren dava şartı arabuluculuk kapsamına alınmış olsa da, bu maddeler bu kapsama dahil edilmemiştir.

Satış sözleşmesinde aynı anda ifa, Türk Borçlar Kanunu'nun 207/2. maddesine göre, aksi kararlaştırılmadıkça veya aksine bir adet bulunmadıkça, satıcı ve alıcının borçlarını aynı anda yerine getirmekle yükümlü olması anlamına gelir. Bu ilkeye göre, malın teslimi ile birlikte bedelinin peşin olarak ödenmesi kabul edilir.

Tahliye taahhüdü ile kira süresinin bitimi aynı anda olursa, geçerli bir tahliye taahhüdü bulunmadığı için kiraya veren, kira sözleşmesini sona erdiremez. Tahliye taahhütnamesinin geçerli sayılabilmesi için, kira sözleşmesinden sonra ve kiralananın tesliminden sonra düzenlenmiş olması gerekir. Ancak, kira sözleşmesinde sözleşmenin yapıldığı tarih ile kiralananın teslim edildiği tarih arasında farklılık varsa, tahliye taahhütnamesinin, kiralananın teslim edildiği tarihten sonraki bir gün yapılması mümkündür.

Kira ödemelerinde banka komisyonu, kiracı ve ev sahibi arasında yapılan anlaşmaya göre farklı taraflara ait olabilir. Örneğin, "Kiram Güvende Sistemi" gibi uygulamalarda, kiracı kira bedelini bankaya yatırır ve banka bu bedeli mülk sahibinin hesabına aktarır. Ancak, kira sözleşmesinde farklı bir düzenleme yapılmışsa, komisyon ücreti kiracı veya ev sahibi tarafından ödenebilir. Kira ödemelerinde banka komisyonlarının vergi beyanı üzerindeki etkileri de dikkate alınmalıdır.

TBK 352, Türk Borçlar Kanunu'nun 352. maddesini ifade eder. TBK 352'nin bazı geçerlilik şartları: Tahliye taahhüdü yazılı olmalıdır. Tahliye taahhüdünde taşınmazın tahliye edileceği tarih gün, ay ve yıl olarak eksiksiz belirtilmelidir. Tahliye taahhüdü koşulsuz ve şartsız verilmiş olmalıdır. Tahliye taahhüdü serbest irade ile verilmiş olmalıdır. Tahliye taahhüdü kiracı veya özel olarak yetkilendirilmiş temsilcisi tarafından verilmelidir. Birden çok kiracı varsa hepsinin tahliyeyi taahhüt etmiş olması gerekir. Tahliye taahhüdü imzalı olmalıdır. Tahliye taahhüdü, kira sözleşmesi imzalandıktan ve kiralanan kiracıya teslim edildikten sonra verilmiş olmalıdır. Konut ve çatılı işyerleri kira sözleşmesine konu yerler için verilebilir.

Ağır kusur, üretici ya da satıcının, malın ayıplı olduğuna dair açık uyarı işaretlerini görmezden gelmesi, test süreçlerini eksik yürütmesi veya kalite kontrolü ihmal etmesi gibi durumları kapsar. Ayrıca, ayıbın varlığının bilindiği ve buna rağmen kasten gizlendiği hile durumu da ağır kusur olarak değerlendirilir. Bu iki durumda, zamanaşımı hükümleri işlemez ve tüketici, her zaman seçimlik haklarını kullanabilir.

Türk Borçlar Kanunu (TBK) madde 315'e göre, kiracıya verilecek süre en az on gün, konut ve çatılı işyeri kiralarında ise en az otuz gündür. Bu süreler, yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar.

Bilirkişi tazminatı, aşağıdaki unsurlara göre belirler: Zararın türü. Kazanın oluş şekli. Mağdurun sağlık durumu. Gelir kaybı. Araç hasarının boyutu. Kusur oranları. Bilirkişi, zararları ve kusur oranlarını değerlendirir. Tazminat hesaplanırken kullanılan formüller ve yaşam tabloları, yargı kararlarına ve ilgili mevzuata göre değişebilir. Bilirkişi raporunun objektif, bilimsel ve eksiksiz olması, hem sigorta şirketinin hem de sigortalının haklarının korunması için önemlidir.

Türk Borçlar Kanunu madde 156, "Borcun ikrar edilmesi veya karara bağlanması hâlinde" başlıklı olup, zamanaşımının kesilmesi durumunda yeni bir sürenin işlemeye başlayacağını düzenler. Madde 156'nın 2. fıkrası şu şekildedir: > "Borç bir senetle ikrar edilmiş veya bir mahkeme ya da hakem kararına bağlanmış ise, yeni süre her zaman on yıldır".

Sözleşmede yenileme maddesi, tarafların mevcut bir sözleşmeyi belirli koşullar altında yenilemelerine olanak tanıyan hükümdür. Yenileme maddesinin bazı türleri: Hiçbir tarafın tek başına yenileme yapamaması. Bir tarafın yenileme yapabilmesi, diğerinin ise onay vermesi gerekmesi. Her iki tarafın da bildirim yaparak yenileme yapabilmesi. Yenileme genellikle şu durumlarda kullanılır: Şirket yeniden yapılandırmaları veya satın almalar. Kira sözleşmelerinin otomatik yenilenmesi. Finansman anlaşmaları veya ipotekler. Yenileme için dikkat edilmesi gerekenler: Yenileme hakkının sözleşmede açıkça belirtilmesi. Yazılı bildirim gerekliliği (bazı durumlarda). Yenileme bildiriminin sözleşme yenilenmeden önce yapılması.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 611 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Ayrıca, bu sözleşmelerin miras sözleşmesi şeklinde yapılması gerektiği için, geçerlilikleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 545. maddesi uyarınca resmi vasiyetname hükümlerine tabidir.