Alacaklar

136 hesap, diğer alacak hesaplarında dahil edilemeyen ve ticari bir sebebe dayanmayan alacakların izlendiği aktif karakterli bir hesaptır. Bu hesabın işleyişi şu şekildedir: - Alacağın ortaya çıkması durumunda hesaba borç olarak kaydedilir. - Tahsilat gerçekleştiğinde ise alacak olarak kaydedilir.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'a göre, amme alacakları için tahsil zamanaşımı süresi vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıldır.

131 Hesap, şahıs işletmelerinde "Ortaklardan Alacaklar" hesabını ifade eder. Bu hesap, işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri (ödünç verme, borç verme vb.) sonucunda ortaklarından veya işletme sahiplerinden olan alacak tutarlarının takip edildiği hesaptır. İşleyişi: - Alacağın doğması durumunda hesaba borç kaydedilir. - Alacağın tahsil edilmesi durumunda ise hesaba alacak kaydedilir.

Evet, bağlı ortaklıklardan alacaklara faiz hesaplanabilir. Bu tür alacaklar, işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemler nedeniyle ortaya çıkar ve bağlı ortaklardan olan senetli veya senetsiz alacakları kapsar.

Yurtdışından tahsil edilemeyen alacaklar, muhasebe ve vergi mevzuatı çerçevesinde şu şekilde muhasebeleştirilir: 1. Şüpheli Alacak Karşılığı Ayrılması: Alacağın dava veya icra takibine konu olması, yazılı olarak birden fazla istenilmesine rağmen ödenmemesi veya dava ve icra takibine değmeyecek kadar küçük olması durumunda, şüpheli alacak olarak değerlendirilir ve karşılık ayrılır. 2. Kur Farkları: Şüpheli hale gelen alacağa bağlı olarak oluşan kur farkları da asıl alacak gibi değerlendirilir ve karşılık ayrılır. 3. Yargı Giderleri: Şirketin iş faaliyetleri kapsamında açılan yurt dışı davalarda ödenen mahkeme harçları, ticari kazancın elde edilmesiyle doğrudan ilgili olduğundan, fiilen ödendiği yılın gideri olarak kurum kazancından indirilebilir. 4. Dönemsellik İlkesi: Şüpheli alacak karşılığı ve giderler, doğru dönemde muhasebeleştirilmelidir. Bu konularda yapılacak yanlış uygulamalar, vergi ziyaına ve cezai yaptırımlara yol açabileceğinden, firmaların mevzuata uygun hareket etmeleri büyük önem taşır.

131 ile 159 arasındaki fark, Tekdüzen Hesap Planı'nda yer alan hesap gruplarının farklı işlevleri ve kapsamlarından kaynaklanmaktadır. - 131 Hesabı: "Ortaklardan Alacaklar" hesabını ifade eder ve işletmenin ortaklarından olan alacaklarını izler. - 159 Hesabı: "Verilen Sipariş Avansları" hesabını temsil eder ve yurt içinden ya da yurt dışından satın alınmak üzere siparişe bağlanan stoklarla ilgili yapılan avans ödemelerinin izlenmesini sağlar.

Diğer çeşitli alacaklar (600 01 04), genellikle kurumlardan ve kişilerden alınan yardım ve bağışları ifade eder.

88. maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun prim ve diğer alacaklarını ifade eder. Bu alacaklar şunlardır: sosyal sigorta primleri; genel sağlık sigortası primleri; işsizlik sigortası primleri; idari para cezaları; gecikme cezası ve zamları; katılım payları. Ayrıca, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'na istinaden Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgesi ile muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden alınacak damga vergileri de bu kapsamda yer alır.

Ticari ve ticari olmayan alacaklar işletmelerin gerçekleştirdiği faaliyetlerden doğan alacakların iki ana kategorisidir. Ticari alacaklar, işletmenin ticari ilişkisi nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz alacaklardır. Bu gruba dahil olan hesaplar şunlardır: - 120 Alıcılar; - 121 Alacak Senetleri; - 122 Alacak Senetleri Reeskontu; - 126 Verilen Depozito ve Teminatlar; - 127 Diğer Ticari Alacaklar. Ticari olmayan alacaklar ise herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde tahsil edilmesi düşünülen alacaklardır. Bu gruba dahil olan hesaplar şunlardır: - 131 Ortaklardan Alacaklar; - 132 İştiraklerden Alacaklar; - 133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar; - 135 Personelden Alacaklar; - 136 Diğer Çeşitli Alacaklar.

120 muhasebe kodu, "alıcılar" hesabına ait bir koddur. Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından dolayı senetsiz alacakların ve finansal kiralamalardan doğan senetsiz alacakların takip edildiği hesaptır.

Accounts Payable (Borçlar) ve Accounts Receivable (Alacaklar) arasındaki fark şudur: - Accounts Payable, şirketin tedarikçilere ve satıcılara borçlu olduğu kısa vadeli borçlardır. - Accounts Receivable, müşterilerin veya müşterilerin şirkete borçlu olduğu paradır ve bu bir varlık olarak kabul edilir. Özetle, accounts payable nakit çıkışını, accounts receivable ise nakit girişini temsil eder.

Tahsil-i Emval Kanununa göre tahsil edilecek alacaklar, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 1. ve 2. maddelerinde belirtilmiştir: 1. Devlete, il özel idarelerine ve belediyelere ait alacaklar: Vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli ve fer'i amme alacakları. 2. Çeşitli kanunlarda Tahsili Emval Kanununa göre tahsil edileceği bildirilen her çeşit alacaklar. Bu alacaklar ayrıca, akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışındaki amme hizmetlerini ilgilendiren diğer alacakları da kapsar.

Rüçhanlı alacaklar, iflas hukuku kapsamında, iflas eden şirketin varlıklarından öncelikli olarak tahsil edilen alacaklardır. Bu alacaklar şunlardır: 1. Mevduat sahipleri: Bankalar, mevduat sahiplerinin alacaklarını öncelikle karşılar. 2. Kamu alacaklıları: Vergi daireleri ve Sosyal Güvenlik Kurumu gibi kamu kurumları, kamu borçlarını öncelikli olarak tahsil eder. 3. Çalışan alacaklılar: İflas eden şirketin çalışanları, ücret ve kıdem tazminatı gibi alacaklarını öncelikli olarak tahsil eder. 4. Rehinli alacaklar: İpotek veya rehinle teminat altına alınmış alacaklar da rüçhanlı sıraya yazılır. Ayrıca, 6183 sayılı kanun uyarınca, gümrük vergisi, emlak vergisi, veraset ve intikal vergisi gibi bazı kamu alacakları da hacze iştirakte öncelikli olarak ödenir.

İşçilik alacakları, işçinin işverenine karşı çalıştığı süre zarfında hak ettiği ancak ödenmeyen çeşitli mali hakları içerir. Başlıca işçilik alacakları şunlardır: 1. Ücret Alacağı: İşçinin yaptığı iş karşılığında aldığı temel ödeme. 2. Fazla Mesai Ücreti: Haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmalar için ödenen ek ücret. 3. Yıllık İzin Ücreti: İşçinin kullanmadığı yıllık izin günleri için ödenen ücret. 4. Kıdem Tazminatı: İşçinin işveren yanında geçirdiği her bir yıl için bir aylık brüt maaşı üzerinden hesaplanan tazminat. 5. İhbar Tazminatı: İş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, yasal süreler içinde ihbarın yapılmaması halinde işçiye ödenen tazminat. 6. Resmi ve Dini Bayram Tatili Ücreti: Özel sektörde çalışanların resmi ve dini bayramlarda çalışması durumunda ödenmesi gereken ek ücret. Bu alacaklar, iş mahkemelerinde dava açılarak talep edilebilir.

Sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan alacaklar şunlardır: 1. İşçilik alacakları: Ödenmeyen ücretler, kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti gibi. 2. Hizmet tespiti davaları: İşverenin çalışanları SGK'ya eksik bildirmesi veya hiç bildirmemesi durumunda açılan davalar. 3. İş kazası ve meslek hastalığı davaları: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu doğan maddi ve manevi tazminat talepleri. 4. Emeklilik ve sosyal güvenlik davaları: Yaşlılık aylığı, ölüm aylığı ve prim alacaklarına ilişkin davalar. 5. Sosyal Güvenlik Kurumu işlemlerinin iptali davaları: SGK tarafından yapılan hatalı işlemlere karşı açılan davalar.

Diğer kamu tüzel kişilerden alacaklar, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında, Devlete, il özel idarelerine ve belediyelere ait olan alacakların dışında kalan kamu alacaklarını ifade eder. Bu tür alacaklar, sözleşmelerden doğan alacaklar, kamu hizmetinin tatbikatından kaynaklanan alacaklar ve takip masraflarından doğan alacaklar gibi çeşitli kaynaklardan ortaya çıkabilir.

128 Hesap, Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı olarak adlandırılır. İşleyişi: 1. Tahsili şüpheli hale gelen alacaklar, ilgili hesapların alacağı karşılığında bu hesaba borç kaydedilir. 2. Alacağın tahsili veya tahsil edilemeyeceğinin kesinleşmesi durumunda bu hesaba alacak kaydedilir.

Şüpheli ticari alacak karşılığı, 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı hesabında izlenir.

İş akdi feshedilen bir işçi, aşağıdaki adımları izlemelidir: 1. Fesih Bildiriminin Alınması: İşverenin yazılı fesih bildirimini almak ve bu bildirimi saklamak gereklidir. 2. Fesih Sebebini Öğrenme: İşverenden fesih sebebi hakkında bilgi talep etmek ve bu sebebin İş Kanunu'na uygun olup olmadığını kontrol etmek önemlidir. 3. Alacakların Hesaplanması: Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer alacakların (ücret, prim, fazla mesai, kullanılmamış yıllık izin ücreti vb.) hesaplanması gerekmektedir. 4. Alacakların Talep Edilmesi: Hesaplanan alacakların işverenden yazılı olarak talep edilmesi tavsiye edilir. 5. İşsizlik Sigortası Başvurusu: Şartları taşıyorsa, İş-Kur'a başvurarak işsizlik sigortası yardımı alınabilir. 6. Hukuki Yollara Başvurma: Alacaklar ödenmezse veya feshin haksız olduğunu düşünülüyorsa, iş mahkemesinde dava açılabilir. 7. Belgelerin Saklanması: İş sözleşmesi, ücret bordroları, fesih bildirimi ve diğer işle ilgili belgelerin saklanması, herhangi bir hukuki işlem sırasında delil olarak kullanılabilir.

İşverenin lokal değişikliği nedeniyle işçiyi feshetmesi durumunda işçinin hak kazanabileceği alacak kalemleri şunlardır: 1. Kıdem Tazminatı: İşçinin iş sözleşmesinin feshi haklı bir nedene dayanmıyorsa, işçi kıdem tazminatına hak kazanır. 2. İhbar Tazminatı: İşveren, bildirim süresine uymadan iş sözleşmesini feshederse, işçi ihbar tazminatı talep edebilir. 3. Diğer İşçilik Alacakları: İşçi, varsa diğer ödenmemiş veya eksik ödenmiş işçilik alacaklarının ödenmesini talep edebilir. Bu süreçte işçinin, işverenin değişiklik önerisini yazılı olarak kabul etmemesi ve durumu ispatlaması önemlidir.