Tanık

Tanık, duruşmada bir olayı hatırlayamazsa, önceki ifadesini içeren tutanağın ilgili kısmı okunarak hatırlamasına yardım edilir.

Mehmet Günsur, menajer Ayşe Barım hakkında başlatılan Gezi Parkı olaylarına iştirak soruşturması kapsamında tanık sıfatıyla ifade vermek üzere adliyeye çağrıldı.

Bir suçun tanığı konulu filmler genellikle iki ana hikayeden birini anlatır: 1. Tanık Koruma: Bir şarkıcı kadın, izlemek için gittiği resim galerisinde bir cinayete tanık olur ve katil, tanığı ortadan kaldırmak için onu tehdit eder. 2. Amiş Çocuğu Tanık: Genç bir Amiş çocuğu, bir suçun tanığı olur ve dedektif John Book, çocuğu korumak için Amiş topluluğuna saklanır.

Gizli tanık ve gizli ihbarcı kavramları farklı anlamlar taşır. Gizli tanık, beş duyu organıyla görgü ve bilgisine başvurulan, ancak güvenliği sebebiyle kimliği gizli tutulan kişidir. Gizli ihbarcı veya muhbir ise, suça konu fiil ve fail ile ilgili bilgi ve görgüsü olan, kimliği gizli tutulan ve ihbarcı niteliği taşıyan kişidir.

Bazı akrabalar, belirli durumlarda tanık olmaktan çekinebilir veya tanıklıkları kabul edilmez: 1. Kanuni Yakınlıklar: Taraflardan birinin nişanlısı, eşi, altsoyu veya üstsoyu, taraflarla arasında evlatlık bağı bulunanlar tanıklıktan çekinebilir. 2. Meslek Sırları: Hekimler, diş hekimleri, eczacılar ve diğer tıp meslekleri mensupları, hastaları ve yakınları hakkında öğrendikleri sırlar nedeniyle tanıklıktan çekinebilirler. 3. Menfaat İhlali: Tanığın beyanı, kendisinin veya yakınlarının şeref veya itibarını ihlal edecekse veya ceza soruşturmasına sebep olacaksa tanıklıktan çekinebilir. Bu durumlar dışında, akrabalar tanık olarak dinlenebilir ve ifadeleri diğer tanıklarınki gibi değerlendirilir.

Menfi tespit davasında tanık dinlenmesi, genel olarak mümkün değildir. Ancak, istisnai hallerde tanık dinlenmesi yapılabilir.

Soy bağının reddi davasında tanıkların dinlenmesi, mahkeme huzurunda yemin altında gerçekleştirilir. Tanıkların ifadesi, davanın önemli delillerinden birini oluşturur ve mahkemenin karar verme sürecinde etkili olur.

Tanık göstermeye örnek bir soru şu şekilde olabilir: "Bu konuda uzman olan ve güvenilen bir kişinin sözünden hareketle, düşüncenizin doğruluğunu pekiştirmek için, o kişinin görüşlerine başvurdunuz. Bu kişinin sözünü sorabilir miyim?"

Tanığın dinlenmesi sırasında sahip olduğu haklar şunlardır: 1. Tanıklıktan Çekinme Hakkı: Tanık, bazı durumlarda tanıklıktan çekinme hakkına sahiptir. 2. Yemin Etme Hakkı: Tanık, doğru söyleyeceğine dair yemin etme hakkına sahiptir. 3. Tazminat Hakkı: Tanık, kaybettiği zamanla orantılı bir tazminat alma hakkına sahiptir. 4. Yol, Beslenme ve Konaklama Giderlerini Alma Hakkı: Tanık, bu giderlerini talep edebilir. 5. Can ve Mal Güvenliğinin Sağlanmasını İsteme Hakkı: Tanık, kendisinin ve yakınlarının can ve mal güvenliğinin sağlanmasını talep edebilir. Ayrıca, tanıkların ayrı ayrı ve diğer tanıkların yanında bulunmaksızın dinlenmeleri gerekmektedir.

PVSK m.15'de yer alan "polis, yaptığı tahkikat esnasında ifadelerine müracaat lazımgelen kimseleri çağırır ve kendilerine lüzumu olan şeyleri sorar" ifadesi, kolluğun "tanık çağırma ve ifade alma" yetkisini düzenlemektedir.

Boşanmada fazla tanık göstermek, delil olarak kabul edilir. Ancak, tanıkların beyanları, görgüye dayalı olmalıdır; yani bizzat gördükleri veya duydukları olaylar hakkında bilgi vermeleri gereklidir.

Sıra dışı tanıklar, genellikle gizli tanıklar olarak adlandırılır ve bu tanıklar, beş duyu organıyla görgü ve bilgilerini aktaran ancak güvenlikleri nedeniyle kimlikleri gizli tutulan kişilerdir. Gizli tanıklar, organize suçlar, terör suçları ve narkotik suçlar gibi davalarda önemli deliller sunarlar. Ayrıca, yalan tanıklık veya iftira gibi suçlamalar durumunda da gizli tanıkların beyanları dikkate alınır, ancak bu durumda bile kimlikleri korunur ve birtakım tedbirlerle tehlikede bulunmaları önlenir.

Çapraz sorguda sorulabilecek sorular üç ana kategoriye ayrılır: 1. Algılama yeteneği ile ilgili sorular: Kişinin olayları nasıl algıladığını ve hafızasının nasıl çalıştığını anlamaya yöneliktir. 2. Tarafsızlık ile ilgili sorular: Kişinin davaya tarafsız bir şekilde yaklaşıp yaklaşmadığını değerlendirmeyi amaçlar. 3. Doğrulama soruları: Tanığın verdiği ifade veya bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek için sorulur.

Resmi vasiyetnamede tanık yasaklarına dahil olanlar şunlardır: 1. Fiil ehliyeti bulunmayanlar. 2. Bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar. 3. Okur yazar olmayanlar. 4. Mirasbırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları. 5. Mirasbırakanın kardeşleri. 6. Mirasbırakanın kardeşlerinin eşleri. Bu kişiler, resmi vasiyetnamenin düzenlenmesinde memur veya tanık olarak yer alamazlar.

Evet, çocuklar kamu davasında tanık olabilirler. Ayırt etme gücüne sahip ve şahit olduğu olayı rahatça aktarabilecek küçükler, tanık olarak dinlenebilirler.

Evet, çalışma saatleri tanık beyanları ile ispatlanabilir. Fazla çalışmanın ispatında, tanıkların işçinin çalışma şartlarını bilmesi ve aynı işyerinde aynı dönemde çalışmış olmaları gerekmektedir. Ancak, tanık beyanlarının sadece birlikte çalıştıkları dönem için fazla çalışmayı ispatlayabileceği ve taraflarla husumet içinde olan tanık beyanlarının dikkate alınmayacağı unutulmamalıdır.

Evet, mahkemelik olan bir kişi tanık olabilir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 240. maddesine göre, davada taraf olmayan kişiler tanık olarak gösterilebilir.

Çapraz sorgulama çeşitli amaçlarla yapılır: 1. Tanığın İfadesinin Doğrulanması: Çapraz sorgu, bir tanığın daha önce verdiği ifadelerin doğruluğunu kontrol etmek için kullanılır. 2. Çelişkilerin Ortaya Çıkarılması: Tanığın beyanları arasındaki çelişkileri tespit etmek ve tanığın güvenilirliğini sorgulamak amacıyla yapılır. 3. Yeni Bilgilerin Elde Edilmesi: Tarafın lehine yeni bilgiler elde etmek için çapraz sorgulama uygulanabilir. 4. Dava Teorisinin Güçlendirilmesi: Çapraz sorgu, dava konusu olguyu yeniden tanıtarak savunmanın veya iddianın güçlendirilmesine katkıda bulunur.

Tanığın mazereti, mazaret dilekçesi ile ispatlanır. Örnek mazeret dilekçesi: ``` KOCAELİ 1.ASLİYE CEZA MAHKEMESİ SAYIN HAKİMLİĞİ’NE Dosya No : ……………. Tanık ( Ad- Soyad) : ……………………. ( TCKN) Adres : Konu : …..tarihindeki duruşmaya (veya ………..tarihindeki keşfe) tanıklığım hususundaki mazeretlerimden ibarettir. Açıklamalar : (Burada neden mahkemenin çağrısına katılamayacağınız açıkça anlatılmalıdır.) Örnek: Yukarıdaki esas numaralı dosyada sayın mahkemeniz tarafından tanık olarak çağrılmış bulunmaktayım. Ancak 05.09.2019 tarihinde hastanede ameliyat olacağımdan dolayı tanık olarak çağrıldığım duruşma gün ve saatinde mahkeme huzurunda hazır bulunabilmem mümkün değildir. Bu sebeple işbu dilekçeyi sunma zaruriyeti hasıl olmuştur. Sonuç ve İstem : Mazeretimin kabulü ile tanık beyanımın bir sonraki duruşma gününe alınmasını sayın mahkemenizden talep ederim.(tarih) Ad-Soyad İmza ```. Dilekçe, ilgili mahkemeye sunulmak üzere hukuk veya ceza ön bürosunda onaylatılmalıdır.

Tanıkların kaç gün dinleneceği, ceza muhakemesinde ve hukuk muhakemesinde farklı usullere tabidir: 1. Ceza Muhakemesinde: Tanıklar, ayrı ayrı ve sonraki tanıklar yanında bulunmaksızın dinlenir. 2. Hukuk Muhakemesinde: Tanıkların dinlenmesi için kesin süre verilebilir ve bu süre içinde tanık listesi sunulmazsa, tanıkların dinlenmesi mümkün olmayabilir.