HukukMuhakemeleri

Bilirkişi raporu tartışılabilir, çünkü hakim, bilirkişi raporunu diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendirir. Bilirkişi raporuna itiraz, raporun tebliğinden itibaren iki hafta içinde yapılabilir. Ayrıca, hakim, bilirkişi raporundaki özel veya teknik açıklamalardan yola çıkarak, raporda varılan sonucun yanlış olduğu kanısına ulaşırsa, bunun gerekçelerini açıkça ortaya koyarak bilirkişi raporunun aksine de karar verebilir.

Evet, davayı geri almak için karşı tarafın (davalı) açık rızası gereklidir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 123. maddesine göre, davacı, hüküm kesinleşinceye kadar davasını ancak davalının açık rızası ile geri alabilir. Zımni (üstü örtülü) rıza yeterli değildir, rıza açıkça ifade edilmelidir.

Belirsiz alacağı belirli hale getirme dilekçesi, HMK 107/2 maddesine göre, alacağın miktarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesi mümkün olduğunda verilir. Bu an, genellikle bilirkişi raporu veya keşif gibi tahkikat işlemlerinin sonuçlanmasıyla kabul edilir. Süreç şu şekilde işler: 1. Hâkim tarafından iki haftalık kesin süre verilir. 2. Davacı, bu süre içinde talebini tam ve kesin olarak belirler. 3. Aksi takdirde dava, talep sonucunda belirtilen miktar veya değer üzerinden görülüp karara bağlanır.

Evet, Yargıtay hakimi de dahil olmak üzere tüm hakimler, Türk hukukunu resen uygulamakla yükümlüdür. Bu yükümlülük, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 33. maddesinde belirtilmiştir.

Süre uzatım dilekçesi, dava dilekçesi davalıya tebliğ edildikten sonra, iki haftalık cevap süresi içinde verilmelidir. Bu süre geçtikten sonra yapılacak talepler mahkemece kabul edilmez.

Hukukta "makul süre" kavramı, yargılamanın ve yargılanma işlemlerinin sürüncemede kalmasını önlemek, tarafların uyuşmazlık konusu hakka bir an önce ulaşabilmelerini ve davanın nasıl sonuçlanacağı konusunda endişe yaşamalarının önüne geçmek amacıyla düzenlenen bir haktır. Makul sürede yargılanma hakkı, başta Anayasamız ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere birçok mevzuatta kendine yer bulmuştur. Bu hak ile ilgili düzenlemeler şu şekilde özetlenebilir: Anayasanın 36. maddesi. Anayasanın 141. maddesi. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesi. Makul sürenin tespitinde kullanılan ölçütler arasında davanın karmaşıklığı, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu, başvurucunun davanın hızla sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar yer alır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre, süre uzatımı (ek süre) bir defaya mahsus olmak üzere en fazla bir ay uzatılabilir. Ancak, süre uzatma talebinin mutlaka ilk iki haftalık cevap süresi içerisinde yapılması gerekmektedir.

Tam ıslah, bir davada dava dilekçesinden itibaren yapılan tüm usul işlemlerini geçersiz kılarak yargılamaya baştan başlama hakkıdır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 180. maddesine göre tam ıslah şu durumlarda mümkündür: Davacı, davasını baştan (dava dilekçesinden) itibaren ıslah eder. Bir hafta içinde yeni bir dava dilekçesi verir. Aksi takdirde, ıslah hakkı kullanılmış sayılır ve ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilir. Tam ıslah ile yapılabilecekler: Dava sebebinin değiştirilmesi. Dava konusunun değiştirilmesi. Talep sonucunun değiştirilmesi. Eksik bildirilen vakıaların tamamlanması. Davanın türünün değiştirilmesi. Yeni delillerin gösterilmesi. Tam ıslah ile yapılamayacaklar: İlk itirazların ileri sürülmesi. İkinci tanık listesi verilmesi.

Dosyanın görevli ve yetkili mahkemeye gönderilmesi talebi, hukuk dosyalarında yetkisizlik veya görevsizlik kararı sonrasında, tarafların dava dosyasının doğru mahkemeye iletilmesi için mahkemeye sunduğu dilekçedir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 20. maddesine göre, bu talebin kararın kesinleştiği tarihten itibaren iki hafta içinde yapılması gereklidir.

Hayır, davanın ihbar edilmesi halinde ihbar eden taraf davada taraf sıfatını kazanmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 63. maddesine göre, dava kendisine ihbar edilen kişi, davayı kazanmasında hukuki yararı olan taraf yanında davaya katılabilir.

Evet, ortaklığın giderilmesi davasında cevap süresi uzatılabilir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 127. maddesine göre, davalı taraf, cevap dilekçesi verme süresi içinde başvuru yaparak ek süre talep edebilir. Ek süre talebi hakkında verilen karar taraflara derhal bildirilir.

Vekalet yetkisi, dava şartı değildir. Ancak, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) uyarınca, vekaletnamesinin aslını veya onaylı örneğini vermeyen avukat, dava açamaz ve yargılamayla ilgili hiçbir işlem yapamaz.

HMK madde 33, "Hukukun Uygulanması" başlıklı bir maddedir ve şu şekildedir: > "Hâkim, Türk hukukunu resen uygular" (HMK madde 33, fıkra 1). Bu madde, hâkimin bir davada hangi hukuk kurallarının uygulanacağına karar verme yetkisine sahip olduğunu ifade eder. Maddedeki “Türk hukuku” terimi, kanunların yanı sıra mevzuat ile örf ve adet hukukunu ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeleri de kapsamaktadır.

Hukukta tavzih talebi, bir mahkeme kararının yeterince açık olmaması, icrasında tereddüt uyandırması veya birbirine aykırı fıkralar içermesi durumunda, bu belirsizlik veya çelişkinin giderilmesi için kararın veren mahkemeye başvurulmasıdır. Tavzih talebinde bulunulabilecek durumlar: Karar metninde çelişkili ifadeler varsa; Hüküm kısmı açık ve anlaşılır değilse; Kararın nasıl uygulanacağı konusunda şüpheler varsa. Tavzih talebi, hükmün kesinleşmesinden önce veya sonra yapılabilir, ancak bu talep kanun yolu süresini durdurmaz ve hükmün icrasını durdurmaz. Tavzih talebi, hükmü veren mahkemeye dilekçe ile yapılır ve mahkeme, gerekli görürse tarafları sözlü açıklamalarını dinlemek üzere davet edebilir.

Mahkemelik olan bir kişi, yani davanın tarafı, tanık olamaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre, davada taraf olmayan kişiler tanık olarak gösterilebilir. Ancak, bir davada taraf olarak dinlenen kişi, aynı davada tanık olarak dinlenemez.

Tarafların değişmesi, belirli durumlarda dava şartı olabilir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 124. maddesine göre, bir davada taraf değişikliği, ancak karşı tarafın açık rızası ile mümkündür. Ancak, maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir. Ayrıca, dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi, kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir.

Nafaka kararları, kesinleşmeden de icraya konulabilir. Bu durum, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 350. ve 367. maddeleri ile İcra ve İflas Kanunu'nun 36/4. maddesinde düzenlenen özel bir hükümden kaynaklanmaktadır.

Eski hale getirmede süre uzatılamaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 96. maddesine göre, eski hale getirme talebi, işlemin süresinde yapılamamasına sebep olan engelin ortadan kalkmasından itibaren iki hafta içinde yapılmalıdır. İlk derece ve istinaf yargılamalarında, en geç nihai karar verilinceye kadar eski hale getirme talebinde bulunmak mümkündür, ancak nihai karar bir tarafın yokluğunda verilmişse, tahkikat aşamasında kaçırılan süreler için kararın verilmesinden sonra da eski hale getirme talebinde bulunulabilir.

Evet, hesap hatası nedeniyle karar düzeltilebilir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 183. maddesine göre, tarafların veya mahkemenin dava dosyasında bulunan belgelerdeki açık yazı ve hesap hataları, karar verilinceye kadar düzeltilebilir. Ayrıca, kararın düzeltilmesi talebi, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde ilgili mahkemeye yapılabilir.

Terditli dava, davacının aynı davalıya karşı aralarında aslilik-ferilik ilişkisi kurarak birden fazla talebini aynı dava dilekçesinde ileri sürmesi durumunda açılır. Bunun için iki şart gereklidir: 1. Talepler arasında hukuki veya ekonomik bir bağlantının bulunması. 2. Taleplerin aynı davalıya yönelik olması. Terditli davada, mahkeme öncelikle asli talebi inceleyecek ve karara bağlayacaktır.