Tanık

HMK madde 243'e göre, tanık listesi sunulmazsa aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkabilir: Tanıkların dinlenmemesi. Delile dayanmaktan vazgeçmiş sayılma. HMK madde 243, tanığın davetiye ile çağrılmasını öngörse de, davetiye gönderilmeden taraflarca hazır bulundurulan tanık da dinlenir.

Bilgi sahibi tanıklar, kolluk birimleri tarafından şu şekilde dinlenir: Kimlik tespiti: Tanığın adı, soyadı, yaşı, işi, yerleşim yeri gibi bilgiler sorulur. Haklarının hatırlatılması: Gerçeği söylemesinin önemi, yalan tanıklık durumunda cezalandırılacağı, yemin edeceği ve mahkeme izni olmadan salonu terk edemeyeceği anlatılır. İfade alma: Tanıktan, tanıklık edeceği konulara ilişkin bildiklerini söylemesi istenir ve sözü kesilmez. Soru sorma: Tanıklık edilen konuları aydınlatmak veya tamamlamak için sorular yöneltilir. Yazılı not kullanımı: Tanık, yazılı notlar kullanamaz, ancak hatırlama zorluğu yaşarsa yazılarına bakmasına izin verilebilir. Kolluk görevlilerinin, bilgi sahibi tanıkları yemin ettirerek dinlemesi gerekmez; bu yetki, Cumhuriyet savcısı veya hakim tarafından kullanılır.

Tanık ifadelerine karşı savunma dilekçesi, tanıkların dinlenmesinden hemen sonra ya da duruşma arasında, hâkimin izniyle yazılı şekilde sunulabilir. Ayrıca, boşanma davalarında tüm tanıklar dinlendikten sonra aile mahkemesi, tanık anlatımlarına ilişkin beyanda bulunmak üzere taraflara 2 haftalık süre verir.

İşe iade davasında tanık beyanı, tek başına yeterli değildir. İşe iade davalarında tanık beyanları, feshin haksızlığını kanıtlamada önemli bir ispat aracıdır. İşe iade davası gibi hukuki süreçlerde bir uzmandan destek alınması önemlidir.

Evet, akademisyen ceza soruşturmasında tanık olabilir. Akademisyen ceza soruşturmasında, soruşturmacı iki tarafın ileri sürdüğü tanıkları ya da kendi belirlediği tanıkları ifadeye çağırabilir.

Tanık ihzarı gelmezse aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkabilir: Zorla getirme kararı. Giderlerin ödettirilmesi. Disiplin para cezası. Giderlerin kaldırılması. Ayrıca, hâkim, gösterilen çok sayıda tanığın dinlenmesinin gereksiz olduğu veya davayı uzatma amacıyla yapıldığı sonucuna varırsa, gerekçeli kararında göstermek şartıyla bütün tanıkları dinlemeyebilir.

Tanığı etkileme suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 277. maddesinde düzenlenen "Yargı Görevi Yapanı, Bilirkişiyi veya Tanığı Etkilemeye Teşebbüs Suçu" kapsamında değerlendirilir. Bu suç, görülmekte olan bir davada gerçeğin ortaya çıkmasını engellemek veya bir haksızlık oluşturmak amacıyla, davanın taraflarından birinin, sanığın, katılanın veya mağdurun lehine veya aleyhine sonuç doğuracak bir karar vermesi, işlem yapması ya da beyanda bulunması için yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığı hukuka aykırı olarak etkilemeye teşebbüs etmeyi kapsar. Suçun unsurları: Fail: Herkes bu suçun faili olabilir. Mağdur: Yargı görevi yapan hâkim, savcı, bilirkişi veya davada beyanı alınacak tanıktır. Fiil: Hukuka aykırı bir şekilde etkilemeye teşebbüs edilmesi gerekir. Amaç: Gerçeğin ortaya çıkmasını engellemek veya haksız bir sonuç elde etmek. Konu: Görülmekte olan bir dava olmalıdır. Ceza miktarı: Suçun temel şekli: 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası. Teşebbüsün iltimas derecesini geçmediği durum: 6 aydan 2 yıla kadar hapis. Fiilin başka bir suçu da oluşturması halinde: Fikri içtima uygulanır ve ceza yarısına kadar artırılır.

Sorgu hakimliğinde tanıkların nasıl dinlendiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, tanıkların genel olarak nasıl dinlendiği hakkında bilgi verilebilir. Tanıklar, hakim tarafından ayrı ayrı ve sonraki tanıklar yanında bulunmaksızın dinlenir. Tanık, bildiğini sözlü olarak açıklar ve sözü kesilmeden dinlenir. Tanığa, dinlenmeden önce; doğruyu söylemesinin önemi, doğru söylememesi halinde yalan tanıklık suçundan dolayı cezalandırılacağı, doğruyu söyleyeceği hususunda yemin edeceği, duruşmada hakim veya mahkemenin açık izni olmadan mahkeme salonunu terk edemeyeceği ve gerekirse diğer tanıklarla yüzleştirilebileceği anlatılır. Tanık Türkçe bilmezse tercüman vasıtasıyla, tanık sağır ve dilsiz olup okuma ve yazmayı biliyorsa, sorular kendisine yazılı olarak bildirilir ve cevapları yazdırılır, okuma ve yazma bilmediği takdirde, hakim, kendisini işaret dilinden anlayan bilirkişi yardımıyla dinler. Tanıkların mahkemede dinlenilmesiyle ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: magdur.adalet.gov.tr; hukukihaber.net; ozansoylu.av.tr.

Tanık koruma programı, ceza muhakemesinde tanıklık görevi nedeniyle hayatı tehlikede olan kişilerin güvenliğini sağlamak amacıyla alınan tedbirleri kapsar. Bu program kapsamında uygulanan bazı tedbirler: Kimlik ve adres bilgilerinin gizlenmesi. Fiziksel koruma sağlanması. Yeni kimlik verilmesi ve güvenli bir yaşam alanına yerleştirme. Finansal destek sağlanması. Psikolojik destek hizmetleri. Tanık koruma programı, özellikle organize suçlar, terör davaları ve büyük yolsuzluk davalarında uygulanır.

İspat külfeti tanıkla şu şekilde ispat edilir: 1. Delil başlangıcı sunulması. 2. Akrabalık ilişkisi. 3. Hâkimin uyarısı. Tanık beyanı, mahkeme tarafından kesin delil olarak kabul edilmez ve diğer delillerle birlikte değerlendirilerek karar verilir.

Evet, arabulucu tanık olarak dinlenebilir. Ancak, arabulucu sadece olayları aktarabilir ve tarafların ifadelerine dayanarak beyanda bulunabilir. Ayrıca, arabulucunun ifadesi diğer tanıkların ifadeleriyle birlikte değerlendirilir ve mahkeme tarafından takdir edilir.

Tanık görgüye dayalı değilse, yani olayı beş duyu organıyla doğrudan edinmemişse, beyanı duyuma dayalı kabul edilir. Yargıtay'ın ilgili kararlarına göre, duyuma dayalı tanık beyanları şu durumlarda geçersiz sayılır: Boşanma davalarında. İş davalarında. Ancak, dosya kapsamında başka delillerin olması ve bu delillerin birbirini desteklemesi durumunda, duyuma dayalı tanık beyanları mahkemenin kanaatinin oluşmasında etkili olabilir.

Çapraz sorgu, bir davada taraflardan birinin sunduğu tanığın, diğer tarafın avukatı tarafından sorgulanması sürecidir. Çapraz sorgu yapılırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar: Dava teorisi: Sorguyu yapan kişinin bir dava teorisi olmalıdır. Soruların amacı: Sorular, belirli bir bilgiyi elde etmeye dönük olmalı ve mantıksal bir sıra izlemelidir. Tanığın sözleri: Tanığın kendi sözlerini kullanarak soru sormak en etkili metottur. Kontrol: Sorguyu yapan kişi, kontrolü elinde tutmalı ve tanığın fazla konuşmasına fırsat vermeden, cevabın çerçevesini belirleyen sorular sormalıdır. Çapraz sorgu teknikleri, her olayın özelliğine ve sorguyu yapacak kişinin niteliklerine göre değişiklik gösterebilir.

Tanık gösterme örnekleri: "Atatürk bu konuda 'Hayattaki en hakiki mürşit ilimdir' diyor". "Jean-Paul Sartre şunu söyler, 'İnsanlar bazı şeyleri söylemeyi seçtiği için yazardır'". "Ünlü bir sosyolog, 'Tarım devrimi ile ortaya güçlü ve kötü bir insan çıktı' şeklinde cümle kurmaktadır". "Orhan Veli Kanık, bu konuda nasıl hareket edilmesi gerektiğini şu sözleriyle ortaya koymuştur: 'Dili, her zaman, her yerde düşünmemiz gerekir. Bir takvim yaprağında, bir sokak ilanında dile karşı sorumlu olduğumuzu hatırımızdan çıkarmamalıyız. Binlerce insan tarafından okunacak bozuk bir cümlenin, birçok kişinin aklını çelebileceğini unutmamalıyız. Sağlam bir dile ancak böyle ulaşabiliriz'". Tanık göstermede, üçüncü kişilerin sözleri olduğu gibi alınır ve tırnak içinde gösterilir.

Yargıtay'ın müşterek çocuğun tanık olarak dinlenmesine engel olmadığı ifadesi, boşanma davalarında müşterek çocukların tanık olarak dinlenmesinin mümkün olduğunu belirtir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 243. maddesine göre, tanıklar davetiye ile çağrılır ve mahkeme, taraflardan tanıkları duruşmada hazır bulundurmalarını bekleyemez. Ayrıca, çocuğun menfaatinin korunması amacıyla, tanıklık sırasında psikoloji, psikiyatri, tıp veya eğitim alanında uzman bir kişinin bulunması zorunludur.

Tanık beyanlarına karşı beyan dilekçesi, iş mahkemesinde görülen davalarda, tanıkların dinlenmesinden hemen sonra ya da duruşma arasında, hâkimin izniyle yazılı şekilde sunulabilir. Ayrıca, mahkeme tarafından tanık anlatımlarına ilişkin beyanda bulunmak üzere taraflara 2 haftalık süre verilebilir ve bu süre içinde dilekçe sunulması gerekebilir. Örnek bir dilekçe için aşağıdaki kaynaklar incelenebilir: av-saimincekas.com; aphukuk.com; barandogan.av.tr; burakhancaliskan.av.tr.

Tanık olma yeteneği Türkiye'de 15 yaşında başlar. Ancak, ifade verebilecek olgunluğa ulaşmış çocuklarda; yaşları ne olursa olsun tanık sıfatıyla kolluk tarafından dinlenmelerine yasal engel yoktur. ABD'de ise tanık olarak ifade verme yaşı 18 yaşına kadar uzanabilmektedir.

Tanıktan vazgeçme dilekçesi, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 196. maddesine göre, tanığın dinleneceği duruşmadan önce verilmelidir. Tanıktan vazgeçme işlemi, yazılı veya tutanağa geçirilmek şartıyla duruşmada sözlü olarak yapılabilir.

HMK 243, "Tanığın Davet Edilmesi" başlıklı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 243. maddesini ifade eder. HMK 243. madde şu şekildedir: > (1) Tanık davetiye ile çağrılır. Ancak, davetiye gönderilmeden taraflarca hazır bulundurulan tanık da dinlenir. Şu kadar ki, tanık listesi için kesin süre verildiği ve dinlenme gününün belirlendiği hâllerde, liste verilmemiş olsa dahi taraf, o duruşmada hazır bulundurursa tanıklar dinlenir. > (2) Davetiyenin duruşma gününden en az bir hafta önce tebliğ edilmiş olması gerekir. Acele hâllerde tanığın daha önce gelmesine karar verilebilir. > (3) Tanığı davet, gerektiğinde telefon, faks, elektronik posta gibi araçlardan yararlanılmak suretiyle de yapılabilir. Ancak, davete rağmen gelmemeye bağlanan sonuçlar, bu durumda uygulanmaz.

Soyadı değiştirme davasında tanık şu şekilde dinlenir: Tanık Gösterme: Davacı, isim değiştirme dilekçesinde tanıklarını gösterebilir. Mahkemede Dinleme: Dilekçede gösterilen tanıklar mahkemede dinlenir. İhtar ve Bekleme: Mahkemeye gelmeyen tanıkların mahkemeye gelmeleri için tekrar ihtar çekilir ve davaya iştirakleri beklenir. Hazır Bulunan Tanıklar: Dilekçede belirtilmemiş olsa bile mahkemede hazır bulunan tanıklar da mahkemece dinlenir. Tanık, kişinin soyadının sosyal hayatı bakımından ne gibi zorluklar çıkardığını ve çevredeki tanıklar yoluyla nasıl alaya konu olduğunu ispatlayabilir. Soyadı değiştirme davası gibi hukuki süreçlerde doğru ve hızlı sonuç alabilmek için bir avukattan destek almak önemlidir.