Platon

Platon'a göre iyi ve güzel ayrı idealara sahiptir. İyi, duyulur ve düşünülür dünyanın anlaşılmasını sağlayan, varlığın en temel ilkesidir. Güzel ise ilk göze çarpan, ilk fark edilendir.

Platon'un "Devlet" (Politeia) eseri 10 kitaptan oluşmaktadır.

Duyular evreni, Platon'un felsefesine göre, idealar evrenine göre belirlenir. Platon'a göre, idealar evreni, gerçek varlıkların bulunduğu ve akılla kavranabilen değişmez, bozulmayan ve kopya olmayan bir dünyadır.

“Dünyaya kendi isteğim dışında geldim, hayretle yaşadım ve tiksinerek gidiyorum” sözü Platon'a aittir.

Aristoteles'in Platon'a yönelik bazı eleştirileri şunlardır: 1. İdealar Teorisi: Aristoteles, Platon'un idealar dünyasını eleştirerek, gerçeklik ve bilgiyi duyu verileriyle elde edilen somut nesneler üzerinden kavramayı savunmuştur. 2. Metafizik Anlayışı: Platon'un metafizik anlayışına karşı çıkarak, maddi dünyanın kendisini incelemiş ve maddenin doğasını, varlık ve değişim ilişkisini açıklamıştır. 3. Nedensellik: Aristoteles, Platon'un nedensellik anlayışını eleştirmiş, formlarla maddenin birbirinden bağımsız olduğunu ve görünen nesnelerle düşünülen formlar arasındaki nedensellik ilişkisinin kurulamayacağını öne sürmüştür. 4. Bilgi Felsefesi: Platon'un gerçek bilginin ideal formların kavranmasıyla mümkün olduğu görüşüne karşı çıkarak, bilginin somut nesnelerin incelenmesiyle elde edildiğini iddia etmiştir. 5. Siyaset Anlayışı: Platon'un ideal devlet yapısına ve sınıf ayrımına dayanan sistemine katılmamış, daha gerçekçi ve dengeli bir yönetim biçimi olan politeia'yı savunmuştur.

Sokrates ve Diotima'nın aşka dair tanımları Platon'un "Şölen" (Symposium) diyaloğunda yer almaktadır. Sokrates'e göre aşk, "güzellik sevgisi" anlamına gelir ve büyük bir tanrıdır. Diotima'ya göre aşk, "doğurmanın, güzel içinde yaratmanın sevgisi"dir.

Platon, mağarayı karanlık olarak tasvir eder çünkü bu, insanların cehalet içinde yaşadıkları dünyayı ve algılarının ne kadar sınırlayıcı olabileceğini simgeler. Ayrıca, mağaranın karanlığı, filozofların aydınlanmış bilgisiyle karşılaştırıldığında, insanların felsefi düşünceye ve hakikate olan yabancılıklarını da vurgular.

Mağaranın dışında güneş, Platon'un mağara alegorisinde iyi ideasını temsil eder.

Atlantis konusu Vikipedi'den kaldırılmadı, çünkü Atlantis efsanevi bir ada olarak kabul edilir ve Platon'un diyaloglarında yer alan bir alegori olarak görülür. Birçok akademisyen, Atlantis hikayesinin gerçek bir tarihi olay değil, Platon'un kendi politik teorilerini anlatmak için yarattığı bir kurgu olduğunu savunur.

Ruhun varlığını kanıtlayan filozof olarak Platon kabul edilir. Platon, "Phaidon" diyaloğunda ruhun varlığını ve ölümsüzlüğünü çeşitli argümanlarla savunmuştur.

Mağaradan çıkan kişi, Platon'un mağara benzetmesinde filozofu veya hakikati arayan bireyi temsil eder.

Adalet ve aşk kavramları birlikte kullanılır çünkü Augustine'in felsefesine göre, her ikisi de insanın ruhsal gelişimine ve toplumsal düzenine katkıda bulunur. Adalet: Augustine'e göre, adaletin temelinde Tanrı sevgisi yatar ve adil davranışlar, Tanrı'ya hakkı olan sevgiyi vermenin bir yoludur. Aşk: Platon'a göre aşk, insanı ilahi olana yaklaştıran ve en iyiyi sağlayan bir güçtür. Dolayısıyla, adalet ve aşk, insanın hem içsel hem de dışsal dünyasında dengeyi ve uyumu temsil eder.

Platon, bilginin kaynağının akıl olduğunu kabul eder. Ona göre, gerçek bilgi (episteme), ancak akılla kavranabilen ve değişmeyen ideaların bilgisidir.

Cemil Meriç, "Mağaradakiler" kitabında mağarayı, Platon'un "Mağara" metaforuna atıfta bulunmak için kullanır. Meriç, bu benzetmeyi kullanarak, entelektüellerin ve aydınların gerçeklikten kopukluğunu ve kendi insanından kopan aydının trajedisini anlatmaya çalışır.

Epotyon (Euthyphron), Platon'un gençlik dönemi diyalogları arasında yer alan ve Sokrates'in Savunması, Kriton ve Phaidon diyaloglarıyla bir bütünlük oluşturan bir eserdir. Konusu, İÖ 399 yılında dinsizlik ve gençlerin ahlakını bozma suçlamalarıyla yargılanıp idama mahkum edilen Sokrates'in yargılanmasından hemen önceki süreci anlatmaktadır. Diyalogda, Sokrates ve rahip Euthyphron arasında dindarlık kavramı üzerine bir söyleşi yapılır ve şu sorular tartışılır: - Dindarlık ve dinsizlik nedir? - Her farklı davranışta dine uygunluk ve dine aykırılık aynı mıdır? - Dine uygun olan, her zaman dine aykırı olanın zıttı mıdır?

"Kriton", Antik Yunan filozofu Platon tarafından yazılmış bir diyalogdur ve Sokrates'in idam kararının ardından yaşananları konu alır. Eserde, Sokrates'in öğrencisi ve aynı zamanda arkadaşı olan Kriton, onu hapisten kaçmaya ikna etmeye çalışır. Bu diyalog, adalet ve yasalar karşısındaki bireysel duruşu sorgulatır.

Platon'un üç temel ilkesi şunlardır: 1. Varlığın Kozmik Düzeni: Platon'a göre varlık, bir kaos değil, kozmos yani düzen, birlik ve uyum içinde bir bütündür. 2. Hiyerarşik Yapı: Varlıklar, bilgi ve değer bağlamında kademe kademedir; üstte daha değerli, altta ise daha değersiz olanlar bulunur. 3. İdealar Teorisi: İdealar, bir şeyin özü olarak tanımlanır ve kalıcı, değişmez ve tercih edilemez niteliklere sahiptir.

Platon'a göre geometri önemlidir çünkü ideal bir dünyada doğruluk ve bilgeliğe ulaşmanın matematiksel kavramları anlamak ve bu kavramlar üzerinden düşünmekle mümkün olduğuna inanıyordu. Platon, geometriyi soyut düşünce ve akıl yürütme becerisinin gelişimi için bir araç olarak görüyordu.

Platon, demokrasiyi erdemli olmayan bir yönetim biçimi olarak gördüğü için eleştirir. Eleştirilerinin temel nedenleri: 1. Eşitlik ve özgürlük ilkeleri: Platon, demokrasinin özgürlük ve eşitlik ilkeleri üzerine kurulmasının, gerçek mutluluğu ve erdemi önemsemeyen bir yapıya yol açtığını düşünür. 2. Eğitimsiz çoğunluğun yönetimi: Ona göre, eğitimsiz ve kolayca yönlendirilebilen bir halkın devlet yönetiminde söz sahibi olması, yanlış kararlara ve istikrarsızlığa neden olur. 3. Tiranlık tehlikesi: Demokrasinin, halkın desteğini alan bir tiranlığa dönüşme potansiyeli taşıdığını savunur. 4. Sosyal uyumun bozulması: Platon, demokrasinin farklı ve uyumsuz insan türleri yarattığını, bu durumun toplumda sosyal uyumu bozduğunu iddia eder.

Platon'un en önemli diyalogları şunlardır: 1. "Sokrates'in Savunması": Platon'un, hocası Sokrates'in mahkeme sürecini anlattığı eserdir. 2. "Kriton": Sokrates'in hapishane diyaloğunu içerir ve yurtseverlik konusunu işler. 3. "Menon": Erdemin öğretilip öğretilemeyeceği sorusunu ele alır. 4. "Gorgias": Retorik ve adaletin kimden yana olduğu konularını tartışır. 5. "Phaidon": Ruhun ölümsüzlüğü üzerine bir diyalogdur. 6. "Devlet": Adalet ve devlet kavramlarını işler, Platon'un en ünlü eserlerinden biridir. Bu diyaloglar, Platon'un felsefi düşüncelerini ve Sokrates'in düşündürme tekniğini yansıtır.