Platon

“Hakikat mağaranın dışındaki güneş gibidir, görmek için ona doğru yürümeli ve ışığa alışmalısın” sözü Platon’a aittir.

Platon'un "Atlantis" adlı kitabı yoktur, ancak Platon'un iki diyaloğunda (Timaios ve Kritias) Atlantis'ten bahsettiği bilinmektedir. Bu diyaloglarda Atlantis, Platon'un ideal bir topluma sahip cennet adası olarak tanımladığı bir uygarlıktır. Platon'un Atlantis hikayesi, Atlantis'in gerçekten var olup olmadığı konusunda binlerce yıldır süren tartışmalara yol açmıştır.

"Apology" kitabı, Platon tarafından yazılan ve Sokrates'in savunmasını anlatan bir felsefi diyalogdur. Eser, M.Ö. 399 yılında Atina'da gerçekleşen bir duruşmayı konu alır. Kitapta anlatılan ana olaylar ve temalar şunlardır: Sokrates, kendisini mahkum eden önyargılara ve söylentilere karşı savunma yapar. Savunmasının merkezinde, felsefi ilkeleri olan erdem, bilgi ve insan ruhunun doğası yer alır. Sokrates, ölüm olasılığıyla yüzleşirken bile ilkelerine sadık kalır ve felsefi görevine olan bağlılığını vurgular. Eser, adaletin, bütünlüğün ve entelektüel araştırmanın önemine dair içgörüler sunar.

Mutluluk üçlemesi ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Abraham Maslow'un Mutluluk Üçgeni: Psikolog Abraham Maslow tarafından geliştirilen bu model, insanın ihtiyaçlarını hiyerarşik bir şekilde sıralar ve beş aşamada inceler. Bu aşamalar şunlardır: - Fizyolojik ihtiyaçlar: Açlık, susuzluk gibi temel gereksinimler. - Güvenlik ihtiyaçları: Tehlikelerden korunma, istikrarlı bir çevrede yaşama. - Ait olma ve sevgi ihtiyaçları: İlişkilerde bağlılık, sevgi, arkadaşlık. - Saygı ihtiyaçları: Kendine saygı duyma, başkaları tarafından saygı görmek, başarı ve takdir. - Kendini gerçekleştirme ihtiyacı: Potansiyelini en üst düzeye çıkarma, yaratıcılık, hedeflere ulaşma ve kişisel gelişim. 2. Platon'un Mutluluk Üçlemesi: Bu kavram, mutlu bir hayat için akıl, cesaret ve iştahın uyum içinde olması gerektiğini öne sürer. - Akıl: Rotayı çizen pusula, uzun vadeli mutluluğun peşinden gitmeyi sağlar. - Cesaret: Harekete geçiren güç, korkulara rağmen adım atmayı sağlar. - İştah: Hayattan keyif alma sanatı, tutkuları ve arzuları temsil eder.

Müzik felsefesinin kurucusu olarak kabul edilen kişi Platon'dur.

Atlantis halkı, Platon'un eserlerine göre, deniz tanrısı Poseidon'un soyundan gelen insanlardan oluşmaktadır. Ayrıca, Atlantislilerin üç farklı ırka ayrıldığı da belirtilmektedir: 1. Uzun boylu, beyaz tenli, kibar, sarışın veya kumral sakallı, bilim, hukuk, bilgi ve tıbbın taşıyıcıları. 2. Amerika Kızılderililerine benzeyen, kızıl veya bakır tenli insanlar. 3. Buğday tenli, ela veya kahverengi gözlü, açık tenli, koyu renk saçlı ve daha kısa boylu insanlar.

Platon'un en ünlü sözlerinden biri "Bilgi erdemdir" ifadesidir.

"Diyaloglar" adlı eser, Platon'un Sokratesçi döneminden temel metinleri içeren tek bir ciltte toplanmıştır.

Demokrasiyi eleştiren filozoflar arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Platon: "Devlet" adlı eserinde demokrasiyi eleştirmiş, çoğunluğun tutkusuna ve bilgisizliğine teslim olduğunu savunmuştur. 2. Sokrates: Herkesin eşit derecede oy kullanmasının doğru bir yöntem olmadığını, toplumun liderlerinin bilgili ve erdemli kişiler olması gerektiğini savunmuştur. 3. Aristoteles: Demokrasinin çoğunluğun tiranlığa dönüşme riski taşıdığını ve halkın çıkarlarına uygun bir yönetim olmadığını belirtmiştir.

Platon'un eğitim anlayışında diyalektik yöntem, ruhun iyiye doğru yönlendirilmesi amacıyla kullanılan bir öğretim yöntemidir. Bu yönteme göre: 1. Kavramların tözleştirilmesi. 2. Tümelliğe ulaşma. 3. İyi ideasına ulaşma. Platon'a göre diyalektik, duyusal verilere başvurmadan sadece akıl yoluyla her şeyin özüne ulaşmaya ve gerçeği düşünceyle kavramaya çalışır.

Atina Okulu tablosunda Platon ve Aristoteles'in ters duruşunun nedeni, bu iki filozofun farklı dünya görüşlerine sahip olmalarıdır. - Platon, eliyle gökyüzünü göstererek idealar dünyasının gerçekliğini ve gerçek bilginin bu dünyada bulunduğunu ifade eder. - Aristoteles ise eliyle yeryüzünü göstererek somut dünyanın gerçekliğine inanır ve bilgi edinmenin deneyim ve mantıklı düşünme yoluyla olduğunu savunur.

Platon'un "Parmenides" diyaloğunda ele alınan temel problem, varlık ve gerçeklik kavramlarıdır. Diyalogda, Elea Okulu'nun kurucusu Parmenides, varlığı tek ve değişmez olarak kabul ederken, Sokrates bu görüşe karşı çıkar ve değişim kavramının da varlıkta yer aldığını savunur.

"Zenginliğine güvenme, bir kıvılcım yeter" sözü, Platon'a aittir.

Sokrates'in Savunması ile başlamak için Platon'un "Sokrates'in Savunması" adlı eseri önerilir.

Güzellik kavramı üzerine düşünen ve bu konuda önemli felsefi görüşler ortaya koyan bazı filozoflar şunlardır: 1. Platon: Güzelliği idealar dünyasında yer alan bir kavram olarak görmüştür. 2. Aristoteles: Güzelliği düzen, oran ve uyum ile ilişkilendirir. 3. Immanuel Kant: Estetik yargıları özgür yargılar olarak tanımlar ve güzelliğin izleyicinin tutumuna bağlı olduğunu belirtir. 4. Friedrich Nietzsche: Güzelliği ve sanatı, hayatın bir yansıması ve varoluşun anlamını bulmak için bir araç olarak değerlendirir. 5. Arthur Schopenhauer: Estetiği, yaşamın acılarından kaçış olarak görür.

Platon'un ahlak anlayışı, mutluluğun en yüksek iyi olarak kabul edilmesi ve bu amaca ulaşmak için erdem, doğruluk ve adaletin gerekliliğine dayanır. Platon'a göre, erdem ruhun düzenidir ve her bir insanın doğasına uygun hareket etmesi, onun iyi ve mutlu olmasını sağlar.

Platon, çeşitli eserlerinde farklı konuları ele almıştır, ancak en bilinen eserlerinden biri olan "Devlet" adlı diyalogda ideal devletin nasıl olması gerektiğini anlatır. Bu eserde Platon'un hocası Sokrates'in konuşmalarına yer verilir ve şu konular işlenir: Sınıf ayrımı: Toplum, işçiler, bekçiler (askerler) ve yöneticiler olmak üzere üç sınıfa ayrılır. Kadın-erkek eşitliği: Platon'un ütopik devlet anlayışında kadın ve erkekler eşit haklara sahiptir. Filozof kral: İdeal devletin teminatı, filozofların yönettiği bir sistemdir. Ayrıca, Platon'un "İdealar Kuramı" adlı felsefesi de gerçeklik ve bilgi anlayışlarını ele alır.

Platon ve Aristoteles'in bilgi anlayışları arasındaki temel farklar şunlardır: Platon: - Bilginin Kaynağı: Bilginin kaynağının idealar dünyası olduğunu savunur. - İdealar Teorisi: İdealar, tüm nesnelerin ve kavramların mükemmel ve değişmeyen modelleridir. - Akılcılık: Gerçek bilgiye, akıl yoluyla ideaların kavranması ile ulaşılır. - Eğitim: Eğitime büyük önem verir ve bu sürecin, bireyleri idealar dünyasına dair kavrayışlarını geliştirmeleri için gerekli olduğunu belirtir. Aristoteles: - Bilginin Kaynağı: Bilginin kaynağının deneyim ve gözlem olduğunu savunur. - Form ve Madde: Form ve madde bir arada bulunur ve bir nesnenin varlığı, bu iki unsurun birleşimidir. - Mantık ve Tümevarım: Bilgi, duyular yoluyla elde edilen deneyimlerden ve mantıklı düşünmeden gelir. - Eğitim: Eğitimin amacı, bireylerin akıllarını kullanarak bilgi edinmelerini sağlamaktır.

Şölen Diyaloğu (Symposium), Platon'un eserleri arasında önemli bir yere sahiptir çünkü: 1. Aşk ve Güzellik Felsefesi: Diyalog, aşk ve güzelliğin doğası üzerine derinlemesine bir felsefi tartışma sunar. 2. Eğitsel İşlevi: Eros'un, özellikle ahlaksal erdemlerin kazanılmasında bir eğitim ilişkisi olarak konumlandırılmasını ele alır. 3. Antik Yunan Kültürünü Yansıtması: Diyalog, antik Yunan kültürünün sosyal yapısını ve felsefi tartışma etkinliklerini yansıtır. 4. Sanatsal Değeri: Şiirsel dili ve kurgusu ile öne çıkan bir sanat başyapıtı olarak kabul edilir.

"Sokrates'in Savunması" adlı eser, Ahmet Turan Oflazoğlu tarafından Platon'un "Savunma" kitabından uyarlanmıştır.