Felsefe

"Bakış Boşluğu" adlı programda, varlığa açılan kavramların farklı halleri filmlerden ve sahnelerden yola çıkılarak ele alınmaktadır. Programda, umudun, özgürlüğün, merhametin, aşkın ve benzeri kavramların sahnelere düşen yansımaları incelenirken, bu kavramların dünü, bugünü ve geleceği de tartışılmaktadır.

Metafiziksel terimi, varlığın doğasını, gerçekliği ve evrenin temel yapısını inceleyen felsefe dalına ait anlamına gelir. Metafiziğin bazı anlamları daha spesifik olarak şunlardır: - Ruh, tanrı ve kozmik güçler: Metafizik, ruhların, meleklerin, cinlerin ve diğer ruhani varlıkların varlığını araştırır. - Zaman ve mekan: Metafizik, zamanın mutlak olup olmadığını ve gözlemciye bağlı olarak değişip değişmediğini tartışır. - Bilim ve din ile ilişki: Metafizik, bilimsel araştırmaların temellerini sorgular ve dinin metafiziksel sorulara nasıl yanıt verdiğini inceler. - Bilinç ve zihin: Metafizik, bilinç deneyimimizin doğasını ve zihin-beden ilişkisini sorgular.

Mihail Bakunin, anarşizmin önde gelen isimlerinden biri olarak aşağıdaki görüşleri savunur: 1. Devlet Karşıtı Görüşler: Bakunin, devletin insanların özgürlüklerini kısıtladığını ve baskı aracı olduğunu düşünür. 2. Kapitalizm Eleştirisi: Kapitalist sistemi reddeder ve emeğe dayalı bir ekonomik düzeni savunur. 3. Marksizm Eleştirisi: Marksizmin de devlete aşırı güç vererek insanların özgürlüklerini kısıtladığını iddia eder. 4. Kollektivizm: Üretim araçlarının ortaklaşa sahipliğine dayanan bir kollektivizm görüşünü savunur. 5. Devrimci Eylem: Siyasal mücadeleyi reddedip, işçilerin özgürleşmesinin bizzat işçiler tarafından gerçekleştirileceğini savunarak devrimci sendikalizmin yolunu açar.

"Kadere Karşı Koy A.Ş." romanı, Alev Alatlı tarafından yazılmış ve bilgi ile yaratıcılığın dansı olarak tanımlanmaktadır. Eser, zihnimizin ücra köşelerine sakladığımız şüphelerin, dürüstlükten alınan güçle dışa vurumu olarak da ifade edilmektedir. Roman, alışılageldiği üzere yaşamdan bir kesit sunmak yerine, yaşamın kendisini anlatmaktadır.

Konfüçyüs'e göre en büyük erdem, "insan sevgisi" (Ren) olarak kabul edilir.

Montesquieu, klasik liberalizm akımına mensuptur.

İbni Haldun'a göre devlet, temelinde güç, kuvvet ve otorite bulunduran, insanlar için zaruri olan bir kurumdur. İbni Haldun, devletin oluşumunu ve gelişimini beş aşamaya ayırır: 1. Kuruluş Devresi: Devletin askeri güç kullanılarak yerleşik bir yönetimin elinden alınması. 2. Otorite Devresi: Hükümdarın iktidarı tekeline almaya başlaması ve kendisine bağlı bir grup oluşturması. 3. Refah Devresi: Ekonomik refahın arttığı, kültürel unsurların geliştiği dönem. 4. Taklit Devresi: İstikrar ve barışın egemen olduğu, yenilikçi girişimlerin olmadığı aşama. 5. Sefahat ve İsraf Devresi: Devletin gerilediği ve çökme aşamasına girdiği evre.

İbni Haldun'a göre devlet, temelinde güç, kuvvet ve otorite bulunduran, insanlar için zaruri olan bir kurumdur. İbni Haldun, devletin oluşumunu ve gelişimini beş aşamaya ayırır: 1. Kuruluş Devresi: Devletin askeri güç kullanılarak yerleşik bir yönetimin elinden alınması. 2. Otorite Devresi: Hükümdarın iktidarı tekeline almaya başlaması ve kendisine bağlı bir grup oluşturması. 3. Refah Devresi: Ekonomik refahın arttığı, kültürel unsurların geliştiği dönem. 4. Taklit Devresi: İstikrar ve barışın egemen olduğu, yenilikçi girişimlerin olmadığı aşama. 5. Sefahat ve İsraf Devresi: Devletin gerilediği ve çökme aşamasına girdiği evre.

Septik filozoflar, kesin bilginin mümkün olmadığını savunan ve şüpheciliği temel alan felsefi akımın temsilcileridir. İşte bazı önemli septik filozoflar: 1. Pyrrho: Septisizm düşüncesinin kurucusu olarak kabul edilir. 2. Sextus Empiricus: Antik Roma dönemi düşünürü olup, "Outlines of Pyrrhonism" adlı eseriyle tanınır. 3. Michel de Montaigne: 16. yüzyıl Fransız filozofu olup, bilgiye erişimin sınırlı kaynaklarla gerçekleşmesi gerektiğini vurgulamıştır. 4. David Hume: 18. yüzyıl İskoç filozofu, insan bilgisinin sınırlarını araştırmış ve nedensellik, deneyim ve duyusal verilerin bilgi edinme sürecindeki rolünü sorgulamıştır. 5. Arkesilaos ve Karneades: Orta akademi dönemi septik akımının temsilcileridir.

Arthur Schopenhauer'un eserlerini okuma sırası, genellikle kronolojik olarak belirlenmiştir: 1. "Die Welt als Wille und Vorstellung" (İrade ve Tasarım Olarak Dünya): Schopenhauer'un felsefi sisteminin bütün çerçevesini tek eserde topladığı bu kitap, onun düşünce dünyasına giriş için temel bir kaynaktır. 2. "Über den Willen in der Natur" (Doğadaki İrade Üzerine): 1836'da yayımlanan bu eser, Schopenhauer'un doğa felsefesi üzerine düşüncelerini içerir. 3. "Die beiden Grundprobleme der Ethik" (Etiğin İki Temel Sorunu): 1841'de yayımlanan bu eser, iki denemenin bir araya getirilmesiyle oluşmuştur. 4. "Parerga ile Paralipomena": Schopenhauer'a dünya çapında tanınırlık kazandıran bu eser, filozofun çeşitli konulardaki düşüncelerini içeren bir derlemedir. Ayrıca, Schopenhauer'un "Mutlu Olma Sanatı" ve "Aşka ve Kadınlara Dair" gibi popüler kitapları da okunabilir.

Teodikenin temel sorunu, kötülüğün varlığı ve Tanrı'nın iyiliği arasındaki çelişkiyi açıklamaktır. Bu sorun, iyi ve her şeye gücü yeten bir Tanrı'nın, dünyada neden kötülüğe izin verdiği sorusuna odaklanır.

Varlık felsefesine göre iki tür varlık vardır: gerçek (reel) varlık ve ideal (düşünsel) varlık.

Seneca'nın "Ahlak Mektupları", dostu Sicilya Valisi Lucillius'a yazdığı yüz yirmi dört mektuptan oluşur ve çeşitli konuları ele alır. Mektuplarda işlenen ana temalar: - Dostluk: Anlamlı dostluklar kurmanın önemi ve zararlı arkadaşlardan uzak durulması gerektiği. - İyi Vatandaşlık: Erdemli bir vatandaş olmanın ve bilgeliğin ne anlama geldiği. - Zaman: Zamanın değeri ve onu verimli kullanmanın gerekliliği. - Ahlaki Çöküş: Para ve lüksün ahlaki erozyona yol açması. - Ölüm ve Doğa: Ölümün ve doğanın döngüsünün kabulü. Seneca, bu mektuplarda Stoacı felsefe bağlamında insanlık sorunlarını ve insanın iç dünyasını ele alarak, okuyucusunu daha bilinçli ve erdemli bir yaşam sürmeye teşvik eder.

Mantıkta ters döndürme, bir önermenin niteliğini (olumlu/olumsuz) değiştirmeden, özneyi olumsuzlayarak yüklem, yüklemi olumsuzlayarak özne yapma işlemidir. Ters döndürme kuralları: 1. Tümel olumlu (A) önermenin ters döndürmesi: Tümel olumlu (A) olur. 2. Tümel olumsuz (E) önermenin ters döndürmesi: Tikel olumsuz (O) olur. 3. Tikel olumlu (I) önermenin ters döndürmesi: Ters döndürme yapılmaz. 4. Tikel olumsuz (O) önermenin ters döndürmesi: Tikel olumsuz (O) olur.

Montaigne'nin "Alışkanlık" denemesi, "Denemeler" adlı eserinde yer alan ve alışkanlıkların insan hayatı üzerindeki etkilerini inceleyen bir bölümdür. Bu denemede Montaigne, alışkanlıkların: - Güçlü bir yönlendirici olduğunu ve zamanla insanın doğasının bir parçası haline gelebileceğini belirtir; - Hem olumlu hem de olumsuz etkileri olabileceğini tartışır; iyi alışkanlıklar kişisel gelişime katkıda bulunurken, kötü alışkanlıklar bireyi çeşitli problemlere sürükleyebilir; - Toplumsal normların ve değerlerin oluşturulmasında kritik bir rol oynadığını ileri sürer.

Cem Güventürk'ün "Ay, Güneş ve Ay" sergisi, insanın varoluşsal sancılarını ve anlam arayışını ele almaktadır. Sergide, gece ve gündüzü simgeleyen ay ve güneş, karanlık ve aydınlıkla ilişkilendirilerek zaman, anlam ve varoluş sorgulanmaktadır. Sanatçı, bu eserlerinde Albert Camus'nün Sisifos Söylemi ve Yabancı eserlerinden ilham alarak, varoluşun uyumsuzluğunu ve insanın içsel direnişini işlemektedir.

Jeremy Bentham, faydacılık (utilitarianism) akımının kurucularından biridir.

"İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir" şiiri, Yunus Emre tarafından yazılmış olup, insanın öncelikle kendini tanımasının gerekliliğini vurgular. Şiirin anlatmak istediği ana fikirler şunlardır: - İyi bir insan olmadan, hangi makama gelinirse gelinsin, kalıcı ve değerli eserler ortaya konulamaz. - İlmin asıl amacı, insanın iç dünyasını keşfederek Allah'a ulaşmaktır. - İnsan, yaratılış itibarıyla bilmeye ve öğrenmeye meraklıdır.

İmkansızı mümkün kılan şeyler şunlardır: 1. Hayal Gücü: İnsanoğlunun en büyük yeteneklerinden biri olan hayal gücü, "birinci yaratım" olarak kabul edilir ve tüm imkanları içinde barındırır. 2. İnanç ve Azim: İmkansız olarak görülen hedeflere ulaşmak için inançlı olmak ve azimle çalışmak gereklidir. 3. Teknoloji ve Bilimsel Gelişmeler: Kuantum bilgisayarlar gibi yeni teknolojiler, daha önce imkansız olarak düşünülen sorunların çözümünde önemli rol oynayabilir. Ayrıca, dua gibi manevi uygulamalar da bazı kültürlerde imkansızı mümkün kılan bir güç olarak kabul edilir.

Şemsüddin eş-Şehrezûrî'nin başlıca eserleri şunlardır: 1. "Nüzhetü’l-Ervâh ve Ravzatü’l-Efrâh". 2. "Resâ’ilü’ş-Şecereti’l-İlâhiyye fî ‘Ulûmi’l-Hakā’iki’r-Rabbâniyye". 3. "Kitâbü’r-Rumûz ve’l-Emsâlü’l-Lâhûtiyye fi’l-Envâri’l-Mücerredeti’l-Melekiyye". 4. "Şerhu Hikmeti’l-İşrâk". 5. "et-Tenkīhât fî Şerhi’t-Telvîhât".