Kriz

Bozuk para krizinin nedenleri şunlardır: 1. Madeni Paraların Basım Maliyetinin Artması: Enflasyon ve döviz kurlarındaki artış, madeni paraların basımında kullanılan değerli madenlerin (çinko, bakır vb.) fiyatlarını yükseltti. Bu durum, madeni paraların basım maliyetini aştı. 2. Hurdacıların Madeni Para Toplaması: Madeni paraların hurda değerinin basılı değerini geçmesi, hurdacıların bu paraları toplamasına neden oldu. 3. Paraların Ağırlığının Azaltılması: Darphane, basım maliyetlerini düşürmek için paraların ağırlığını azalttı ve kalınlıklarını düşürdü. 4. Eski Madeni Paraların Toplanması: Darphane, eski bozuk paraları piyasadan çekerek yeni paraların basımını sınırlı tuttu.

Japonya'nın en büyük bankalarından Norinchukin Bank'ın batma nedeni, büyük ölçüde menkul kıymet portföyündeki kayıplar olarak gösterilmektedir. 2024 yılının son çeyreğinde, bankanın net geliri yaklaşık 500 milyar JPY azalmış ve bu durum, mali yılın ilk çeyreğinde toplam 9,2 milyar USD'ye ulaşmıştır. Ayrıca, Japonya'da 1980'lerde yaşanan varlık balonu ve bankaların ipotek teminatı alarak gayrimenkulün ekspertiz değeri kadar kredi verebilmesi gibi tarihsel faktörler de Japonya'daki bankacılık krizlerinin nedenleri arasında yer almaktadır.

Türkiye'de yaşanan bazı önemli ekonomik krizler şunlardır: 1. 1958 Devalüasyonu: Döviz sıkıntısı ve dış ticaret açığı nedeniyle ekonomik kriz yaşandı, döviz kuru 1 dolar = 9 TL olarak belirlendi. 2. 1970 Devalüasyonu: İthalat bağımlılığı ve sanayi üzerindeki etkileriyle ekonomik dengesizlikler yaşandı, döviz kuru 1 dolar = 15 TL oldu. 3. 1979 Petrol Krizi: Küresel petrol fiyatlarındaki artış, Türkiye'de enflasyonu yükseltti ve ekonomik daralmaya yol açtı. 4. 1994 Krizi: Yüksek enflasyon, bütçe açıkları ve siyasi istikrarsızlık sonucu ekonomik çöküş yaşandı. 5. 2001 Krizi: Bankacılık sisteminin çöküşü ve döviz kurlarının hızla yükselmesi ile "Kara Çarşamba" olarak bilinen kriz yaşandı. 6. 2008 Küresel Finansal Krizi: İhracata dayalı büyüme stratejisinin etkisiyle sanayi üretiminde düşüş yaşandı. 7. 2018 Kur Krizi: ABD ile yaşanan diplomatik gerilimler ve Merkez Bankası'nın politika belirsizlikleri sonucu Türk Lirası hızla değer kaybetti. 8. 2021 Enflasyon Krizi: Döviz kurundaki dalgalanmalar ve Merkez Bankası'nın faiz politikasındaki değişiklikler ekonomik dengeleri sarstı.

2001 krizinin başlıca nedenleri şunlardır: Siyasi istikrarsızlık. Ekonomik hatalar. 1998 Rusya krizi. 1999 Marmara depremleri. 2000 krizi. Ayrıca, 19 Şubat 2001'de Milli Güvenlik Kurulu toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında yaşanan tartışma, krizin patlak vermesine yol açtı.

Arjantin ekonomisinin çökmesinin bazı nedenleri: Askeri darbeler ve siyasi istikrarsızlık. Juan Peron dönemi popülist politikalar. Falkland Adaları Savaşı. 2001 krizi. Dış borçlar. Yanlış özelleştirme politikaları. Güncel ekonomik zorluklar.

Türkiye tarihinde yaşadığı bazı önemli ekonomik krizler şunlardır: 1. 1958 Devalüasyonu: Döviz sıkıntısı ve dış ticaret açığı nedeniyle yaşanan kriz, döviz kurunun 1 dolar = 9 TL seviyesine çıkarılmasına neden oldu. 2. 1970 Devalüasyonu: İthalat bağımlılığı ve dış borç yükü nedeniyle yaşanan kriz, döviz kurunu 1 dolar = 15 TL olarak yeniden düzenledi. 3. 1979 Petrol Krizi: Küresel petrol fiyatlarındaki artış, Türkiye gibi enerji ithalatına bağımlı ülkelerde ekonomik daralmaya yol açtı. 4. 1994 Krizi: Yüksek enflasyon, bütçe açıkları ve siyasi istikrarsızlık sonucu yaşanan kriz, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve bankacılık sistemindeki sorunlarla tetiklendi. 5. 2001 Krizi: "Kara Çarşamba" olarak bilinen kriz, bankacılık sisteminin çökmesi ve döviz kurlarının hızla yükselmesi ile sonuçlandı. 6. 2008 Küresel Finansal Krizi: ABD'de başlayan kriz, Türkiye'nin ihracata dayalı büyüme stratejisini olumsuz etkiledi ve sanayi üretiminde düşüşe neden oldu. 7. 2018 Kur Krizi: ABD ile yaşanan diplomatik gerilimler ve Merkez Bankası'nın politika belirsizlikleri sonucu Türk Lirası hızla değer kaybetti. 8. 2020 Pandemi Krizi: COVID-19 salgını nedeniyle turizm ve hizmet sektörlerinde büyük gelir kayıpları yaşandı.

Denim tekstil firmalarının iflas etmesinin başlıca nedenleri şunlardır: 1. Ekonomik Kriz: Artan maliyetler, vergiler ve giderler nedeniyle birçok tekstil firması zor zamanlar yaşamaktadır. 2. Küresel Ekonomik Durum: Yükselen döviz kurları ve düşen talepler, firmaların mali dengesini bozmuştur. 3. Bankaların Yüksek Faiz Oranları: Firmaların kredi erişiminde yaşadığı zorluklar ve yüksek faiz oranları, finansal durumlarını kötüleştirmiştir. Bu nedenlerle, Van'daki Rehber Denim Tekstil ve İstanbul'daki ÜNATEKS Denim Tekstil gibi önemli denim tekstil firmaları iflas etmiştir.

1970 petrol krizi, 1973 ve 1979 yıllarında yaşanan iki büyük petrol şokunu ifade eder. 1973 Petrol Krizi: 1973 yılında OPEC'in (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) petrol üretimini kısıtlama kararı ve Arap-İsrail Savaşı sonrası uygulanan ambargolar, dünya genelinde petrol fiyatlarının hızla yükselmesine neden olmuştur. Varil başına fiyat, birkaç yıl içinde 3 dolardan 12 dolara kadar çıkmıştır. Bu artış, küresel çapta enerji krizlerine, enflasyona ve ekonomik durgunluklara yol açmıştır. 1979 Petrol Krizi: 1979'da gerçekleşen İran Devrimi, Orta Doğu’daki istikrarı ciddi şekilde sarsmış ve ardından patlak veren İran-Irak Savaşı küresel petrol arzını tehdit etmiştir. Bu gelişmeler, ikinci büyük petrol şokunun yaşanmasına neden olmuştur.

1998 Rusya ekonomik krizinin başlıca nedenleri şunlardır: Ruble'nin değer kaybetmesi. İç ve dış borç sorunları. Ekonomik politikaların yetersizliği. Yüksek bütçe açığı ve vergi kaçakları. Petrol fiyatlarındaki düşüş. Bu faktörler, Rusya ekonomisinin istikrarsızlaşmasına ve 1998 krizine yol açtı.

1997 ve 1998 yılları, Türkiye ve dünya ekonomisi açısından önemli yıllar olarak kabul edilir çünkü bu dönemde çeşitli ekonomik ve siyasi olaylar yaşanmıştır: 1997. 1998. 1998 yılının diğer önemli olayları arasında, 1 Ocak'ta Avrupa Merkez Bankası'nın kurulması ve 10 Haziran'da başlayan 1998 FIFA Dünya Kupası da yer alır.

Sri Lanka'nın fakir olmasının başlıca nedenleri şunlardır: 1. Ekonomik Kriz: Ülke, 2021 ve 2022 yıllarında ciddi bir ekonomik kriz yaşadı. 2. İthalata Bağımlılık: Sri Lanka'nın ithalata büyük ölçüde bağımlı olması ve döviz rezervlerinin yetersizliği, ekonomik sıkıntıları artırdı. 3. Yanlış Ekonomi Politikaları: Önceki hükümetler tarafından sürdürülen kötü ekonomik yönetim ve vergi indirimleri, cari ve bütçe açıklarının artmasına yol açtı. 4. Uluslararası Gelişmeler: COVID-19 pandemisi ve Rusya-Ukrayna savaşı gibi küresel gelişmeler, Sri Lanka'nın ekonomik durumunu daha da kötüleştirdi.

Çukurova Grubu'nun batışının temel nedenleri şunlardır: 1. Bankacılık Sorunları: Grubun sahibi olduğu Pamukbank'ın, Çukurova Grubu şirketlerine açtığı geri dönmeyen krediler nedeniyle batma noktasına gelmesi. 2. Ekonomik Konjonktür: 2001 krizi ve ardından gelen ekonomik durgunluk, grubun bankacılık ve diğer iş kollarında ciddi darbeler almasına yol açtı. 3. Borç Yükü: Grubun, borçları nedeniyle haciz ve darboğaz yaşaması, medya ve diğer varlıklarını kaybetmesine neden oldu. 4. Stratejik Hatalar: Grubun, odaklanma stratejisi izlememesi ve çok sayıda sektörde faaliyet göstererek riskleri dağıtamaması.

1997 Asya Krizi, Temmuz 1997'nin ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan ve Tayland'da başlayan bir finans krizidir. Krizin bazı nedenleri: Yüksek borçlanma: Asya ülkeleri, yüksek büyüme oranlarını sürdürebilmek için yabancı para cinsinden borçlanmaya girmiştir. Bankacılık sisteminin zayıflığı: Bankalar, yeterli risk analizi yapmadan kredi vermiş ve geri dönmeyen krediler birikmiştir. Sabit kur politikası: Döviz kurlarının sabit tutulması, kriz sırasında büyük bir sorun haline gelmiştir. Krizin etkileri: Ekonomik büyüme: Bölgedeki ekonomik büyüme durma noktasına gelmiştir. İşsizlik ve yoksulluk: Birçok şirket iflas etmiş, işsizlik oranları artmış ve yoksulluk yükselmiştir. Sosyal etkiler: Sosyal huzursuzluk ve siyasi istikrarsızlıklar yaşanmıştır. Müdahale: Uluslararası Para Fonu (IMF), krize müdahale ederek ülkelere finansal destek sağlamış ve reform paketleri uygulamıştır. Kriz, küresel ekonomi tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuş ve ekonomik politikaların daha dikkatli yönetilmesi gerektiğini göstermiştir.

1994 krizi, Türkiye'de ekonomik dengesizlikler ve yanlış politikalar nedeniyle başlamıştır. Krizin bazı nedenleri: Kamu harcamalarının artması: 1992'de GSYİH'ye oranı %6 olan kamu harcamaları, 1994'ün başında %11'e yaklaşmıştır. Dış kredi bağımlılığı: Bütçe açığını kapatmak için kısa vadeli dış krediler kullanılmış, bu da döviz kurlarının aşırı yüksek tutulmasına yol açmıştır. Özelleştirme girişimleri: PTT'nin özelleştirilmesi için başlatılan süreç, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Yüksek faiz politikası: Hükümet, kamunun borç yükünü azaltmak için faizleri düşürmeyi hedeflemiş, ancak bu amaçla yapılan Hazine ihaleleri iptal edilmiştir. Bu gelişmeler, ülkeden hızlı bir sermaye çıkışına ve liranın değer kaybetmesine neden olmuştur.

Türk Ticaret Bankası, yaşanan finansal kriz nedeniyle mali bünyesinin zayıflaması sonucu 6 Kasım 1997 tarihinde TMSF'ye devredilmiş ve 2001 yılında bankacılık faaliyetleri sona erdirilmiştir.

Zimbabve'nin fakir olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Ekonomik Krizler: 2000'li yıllarda yaşanan yüksek enflasyon ve ekonomik çöküş, ülkenin ekonomik faaliyetlerini olumsuz etkiledi. 2. Toprak Reformu: 2000 yılında uygulanan arazi dağıtım programı, tarımda üretkenliğin düşmesine ve ekonomik istikrarsızlığa yol açtı. 3. Uluslararası Yaptırımlar: ABD, İngiltere ve AB'nin uyguladığı yaptırımlar, ekonomik faaliyetleri kısıtladı ve işsizlik oranını artırdı. 4. Göç ve Beyin Göçü: Ekonomik zorluklar nedeniyle birçok vatandaş yurt dışına iş aramak zorunda kaldı, bu da göç ve beyin göçüne yol açtı. 5. Sağlık ve Eğitim Sorunları: Kaynak ve sağlık personeli eksikliği gibi sorunlar, sağlık sistemini zayıflattı ve eğitim seviyesini düşürdü.

Büyük Buhran, 1929 yılında başlayan ve 1930'lu yıllar boyunca devam eden, dünya çapında yaşanan en ciddi ekonomik kriz olarak kabul edilir. Krizin başlıca nedenleri: - Borsa çöküşü: 24 Ekim 1929'da borsadaki ani düşüş ve ardından yaşanan panik. - Gelir eşitsizliği: Zengin ve fakir kesimler arasındaki büyük fark. - Sanayi üretimindeki azalma: Aşırı üretim ve tüketici talebinin düşmesi. - Zayıf bankacılık sistemleri: Bankaların özgürce kredi dağıtıp geri alamaması. Sonuçlar: - İşsizlik: 1933 yılında iş gücünün yaklaşık %25'i işsizdi. - Ekonomik çöküş: Birçok şirket ve banka iflas etti, uluslararası ticaret hacmi azaldı. - Sosyal sorunlar: İnsanlar açlık, sağlık hizmetleri eksikliği ve aşırı yoksulluk içinde yaşadı. Büyük Buhran, İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla sona erdi.

Özsüt, 2020 yılında yaşanan ekonomik ve pandemi etkileri nedeniyle mali sıkıntılar yaşadığı için battı.

"Nine" filmi iki farklı konuyu anlatmaktadır: 1. 2009 yapımı müzikal film: Bu film, dünya çapında ünlü film yönetmeni Guido Contini'nin yaratıcı ve kişisel krizini konu alır. 2. 2003 yapımı Rus filmi: Bu film ise, Tusya Nine adlı yaşlı bir kadının hikayesini anlatır.

Antik kriz, genellikle Roma İmparatorluğu'nun 235-284 yılları arasında yaşadığı ve "Üçüncü Yüzyıl Krizi" olarak bilinen dönemi ifade eder. Krizin bazı özellikleri: Siyasi istikrarsızlık: İmparatorlar ortalama 2-3 yıl görevde kalabilmiş ve 20-25 kez imparator değişikliği olmuştur. Ekonomik buhran: Sikkelerin devalüasyonu ve yüksek enflasyon ekonomik istikrarı bozmuştur. Askeri anarşi: Lejyonlar ve praetor sınıfı, kendi imparatorlarını seçip suikaste uğratmıştır. Dış tehditler: Cermen kabileleri ve Sasaniler'in saldırıları imparatorluğu zayıflatmıştır. Bu kriz, Roma İmparatorluğu'nun neredeyse parçalanmanın eşiğine gelmesine neden olmuş, ancak Diocletianus'un reformlarıyla imparatorluk istikrara kavuşmuştur.