Alacaklar

Gelirlerden alacaklar hesabında izlenen alacaklar şunlardır: mevzuatı gereğince gelir olarak tahakkuk ettirilen vergi gelirleri; teşebbüs ve mülkiyet gelirleri; alınan bağış ve yardımlar; diğer gelirler. Ayrıca, duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler de bu hesapta izlenir.

Alacak çeşitleri, doğuşuna ve niteliğine göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Doğuşuna göre alacak çeşitleri: Sözleşmeden doğan alacaklar. Kanundan doğan alacaklar. Bir işin karşılığı olarak doğan alacaklar. Niteliğine göre alacak çeşitleri: Senet, tahvil, avans, depozito, borç senedi, senetsiz alacaklar, cari hesap türündeki alacaklar. Ayrıca, ticari alacaklar ve diğer alacaklar olarak da bir ayrım yapılabilir.

120 hesap, genel mizanda Alıcılar Hesabı olarak adlandırılır. Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz alacakları ve finansal kiralamadan doğan senetsiz alacakları izlemek için kullanılır. 120 hesaptaki alacakların vadesi 1 seneye kadardır. Bu hesaba kaydedilen Türk parası cinsinden olan senetsiz alacaklar, muhasebe kayıtlarında görülen değer üzerinden (mukayyet değer), yabancı para birimi üzerinden olan alacaklar ise bilanço tarihindeki kur üzerinden değerlemeye tabi tutulur.

Ortalama alacak vadesi, belirli bir dönem için aşağıdaki formülle hesaplanır: AV = (ticari alacaklar / toplam satış) gün sayısı. Örnek: ABC Ltd, Ocak ayı boyunca 50.000 € değerinde mal satıyor ve ay sonunda bilançosunun alacak hesabı 35.000 € ise, ortalama alacak vadesi şu şekilde hesaplanır: AV = (35.000 / 50.000) 31 = 22,3 gün. Bu, ABC Ltd'nin bir satış yapıldıktan sonra ödemeyi tahsil etmesinin ortalama 22 gün sürdüğü anlamına gelir. Not: Bu hesaplama yalnızca kredili satışları dikkate alır, nakit satışlar bu hesaplamaya dahil edilmez.

İş çıkışı "hiçbir alacağım yok" ifadesi, işçinin işten ayrılırken işverene verdiği ve herhangi bir alacağının kalmadığını belirten bir belgeyi ifade eder. Ancak, bu belgenin tek başına bir anlamı yoktur; geçerli sayılabilmesi için bazı şartlar gereklidir: Alacak kalemlerinin ayrı ayrı belirtilmesi. Alacakların banka aracılığıyla ödenmiş olması. İşçinin haklarını alabilmesi için, imzaladığı belgenin şartlarını kontrol etmesi ve gerekirse düzeltilmesini talep etmesi önerilir. Eğer işçi, belirtilen alacakları tahsil edemezse, dava açarak haklarını talep edebilir.

5 yıllık zamanaşımına tabi olan alacaklardan bazıları şunlardır: Kira bedelleri, anapara faizleri ve ücret gibi dönemsel edimler. Otel, motel, pansiyon ve tatil köyü gibi yerlerdeki konaklama bedelleri ile lokanta ve benzeri yerlerdeki yeme içme bedelleri. Küçük sanat işlerinden ve küçük çapta perakende satışlardan doğan alacaklar. Ortaklık ilişkisinden doğan, ortakların birbirleriyle ya da ortaklıkla olan hesap alacakları. Vekâlet, komisyon ve acentalık sözleşmelerinden doğan alacaklar. Eser sözleşmesinden doğan alacaklar, ancak yüklenicinin ağır kusuruyla hiç ya da gereği gibi ifa etmeme hali hariç. Ayrıca, işçilik alacaklarından bazıları da 5 yıllık zamanaşımına tabidir, bunlar arasında ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti ve kötü niyet tazminatı bulunur.

Emeklilik şartıyla fesihte işçiye ödenecek işçilik alacakları şunlardır: Kıdem tazminatı. İhbar tazminatı. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için bağlı bulunduğu kurum veya sandıktan emekliliğe hak kazandığını belgelemesi ve bu belgeyi işverene sunması gerekir. Emeklilik şartıyla fesihte dikkat edilmesi gereken bazı hususlar: İşçi, emeklilik nedeniyle fesih hakkını sadece bir kez kullanabilir; aksi takdirde bu durum hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilebilir. İşçi, kıdem tazminatı aldıktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edebilir, ancak bu durumda önceki hizmet süresi hesaplamalara dahil edilmez.

Alacak tahsil süresi, iki farklı formülle hesaplanabilir: 1. Alacak Tahsil Süresi = (Ticari Alacaklar / Toplam Kredili Satış) x Gün Sayısı. 2. Alacak Tahsil Süresi = Gün Sayısı / (Toplam Kredili Satış / Ticari Alacaklar). Örnek hesaplama: Bir işletmenin ticari alacakları 7000 TL, haziran ayında yapılan kredili satışları 3000 TL olsun. Ay sonunda işletme, bu ticari alacakların 5000 TL’sini tahsil etmiş ve 5000 TL ticari alacak kalmıştır. Hesaplama şu şekilde yapılır: 1. Alacak Tahsil Süresi = (5000 / 3000) x 30 = 50 gün. 2. Alacak Tahsil Süresi = 30 / (3000 / 5000) = 50 gün. Alacak tahsil süresi, işletmenin satış politikalarına, müşteri ilişkilerine ve sektörel koşullara göre değişiklik gösterir.

Anapara ipoteği, yalnızca doğmuş ve önceden tutarı belli bir borç için kurulan bir ipotek türüdür. Bu ipotek türünde: İpotek, sadece belirli bir borç için tesis edilir ve bu borç ödendiğinde ipotek de ortadan kalkar. Alacaklı, başka bir alacak için bu ipotekten yararlanamaz. İpotek resmi senedinde doğmuş ve tutarı belli bir borç için borçlunun onayı bulunur. İcra takibi sırasında alacaklı, yalnızca tapuya yazılan tutar kadar hak talep edebilir. Anapara ipoteği, genellikle ödünç biçiminde verilen borçlar ile bankaların ve özel finans kurumlarının tek bir işleme özgü olmak üzere verdikleri borçlar için kurulur.

Müflisin malları, iflas kararının verilmesiyle birlikte iflas masasına dahil olur. İflas masasına giren mallar ve haklar: İflas açıldığı anda müflisin haczi kabil bütün mal ve hakları; Rehinli mallar; İflas kararından önce haczedilmiş ve henüz satılmamış mallar. Müflisin iflas masasına giren mallar üzerindeki tasarruf yetkisi kısıtlanır. İstisnalar: Müflis, masa lehine tasarrufta bulunursa; Müflisin, masaya giren mallar üzerinde borçlandırıcı işlemde bulunması durumunda; İflasın açılması ile iflas ilanı arasında, üçüncü bir kişinin iyi niyetle müflise ödeme yapması veya müflisten ödeme alması durumunda.

Arabuluculukta işçilik alacaklarına dahil olan bazı maddeler: Ücret alacağı. Fazla mesai ücreti. Yıllık izin ücreti. İhbar tazminatı. Kıdem tazminatı. Diğer tazminatlar ve alacaklar. İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları ise arabuluculuk kapsamına dahil değildir; doğrudan iş mahkemesine açılabilir.

Ticari alacaklarda orta vade kavramına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, ticari alacakların vadelerine göre sınıflandırılması hakkında bilgi verilebilir. Ticari alacaklar, vadelerine göre iki ana grupta incelenir: 1. Kısa vadeli ticari alacaklar: Bir yıl içinde tahsil edilmesi beklenen alacaklardır. 2. Uzun vadeli ticari alacaklar: Bir yıldan uzun sürede tahsil edilecek alacaklardır. Ayrıca, alacaklar yaşlandırma yöntemiyle de sınıflandırılabilir; bu yöntemde alacaklar, 0-30 gün, 31-60 gün, 61-90 gün ve 90 gün üzeri gibi vadelerine göre gruplara ayrılır.

İşçi alacakları arabuluculukta şu şekilde hesaplanır: Kıdem Tazminatı: İşçinin çalıştığı her tam yıl için, son brüt maaşı esas alınarak hesaplanır. İhbar Tazminatı: İşverenin iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işçinin kıdemine göre değişen bir süre için ödenir. Fazla Mesai Ücreti: Yasal çalışma sınırlarını aşan saatler için, saatlik ücretin 1,5 katı ile çarpılarak hesaplanır. Yıllık İzin Ücreti: Kullanılmayan izin günlerinin ücreti olarak, günlük brüt kazanç ile kullanılmayan gün sayısının çarpımı ile belirlenir. Ücret Alacakları: Maaş, fazla mesai, prim gibi ödenmemiş hakların toplamıdır. Arabuluculuk sürecinde, taraflar kendi aralarında anlaşma sağlayarak alacakların nasıl ödeneceğine karar verebilirler. Arabuluculuk süreci hakkında daha fazla bilgi almak ve doğru hesaplama için bir avukata danışılması önerilir.

İflâs tasfiyesinde sıra cetvelinin birinci sırasındaki imtiyazlı alacaklar şunlardır: İşçilerin alacakları: İşçilerin, iş ilişkisine dayanan ve iflâsın açılmasından önceki bir yıl içinde tahakkuk etmiş ihbar ve kıdem tazminatları dâhil alacakları ile iflâs nedeniyle iş ilişkisinin sona ermesi üzerine hak etmiş oldukları ihbar ve kıdem tazminatları. İşveren borçları: İşverenlerin, işçiler için yardım sandıkları veya sair yardım örgütü kurulması veya bunların yaşatılması amacıyla oluşturulmuş ve tüzel kişilik kazanmış bulunan tesislere veya derneklere olan borçları. Nafaka alacakları: İflâsın açılmasından önceki son bir yıl içinde tahakkuk etmiş olan ve nakden ifası gereken aile hukukundan doğan her türlü nafaka alacakları. Sıra cetvelinin ikinci sırasındaki imtiyazlı alacaklar ise şunlardır: Velâyet ve vesayet alacakları: Velâyet ve vesayet nedeniyle malları borçlunun idaresine bırakılan kimselerin bu ilişki nedeniyle doğmuş olan tüm alacakları.

Belirsiz alacak davası açılamayacak işçi alacakları şunlardır: 1. Kıdem tazminatı: İşçinin çalıştığı süre, son ücreti ve ekleri gibi unsurlar net olarak bilindiğinde kıdem tazminatı belirli bir alacak olarak kabul edilir. 2. Ücret ve ekleri: Yasal yükümlülüklere uyulduğunda ve işveren gerekli belgeleri sağladığında, ücret ve ekleri alacakları belirsiz değildir. 3. Yıllık izin ücreti: İşyerinde sendikasız çalışan bir işçinin bile yıllık izin ücretini belirli olarak hesaplayabilmesi mümkündür. Belirsiz alacak davasına konu olabilecek alacaklar ise fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, performans primi ve ikramiye gibi hesaplamaları tanık anlatımlarına dayanan ve hakimin takdirine bağlı indirim gerektiren alacaklardır.

130 ve 131 numaralı hesaplar, muhasebe sisteminde "Diğer Alacaklar" grubunda yer alır. 130 numaralı hesap, işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki çeşitli işlemlerinden dolayı bağlı ortaklıklarından, iştiraklerinden ve müşterek girişimlerinden olan alacakların izlenmesinde kullanılır. 131 numaralı hesap, işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki çeşitli işlemlerinden dolayı ortaklarından olan alacaklarının izlenmesinde kullanılır. 131 numaralı hesap, genellikle şahıs firmalarında ya da sermaye şirketlerinde ortaklara geçici olarak yapılan ödeme ve tahsilatları takip etmek için kullanılır. Bu hesapların işleyişi şu şekildedir: Alacağın doğması durumunda hesaba borç kaydedilir. Tahsilat yapıldığında ise hesap alacaklandırılır.

QNB Finansbank, takipteki alacak portföyünü dört farklı varlık yönetim şirketine sattı: Ortak Varlık Yönetim A.Ş., Dünya Varlık Yönetim A.Ş., Emir Varlık Yönetim A.Ş. ve Doğru Varlık Yönetim A.Ş..

Tasfiye TOAH ifadesi, muhtemelen "Tasfiye Olunacak Alacaklar Hesabı" anlamına gelmektedir. Bu terim, bir ticaret kuruluşunun batması veya kapanması durumunda, alacaklıların haklarını korumak için yapılan borçların tasfiyesi sürecini ifade eder.

130, 131, 134, 137, 138 ve 139 numaralı hesapların çalışma şekilleri şu şekildedir: 130 Ortaklardan Alacaklar. 131 Ortaklardan Alacaklar. 134 Verilen Depozito ve Teminatlar. 137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-). 138 Şüpheli Diğer Alacaklar. 139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-). Bu hesaplar, "Diğer Alacaklar" hesap grubunda yer alır ve herhangi bir ticari nedene dayanmayan, en fazla bir yıl içinde tahsil edilmesi düşünülen senetli ve senetsiz alacakları izler.

Hatır senetleri, işletmenin alacaklar kalemi içinde yer aldığı için Alacaklar hesabında izlenir.