Zamanaşımı

Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 714. maddesi, kazandırıcı zamanaşımı sürelerinin hesaplanmasında Borçlar Kanunu'nun zamanaşımına ilişkin hükümlerinin kıyas yoluyla uygulanacağını belirtir.

Ücret alacağında zamanaşımı başlangıç tarihi, ücretin muaccel hale geldiği aydır. Bu nedenle, iş sözleşmesi devam ederken de ücret talebi için zamanaşımı süresi işlemeye başlar.

Mirastan mal kaçırma (muris muvazaası) davasında zamanaşımı yoktur.

Mirasta 10 yıl kuralı, mirasta denkleştirme davasında zamanaşımı süresini ifade eder. Buna göre, mirasta denkleştirme davası, miras paylaşımından itibaren 10 yıl içerisinde açılmalıdır.

Zamanaşımı süresi hesaplanırken, süreye başlangıç olarak suçun işlendiği tarih kabul edilir. Hesaplama şu şekilde yapılır: 1. Süre, gün olarak belirlenmişse, sürenin başladığı gün hesaba katılmaz ve son günün mesai bitim saatinde sona erer. 2. Süre, hafta veya ay olarak belirlenmişse, sürenin başladığı güne karşılık gelen haftanın veya ayın son gününde biter. 3. Süre, yıl olarak belirlenmişse, son yılda karşılık gelen tatil saatinde biter. Zamanaşımı süresinin kesilmesi durumunda, süre yeniden işlemeye başlar ve bu durum Türk Borçlar Kanunu'nun 154. maddesinde belirtilen nedenlerle gerçekleşir.

20 yıl zamanaşımı süresine tabi olan suçlar, Türk Ceza Kanunu'na göre 20 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlardır.

Elektrik aboneliği zamanaşımı, sözleşmenin sona erdiği tarihten itibaren 10 yıl sonra başlar.

Görev uyuşmazlığının zamanaşımına etkisi, davanın görülmesini belirli bir süre durdurmasıdır. Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulduğunda, yargı mercii, görev konusunda Uyuşmazlık Mahkemesi'nce bir karar verilinceye kadar davanın görülmesini geri bırakır ve bu süre zarfında zamanaşımı süreleri durur.

Hatalı kadastro tespiti nedeniyle tapu iptali ve tescil davasında 10 yıllık zamanaşımı süresi bulunmaktadır.

Ziynet alacağı davasında zamanaşımı süresi, boşanmanın kesinleşme tarihinden itibaren 10 yıldır.

Karşılıksız çek düzenleme suçu nedeniyle ceza ertelemesi, 2020 yılı sonrası uygulamalarda genellikle denetimli serbestlik kapsamında uygulanmaktadır. 5 yıllık genel ceza zamanaşımı süresi içinde, çekin karşılıksız çıkması durumunda en fazla 1 yıl ceza verilebilmektedir.

Kasten yaralama davasında zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu süre içinde dava açılabilir ve ceza verilmesi talep edilebilir.

Geriye dönük maaş iadesi için zamanaşımı süresi 5 yıldır.

Yeniden kiralama tazminat davasında zamanaşımı, üçüncü kişi ile kira ilişkisinin kurulduğu tarih itibariyle başlar.

Ceza zamanaşımı süreleri, suçun türüne ve ağırlığına göre Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) belirlenmiştir. Bu süreler şunlardır: 1. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda: 30 yıl. 2. Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda: 25 yıl. 3. 20 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda: 20 yıl. 4. 5 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda: 15 yıl. 5. 5 yıldan az hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlarda: 8 yıl. Zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Hizmet tespit davasından sonra işçilik alacakları davası zamanaşımı süresi, iş akdinin feshi tarihinden itibaren başlar.

İşten çıktıktan sonra zamanaşımı süresi, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

İlamın zamanaşımına uğraması halinde, borçlu icra mahkemesine başvurarak icranın geri bırakılmasını talep edebilir. İcra ve İflas Kanunu'nun 39. maddesine göre, ilama dayanan takip, son işlem üzerinden on sene geçmekle zamanaşımına uğrar. Zamanaşımına uğramış bir ilamın icra edilmesi durumunda, alacaklı kesin hüküm sebebiyle talebin kabul edildiğini ileri süremez.

Zamanaşımı süresi geçtikten sonra hizmet tespit davası açılamaz.

Azami süre aşımı, öğrencinin kayıtlı olduğu programın türüne göre değişiklik gösterir: Önlisans programları: Azami 4 yıl. Lisans programları: Azami 7 ila 9 yıl. Hazırlık sınıfı: Azami 2 yıl. Bu süreler, öğrencinin tüm derslerini başarıyla tamamlaması ve mezuniyet şartlarını yerine getirmesi için belirlenen maksimum zaman dilimleridir. Azami süre aşımı, genellikle kayıt silme veya ilişik kesme gibi yaptırımlara yol açar.