Uygarlıklar

Mayalar Türkiye'de yaşamamıştır. Mayalar, günümüz Meksika'sının güneydoğusundan başlayarak Guatemala, Belize, El Salvador ve Honduras'a kadar uzanan geniş bir coğrafyada hüküm sürmüşlerdir. Türkiye'de Maya uygarlığına ait herhangi bir yerleşim yeri veya kalıntı bulunmamaktadır.

Babil kozmolojisi, Babil uygarlığının evrene ve kozmosa dair inançlarını ve anlayışlarını içerir. Bazı temel özellikleri: Evrenin düzeni: Babil kozmolojisinde evren, belirli bir düzene ve hiyerarşiye sahiptir. Zaman anlayışı: Zaman, döngüsel bir anlayışla ele alınır; bu döngüsellik, hem doğanın mevsimsel değişimleriyle hem de tanrıların ölümsüzlüğüyle bağlantılıdır. Merkez figür: Marduk, Babil kozmolojisinin en önemli figürlerinden biridir ve evrenin düzenini sağlayan yaratıcı gücü simgeler. Sembolizm: Babil halkı, kozmolojik düzeni anlamak için çeşitli ritüeller ve mitolojik anlatılar geliştirmiştir. Dünya anlayışı: Babil'de dünya, yeryüzü, yeraltı ve gökyüzü olarak üç bölüme ayrılır ve bu bölümler tapınaklarda (zigurratlarda) temsil edilir. Babil kozmolojisi, mitolojik ve sembolik bir anlayışa sahip olup, bilimsel temellerden ziyade dini ve felsefi inançlara dayanır.

Koca Karı İlacı, M.Ö. 3400'lü yıllarda Dalaman bölgesinde yaşayan Karia Uygarlığı'na aittir. Rivayete göre, bir balıkçı, zehirli bir yılan tarafından sokulan Karia prensesini yosun ve endemik otlardan yaptığı bir karışımla iyileştirmiştir. Zamanla "Koca Karia İlacı" deyimi, halk arasında "Koca Karı İlacı" olarak anılmaya başlanmıştır.

Ayazini, Frig, Roma ve Bizans uygarlıklarına aittir. Frigler: Ayazini, MÖ 7. yüzyıla kadar uzanan bir yerleşim yeridir ve bu dönemde kaya mezarları yapılmıştır. Roma Dönemi: Kaya mezarları ve kiliseler, bu uygarlığın izlerini taşır. Bizans Dönemi: Bizans dönemine ait fresklerle süslenmiş kaya kiliseleri ve manastır kompleksleri bulunmaktadır.

İran, Antik Yakın Doğu uygarlığının beşiğidir. İran'daki tarihî şehir yerleşimleri MÖ 7000'lere dayanmaktadır. Ayrıca, MÖ 3. binyılda Güneybatı İran'da ve Güney Mezopotamya'da yükselen Elam uygarlığı, İran'da tarihi bilinen ilk siyasal oluşum ve kültür olup İran'ı o dönemin uygarlık merkezi durumuna getirmiştir.

Uygarlıkların yaşam alanları genellikle büyük nüfuslu merkezler, kentsel alanlar ve çevredeki kırsal bölgelerden oluşur. Kentsel alanlar: Uygarlıklar, yoğun nüfuslu yerleşkeler halinde gelişir ve genellikle bir yönetici elit sınıfın bulunduğu hiyerarşik sosyal sınıflara ayrılır. Kırsal bölgeler: Kırsalda yaşayanlar, genellikle çiftçi, balıkçı veya tüccar olup, mal ve hizmetlerini kent sakinlerine satar. Ayrıca, uygarlıklar genellikle su kenarlarında kurulur çünkü bu, tarıma ve sulamaya olanak tanır.

Bakırcılığın tarihçesi şu şekilde özetlenebilir: Tarih Öncesi Dönemler: Bakırın alet ve silah yapımında kullanılan ilk maden olduğu bilinmektedir. Anadolu'da Bakırcılık: Madenciliğin bulunmasına dair ilk bulgular 10 bin yıl önce Anadolu’da Çayönü’nde bulunmuştur. Antik Dönem: Hitit, Urartu, Frig, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde Anadolu’da çeşitli tekniklerle çalışan gelişmiş bakırcı atölyelerinin bulunduğu, günümüze kadar gelen çok sayıdaki eserden anlaşılmaktadır. Osmanlı Dönemi: Osmanlı döneminde Anadolu’da, daha sonra da Balkanlar’da bakır yataklarının işletilmesi sonucunda bakır işçiliği zirveye ulaşmıştır. Günümüze Doğru: Günümüzde bakırcılık, geleneksel el sanatları arasında yer almakta ve özellikle süs eşyaları üretimi ile öne çıkmaktadır.

Antik nekropoller, dönemin yaşam tarzı, inançları, sanat ve din anlayışları ile mimarisine yönelik önemli ipuçları sunar. Nekropollerin önemli olmasının bazı nedenleri: Tarihsel ve kültürel değer: Antik mezarlar, geçmiş uygarlıkların izlerini taşır ve bölgenin tarihi ile kültürel kimliğini şekillendirir. Bilimsel araştırma: Nekropoller, arkeolojik araştırmalar için zengin bir kaynaktır ve ölü gömme gelenekleri ile sosyal yapılar hakkında bilgi sağlar. Sanat ve mimari: Mezar yapıları ve süslemeler, dönemin sanat ve mimari anlayışını yansıtır. Koruma ve tanıtım: Nekropoller, koruma altına alınarak tarihi ve kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılmasına katkı sağlar. Türkiye'de önemli antik nekropoller arasında Şanlıurfa'daki Kızılkoyun Nekropolü ve Antalya'daki Nekropol Müzesi bulunur.

Kapadokya, tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bunlardan bazıları: Urartular. Asurlar. Hititler. Frigler. Persler. Kapadokya Krallığı. Roma İmparatorluğu. Bizans. Osmanlı İmparatorluğu.

Medeniyetler haritası, dünyada kurulmuş olan medeniyetlerin yerlerini ve gelişim süreçlerini gösteren bir haritadır. Bu haritalarda genellikle şu medeniyetler yer alır: Mezopotamya Medeniyetleri. Mısır Medeniyeti. İnka Medeniyeti. Maya Medeniyeti. Ayrıca, Çin, Hint, Roma, Lidyalılar gibi medeniyetler de bu tür haritalarda yer alabilir. Medeniyetler haritası örnekleri, cografyaharita.com ve Prezi gibi sitelerde bulunabilir.

Mezopotamya uygarlıkları haritasını aşağıdaki sitelerde bulabilirsiniz: tr.pinterest.com. sosyalciniz.net. evrenatlasi.com.tr. Ayrıca, "Mezopotamya" araması yaparak çeşitli haritalara ulaşabilirsiniz.

Taş tanrılar, farklı uygarlıklara ait olabilir. Örneğin, Antik Mısır uygarlığında, bazı taşlar kutsal kabul edilirdi ve bu taşlara tapılırdı. Örneğin, Ben-ben taşı ve Omphalos taşı gibi taşlar, antik Mısır'da kutsal kabul edilen taşlardan bazılarıdır. Ayrıca, Frigler de taşlara büyük önem verirdi ve "Dünya Ana"nın bir simgesi olarak gördükleri kara taşı vardı. Bunun yanı sıra, Helen ve Roma uygarlıklarında da taşların kutsal kabul edildiği ve çeşitli ritüellerde kullanıldığı bilinmektedir. Jeanette Winterson'un "Taş Tanrılar" adlı eseri ise kurgusal bir eser olup, belirli bir uygarlığa ait değildir.

Doğu Karadeniz bölgesi, tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bunlardan bazıları: Hayaşa Krallığı. Urartu Devleti. İskitler. Pontus Rumları. Bizans İmparatorluğu. Ayrıca, bölgede Kaşkalar, Moskhiler, Makronlar, Khalibler, Tibarenler, Byzerler, Bekhiriler ve Heptakometler gibi yerli halklar da yaşamıştır.

Pınarbaşı, Kapadokya Krallığı'nın M.Ö. 332 yılında başkenti olmuştur. Bu dönemde, 3. Ariarathes tarafından Araratya (Pınarbaşı) adıyla kurulmuş ve tüm Anadolu'nun idari, ticari ve kültürel merkezi haline getirilmiştir.

Sümerler ve İyonların ortak özellikleri şunlardır: Yazı kullanımı: Hem Sümerler hem de İyonlar yazıyı erken dönemde kullanmışlardır. Şehir devletleri: Her iki medeniyet de şehir-devletleri şeklinde örgütlenmiştir. Çok tanrılı din: Sümerler ve İyonlar, birden fazla tanrıya tapmışlardır. Tarım ve su yönetimi: Her iki medeniyet de tarıma dayalı ekonomi geliştirmiş ve suyun verimli kullanımı konusunda çözümler üretmişlerdir. Sanat ve mimaride gelişim: Her iki kültür de sanata büyük değer vermiş, büyük yapılar inşa etmişlerdir. Yönetim şekli: Merkezi otoritenin bir şehirde toplandığı, çevresindeki köy ve bölgeleri yöneten şehir devletleri (polis) olarak yönetilmişlerdir.

İlk gözlük, 13. yüzyılın sonlarına doğru, yaklaşık 1280-1290 yılları arasında İtalya'da icat edilmiştir. Bu dönemde İtalyan rahipler ve keşişler, dini metinleri daha iyi okuyabilmek için büyüteç olarak kullanılan mercekleri geliştirmişlerdir.

Takvimin ilk olarak kim tarafından bulunduğu kesin olarak bilinmemektedir, ancak ilk takvim örneklerinin Sümerler'e kadar dayandığı düşünülmektedir. İlk Babil takvimleri, kamerî (Ay'ı temel alan) bir sisteme dayanıyordu ve birbirini izleyen iki dolunay arasındaki 29,5 günlük dönemi esas alıyordu. Modern takvimlerin temeli ise M.Ö. 46 yılında Jül Sezar tarafından kullanıma sokulan Jülyen takvimi ile atılmıştır.

Yıldızlı kafa heykelleri, farklı uygarlıklara ait olabilir: 1. Kommagene Uygarlığı: Adıyaman'daki Nemrut Dağı'nda bulunan devasa kafa heykelleri, Kommagene Kralı I. Antiochos tarafından yaptırılmış olup, bu uygarlığa aittir. 2. Ife Krallığı: Nijerya'da bulunan Ife şehrinde, insan kafası heykelleri de dahil olmak üzere, metal heykeller üretilmiş ve bu heykeller Yoruba halkına aittir.

Ödemiş, tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Antik dönemde sırasıyla Frig, Lidya, Pers, Bergama ve Roma egemenliği altında bulunmuştur. Bizans döneminde ise Ödemiş, Thracessien Theme'si içinde yer almış ve Hristiyanlığın etkisiyle piskoposluk merkezleri kurulmuştur. Anadolu Beylikleri döneminde ise Aydınoğulları Beyliği'nin hakimiyeti altında bulunmuş ve bu beyliğe başkentlik yapmıştır.

Lagina, Antik Karya uygarlığına aittir. Özellikle, Ay Tanrıçası Hekate'ye adanmış önemli bir dini merkez olarak bilinir.