Arkeologiya

"Sessiz Deniz" (The Silent Sea), Ay'daki 24 saatlik tehlikeli bir görev sırasında gizli sırlarla dolu terk edilmiş bir araştırma tesisinden örnekler almaya çalışan uzay kaşiflerinin hikayesini konu eder. Yakın gelecekte, Dünya'nın tüm doğal kaynakları tükenmiştir ve insanlık açlıkla karşı karşıyadır. Dizi, 2014 yapımı aynı adlı kısa filmden uyarlanmıştır.

Amida Höyük'te yaşamış bazı medeniyetler: Hurri-Mitanniler; Bit-Zamani Krallığı; Asurlular; Urartular; Persler; Romalılar; Bizanslılar; Emeviler; Abbasiler; Mervaniler; Selçuklular; Artuklular; Eyyubiler; Akkoyunlular. Amida Höyük, ilkçağdan günümüze kadar yerleşimin kesintisiz olarak devam ettiği, dünyanın ender yerleşim yerlerinden biridir.

Amida Höyük'te bulunan bazı eserler şunlardır: 1800 yıllık su kanalları ve kalorifer sistemi. 1700 yıllık mezar odaları. 1. Dünya Savaşı'ndan kalma 782 el bombası. 800 yıllık mermer parçaları. Geç Uruk dönemine ait silindirik mühür. Osmanlı dönemine ait Çanakkale Savaşı rozeti. Neolitik, Kalkolitik, Selçuklu, Artuklu, Eyyubi, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait sikkeler ve mühürler. Paleolitik döneme ait taş buluntular. Hançer kabzası, ağırşaklar, kandiller, boncuklar, el baltaları. Kazılarda ayrıca, 2024 yılında Cumhuriyet dönemine ait, 1926 yılında basılmış bir sikke de bulunmuştur.

Amida Höyük kazıları, 2018 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Yıldız başkanlığında başlamıştır. Daha önce, 1961-1962 yıllarında Prof. Dr. Oktay Aslanapa başkanlığında bir kazı yapılmış, ancak bölgenin askeri alanda yer alması ve mülkiyetinin belediyeye ait olması nedeniyle uzun süre atıl kalmıştır.

Ayvalık batığı, Ege ve Akdeniz'deki en büyük tabak batığı olarak kaydedildiği için önemli bir arkeolojik değer taşımaktadır. Öneminin bazı nedenleri: İyi korunmuş olması. Ticarete dair net kanıtlar sunması. Farklı bölgelere ait seramiklerin bir arada bulunması. Müze açacak sayıda buluntu içermesi.

Amida Höyük'te 2024 yılı dahil olmak üzere 6 yıl kazı yapılmıştır. Kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle, Dicle Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İrfan Yıldız başkanlığında 2018 yılında başlatılmıştır.

Diyarbakır Müzesi'nde Memlük Sultanı'nın miğferinin bulunma sebebi, Sultan el Guri'nin Osmanlı-Memlük savaşları sırasında Diyarbakır'ı kendi tarafına çekmek için halka ve idarecilere hediyeler göndermesi ve bu hediyelerden birinin de törenlerde kullandığı miğfer olmasıdır. 1516'daki Ridaniye ve Mercidabık savaşlarının ardından Diyarbakır Osmanlı egemenliğine geçmiş ve Mercidabık Muharebesi’nde Sultan el Guri hayatını kaybetmiştir. Miğfer, İçkale kazılarında ortaya çıkarılmış ve sergilenmek üzere Diyarbakır Müzesi'ne getirilmiştir.

Keops Piramidi'nin en büyük sırrı, nasıl bu kadar hassas ve dayanıklı şekilde inşa edildiğidir. Keops Piramidi'nin inşasıyla ilgili bazı teoriler şunlardır: Rampa teorisi. Hedefte kalıplara dökülmesi hipotezi. Su gücü teorisi. Bunların yanı sıra, piramidin yapımında dünya dışı varlıkların etkisi olduğu gibi iddialar da bulunmaktadır. Keops Piramidi'nin içinde bulunan defin odalarına yılda iki kez güneş vurması, sonar ve radar gibi cihazların içeride çalışmaması ve vücutta bulunan küçük yaraların piramit içerisinde daha çabuk iyileşmesi gibi olgular da sırlar arasında yer almaktadır.

Milet Antik Kenti'nin önemli olmasının bazı nedenleri: Tarihî ve kültürel zenginlik: Milet, yaklaşık 4 bin yıllık geçmişe sahip olup, İyonya'nın medeniyet mirasını günümüze taşır. Stratejik konum: Dört limanı ile deniz ticaretindeki üstünlüğü ve Ege ile Akdeniz ticaret yollarının kesişim noktasında bulunması. Bilimsel ve felsefi merkez: MÖ 7. ve 6. yüzyıllarda en parlak dönemini yaşamış, Thales, Anaksimenes, Anaksimandros gibi filozoflar ve bilim insanları burada yetişmiştir. Izgara planlı şehir yapısı: Şehir plancısı Hippodamos'un geliştirdiği ızgara planlı şehir sistemi ilk kez Milet'te uygulanmıştır. Önemli tarihî olaylar: Perslere karşı İyonya İhtilali'ne ev sahipliği yapmış ve Havari Pavlus'un ziyaret ettiği yerlerden biri olarak Yeni Ahit'te anılmıştır.

Zeugma Muzalar Evi kazısı 2007 yılında başlamış ve 2019 yılında tamamlanmıştır. Türkiye İş Bankası'nın 2012 yılından itibaren destek verdiği kazılar, Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kutalmış Görkay başkanlığındaki ekip tarafından gerçekleştirilmiştir.

İznik'te definelerin nerede bulunduğuna dair güncel bilgi bulunamadı. Ancak, İznik'te bulunan bazı tarihi eserler şunlardır: Lahit: 2016 yılında İznik'te, ilçe merkezine 5 kilometre uzaklıkta, Hisardere Köyü yolu üzerindeki bir zeytinlikte, kapağı defineciler tarafından tahrip edilmiş bir lahdin bulunduğu bildirildi. Roma Dönemi'ne ait kaya mezarı: 2024 yılında, İznik'e bağlı Çamdibi Mahallesi'nde, Roma dönemine ait bir kaya mezarın defineciler tarafından asitle eritilmeye çalışıldığı bildirildi. Ayrıca, İznik'te tarihi surlar içerisinde insan iskeletleri ve bir Roma villası kalıntısı da bulunmuştur.

Perge Antik Kenti'nin önemli olmasının bazı nedenleri: Tarihî önem: Perge, tarihi M.Ö. 12. yüzyıla kadar uzanan köklü bir geçmişe sahiptir. Mimari yapılar: Antik tiyatro, stadyum, sütunlu caddeler, agora ve hamamlar gibi iyi korunmuş yapılarıyla dikkat çeker. Şehir planlaması: Roma Dönemi'nin planlı kent yapısına güzel bir örnek teşkil eder. Hristiyan tarihi: Aziz Paul'ün misyonerlik seyahatlerinde Aksu Nehri üzerinden Perge'ye ulaşması, kenti Hristiyanlık açısından da önemli kılar. Kültürel miras: Kazılarda ortaya çıkan mermer heykeltıraşlık örnekleri, Antalya Müzesi'ni önemli heykel müzelerinden biri haline getirmiştir. UNESCO adayı: Arkeolojik, mimari ve tarihi önemi nedeniyle UNESCO Dünya Miras Listesi'ne aday gösterilmiştir.

Zeugma'da mozaiklerin kaybolmasının nedeni, bazı mozaiklerin teknik zorluklar nedeniyle bölünerek çıkarılmasıdır. Ayrıca, Zeugma'daki mozaiklerin kaybolduğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır; aksine, bu mozaiklerin büyük bir kısmının sağlam bir şekilde korunduğu ve sergilendiği belirtilmektedir.

Sagalassos'ta yaşamış bazı topluluklar: Pisidia halkı. Büyük İskender'in askerleri. Roma vatandaşları. Sagalassos, tarih boyunca Antik Yunan, Helenistik Dönem, Roma Dönemi, Geç Antik Dönem ve Erken Bizans Dönemi'nde yerleşim görmüştür.

Ötzi, MÖ 3400 ve 3100 yılları arasında yaşamış bir adamdır. En son yapılan tahminlere göre, öldüğü sırada 45 yaşında, 160 cm boyunda ve 50 kilogram ağırlığındaydı.

Tutankamon'un ölüm nedeni hakkında çeşitli teoriler bulunmaktadır: Fiziksel sağlık sorunları: Tutankamon'un sol ayağında kemik nekrozu ve skolyoz gibi ciddi sağlık problemleri vardı. Kaza: Mumyasında yapılan incelemelerde, vücudunda araba kazasına benzer izler ve kırıklara rastlanmıştır. Cinayet: Kafatasında bir delik bulunması, bazı tarihçilerin Tutankamon'un öldürüldüğünü düşünmesine yol açmıştır. Epilepsi: Imperial College London'dan Hutan Ashrafian, Tutankamon'un kalıtsal bir epilepsi hastalığı nedeniyle ölmüş olabileceğini belirtmiştir. Ölümüyle ilgili kesin bir sonuca henüz ulaşılamamıştır.

Define ve hazine konuları yasal düzenlemelere tabidir; izinsiz define aramaları yasa dışıdır. Türkiye'nin en büyük hazinesi olarak farklı kaynaklar farklı yerleri işaret etmektedir: Uğur Kulaç. Hindistan. Türkiye'de bulunan en büyük hazine olarak ise Amisos Hazinesi gösterilmektedir.

Artemis, İyon uygarlığına ait bir tanrıçadır. Artemis Tapınağı ise İzmir'in Selçuk ilçesi sınırlarında bulunan Efes'te, M.Ö. 550 yılında tamamlanmıştır.

Santorini'nin meşhur yanardağı, Thera Yanardağı olarak da bilinen Santorini Yanardağı'dır. Bu yanardağ, yaklaşık M.Ö. 1600 yıllarında büyük bir patlama gerçekleştirmiştir. Ayrıca, Santorini Yanardağı'nın en son 1950 yılında küçük bir patlama yaşadığı bilinmektedir.

Afrodisias Antik Kenti'nin eski hali, MÖ 5. yüzyılda kurulmuş olup, Roma İmparatorluğu döneminde gelişmiştir. Bazı önemli yapılar: Aphrodite Tapınağı: Kentin odak noktası olup, ilk yapımı Arkaik devirde gerçekleştirilmiştir. Stadyum: 30.000 kişilik olup, iyi korunmuştur. Tetrapylon: Görkemli giriş kapısı. Sebasteion: İmparatorlar tapınağı ve mükemmel kabartmaları ile bilinir. Kent, tarih boyunca depremlerden etkilenmiş ve 7. yüzyılda büyük bir deprem sonrası bir daha tam olarak toparlanamamıştır. Paganizmin çöküşü ve Hıristiyanlığın kabulüyle kent, "Stavropolis" (Haç Kenti) olarak anılmaya başlanmıştır.