Hititler

Anadolu'nun en eski uygarlığı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre Anadolu'nun en eski uygarlığı Hattiler'dir. Diğer bir görüşe göre ise Luviler, Anadolu'nun bilinen en eski medeniyetidir. Bir diğer aday ise Hurriler'dir. Anadolu'nun en eski uygarlığı konusunda kesin bir yargıya varmak için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.

Hitit İmparatorluğu'nun yıkılışında etkili olan bazı faktörler şunlardır: Kuraklık: MÖ 1198-1196 yılları arasında yaşanan şiddetli kuraklıklar, gıda kıtlığına yol açarak imparatorluğun zayıflamasına neden olmuştur. Göçler ve istilalar: Özellikle Kaşkalar ve "Deniz Halkları" olarak bilinen kavimlerin saldırıları imparatorluğun istikrarını bozmuştur. İç ve dış çatışmalar: Uzun süreli savaşlar ve iç karışıklıklar da imparatorluğun çöküşünü hızlandırmıştır. Bu faktörlerin bir araya gelmesi, Hitit İmparatorluğu'nun MÖ 1200 civarında yıkılmasına yol açmıştır. Bazı tarihçiler, Hititlerin Luvi saldırıları sonucu da yıkıldığını düşünmektedir. Ancak, Hitit İmparatorluğu'nun yıkılışında tek bir etken belirlemek zordur; çöküş süreci, birden fazla etkenin bir araya gelmesiyle gerçekleşmiştir.

Kadeş Antlaşması, tarihteki ilk yazılı ve eşitlik ilkesine dayanan uluslararası barış antlaşması olarak büyük öneme sahiptir. Öneminin bazı nedenleri: Eşitlik ilkesi: Her iki taraf da birbirine eşit muamele etmeyi taahhüt etmiştir. Tarihsel belge: Çivi yazısıyla Akadca yazılmış olup, gümüş levhalar üzerine kaydedilmiştir; bu levhalar kaybolmuş, ancak kopyaları bulunmuştur. Diplomatik temel: Modern diplomasinin temeli olarak kabul edilir; bir kopyası New York'taki Birleşmiş Milletler Binası'nda sergilenir. Bölgesel istikrar: Antlaşma, Hititler ve Mısırlılar arasında maliyetli Suriye seferlerini sona erdirmiş ve bölgede istikrarı sağlamıştır. Tarihsel barış: Evlilik yoluyla dostluk bağları güçlenmiş ve bu barış, neredeyse bir yüzyıl boyunca devam etmiştir.

Hititlerin en önemli özelliklerinden bazıları şunlardır: Çok tanrılı din anlayışı: Hititlerin panteonu binlerce tanrı ve tanrıça içerir ve bu tanrılar diğer kavimlerin dinlerinden benimsenmiştir. Merkezi yönetim: Hititler, şehir devletleri halinde yaşamış olsalar da merkezi bir yönetim kurmuşlardır. Tarih yazıcılığı: Anal adı verilen günlüklerde tarafsız bir tarih yazıcılığı yapmışlardır. Bilimsel ve sanatsal gelişmeler: Bilimsel açıdan ilerlemeler kaydetmiş, sanat açısından ise tanrı kabartmaları ve heykeller gibi eserler bırakmışlardır. Kadeş Antlaşması: Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması'nı Mısır ile imzalamışlardır. Medeni kanun: Resmi nikahların yapıldığı ve aile hukukunun düzenlendiği bir medeni kanun örneği oluşturmuşlardır. Savaş arabaları: Savaşlarda savaş arabaları kullanmışlardır.

Türkiye'nin en büyük medeniyeti olarak değerlendirilebilecek tek bir uygarlık yoktur, çünkü Anadolu'da birçok önemli medeniyet yaşamıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: Hititler; Frigler; Lidyalılar; İyonlar; Urartular. Ayrıca, Anadolu'da Hatti ve Pers medeniyetleri de önemli yer tutar.

Banaz halkı, tarihsel olarak farklı medeniyetlerin egemenliği altında yaşamış ve çeşitli göç dalgalarıyla bölgeye yerleşmiştir. - Hititler döneminde Banaz, "sulak kent" anlamına gelen bir isimle anılmıştır. - 11. yüzyıldan itibaren Türkler bölgeye yerleşmeye başlamış, 1076 yılında ilk kez Türk egemenliğine girmiştir. - 1429 yılında Osmanlı hakimiyetine geçen Banaz, bu dönemde de çeşitli etnik grupların yaşadığı bir bölge olmuştur. Ayrıca, 1830'lu yıllarda Yörüklerin de Banaz'a göç ettiği bilinmektedir.

Büklükale'de yaşamış bazı topluluklar: Hititler. Hattiler. Luviler. Hurriler. Ayrıca, Büklükale'de Osmanlı, Demir Çağı ve Eski Tunç Çağı dönemlerine ait yapılar da bulunmaktadır.

Eski Kahta Kalesi'nde yaşamış medeniyetlerden bazıları şunlardır: Kommagene’liler; Romalılar; Memlükler; Selçuklular; Osmanlılar. Kalenin kesin yapım tarihi bilinmemekle birlikte, M.Ö 2. yüzyılda Hititlerden kalmış olabileceği düşünülmektedir.

Hititlerde Pankuş Meclisinin görevleri şunlardır: Kralın yetkilerini sınırlamak. Önemli kararlara şahitlik etmek. Yürütme ve denetleme. Yargı yetkisi. Ülke sorunlarıyla ilgili görüş bildirmek. Pankuş Meclisinde yer alanlar eşit statüye sahipti ve kararlarını hiçbir etki altında kalmadan alabiliyorlardı.

Pankuş, Hitit Devleti'nde asillerden oluşan bir meclistir. Pankuş Meclisi'nin bazı özellikleri: Demokratik yapı: Kararlar, kraldan bağımsız olarak alınır ve herkes eşit söz hakkına sahiptir. İşlevleri: Kanun yapma, değiştirme veya kaldırma, önemli antlaşmalara şahitlik etme ve bunların uygulanmasını sağlama. Üyeler: Kraliyet ailesi, saray görevlileri, askerler ve çeşitli kademelerdeki memurlardan oluşur. Tarihsel önemi: Kralların yetkilerini sınırlayan ilk meclis olarak kabul edilir ve bu yönüyle tarihte önemli bir yere sahiptir.

Hitit mitolojisinde birçok tanrı ve tanrıça bulunmaktadır. Öne çıkan bazı tanrılar: Teşup: Fırtına ve gökyüzü tanrısı, evrenin yaratıcısı. Anu: Mezopotamya kökenli, Teşup'un babası ve tanrıların ikincisi. Telipinu: Tarım tanrısı, Teşup'un ilk çocuğu. Alalu: Mezopotamya kökenli, ilk zamanlardan beri gökyüzünde kral olan tanrı. Ereş.Kı.Gal: Fırtına tanrısının annesi. Inara: Vahşi hayvanların tanrıçası, Teşup'un kızı. Hitit panteonunda altı yüzden fazla tanrı ve tanrıça ismi geçmektedir.

Hititler, "bin tanrı ili" olarak bilinen ilk çağ Anadolu uygarlığıdır. Hititler, fethettikleri bölgelerde tapınılan tanrı ve tanrıçalara gösterdikleri saygı ve yerel düzeyde de olsa tanınmalarından dolayı kendilerine “bin tanrılı halk” adını vermişlerdir.

Hititlerde ceza hukuku, dönemine göre oldukça insancıldı. Hitit ceza hukukunun bazı özellikleri: Ölüm cezaları: Cinayet gibi ciddi suçlar için olağan ceza, zorla çalıştırılmak üzere köleleştirilmeydi. Sosyal statüye göre ceza: Hür kişilerin birbirlerine karşı işledikleri suçların cezaları tazminat şeklindeydi. Mülkiyetin korunması: Hırsızlık gibi suçlar için genellikle para cezaları öngörülmüştü. Bedensel cezalar: Organ kesme ve sakatlama gibi cezalar sadece kölelere uygulanırdı. Hitit kanunları, yaklaşık 500 yıl boyunca kullanılmış ve birçok nüsha, dilbilgisindeki değişiklikler dışında, orijinalin kopyası olarak kabul edilebilecek kadar benzerdi.

Anadolu'da "bin tanrı ili" olarak anılan yer, Hititlerin başkenti Hattuşa'dır. Hititler, fethettikleri bölgelerdeki tanrı ve tanrıçalara saygı gösterdikleri ve yerel düzeyde de olsa tanındıkları için kendilerine "bin tanrılı halk" adını vermişlerdir. Hattuşa, M.Ö. 1650 yılında kurulmuş ve Hitit İmparatorluğu'nun en görkemli ve güçlü zamanlarına tanıklık etmiştir.

Peri Bacaları'nda yaşamış bazı gruplar şunlardır: İlk Hristiyanlar. Selçuklu Devleti. Ayrıca, insanlar Paleolitik dönemden itibaren Peri Bacaları'nı yerleşim yeri olarak kullanmış, içlerini oyarak yaşamışlardır.

Karapınar halkı, tarih boyunca çeşitli göçlerle bölgeye yerleşmiştir. Proto Hititler ve Truva Krallığı dönemi: Karapınar, M.Ö. 3000-200 yıllarında "Hyde" kasabası olarak kurulmuş ve Proto Hititler tarafından yerleşme merkezi olarak seçilmiştir. Selçuklu ve Osmanlı dönemi: 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra 1076-1077 yılları arasında Selçuklu Devleti'nin hâkimiyetine girmiş, 1514 yılında Yavuz Sultan Selim'in emriyle çevresi surlarla kaplı bir derbent köyü olarak yerleşime açılmıştır. Cumhuriyet dönemi: 1934 yılında ilçenin adı "Sultaniye"den "Karapınar" olarak değiştirilmiştir. Ayrıca, 1560 yılında Konya Valisi Şehzade II. Selim'in girişimleriyle çevre illerden getirilen Türkmen aileleri Karapınar'a yerleştirilmiştir.

Hititlerin en büyük tanrısı, Fırtına Tanrısı Teşup'tur. Teşup, aynı zamanda gök tanrısı olarak da kabul edilir ve evreni yaratan, düzeni oluşturup koruyan tanrı olarak tanımlanır.

Hititler, çeşitli alanlarda önemli katkılarda bulunmuş bir medeniyettir. Meşhur oldukları bazı konular: Sanat: Hitit sanatı, özellikle kabartma ve heykelcilik alanında gelişmiştir. Din: Çok tanrılı bir dine inanırlar ve "Hatti ülkesinin bin tanrısı" olarak anılırlar. Tarih Yazıcılığı: Anal adı verilen günlüklerde sistematik ve objektif tarih yazıcılığını geliştirmişlerdir. Hukuk ve Yönetim: Medeni kanun örneği sayılabilecek resmi nikahlar yapmış, pankuş adı verilen tarihteki ilk danışma meclislerini kurmuşlardır. Diplomasi: Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması'nı Mısır ile imzalamışlardır.

5 Anadolu uygarlığı ve özellikleri: 1. Hititler: M.Ö. 1600-1200 yılları arasında Anadolu'da imparatorluk kurmuşlardır. Başkenti Hattuşaş'tır (günümüzde Çorum). Tarihte bilinen ilk yazılı barış antlaşması olan Kadeş Antlaşması'nı imzalamışlardır. Çok tanrılı bir inanç sistemine sahiptirler. 2. Lidyalılar: M.Ö. 7. yüzyılda Batı Anadolu'da yaşamışlardır. Başkenti Sardes'tir (günümüzde Manisa). Tarihte ilk parayı basan uygarlık olarak bilinirler. Ticaretin gelişmesi için Kral Yolu'nu inşa etmişlerdir. 3. Frigler: M.Ö. 1200'lerde Batı Anadolu'ya göç etmişlerdir. Başkenti Gordion'dur (günümüzde Afyonkarahisar). Tarım ve hayvancılıkla geçinmişlerdir. Taş oymacılığı ve kaya anıtları yapımında ustadırlar. 4. Urartular: M.Ö. 9. yüzyılda Van Gölü çevresinde kurulmuşlardır. Başkenti Tuşpa'dır (günümüzde Van). Su mühendisliği ve taş işlemeciliğinde ilerlemişlerdir. Sulama kanalları ve su kemerleri yapmışlardır. 5. İyonlar: Batı Anadolu'da İyonya bölgesinde yaşamışlardır. Efes, Milet ve İzmir gibi şehir devletlerinden oluşurlar. Thales, Anaksimandros ve Pisagor gibi bilim insanlarını yetiştirmişlerdir. Çok tanrılı bir dine inanmışlardır.

Hititler, Anadolu'nun iç bölgelerinde kurulmuştur. Hititlerin başkenti, günümüzde Çorum yakınlarında yer alan Hattuşaş (Hattuşaş) şehridir.