Uygarlıklar

Akadlar, Sümer uygarlığına son vermiştir. Akadlar, Sümer şehir devletlerini fethederek genişlemiş ve Sümer yönetimine son vermişlerdir.

Tarihte ilk denizci uygarlık Fenikeliler'dir. MÖ 1200'den itibaren denizcilikte büyük başarılar elde eden Fenikeliler, Akdeniz'in dört bir yanında ticaret kolonileri kurarak geniş bir ticaret ağı oluşturmuşlardır.

Antik çağ setinin ne anlattığına dair bilgi bulunamamıştır. Ancak, antik çağ ile ilgili bazı kitap ve eserler şunlardır: Kitaplar: Roma İmparatorları; Hititler: Anadolu Savaşçıları; Iulius Caesar; Antik İlk Çağ Tarihi Kitapları; Kayıp Krallığın Yitik Günlükleri; Tanrılar ve Şeytanlar: Zamanın Hikayesi; Yıldızların Fısıldadığı Efsane. Eserler: Ur Standardı (Sümer); Tutankhamun Maskesi (Mısır); Rahip Kral (Harappan); Milo Venüsü (Yunan); Eşlerin Lahdi (Etrüsk); Prima Portalı Augustus (Roma); Terracotta Ordusu'ndan bir asker (Çinli); Keiko Zırhlı Savaşçı (Japon); bir devasa kafa (Olmec). Ayrıca, antik çağ ile ilgili bilgi veren bazı tarihçiler ve yazarlar şunlardır: Muazzez İlmiye Çığ; Ali Narçın; Ahmad Al-Rashid.

Cam sanatı, tarih boyunca birçok antik medeniyete aittir. Öne çıkan uygarlıklar arasında Antik Mısırlılar, Persler, Romalılar ve Bizanslılar bulunmaktadır. Antik Mısırlılar ve Finikeliler, camın ilk keşfiyle ilişkilendirilir. Romalılar, cam üfleme tekniğini geliştirerek cam sanatında önemli bir ilerleme kaydetmişlerdir. Bizanslılar, 5. ve 15. yüzyıllar arasında serbest üfleme, kalıba üfleme ve kesme gibi tekniklerle cam eserler üretmişlerdir. Ayrıca, Venedik de cam sanatında önemli bir merkez olarak kabul edilir ve Murano Adası, modern cam sanatının doğum yeri olarak bilinir.

Asur ve Babil uygarlıkları, konumları ve kültürel gelişimleri nedeniyle birbirlerini etkilemişlerdir. Coğrafi Yakınlık: Asur, Kuzey Irak ve Dicle Nehri civarında; Babil ise güneyde kurulmuştur. Ticaret ve Kültürel Yayılma: Asur, ticarette gelişerek Anadolu'ya yazıyı getirmiş ve koloniler kurmuştur. Dini ve Kültürel Benzerlikler: Asur ve Babil panteonları, Sümerlerden etkilenerek benzer tanrı ve inanç sistemlerini paylaşmıştır. Bu faktörler, Asur ve Babil uygarlıklarının birbirini etkilemesini ve kültürel alışverişte bulunmasını sağlamıştır.

Tarihte bir yılı 12 aya bölen ilk uygarlıklar Sümerler ve Mısırlılar olarak kabul edilir. Sümerler, yaklaşık MÖ 2400'lerde bir yılı 360 gün olarak hesaplayıp bunu 12 aya bölmüşlerdir. Mısırlılar, milattan önce 3. yüzyılda Nil Nehri'nin taşmalarını gözlemleyerek bir yılın 12 aydan oluştuğunu belirlemişlerdir.

Dülük'te yaşamış uygarlıklar şunlardır: Hititler; Medler; Asurlular; Persler; Büyük İskender; Kommagene Krallığı; Roma İmparatorluğu. Ayrıca, Dülük'te Mitra inancı hakim olmuş ve bu dönemde yer altına inşa edilen Mitras tapınaklarının en büyüğü burada bulunmuştur.

Hititlerin diğer adının Eti olmasının sebebi, Fransızca "Hétéen" kelimesinden Türkçeye geçmiş olmasıdır. Modern anlamda "Hititler" ismi, 19. yüzyıl arkeologlarının, Hattuşa halkını İncil'de bahsedilen Hititler ile ilişkilendirmelerinden kaynaklanmaktadır.

Göreme'de yaşamış bazı uygarlıklar şunlardır: Hititler; Asurlular; Persler; Makedonya İmparatorluğu; Roma İmparatorluğu; Bizans Devleti; Anadolu Selçuklu Devleti; Karamanoğulları Beyliği; Osmanlı İmparatorluğu. Ayrıca, Göreme özellikle 7. ve 13. yüzyıllar arasında baskılardan kaçan Hristiyanların yerleşmesiyle Hristiyanlığın önemli bir merkezi haline gelmiştir.

Eski Anadolu coğrafyasında yaşayan bazı uygarlıklar ve katkıları: Hititler: İlk yazılı anlaşma olan Kadeş Antlaşması'nı imzaladılar. İlk medeni kanunu hazırladılar. Anal adı verilen tarih yazıcılığını başlattılar. Atlı savaş arabalarını icat ettiler. Frigler: Kibele'ye tapınan bir toplumdular. Tarım, hayvancılık ve dokumacılıkta ilerlediler. Yaya askerlerden oluşan ordular kurdular. Lidyalılar: Parayı icat ettiler. Kral Yolu'nu inşa ettiler. Sigortacılığın ilk örneğini sergilediler. Urartular: Madencilik ve maden işletmeciliği ile uğraştılar. Su kanalları ve kale inşalarıyla tanındılar. Luviler: İleri matematik ve mühendislik bilgileriyle şehirler inşa ettiler. Kibele, Afrodit, Apollon ve Artemis gibi tanrı ve tanrıça adları Luvicedir. Bu uygarlıklar, Anadolu'nun zengin doğal kaynakları ve stratejik konumu sayesinde büyük bir gelişme göstermiş ve dünya kültürüne önemli katkılarda bulunmuşlardır.

İlk tarafsız tarih yazıcılığı, Hititler'e aittir. Hititler, Anal adı verilen yıllıklarda krallarının yaptıkları savaş, barış gibi faaliyetleri tarafsız bir şekilde anlatmışlardır.

Mezopotamya Uygarlıkları: Sümerler. Akadlar. Asurlular. Babiller. Persler. Mezopotamya Takıları: Altın ve Lapis Lazuli. Akik, Ametist, Yeşim. Deniz Kabukları ve Sedef. Silindir Mühürler.

Medeniyet havzaları, benzer medeniyet özelliklerinin görüldüğü bölgelerdir. İlk Çağ'daki başlıca medeniyet havzaları: Mezopotamya: Fırat ve Dicle nehirleri arası, Sümerler, Akadlar, Asurlular ve Babilliler. Anadolu: Hititler, İyonyalılar, Urartular, Frigler ve Lidyalılar. Avrupa: Yunanlılar, Romalılar ve Makedonlar. Türkistan: İskitler ve Asya Hunları. Orta Çağ'daki başlıca medeniyet havzaları: İslam Dünyası: Bağdat’taki Beytül Hikme (Bilgelik Evi), matematik, astronomi, tıp ve kimya alanlarında çalışmalar. Çin: Kağıt, matbaa, barut ve pusula gibi icatlar, Çin tıbbı. Hindistan: Sıfır kavramı, ondalık sistem, Ayurveda tıbbı.

Karya uygarlığı Türk değildir. Karya uygarlığını kurmuş kavim olan Karyalılar, MÖ 3.400 yıllarında gelen kavimlere önderlik etmiş "Kar" isimli bir komutandan esinlenerek bölgeye "Karya" adı verilen bir halktır. Karya'nın başkenti önceleri Milas, daha sonra da Halikarnas (Bodrum) olmuştur. Türk egemenliği ise, 1284 yılında bölgenin Menteşe Beyliği'nin hakimiyetine girmesiyle başlamıştır.

Mısır, Antik Mısır Uygarlığı'na bağlıdır. Antik Mısır Uygarlığı, farklı dönemlerden geçmiş ve kendine has özellikleri ile dikkat çeken bir medeniyettir. Mısır, daha sonra sırasıyla Roma, Bizans, İslam, Osmanlı ve Britanya uygarlıklarına da ev sahipliği yapmıştır.

Angkor (Kamboçya), Kmer İmparatorluğu'na aittir.

Filhu, Anadolu uygarlıklarını ifade eder ve şu uygarlıkların baş harflerini içerir: Frigler (F) İyonlar (İ) Lidyalılar (L) Hititler (H) Urartular (U). Bas ise Mezopotamya uygarlıklarını ifade eder ve şu uygarlıkların baş harflerini içerir: Babiller (B) Asurlular (A) Sümerler (S).

Tokat, tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bunlardan bazıları: Hitit. Frig. Pers. Roma. Bizans. Anadolu Selçuklu. Osmanlı. Günümüzde Tokat, Türkiye'nin bir ili olarak varlığını sürdürmektedir.

Akupunkturun neden Çinliler tarafından bulunduğu ile ilgili kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, Çin tarihinde akupunkturun ilkel uygulamalarının yazılı dönemlerden çok eskilere dayandığı öne sürülmektedir. Akupunkturun Çinliler tarafından bulunmasıyla ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: Shen Nung. Uygur Türkleri. Han Hanedanı. Akupunktur, tüm modern dünyada tamamlayıcı tıp adı altında kendine yer edinmiş ve destek bulmuştur.

Mezopotamya uygarlıklarının bazı başkentleri: Sümerler: Ur, Uruk, Lagaş, Nippur. Akadlar: Agade. Babilliler: Babil. Asurlular: Ninova (Nineveh). Anadolu uygarlıklarının bazı başkentleri: Hititler: Hattuşaş (Boğazköy). Lidyalılar: Sard (Sardes). Urartular: Tuşpa (Van).